Giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

NGUYỄN PHƯƠNG THẢO

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH TRÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật

Mã số : 60 38 01

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 90 trang tài liệu này.

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Hoàng Thị Kim Quế

HÀ NỘI – 2012

MỤC LỤC

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHIẾU NẠI VÀ GIẢI

QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI 5

1.1. Khiếu nại và quyền khiếu nại 5

1.1.1. Khái niệm khiếu nại 5

1.1.2. Quyền khiếu nại 12

1.1.3. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại 13

1.1.4. Thời hiệu khiếu nại 16

1.1.5. Quá trình hình thành và phát triển pháp luật về khiếu nại ở Việt Nam 17

1.2. Khiếu nại về đất đai và giải quyết khiếu nại về đất đai 19

1.2.1. Khiếu nại về đất đai 19

1.2.1.1. Khái niệm khiếu nại về đất đai 20

1.2.1.2. Đặc điểm cơ bản của khiếu nại về đất đai 20

1.2.2. Giải quyết khiếu nại về đất đai 22

1.2.2.1. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại về đất đai 22

1.2.2.2. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai 25

1.2.2.3. Thực trạng việc thực hiện các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai 28

Chương 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH TRÌ, THÀNH

PHỐ HÀ NỘI 31

2.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Thanh Trì,

thành phố Hà Nội 31

2.1.1. Điều kiện tự nhiên về đất đai 31

2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế xã hội 32

2.1.2.1. Về Kinh tế 33

2.1.2.2. Về Văn hóa xã hội 34

2.1.2.3. Về y tế 35

2.1.3. Vị trí vai trò của huyện Thanh Trì trong sự phát triển của thủ đô Hà Nội 35

2.2. Thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội 37

2.2.1. Tình hình khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội 37

2.2.2. Thực trạng áp dụng pháp luật để giải quyết khiếu nại đất đai trên

địa bàn huyện Thanh Trì 44

2.2.2.1. Thực trạng áp dụng các quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu nại đất đai 44

2.2.2.2. Thực trạng áp dụng các quy định về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại đất đai 45

2.2.3. Đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội 50

2.2.3.1. Thành công 50

2.2.3.2. Tồn tại, hạn chế 52

2.2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế 54

2.2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan 58

2.2.3.3.2. Nguyên nhân chủ quan 59

Chương 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT, NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI THÔNG QUA VIỆC NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG ÁP DỤNG TẠI HUYỆN THANH TRÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 62

3.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai 63

3.1.1. Hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai trước hết phải đảm bảo, bảo vệ các quyền, lợi ích của cá nhân 63

3.1.2. Hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai phải dựa trên sự quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng về giải quyết khiếu nại về đất đai 63

3.1.3. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung và giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng 66

3.1.3.1. Tăng cường việc tổ chức công tác tiếp dân ở các cấp chính quyền 66

3.1.3.2. Nâng cao trách nhiệm của cơ quan giải quyết khiếu nại 67

3.1.3.3. Nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. 68

3.1.3.4. Tăng cường công tác giáo dục, phổ biến pháp luật 68

3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai, tăng cường và nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại về đất đai 69

3.2.1. Tổng rà soát hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai, giải quyết khiếu nại về đất đai 69

3.2.2. Hoàn thiện chính sách, pháp luật về đất đai, giải quyết khiếu nại về đất đai 70

3.2.2.1. Sửa đổi quy định hiện hành về thời hiệu khiếu nại, thời hạn khiếu nại lần hai và cách tính mốc thời hạn khiếu nại lần hai 70

3.2.2.2. Cần thống nhất về ủy quyền trong khiếu nại được quy định tại Khoản 1 Điều 12 và Khoản 2 Điều 11 Luật Khiếu nại 2011. 71

3.2.2.3. Về nghĩa vụ của người khiếu nại 72

3.2.2.4. Về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai 73

3.2.2.5. Hoàn thiện một số quy định của hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai liên quan đến nguyên nhân phát sinh khiếu nại về đất đai . 74

3.2.3. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại về đất đai 75

3.2.3.1. Tập trung giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại về đất đai tồn đọng, không để phát sinh thành điểm nóng, khiếu kiên đông người gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội 75

3.2.3.2 Dự báo được tình hình khiếu nại, tố cáo về đất đai tại địa phương

mình quản lý 75

3.2.3.3. Hạn chế phát sinh những đơn thư khiếu nại về đất đai mới 76

3.2.3.4. Thống nhất nhận thức về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai của các cấp ủy, chính quyền các cấp. 77

3.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát trong lĩnh vực quản lý đất đai, giải quyết khiếu nại về đất đai 77

3.2.5. Giáo dục pháp luật, đạo đức, nghiệp vụ về giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai cho cán bộ, công chức 78

KẾT LUẬN 79

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 79

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân, được Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 ghi nhận: “Công dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào.”

Quyền khiếu nại của công dân được quy định cụ thể hơn trong Luật Khiếu nại 2011.

Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân được pháp luật quy định là cơ sở pháp lý cần thiết để công dân thực hiện tốt quyền làm chủ và giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, góp phần làm trong sạch bộ máy nhà nước đồng thời cũng qua đó phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Thông qua quyền khiếu nại, tố cáo công dân tự bảo vệ mình trước sự xâm hại của các cá nhân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quá trình quản lý nhà nước hoặc vô tình hoặc cố tình đã xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.

Giải quyết khiếu nại, tố cáo là nghĩa vụ, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước do pháp luật quy định. Việc giải quyết tốt khiếu nại, tố cáo không chỉ góp phần ổn định tình hình chính trị xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển mà còn bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, thể hiện đúng bản chất nhà nước xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.

Khiếu nại đất đai là một hiện tượng xảy ra phổ biến trong xã hội; đặc biệt khi nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, Nhà nước trao quyền được chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho từng cá nhân. Khiếu nại về đất đai

diễn ra rất phổ biến và ngày càng có xu hướng gia tăng về số lượng, phức tạp về nội dung, trở thành vấn đề cấp bách, được quan tâm hàng đầu không chỉ của các cơ quan quản lý nhà nước mà của toàn xã hội. Do tính chất thời sự của chủ đề nghiên cứu, nhiều nhà nghiên cứu, học viên cao học, sinh viên đã tiếp cận nghiên cứu lĩnh vực khiếu nại và khiếu nại về đất đai. Tuy nhiên, nghiên cứu vấn đề nêu trên tại một địa bàn cụ thể như huyện Thanh Trì thì hầu như vẫn chưa có nhiều tác giả đề cập đến. Chính vì vậy, tác giả mạnh dạn nghiên cứu đề tài : “Giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội” nhằm góp phần hệ thống hóa, phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai trên một địa bàn cụ thể.

2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

2.1.Mục đích:

Mục đích của đề tài là hệ thống hóa, phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai của các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền thông qua việc nghiên cứu thực tế tại địa bàn một huyện ngoại thành của Thành phố Hà Nội; qua đó đề xuất những quan điểm, định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về giải quyết khiếu nại về đất đai nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn khách quan trong điều kiện kinh tế thị trường và xu thế hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay.

Là tài liệu có giá trị tham khảo cho các cơ quan hành chính trong việc giải quyết khiếu nại về đất đai của huyện Thanh Trì và là tài liệu tham khảo cho sinh viên, học viên của Khoa luật- ĐHQG Hà Nội nghiên cứu, tìm hiểu về hệ thống pháp luật khiếu nại nói chung và các quy định về giải quyết khiếu nại đất đai nói riêng.

2.2.Nhiệm vụ:

Với mục đích nghiên cứu trên, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài được xác định cụ thể gồm:

- Luận giải những vấn đề lý luận chung và pháp luật về khiếu nại, quyền khiếu nại, khiếu nại về đất đai và giải quyết khiếu nại đất đai.

- Đánh giá thực trạng khiếu nại về đất đai và thực trạng áp dụng pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì.

- Đưa ra định hướng và đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai ở nước ta.

3. Đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu của đề tài

3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Các quy định hiện hành về giải quyết khiếu nại nói chung và giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng.

- Thực tiễn áp dụng các quy định hiện hành về giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì.

3.2. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp luận nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của CN Mác- Lê nin

- Phương pháp bình luận, diễn giải được sử dụng trong Chương 1 của Luận văn khi nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý về khiếu nại và giải quyết khiếu nại;

- Phương pháp so sánh luật học, phương pháp đánh giá, phương pháp phân tích được sử dụng ở Chương 2 của Luận văn khi nghiên cứu về thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn huyện Thanh Trì;

- Phương pháp phân tích, tổng hợp được sử dụng ở Chương 2 và Chương 3 của Luận văn khi xem xét, nghiên cứu các vụ việc cụ thể và tìm hiểu về hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai thông qua việc nghiên cứu