Đánh giá thực trạng khai thác tiềm năng du lịch văn hóa trên địa bàn nội thành Hà Nội giai đoạn 2009

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN VIỆT NAM HỌC VÀ KHOA HỌC PHÁT TRIỂN

NGUYỄN THỊ YẾN

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KHAI THÁC TIỀM NĂNG DU LỊCH VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN NỘI THÀNH HÀ NỘI

GIAI ĐOẠN 2009 - 2013

Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Việt Nam học Mã số : 60.22.01.13

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 121 trang tài liệu này.

Người hướng dẫn khoa học : TS. Vũ Kim Chi

HÀ NỘI – 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu mà tôi tự làm, các số liệu thống kê và tài liệu tham khảo đều được trích dẫn nguồn rõ ràng, hoàn toàn không có sự sao chép, ăn cắp bản quyền công trình nghiên cứu của tác giả khác. Nội dung của luận văn này chưa được công bố ở bất cứ đâu.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

Tác giả

Nguyễn Thị Yến

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian học tập, cố gắng và được sự chỉ bảo tận tình của thầy, cô tôi đã hoàn thành luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, cô giáo của Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển đã giảng dạy, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu của mình.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Sở Du lịch Hà Nội – nơi đã tạo điều kiện cho tôi được sử dụng và khai thác nguồn tài liệu quý báu phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài luận văn.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các Cô, chú, anh chị trong ban quản lý di tích Văn Miếu Quốc Tử Giám, cụm di tích lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và cụm di tích Hồ Gươm đã giúp đỡ tôi trong việc khảo sát các thông tin từ khách du lịch.

Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô giáo TS Vũ Kim Chi . Cô đã giúp em từ việc định hướng đề tài, tận tình chỉ bảo em những kiến thức cần thiết, luôn quan tâm, động viên em trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Cuối cùng, em xin gửi tới những người thân trong gia đình, bạn bè lòng biết ơn chân thành nhất vì đã luôn bên cạnh giúp đỡ em để em có được thành quả ngày hôm nay.

Đây là nghiên cứu đầu tay của em nên không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy giáo, cô giáo để bài khóa luận của em được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Học viên

Nguyễn Thị Yến

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. LATS: Luận án tiến sĩ

2. PGS.TS: Phó giáo sư.Tiến sĩ

3. Tp. HCM: Thành phố Hồ Chí Minh

4. TS: Tiến sĩ

5. CN : Công nghiệp

6. DL: Du lịch

7. ĐTNC : Đối tượng nghiên cứu

8. MICE : loại hình du lịch kết hợp hội thảo, hội nghị, khen thưởng, hội họp và triển lãm. (Meeting, Incentive, Convention, Exhibition)

9. HDV: Hướng dẫn viên

10. GDP: Thu nhập tổng sản phẩm quốc dân

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Hình 1.1 dưới đây sẽ tổng hợp lại các đặc điểm của du lịch. 10

Hình 1.1. Đặc điểm của du lịch 11

Hình 1.2. Căn cứ phân loại các loại hình du lịch 12

Hình 1.3. Phân loại du lịch văn hóa 15

Hình 1.4. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả khai thác tiềm năng du lịch văn hóa 17

Bảng 2.1. Tình hình phát triển kinh tế xã hội Hà Nội giai đoạn 2010 – 2014 24

Bảng 2.2 Tương quan về số lượng di tích lịch sử văn hóa 19

Bảng 2.3 Số lượng và tỉ lệ các loại hình di tích ở Hà Nội. 20

Bảng 2.4: Các di tích có giá trị đặc biệt về du lịch văn hóa ở Hà Nội 20

Bảng 2.5 Diễn biến lượng khách du lịch đến Hà Nội giai đoạn 2006 - 2010 33

Bảng 2.6 Biến động tổng lượt khách du lịch đến Hà Nội giai đoạn 2009 – 2013 35

Từ Bảng 2.5, ta cũng có Hình 2.1 dưới đây biểu diễn những biến động trong tổng lượt khách du lịch đến Hà Nội giai đoạn 2009 – 2013 35

Bảng 2.7. Cơ cấu lượt khách du lịch sử dụng các loại hình du lịch trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2010 – 2014 36

Bảng 2.8. Đánh giá của các khách hàng sử dụng sản phẩm du lịch văn hóa tại Hà Nội về các nội dung liên quan đến hiệu quả khai thác tiềm năng du lịch văn hóa ...38 Bảng 2.5 Hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm du lịch văn hóa trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2009 - 2013 41

Bảng 2.9 Số lượng cơ sở lưu trú du lịch đã xếp hạng đến hết năm 2010 44

Bảng 2.10: Công suất sử dụng phòng trung bình, phân theo loại cơ sở lưu trú năm 2010 45

Bảng 2.11. Đánh giá của các khách hàng sử dụng sản phẩm du lịch văn hóa tại Hà Nội về các nội dung liên quan đến hiệu quả khai thác tiềm năng du lịch văn hóa ...51 Bảng 2.12. Đánh giá của các cán bộ, lãnh đạo tại các doanh nghiệp kinh doanh các sản phẩm du lịch văn hóa tại Hà Nội về các nội dung liên quan đến hiệu quả khai thác tiềm năng du lịch văn hóa 58

Bảng 2.13. Ma trận SWOT về những thuận lợi - khó khăn và cơ hội - thách thức cho sự phát triển ngành du lịch thành phố Hà Nội 69

Mô hình xây dựng chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các di tích: .75

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU 1

1. Lí do chọn đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu 3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 4

4. Phương pháp nghiên cứu 4

5. Phạm vi nghiên cứu 5

6. Kết cấu đề tài 5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 7

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài 7

1.1.1. Các công trình nghiên cứu 7

1.1.2. Đánh giá tổng quan về tình hình nghiên cứu đề tài 8

1.2. Cơ sở lý luận về du lịch 9

1.2.1. Khái niệm du lịch 9

1.2.2. Đặc điểm du lịch 10

1.2.3. Phân loại du lịch 12

1.2.4. Vai trò du lịch 13

1.3. Cơ sở lý luận về du lịch văn hóa 14

1.3.1. Khái niệm du lịch văn hóa 14

1.3.2. Phân loại du lịch văn hóa 15

1.3.3. Vai trò du lịch văn hóa 15

1.3.4. Nội dung khai thác tiềm năng du lịch văn hóa 16

1.3.5. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả khai thác tiềm năng du lịch văn hóa 16

Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KHAI THÁC TIỀM NĂNG DU LỊCH VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN NỘI THÀNH HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2009 - 2013 ..19

2.1 Các điều kiện phát triển du lịch văn hóa ở Hà Nội. 19

2.1.1 Tài nguyên du lịch nhân văn 19

2.1.1.1 Các di tích lịch sử văn hóa. 19

2.1.1.2 Lễ hội truyền thống 21

2.1.2 Các tài nguyên du lịch văn hóa khác. 22

2.1.2.1 Ca mùa nhạc dân tộc. 22

2.1.2.2 Ẩm thực. 23

2.2. Sơ lược tình hình phát triển kinh tế xã hội Hà Nội giai đoạn 2009 - 2013 24

2.3. Phương pháp nghiên cứu áp dụng để phân tích thực trạng công tác khai thác tiềm năng du lịch văn hóa trên địa bàn nội thành Hà Nội giai đoạn 2009 - 2013 29

2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin và dữ liệu 29

2.3.2. Phương pháp xử lý số liệu 31

2.4. Đánh giá hiệu quả công tác khai thác tiềm năng du lịch văn hóa trên địa bàn nội thành Hà Nội giai đoạn 2009 - 2013 32

2.4.1. Đánh giá theo tiêu chí đánh giá hiệu quả khai thác tiềm năng du lịch văn hóa 32

2.4.2. Kết quả thu thập từ phương pháp bảng hỏi và phân tích, xử lý 51

2.4.3. Đánh giá hiệu quả công tác khai thác tiềm năng du lịch văn hóa trên địa bàn nội thành Hà Nội giai đoạn 2009 - 2013 66

Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM KHAI THÁC HIỆU QUẢ CÁC TIỀM NĂNG DU LỊCH VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN NỘI THÀNH HÀ NỘI GIAI ĐOẠN TỚI 72

3.1 Các nhóm giải pháp nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng du lịch văn hóa tại ba điểm điều tra mẫu 72

3.1.3 Về chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của di tích 74

3.1.4 Về xây dựng cơ sở vật chất và tổ chức sự kiện nhằm tôn vinh giá trị văn hóa của điểm di tích. 75

3.2. Các nhóm giải pháp nhằm khai thác hiệu quả các tiềm năng du

lịch văn hóa trên địa bàn nội thành Hà Nội giai đoạn tới 76

3.2.1. Giải pháp về nhân sự du lịch văn hóa 76

3.2.2. Giải pháp về xây dựng và triển khai các sản phẩm du lịch văn hóa mới trên địa bàn nội thành Hà Nội 77

3.2.3. Giải pháp về kiểm tra thường xuyên quá trình triển khai và áp dụng các gói sản phẩm du lịch văn hóa mới trên địa bàn nội thành Hà Nội 83

3.3. Một số kiến nghị 86

3.3.1. Đối với ban quản lý các di tích. 86

3.2.2. Đối với Tổng cục du lịch 87

3.3.3. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm du lịch 88

KẾT LUẬN 89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 90

PHỤ LỤC 93