Đánh giá mức độ rối loạn thần kinh tự chủ trên bệnh Parkinson và teo đa hệ thống

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

VÕ NGUYỄN NGỌC TRANG

ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ RỐI LOẠN THẦN KINH TỰ CHỦ TRÊN BỆNH PARKINSON VÀ TEO ĐA HỆ THỐNG

CHUYÊN NGÀNH: THẦN KINH MÃ SỐ: 62 72 01 47

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS.TS. NGUYỄN HỮU CÔNG

2. TS. TRẦN CÔNG THẮNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng được công bố ở bất kỳ nơi nào.

Tác giả luận án

Võ Nguyễn Ngọc Trang

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT v

DANH MỤC CÁC BẢNG vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ xi

MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

1.1 Bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 4

1.2 Rối loạn chức năng thần kinh tự chủ trên bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 11

1.3 Các test đánh giá chức năng thần kinh tự chủ và vai trò trong chẩn đoán bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 19

1.4 Tình hình nghiên cứu về đánh giá mức độ rối loạn thần kinh tự chủ trên bệnh Parkinson và teo đa hệ thống trong và ngoài nước 32

CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39

2.1 Thiết kế nghiên cứu 39

2.2 Đối tượng nghiên cứu 39

2.3 Thời gian và địa điểm nghiên cứu 40

2.4 Cỡ mẫu của nghiên cứu 40

2.5 Xác định các biến số độc lập và phụ thuộc 42

2.6 Phương pháp, công cụ đo lường, thu thập số liệu 45

2.7 Quy trình nghiên cứu 53

2.8 Phương pháp phân tích dữ liệu 55

2.9 Đạo đức trong nghiên cứu 56

CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 58

3.1 Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu 59

3.2 Đặc điểm rối loạn thần kinh tự chủ trên các test ở bệnh nhân bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 68

3.3 So sánh mức độ rối loạn thần kinh tự chủ giữa bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 75

3.4 Độ nhạy và độ đặc hiệu của bộ test đánh giá chức năng thần kinh tự chủ trong chẩn đoán phân biệt giữa bệnh teo đa hệ thống và Parkinson 81

3.5 Mối liên quan giữa mức độ rối loạn thần kinh tự chủ với mức độ nặng của bệnh Parkinson và mức độ nặng của bệnh teo đa hệ thống 84

CHƯƠNG 4 BÀN LUẬN 88

4.1 Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu 88

4.2 Đặc điểm rối loạn thần kinh tự chủ trên các test ở bệnh nhân bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 98

4.3 So sánh mức độ rối loạn thần kinh tự chủ giữa bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 100

4.4 Độ nhạy và độ đặc hiệu bộ test đánh giá chức năng thần kinh tự chủ trong chẩn đoán phân biệt giữa bệnh teo đa hệ thống và Parkinson 111

4.5 Mối liên quan giữa mức độ rối loạn thần kinh tự chủ với mức độ nặng của bệnh Parkinson và mức độ nặng của bệnh teo đa hệ thống 114

4.6 Hạn chế của đề tài 119

KẾT LUẬN 121

KIẾN NGHỊ 122

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN CỦA TÁC GIẢ

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Phiếu thu thập dữ liệu

Phụ lục 2. Bản thông tin dành cho đối tượng nghiên cứu và chấp thuận nghiên cứu

Phụ lục 3. Tiêu chuẩn đồng thuận chẩn đoán bệnh teo đa hệ thống 2008 Phụ lục 4 Quy trình thực hiện test đánh giá chức năng thần kinh tự chủ tại bệnh viện

Phụ lục 5 Phác đồ chẩn đoán và điều trị bệnh Parkinson Phụ lục 6 Thang điểm SCOPA-AUT vàNMSQuest

Phụ lục 7. Bệnh án minh họa

Phụ lục 8. Chấp thuận của Hội đồng đạo đức

Phụ lục 9. Thang điểm thống nhất đánh giá bệnh Parkinson UPDRS và bệnh teo đa hệ thống UMSARS

Phụ lục 10. Danh sách bệnh nhân nghiên cứu

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt

Tiếng Anh	Tiếng Việt
AD	Alzheimer’s Disease	Bệnh Alzheminer
AUC	Area Under the Curve	Diện tích dưới đường cong
BP	Blood Pressure	Huyết áp
BTHA		Biến thiên huyết áp
BTNT		Biến thiên nhịp tim
CBD	Corticobasal Degeneration	Thoái hóa vỏ não-hạch nền
DAT	Dopamine Transporter	Chất vận chuyển Dopamine
DBP	Diastolic Blood Pressure	Huyết áp tâm trương
DIP	Drug-Induced Parkinsonism	Hội chứng Parkinson do thuốc
DLB	Dementia Lewy Body	Sa sút trí tuệ thể Lewy
HR	Heart Rate	Nhịp tim
MBIG	MetaIodoBenzyl Guanidin	MetaIodoBenzyl Guanidin
MDS	International Parkinson and Movement Disorder Society	Hội Bệnh Parkinson và Rối Loạn Vận Động Thế Giới
MSA	Multiple System Atrophy	Teo đa hệ thống
MSA-C	Multiple System Atrophy - cerebellar type	Teo đa hệ thống thể tiểu não
MSA-P	Multiple System Atrophy - parkinsonian type	Teo đa hệ thống thể Parkinson
NMSQuest	Non – Motor Symptoms Questionnaire	Bảng câu hỏi triệu chứng không vận động
PD	Parkinson’s Disease	Bệnh Parkinson
PET	Positron Emission Tomography	Chụp cắt lớp phát xạ Positron

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 217 trang tài liệu này.

PSP

Progressive Supranuclear Palsy	Liệt trên nhân tiến triển
QSART	Quantitative Sudomotor Axon Reflex Test	Test phản xạ sợi trục tiết mồ hôi định lượng
QST	Quantitative Sensory Test	Test cảm giác định lượng
RSBD	REM Sleep Behavior Disorder	Rối loạn hành vi giấc ngủ cử động mắt nhanh
REM	Rapid Eye Movement	(Giấc ngủ) cử động mắt nhanh
ROC	Receiver Operating Characteristic	(Đường cong) đặc trưng hoạt động của bộ thu nhận
RSA	Respiratory Sinus Arrhythmia	Biến thiên nhịp xoang theo hô hấp
SBP	Systolic Blood Pressure	Huyết áp tâm thu
SCOPA- AUT	Scales for Outcomes in Parkinson's disease – Autonomic	Thang điểm đánh giá rối loạn thần kinh tự chủ trong bệnh Parkinson
SSR	Sympathetic Skin Response	Đáp ứng giao cảm da
TST	Thermoregulatory Sweat Test	Test mồ hôi điều nhiệt
UMSARS	Unified Multiple System Atrophy Rating Scale	Thang điểm thống nhất đánh giá bệnh teo đa hệ thống
UPDRS	Unified Parkinson’s Disease Rating Scale	Thang điểm thống nhất đánh giá bệnh Parkinson
VP	Vascular Parkinsonism	Hội chứng Parkinson mạch máu

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Các loại biến số trong nghiên cứu 42

Bảng 2.2 Phân độ Ewing đánh giá mức độ tổn thương thần kinh tự chủ 44

Bảng 2.3 Điểm số theo phân độ Ewing 45

Bảng 2.4 Hệ số tương quan Pearson 55

Bảng 2.5 Ý nghĩa diện tích dưới đường cong ROC 56

Bảng 3.1 Phân bố theo tuổi khởi bệnh và thời gian mắc bệnh 61

Bảng 3.2 Phân độ Hoehn & Yahr sửa đổi 62

Bảng 3.3 Phân độ Hoehn & Yahr sửa đổi trung bình 62

Bảng 3.4 Điểm UPDRS và UMSARS 63

Bảng 3.5 Triệu chứng vận động chính của bệnh Parkinson 64

Bảng 3.6 Triệu chứng vận động chính của bệnh teo đa hệ thống 64

Bảng 3.7 Triệu chứng thần kinh tự chủ trên lâm sàng của bệnh Parkinson ... 65 Bảng 3.8 Triệu chứng thần kinh tự chủ trên lâm sàng của bệnh MSA 66

Bảng 3.9 Đặc điểm hai phân nhóm bệnh teo đa hệ thống 67

Bảng 3.10 Kết quả các test đánh giá chức năng thần kinh tự chủ tim mạch trên bệnh Parkinson 65

Bảng 3.11 Tỷ lệ rối loạn thần kinh tự chủ trên bệnh Parkinson 69

Bảng 3.12 Kết quả các test đánh giá chức năng thần kinh tự chủ tim mạch trên bệnh teo đa hệ thống 70

Bảng 3.13 Tỷ lệ rối loạn thần kinh tự chủ trên bệnh teo đa hệ thống 71

Bảng 3.14 So sánh kết quả các test giữa MSA-P và MSA-C 72

Bảng 3.15 So sánh tỷ lệ rối loạn thần kinh tự chủ giữa teo đa hệ thống thể Parkinson và thể tiểu não 73

Bảng 3.16 So sánh kết quả các test khảo sát chức năng thần kinh tự chủ giữa bệnh Parkinson và teo đa hệ thống 75