Nguyên Nhân Của Hạn Chế, Khuyết Điểm

nước ta hiện nay) đối với báo điện tử. Khi Đảng ban hành Chỉ thị số 52- CT/TW, các cấp ủy đảng, nhất là cấp ủy của các cơ quan quản lý, cơ quan báo điện tử đã chậm, thậm chí không tổ chức quán triệt, xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện Chỉ thị. Trên thực tế, các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, đoàn thể đều phải vận dụng các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về báo chí nói chung để lãnh đạo đối với báo điện tử, nên có một số nội dung không sát với đặc thù của báo điện tử.

Hai là, có thời điểm Đảng chưa lãnh đạo quyết liệt các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với báo điện tử.

Có lúc, có việc sự lãnh đạo của Đảng còn bị buông lỏng, hoặc có việc Đảng bao biện, làm thay vai trò quản lý nhà nước đối với báo điện tử, có những nội dung thì khắt khe, có việc thì dễ dãi, chưa phát huy hết vai trò quản lý nhà nước đối với báo điện tử. Có biểu hiện dường như Đảng ban hành nghị quyết, chỉ thị đối với báo chí là xong, không theo dõi các cơ quan nhà nước đã thể chế hóa, cụ thể hóa chưa; cụ thể hóa có đủ và đúng chủ trương của Đảng không; việc tổ chức thực hiện ra sao;.v.v...

Tổ chức hệ thống báo điện tử hiện nay còn nhiều điểm bất hợp lý, cồng kềnh, trùng lặp về nội dung, nặng về bao cấp, gây lãng phí, tốn kém, nhưng Đảng chưa lãnh đạo các cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấn chỉnh, sắp xếp lại. Việc xử lý các sai phạm trong hoạt động của báo điện tử chưa có những chế tài đủ mạnh. Nhiều cơ quan chủ quản và cơ quan báo điện tử còn tiến hành công việc này một cách hình thức, chiếu lệ.

Ba là, công tác xây dựng Đảng, công tác tổ chức, cán bộ trong các cơ quan báo điện tử chưa được coi trọng đúng mức.

Một số cấp cấp ủy, nhất là cấp ủy cấp trên trực tiếp của các TCCSĐ báo điện tử, chưa quan tâm đúng mức công tác tổ chức, cán bộ, lãnh đạo việc bố trí cán bộ quản lý chưa hợp lý, nhiều tổng biên tập, phó tổng biên tập chưa đủ điều kiện về chuyên môn, trình độ lý luận chính trị, nhưng vấn được bổ nhiệm; một số cấp ủy lãnh đạo thực hiện việc điều động cán bộ chưa đúng,

chưa đầy đủ quy trình ở một số báo điện tử, dẫn đến sự nghi ngờ, đố kỵ, hiểu không đúng về nhau, nội bộ mất đoàn kết, do đó nhiều cán bộ, đảng viên và phóng viên xem nhẹ vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng.

Việc khen thưởng, kỷ luật chưa được cấp ủy quan tâm chỉ đạo một cách đúng mức, bài bản. Có những cán bộ quản lý vi phạm bị kỷ luật của cơ quan báo này, nhưng sau đó được bổ nhiệm ở cơ quan báo điện tử khác. Việc bố trí, điều động cán bộ ở một số báo điện tử chưa khoa học, hợp lý. Nhiều phóng viên, biên tập viên và cả cán bộ quản lý được bố trí đảm nhiệm công việc không đúng năng lực, sở trường, do đó hiệu quả thực hiện nhiệm vụ không cao, thậm chí không hoàn thành nhiệm vụ.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 185 trang tài liệu này.

Bốn là, các cấp ủy và tổ chức đảng, các đoàn thể chính trị - xã hội, các cơ quan thông tin đại chúng chưa tổ chức tốt việc tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, phổ biến sâu rộng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về báo điện tử để cán bộ, phóng viên báo điện tử thực hiện và nhân dân, độc giả, nhất là thế hệ trẻ, hiểu đúng và sử dụng báo điện tử theo định hướng, có hiệu quả.

Còn không ít cấp ủy, cơ quan, đơn vị nhận thức về vai trò của báo điện tử chưa đầy đủ, nên chưa quan tâm, lãnh đạo cấp ủy cấp dưới, cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy của cơ quan chủ quản, cơ quan quản lý và cơ quan báo điện tử thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, thậm chí không xem đây là một phương thức quan trọng của Đảng, dẫn đến bỏ mặc hoặc “khoán trắng” cho các cơ quan chức năng làm công tác này.

Năm là, một số cấp ủy chưa coi trọng, thậm chí buông lỏng công tác

kiểm tra, giám sát đối với báo điện tử.

Hằng năm, các cấp ủy không xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát; nhiều cấp ủy có tiến hành kiểm tra, khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm, việc lãnh đạo xử lý không nghiêm túc, không kịp thời, làm qua loa, chiếu lệ... làm cho tính răn đe, ngăn ngừa sai phạm và tính giáo dục cho tổ

chức đảng và đảng viên không cao. Cách thức kiểm tra chủ yếu vẫn là nghe

cơ sở báo cáo rồi nêu một số nhận xét, gợi ý chung chung.

Sáu là, các cấp ủy đảng chưa coi các đảng viên trong cơ quan báo điện tử là những chiến sĩ xung kích trên mặt trận báo chí, là lực lượng nòng cốt trong cơ quan báo, nên chưa có cơ chế phát huy tối đa vai trò của họ. Trong khi các đảng viên tích cực chưa được phát huy, vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên là phóng viên, những người làm báo điện tử chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, bản lĩnh chính trị còn non yếu, vi phạm nguyên tắc, đạo đức, phẩm chất nghề nghiệp, dễ bị tác động của mặt trái cơ chế thị trường.

Những thiếu sót nêu trên thể hiện qua những hiện tượng, những khía cạnh khác nhau, thuộc trách nhiệm của các cơ quan báo điện tử, của một số nhà báo, của các cơ quan chủ quản, nhưng cũng có phần trách nhiệm của Đảng, trước hết là các cấp ủy đảng ở cơ quan báo điện tử. Cần lưu ý rằng, các thiếu sót nêu trên đã được chỉ ra nhiều lần, nhưng chưa có biện pháp hữu hiệu để khắc phục, hoặc có nhưng hiệu quả khắc phục còn thấp. Đó là những hạn chế cơ bản trong lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử thời gian qua.

3.2.2. Nguyên nhân

3.2.2.1. Nguyên nhân của ưu điểm

Nguyên nhân chủ quan

Một là, Đảng đã có nhận thức mới về đặc thù của báo điện tử và tầm quan trọng, trách nhiệm lãnh đạo của mình đối với báo điện tử, thấy rõ được những khó khăn, phức tạp, đặc biệt là sự tác động của cơ chế thị trường và sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch. Đó là cơ sở để Đảng đề ra những nghị quyết, chỉ thị đúng đắn, phù hợp, tạo điều kiện, mở đường cho báo điện tử từng bước phát triển đúng định hướng và sự lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử.

Hai là, Ban Tuyên giáo Trung ương duy trì thường xuyên và đột xuất chế độ giao ban báo chí để chỉ đạo, định hướng, hướng dẫn nội dung tuyên truyền; thường xuyên tham mưu, hướng dẫn công tác kiểm tra, giám sát, biểu

dương những gương tốt, việc tốt, uốn nắn các lệch lạc, khuyết điểm, đồng thời chỉ đạo, có ý kiến với các cơ quan chức năng xử lý nghiêm, kịp thời những sai phạm trong hoạt động báo chí, trong đó có báo điện tử.

Ba là, phần lớn các nhà báo làm việc trong các báo điện tử đã thể hiện rõ trách nhiệm của người cầm bút, thực hiện tốt quy ước đạo đức báo chí, trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân, bám sát định hướng chính trị của Đảng.

Với sự lãnh đạo của các cấp ủy ở các cơ quan báo, HNB và nhiều người làm báo luôn đề cao ý thức trách nhiệm, đã tìm tòi, sáng tạo làm cho báo chí ngày càng khởi sắc, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới của đất nước.

Bốn là, có sự phối hợp giữa các cơ quan tham mưu, cơ quan quản lý và các cơ quan liên quan.

Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ TT-TT, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao, HNB Việt Nam được thực hiện thường xuyên, thống nhất, trên cơ sở bám sát quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, phát luật của Nhà nước. Sự phối hợp có hiệu quả giữa các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo điện tử với cơ quan chủ quản báo điện tử và các cơ quan, ban ngành trong việc định hướng và cung cấp thông tin cho báo chí; trong công tác cán bộ, khen thưởng, kỷ luật, xử lý vi phạm; sự cố gắng của các cơ quan được Đảng và Nhà nước trực tiếp ủy quyền và giao chỉ đạo, quản lý, tăng cường công tác quản lý, đồng thời tạo điều kiện cho báo điện tử phát triển; sự vươn lên của đội ngũ những người làm báo điện tử trong mọi mặt từ trình độ quản lý, biên tập, tiếp thu và làm chủ khoa học kỹ thuật, hoàn thiện quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng để báo điện tử ngày một phong phú, hấp dẫn về nội dung, đẹp về hình thức.

Nguyên nhân khách quan

Một là, sự phát triển của đất nước và đường lối của Đảng, chính sách,

pháp luật của Nhà nước về báo điện tử tạo ra cơ hội tốt cho báo điện tử.

Những năm qua, đất nước ta có sự phát triển vượt bậc trên các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, vị thế nước ta đã được nâng lên trên trường quốc tế. Bên cạnh đó, Đảng đề ra nhiều chủ trương, đường lối, nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội để Nhà nước cụ thể hóa bằng những chính sách, pháp luật, trong đó có lĩnh vực báo chí, báo điện tử cũng được quan tâm, tạo điều kiện để phát triển.

Bên cạnh đó, sự phát triển lớn mạnh của báo chí nước ta nói chung, trong đó có báo điện tử với lực lượng cán bộ, phóng viên báo điện tử có phẩm chất chính trị vững vàng, đang nắm giữ các vị trí quan trọng trong các cơ quan báo điện tử là yếu tố cơ bản bảo đảm cho việc thực hiện tốt quan điểm, đường lối lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử.

Hai là, cuộc cách mạng khoa học – công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin đang có những bước phát triển nhanh.

Tốc độ truyền báo thông tin tăng mạnh, khiến các phương tiện truyền thông đại chúng, nhất là báo điện tử, ngày càng tác động sâu đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội, trở thành một động lực thúc đẩy xã hội phát triển. Đó là động lực thúc đẩy báo điện tử không ngừng cải tiến để phát triển.

Ba là, báo điện tử trên thế giới trong những năm qua liên tục có sự đổi

mới, phát triển nhanh, mạnh, thúc đẩy báo điện tử nước ta phải đổi mới.

Trên thế giới, với sự phát triển nhanh của công nghệ thông tin đã ảnh hưởng và tác động mạnh vào quá trình phát triển của mạng xã hội, đặc biệt là báo điện tử, một số tờ báo lớn đã có sự thay đổi từ báo in là chủ yếu chuyển sang báo điện tử là chính, như: BBC, CNN, VOA, Roitơ... Sự thay đổi và không ngừng phát triển của các báo điện tử trên thế giới đã tác động và thúc đẩy báo điện tử nước ta phải liên tục đổi mới.

Bốn là, kinh tế thị trường đòi hỏi cấp ủy chỉ đạo báo điện tử không

ngừng vươn lên, chủ động, phát huy hết khả năng của mình.

Để chất lượng tờ báo ngày một nâng cao, thông tin đa dạng hơn, phong phú hơn; hình thức tờ báo bắt mắt hơn; chất lượng văn hóa, khoa học ngày một tăng, từ đó số lượng bạn đọc, truy cập cũng không ngừng tăng lên.

3.2.2.2. Nguyên nhân của hạn chế, khuyết điểm

Nguyên nhân chủ quan

Một là, một số cấp ủy đảng chưa nhận thức đầy đủ vị trí, tầm quan trọng của báo điện tử, cả mặt tích cực cũng như tác hại của nó, dẫn đến tình trạng hoặc khắt khe, cấm đoán, hoặc dễ dãi, buông lỏng chỉ đạo, quản lý.

Cùng với nhận thức về vai trò, nhiệm vụ, trách nhiệm của một số cấp ủy đảng, nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên ở các cơ quan báo điện tử chưa nâng lên tương xứng với nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn cách mạng mới. Cán bộ lãnh đạo, đảng viên đều nhận thức được vai trò to lớn, nhiều mặt của báo điện tử; tuy nhiên, nhận thức chung vẫn cho rằng, việc lãnh đạo, quản lý báo chí thuộc trách nhiệm của BCT, BBT, của các cơ quan tham mưu, giúp việc, mà chưa thấy hết trách nhiệm của mình. Từ nhận thức này, nhiều cấp ủy cơ quan chủ quản không kiểm tra thủ trưởng cơ quan quản lý báo điện tử của cơ quan mình hoạt động như thế nào, tổ chức đảng trong cơ quan báo điện tử đã thực hiện đầy đủ vai trò của mình chưa; các cán bộ, đảng viên khác cũng không theo dõi, hoạt động, đóng góp ý kiến với cơ quan báo điện tử...

Lãnh đạo sự phối hợp giữa cơ quan chỉ đạo, cơ quan quản lý, cơ quan chủ quản trong quản lý báo điện tử có lúc, có nơi còn chưa kịp thời, hiệu quả thấp. Một số thiếu sót do thiếu trách nhiệm, yếu về năng lực và quá tải trong giải quyết công việc.

Hai là, năng lực, bản lĩnh, trách nhiệm của đội ngũ những người làm báo, nhất là người đứng đầu cơ quan báo điện tử, còn bất cập, hạn chế.

Ban biên tập, tổng biên tập cơ quan báo có vai trò hết sức quan trọng trong việc tổ chức và điều hành bộ máy, nhìn nhận hiện thực đời sống, chọn lọc, xử lý để đưa thông tin, nhất là những thông tin quan trọng, phức tạp, nhạy cảm. Việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, luân chuyển cán bộ

lãnh đạo trong cơ quan báo điện tử thực hiện chưa tốt, thậm chí còn bộc lộ những khuyết điểm, yếu kém. Một số cán bộ lãnh đạo cơ quan báo điện tử sau khi được bổ nhiệm vẫn tỏ ra non yếu về bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn, năng lực quản lý, chưa hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Ba là, công tác quản lý cán bộ, phóng viên còn nhiều yếu kém, bất cập.

Ở những nơi thường xảy ra sai phạm đều có nguyên nhân tổng biên tập, ban biên tập đề cao quyền hạn mà chưa coi trọng trách nhiệm chính trị; xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ, chạy theo lợi ích cục bộ; không tôn trọng tổ chức đảng, đoàn thể cơ quan, sự chỉ đạo của cơ quan quản lý báo điện tử và cơ quan chủ quản. Cơ quan chủ quản chưa làm hết trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

Lãnh đạo công tác bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho những người làm công tác chỉ đạo, quản lý và hoạt động trong lĩnh vực báo điện tử ở một số bộ, ngành, cơ quan chủ quản, cơ quan báo điện tử chưa được coi trọng.

Bốn là, lãnh đạo báo điện tử là lĩnh vực mới, chưa được các cấp ủy tiến hành sơ kết, tổng kết, đánh giá về sự lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử.

Mặc dù được ra đời và phát triển hơn 16 năm, nhưng đối với Việt Nam vẫn là một lĩnh vực mới, Đảng mới ban hành một chỉ thị về báo điện tử (Chỉ thị số 52-CT/TW ngày 22-7-2005 của BBT), đến nay chưa có cấp ủy nào, nhất là cấp ủy cấp trên trực tiếp và cấp ủy quản lý báo điện tử triển khai quán triệt, học tập Chỉ thị này của BBT đến cán bộ, đảng viên, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên đồng thời cũng chưa tiến hành sơ kết, tổng kết, đánh giá về sự lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử.

Nguyên nhân khách quan

Một là, những vấn đề mới nảy sinh trong hoạt động quản lý báo điện tử, sự đa dạng, phong phú về thông tin và loại hình hoạt động của báo điện tử ảnh hưởng đến sự lãnh đạo của Đảng.

Là loại hình báo chí mới nên việc định hướng, quản lý hoạt động của báo điện tử gây lúng túng cho các cơ quan quản lý, nhiều vấn đề mới nảy sinh, quản lý

như thế nào để vừa đúng quan điểm, đường lối, định hướng của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhưng cũng tạo điều kiện cho báo điện tử hoạt động, phát triển. Mặt khác, sự thay đổi của xã hội, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, sự đòi hỏi về nắm bắt thông tin của người dân, nhất là hoạt động của báo điện tử, càng đặt ra những yêu cầu mới đối với sự lãnh đạo của Đảng.

Hai là, Đảng lãnh đạo báo điện tử trong điều kiện bùng nổ thông tin và cạnh tranh thông tin diễn ra quyết liệt, phức tạp.

Thời đại ngày nay là thời đại công nghệ thông tin, bùng nổ thông tin, có rất nhiều thông tin ngay khi diễn ra đã được đăng trên báo điện tử bởi phóng viên, cộng tác viên, thậm chí chỉ cần cung cấp thông tin, dữ kiện là báo điện tử có thể biên tập và đăng ngay. Cũng từ thông tin đa dạng, phong phú, dẫn đến sự cạnh tranh giữa các báo điện tử để nắm bắt thông tin đưa sớm nhất, đầy đủ nhất... diễn ra quyết liệt và phức tạp, do đó ảnh hưởng, tác động đến sự lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử. Một số cơ quan chức năng không chủ động, kịp thời cung cấp thông tin cho báo chí; báo chí phải tự tìm kiếm thông tin nên có trường hợp thiếu sự chính xác do không có thông tin chính thống.

Ba là, hoạt động trong môi trường kinh tế thị trường, các cấp ủy đảng đứng trước nhiều thách thức về bản lĩnh chính trị, trình độ yêu cầu mới.

Đảng lãnh đạo báo điện tử là nội dung mới, nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường, rất nhiều vấn đề chi phối, tác động đến sự lãnh đạo của Đảng, yêu cầu đòi hỏi sự lãnh đạo của Đảng phải đúng nguyên tắc, Điều lệ Đảng, nghị quyết... đồng thời đặt ra cho các cấp ủy đảng nhiều thách thức về giữ vững, nâng cao bản lĩnh chính trị. Mặt trái của quá trình toàn cầu hóa thông tin và truyền thông xã hội.

Bốn là, các thế lực cơ hội, thù địch lợi dụng báo điện tử gây tác động đến

sự lãnh đạo của Đảng đối với báo điện tử.

Hiện nay, các thế lực cơ hội, thù địch ra sức chống phá Đảng, Nhà nước, chúng dùng mọi thủ đoạn nhằm bôi nhọ, hạ thấp uy tín của Đảng, Nhà nước, một trong những phương tiện được chúng sử dụng là lợi dụng mạng xã hội, báo điện tử, trong khi một số cán bộ, phóng viên, biên tập viên không vững về bản