Định Hướng Và Giải Pháp Chuyển Dịch Cơ Cấu Ngành Kinh Tế Trong Quá Trình

phẩm hàng hóa dịch dịch vụ; vốn và công nghệ; con người thông qua di trú, thu hút nhân lực và du lịch. Một địa phương được cho là hấp dẫn sẽ thu hút được các nguồn lực cho sự phát triển như thu hút du khách, thu hút đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, thu hút người dân đến sống và làm việc, thu hút ngoại tệ thông qua xuất khẩu …

Tuy nhiên việc chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa để tăng trưởng và phát triển đặt ra cho huyện Tân Thành những thách thức về môi trường do việc khai thác tràn lan tài nguyên, khoáng sản (khu vực phía đông của Huyện) để san lấp mặt bằng phục vụ các khu công nghiệp (khu vực phía tây của Huyện); giải quyết việc làm và lao động chuyển đổi nghề từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp; tình hình an ninh trật tự xã hội, vấn đề an sinh xã hội ….

Vấn đề cuối cùng là cần tạo ra một môi trường và điều kiện thuận lợi phục vụ nhân dân địa phương thông qua chỉ tiêu thu nhập bình quân trên đầu người và các chỉ số phát triển con người của địa phương.

Tóm tắt Chương 2

Ở chương này, tác giả đã khái quát quá trình tăng trưởng kinh tế và phân tích quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành của huyện Tân Thành giai đoạn 2004-2015. Trong giai đoạn này Huyện có sự tăng trưởng khá và có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế: có sông Thị Vải kết nối Bà Rịa- Vũng Tàu, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh thuận lợi phát triển dịch vụ cảng nước sâu, các khu công nghiệp tập trung và hệ thống giao thông đường bộ kết nối khu vực kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ. Tuy nhiên khi đi vào phân tích quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của tỉnh thì những tiềm năng này vẫn chưa được khai thác một cách có hiệu quả, quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nhanh nhưng giá trị gia tăng thấp, giá trị xuất khẩu, nhập khẩu thấp… Nguyên nhân của những hạn chế này bắt nguồn từ những nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của Huyện: điều kiện tự nhiên, nguồn nhân lực, vốn, trình độ khoa học kỹ thuật và quá trình hội nhập nền kinh tế toàn cầu.

Những nhận định, phân tích ở Chương hai là cơ sở quan trọng đề ra những quan điểm, định hướng và những giải pháp nhằm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của tỉnh theo hướng tích cực, tạo ra những tác động lớn đối với quá trình phát triển kinh tế của Huyện giai đoạn tiếp theo.

Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRONG QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TÂN THÀNH ĐẾN NĂM 2025‌

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 100 trang tài liệu này.

3.1. Quan điểm và định hướng về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

3.1.1. Quan điểm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, các ngành, lĩnh vực, sản phẩm và doanh nghiệp; chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế từ phát triển theo chiều rộng dựa vào tăng vốn đầu tư, khai thác tài nguyên và nguồn lao động chất lượng thấp sang phát triển theo chiều sâu, lấy chất lượng tăng trưởng là động lực chủ yếu để phát triển các ngành, lĩnh vực trên cơ sở áp dụng những thành tựu mới về khoa học, công nghệ, ít gây ô nhiễm môi trường, nguồn nhân lực chất lượng cao và kỹ năng quản lý hiện đại, hướng tới phát triển kinh tế tri thức, tạo ra thế và lực mới để phấn đấu thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Trên cơ sở phân tích thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của huyện Tân Thành, một số quan điểm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở huyện được đưa ra như sau:

- Thứ nhất, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của huyện vừa phải xuất phát từ thực tiễn của địa phương vừa phải tuân thủ quy luật khách quan của quá trình chuyển dịch.

- Thứ hai, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của huyện phải hướng vào xu thế hội nhập kinh tế quốc tế nhằm tận dụng thời cơ trong quá trình phát triển.

- Thứ ba, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của huyện phải dựa trên cơ sở khai thác một cách có hiệu quả mọi tiềm năng, lợi thế của địa phương đồng thời tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài.

- Thứ tư, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế phải gắn với yêu cầu nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế và mục tiêu phát triển bền vững.

- Thứ năm, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế không chỉ gắn với nền kinh tế của huyện mà còn phải đặt trong tổng thể nền kinh tế của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong bối cảnh hội nhập.

3.1.2. Định hướng về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

- Tiếp tục phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, nhất là thế mạnh về cảng biển để đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế một cách bền vững; tạo bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương đúng hướng Dịch vụ-Công nghiệp-Nông nghiệp gắn với chuyển dịch mạnh cơ cấu lao động trên địa bàn huyện.

- Thường xuyên rà soát, điều chỉnh, bổ sung và nâng cao tính khả thi các quy hoạch, đồ án, dự án phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn. Phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh tăng cường cải thiện môi trường đầu tư, thu hút các dự án lớn sử dụng công nghệ tiên tiến, đảm bảo vệ sinh môi trường. Huy động tối đa các nguồn lực để đầu tư, tạo bước đột phá trong xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội theo hướng đồng bộ, hiện đại.

- Đẩy mạnh xã hội hóa, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động khoa học- công nghệ, giáo dục đào tạo, văn hoá-xã hội, y tế; thực hiện giảm nghèo bền vững, giải quyết việc làm, bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

3.2. Những giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình Công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn huyện Tân Thành đến năm 2025.

3.2.1. Hoàn thiện chiến lược công nghiệp hóa- hiện đại hóa gắn với chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng khai thác lợi thế so sánh của Huyện

Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế, đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế thì bắt buộc trong mỗi thời kỳ, huyện cần đẩy mạnh công tác xây dựng chiến lược phát triển kinh tế; Ngoài ra, việc quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng, chiến lược cần được cụ thể hóa đến mức chi tiết danh mục các ngành, các

phân ngành được ưu tiên phát triển trong từng thời kỳ và những chính sách thu hút nhằm tạo điều kiện phát triển các ngành mới.

Chiến lược công nghiệp hóa – hiện đại hóa gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế cần chú ý tới các điểm sau:

Chiến lược cần được xây dựng trên cơ sở tiềm lực, lợi thế so sánh động của nền kinh tế; Hiện nay huyện đang có những lợi thế về nguồn tài nguyên về biển và khoáng sản, vì vậy huyện cần chú ý phát huy lợi thế này; Phát triển kinh tế biển tổng hợp trên cơ sở đó tạo động lực cho sự phát triển chung của nền kinh tế.

Chiến lược cần xác định rõ vị trí và vai trò của các ngành trong nền kinh tế; Các yếu tố ảnh hưởng đến sự chuyển dịch cơ cấu ngành, nhân tố nào quyết định đến sự chuyển dịch này theo hướng tích cực, qua đó có những chính sách, giải pháp phù hợp để phát huy vai trò của các nhân tố này.

Để xây dựng được chiến lược cụ thể cho nền kinh tế cần phải dựa vào quy hoạch chiến lược của từng ngành gắn với quy hoạch vùng của Chính phủ và của Tỉnh; Các quy hoạch, kế hoạch từng ngành cần phải thể hiện được xu hướng phát triển, tiềm năng, lợi thế cũng như khó khăn của từng ngành; Chiến lược cần phải thể hiện sự thống nhất giữa quy hoạch chi tiết, quy hoạch tổng thể giữa các ngành trong từng thời kỳ và từng giai đoạn.

3.2.2. Phát triển nguồn nhân lực nhằm phục vụ quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp thì điều kiện đầu tiên cần phải hướng tới là đào tạo những con người có đủ trình độ năng lực và trí lực cho quá trình phát triển và điều hành nền kinh tế.

Giải quyết việc làm, giảm tỷ lệ lao động nông nghiệp trong tổng số lao động xã hội. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá là quá trình phân công lao động xã hội, là quá trình chuyển dịch lao động từ ngành nông nghiệp sang các ngành công nghiệp và dịch vụ. Đây là giải pháp vừa cấp bách, vừa triệt để để giải quyết tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn hiện nay, đồng thời

là hệ quả tất yếu của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Người nông dân

Các cơ sở đào tạo nghề

Hình 3.2.2. Mô hình chuyển đổi lao động trong các ngành kinh tế

Các trung tâm tư vấn, giới thiệu viêc làm tại nông thôn

Các đơn vị kinh tế

Mô hình về chuyển đổi lao động nông nghiệp sang các ngành khác được xây dựng bởi bốn chủ thể: các đơn vị kinh tế, các trung tâm tư vấn giới thiệu việc làm tại nông thôn, các cơ sở đào tạo nghề, và người nông dân với vai trò là trung tâm của mô hình.

Đầu tiên các đơn vị kinh tế có nhu cầu về lao động sẽ có những thông báo về tuyển dụng về trung tâm tư vấn, giới thiệu việc làm tại nông thôn.

Các trung tâm tư vấn, giới thiệu việc làm tại nông thôn để nắm bắt được nhu cầu việc làm của người nông dân, đồng thời thông báo yêu cầu tuyển dụng của các cơ sở kinh tế khác trên địa bàn tỉnh. Các cơ sở đào tạo nghề hỗ trợ nông dân trong có những kỹ năng cần thiết mà công việc của các đơn vị kinh tế yêu cầu.

Lao động nhàn rỗi tại nông thôn tham gia vào các cơ sở đào tạo nghề để có được những kỹ năng mà các đơn vị kinh tế yêu cầu. Sau khi đã hoàn thành được các

khóa đào tạo này, những người nông dân sẽ tham gia vào quá trình sản xuất trong các đơn vị kinh tế.

Trong mô hình này, người nông dân đóng vai trò là trung tâm, họ có thể thông qua trung tâm tư vấn, giới thiệu việc làm để nắm bắt nhu cầu của người tuyển dụng, họ cũng có thể tự tham gia vào các lớp đào tạo nghề để có được kỹ năng làm việc nhất định, hoặc họ cũng có thể tìm hiểu nhu cầu trực tiếp từ các đơn vị kinh tế khác để tham gia vào quá trình sản xuất.

3.2.3. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư phục vụ quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Vốn đầu tư là nhu cầu cũng như điều kiện để thực hiện thành công trong quá trình xây dựng, phát triển kinh tế. Đặc biệt, chuyển đổi cơ cấu kinh tế bên cạnh việc thúc đẩy huy động các nguồn vốn (các tổ chức tư nhân, cá nhân, FDI, ODA, trái phiếu, vốn ngân sách ...) và cần phải chú trọng vào phân bổ nguồn vốn vào các ngành, lĩnh vực khác nhau để giúp nền kinh tế đi theo đúng định hướng, mục tiêu đã đề ra.

Khu vực 1, cần huy động nguồn vốn đầu tư chủ yếu từ nhân dân đồng thời kết hợp giữa nhà nước và nhân dân cùng làm. Với khu vực này, huyện nên tập trung vào các dự án công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn. Nguồn vốn dành cho khu vực này nên chiếm khoảng 10% tổng lượng vốn của toàn xã hội.

Khu vực 2, huyện nên tập trung đầu tư nhiều hơn vào khu vực này trong thời gian tiếp theo. Nguồn vốn đầu tư vào khu vực này chủ yếu được dùng để đầu tư vào xây dựng cơ sở hạ tầng, các khu công nghiệp tạo điều kiện thu hút các nguồn vốn đầu tư khác vào phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, huyện cũng nên tập trung vào những ngành công nghiệp mũi nhọn, có sức lan tỏa lớn: ngành công nghiệp chế biến, ngành khai thác khoáng sản (có tiềm năng)... Đối với những ngành này cần chú trọng đến đầu tư công nghệ, dây chuyền sản xuất để nâng cao năng suất vào tăng sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Mức đầu tư vào khu vực này nên dao động từ 30-60% tổng lượng vốn của toàn xã hội.

Khu vực 3, nguồn vốn đầu tư chủ yếu từ tầng lớp nhân dân, huyện nên tập trung vào những ngành chủ chốt trong nền kinh tế: tài chính, tín dụng, du lịch. Bên cạnh đó những lĩnh vực truyền thống giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ cũng cần được chú trọng và có những chính sách đầu tư để phát triển những lĩnh vực mới chứa hàm lượng chất xám cao: công nghệ thông tin, điện tử...Nguồn vốn dành cho khu vực này nên chiếm khoảng từ 30-60% tổng lượng vốn của toàn xã hội.

3.2.4. Phát triển cơ sở hạ tầng

Cơ sở hạ tầng có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế. Cơ sở hạ tầng tạo nền móng cho toàn bộ nền kinh tế, qua đó giúp cho nền kinh tế phát triển ổn định, thu hút được đầu tư từ các nhà đầu tư bên trong cũng như bên ngoài, qua đó tạo thêm nguồn lực trong quá trình phát triển.

Đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, đây là mục tiêu hàng đầu nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất, từng bước cơ giới hóa nông nghiệp, nông thôn; Đây là một hướng đầu tư tất yếu giúp cho nền kinh tế nông nghiệp có được sự ổn định qua đó tạo tiền đề để nâng cao đời sống người dân, huy động được nguồn vốn vào đầu tư phát triển kinh tế.

Xây dựng cơ sở hạ tầng các khu vực ven biển: Đây là giải pháp nhằm một mặt đối phó với biến đổi khí hậu, mặt khác tạo tiền đề phát triển nền kinh tế biển tổng hợp; Với những tiềm năng của mình, Tân Thành có khả năng phát triển kinh tế tổng hợp: công nghiệp, dịch vụ… Đây là thế mạnh cũng như thách thức đối với Tân Thành mà để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế biển tổng hợp thì điều kiện đầu tiên chính là cần phải đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng để tạo động lực cho sự phát triển lâu dài

Mở rộng, xây dựng cơ sở hạ tầng, đường giao thông tại các khu vực mới, những khu công nghiệp nhằm thu hút dân cư đến tập trung tại các khu vực này. Giải pháp này một phần giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, một phần giúp thu hút lượng lao động đến làm việc tại khu vực công nghiệp và dịch vụ, qua đó giúp cho quá trình chuyển đổi lực lượng lao động diễn ra nhanh hơn.