Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy - Qua thực tiễn thành phố Hà Nội

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong tình hình hiện nay, khi đất nước đang thực hiện có hiệu quả đường lối đổi mới và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng, nền kinh tế nước ta đã tăng trưởng mạnh, đầu tư nước ngoài hàng năm liên tục tăng. Cùng với đó là sự phát triển mạnh mẽ về các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, các trung tâm thương mại, khu chung cư cao tầng, các trạm xăng, dầu,… Bên cạnh đó, dân cư ngày càng tăng, đặc biệt là ở các thành phố lớn, các tỉnh công nghiệp, đã kéo theo nhiều yếu tố dẫn đến nguy cơ cháy, nổ được cảnh báo là rất lớn.

Có thể nói, trong bối cảnh đất nước không ngừng xây dựng và phát triển thì công tác phòng cháy và chữa cháy càng chiếm giữ một vai trò quan trọng. Công tác phòng cháy và chữa cháy đã được Đảng, Nhà nước và các cấp chính quyền quan tâm, chú trọng. Điều này thể hiện ở chỗ, nhiều văn bản quan trọng được ban hành như: Ngày 25/6/2015, Ban Bí thư T.Ư Đảng đã ban hành Chỉ thị số 47 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng cháy, chữa cháy, trong đó, Ban Bí thư yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân từ Trung ương đến cơ sở phải xác định công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên hàng ngày; Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 (được sửa đổi, bổ sung năm 2013), Nghị định số 79/2014/NĐ-CP ngày 31/7/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy; Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng chống bạo lực gia đình; Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012;…

Vậy nhưng trên thực tế, nhiều cơ quan, đơn vị và không ít người vẫn còn xa lạ và thờ ơ với công tác PCCC. Trong năm 2014, có 233.162 lượt cơ sở được kiểm tra phòng cháy và chữa cháy thì có tới 19.224 doanh nghiệp không tuân thủ quy định an toàn về cháy, nổ [19]. Việc đảm bảo các trang thiết bị, điều kiện nhân lực, vật lực về an toàn PCCC chỉ làm chiếu lệ, qua loa, mang tính đối phó vẫn còn diễn ra.

Theo Cục Cảnh sát PCCC&CNCH, trong năm 2014, cả nước xảy ra

2.375 vụ cháy (2.025 vụ cháy tại các cơ sở, nhà dân, phương tiện giao thông và 350 vụ cháy rừng) làm chết 90 người, bị thương 143 người, về tài sản ước tính trị giá 1.307,078 tỷ đồng và 1.352 ha rừng; xảy ra 42 vụ nổ làm chết 29 người, bị thương 30 người, thiệt hại tài sản trị giá 3.432 triệu đồng [19]. Trong đó, có những vụ cháy, nổ kinh hoàng gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Có thể kể đến như vụ cháy xảy ra tại quán Karaoke Nonstop, thuộc khu tái định cư Thác Mạ (Khối 9, Phường Đông Kinh, Tp. Lạng Sơn) ngày 06/11/2014 làm chết 04 người trong đó có cặp vợ chồng và đứa con gái nhỏ chưa đầy bốn tháng tuổi; vụ cháy tại kho hàng của Công ty gỗ Woodsland và Công ty Nippon Express Việt Nam thuộc khu công nghiệp Quang Minh (Mê Linh, Hà Nội) khiến gần 12.000 m2 diện tích khu công nghiệp đã bị thiêu rụi hoàn toàn; vụ cháy nhà dân tại số 342/29/5 Lý Thường Kiệt, Phường 14, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh ngày 24/01/2014 làm 04 người chết;…

Hà Nội là thủ đô, là trung tâm kinh tế, là đầu mối giao lưu của cả nước, khu vực và thế giới. Trong những năm qua, tình hình kinh tế thành phố Hà Nội ngày một tăng trưởng với nhiều dự án đầu tư nước ngoài, nhiều khu công nghiệp được thành lập, nhiều trung tâm thương mại, khu chung cư cao tầng được xây dựng. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của thành phố cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với lực lượng Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy. Đặc biệt sau khi địa giới hành chính của thủ đô được mở rộng, dân số

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 137 trang tài liệu này.

đông, tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, cùng với sự ra đời của hàng loạt khu công nghiệp, công nghệ cao, khu chế xuất trong khi cơ sở hạ tầng còn bộc lộ nhiều bất cập, yếu kém và ý thức PCCC của nhiều cơ quan, doanh nghiệp, của một bộ phận người dân chưa cao. Do đó, nếu không thực hiện tốt công tác phòng cháy và chữa cháy thì sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế của thành phố nói riêng, của cả nước nói chung.

Theo Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy thành phố Hà Nội, trong năm 2014, trên địa bàn thành phố xảy ra 166 vụ cháy, nổ (164 vụ cháy, 02 vụ nổ); làm 18 người chết, 15 người bị thương, thiệt hại tài sản ước tính trên 200 tỷ đồng. Lập biên bản, ra quyết định xử lý vi phạm hành chính 3.640 trường hơp̣

vi phạm (tăng hơn 100 trường hơp

đồng (tăng gần 2 tỷ đồng) [11].

so với năm 2013); phạt tiền 5.469.050.000

Để thực hiện tốt công tác đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội, một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội đang còn gặp nhiều khó khăn, một phần do trình độ cán bộ làm công tác kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy còn hạn chế và chưa đồng đều; tình trạng cán bộ thực thi nhiệm vụ còn có biểu hiện coi nhẹ, nể nang, thiếu kiên quyết và chưa triệt để trong việc xử lý; một phần do các văn bản quy phạm pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy còn chưa hoàn chỉnh như: có những quy định chưa rõ ràng, cụ thể dẫn tới việc áp dụng chưa thống nhất; quy định về thẩm quyền, các biện pháp xử lý vi phạm hành chính, mức phạt trong một số hành vi vi phạm còn chưa hợp lý;…

Từ những lý do trên, đề tài “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy - qua thực tiễn thành phố Hà Nội” mong muốn góp

phần bổ sung, hoàn thiện lý luận; làm rõ thực trạng, hạn chế, bất cập để từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát

Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ những vấn đề liên quan đến lý luận, cơ sở pháp lý và thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC ở thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trên địa bàn thành phố Hà Nội.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Tìm hiểu những vấn đề lý luận cơ bản về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy;

- Đánh giá thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội:

+ Thực trạng vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và nguyên nhân của thực trạng đó;

+ Thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và nguyên nhân của thực trạng đó.

- Đánh giá tổng quát các yếu tố tác động đến việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội.

- Nêu ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội.

3. Tính mới và những đóng góp của đề tài

- Bổ sung, hoàn thiện lý luận về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy;

- Đánh giá, làm rõ thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội; những kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân. Từ đó, đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội của lực lượng Cảnh sát PC&CC.

- Phạm vi nghiên cứu: hoạt động xử lý vi phạm hành chính của Cảnh sát PC&CC ở thành phố Hà Nội, thời gian từ năm 2010 đến năm 2014.

5. Tổng quan tài liệu

- Với vấn đề xử lý vi phạm hành chính, có một số đề tài nghiên cứu chuyên sâu như:

+ Lê Thị Thu Lan (2012), Vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội ở Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội.

+ Thiều Thị Thúy Ngân (2013), Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa - qua thực tiễn thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

+ Quách Tiên Phong (2011), “Nâng cao hiệu quả áp dụng của các hình thức xử lý vi phạm hành chính”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, (11), tr. 12-17.

- Với lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy có một số đề tài nghiên cứu chuyên sâu như:

+ Mai Phương Lan (2013), Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội;

+ Nguyễn Đức Thắng (2013), Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu lực công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy của lực lượng cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học PCCC, Hà Nội.

- Đề tài nghiên cứu hiện tại đang ở trạng thái mới bắt đầu, tiếp cận về công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay.

Trong những tài liệu có đề cập đến nội dung xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy nhưng ở dạng nêu vấn đề hay công tác xử lý vi phạm hành chính của lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ nói chung mà chưa nghiên cứu sâu về lý luận, thực trạng xử lý vi phạm hành chính trên địa bàn thành phố Hà Nội, đặc biệt từ khi chuyển đổi mô hình lên Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy và từ khi có Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy.

6. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp luận: phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về nhà nước và pháp luật; các quan điểm, chủ trương của Đảng và nhà nước, của thành phố về nâng cao hiệu lực QLNN về công tác PCCC.

- Các phương pháp khác: Phương pháp nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp; phương pháp lịch sử - logic; phương pháp thống kê, so sánh; phương pháp chuyên gia.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Những vấn đề lý luận về vi phạm hành chính và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy

Chương 2: Thực trạng pháp luật và thực trạng xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy tại thành phố Hà Nội

Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy trên địa bàn thành phố Hà Nội

Chương 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC

PHÕNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY

1.1. VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC PHÕNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và cấu thành của vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy

1.1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy

Vi phạm pháp luật là hiện tượng xã hội, là những hành vi phản ứng tiêu cực của một số cá nhân hay tổ chức đi ngược lại với ý chí nhà nước được quy định trong pháp luật. Những hành vi có tính chất tiêu cực đó luôn gây hại cho nhà nước, xã hội và nhân dân, do vậy chúng luôn bị nhà nước, xã hội và nhân dân lên án, đấu tranh đòi hỏi phải loại bỏ ra khỏi đời sống xã hội. Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỗi do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện, xâm hại các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ [36, tr. 211].

Vi phạm hành chính là loại vi phạm pháp luật xảy ra khá phổ biến trong đời sống xã hội. Tuy mức độ nguy hiểm cho xã hội của nó thấp hơn so với tội phạm nhưng vi phạm hành chính là hành vi gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, tập thể, lợi ích của cá nhân cũng như lợi ích chung của toàn thể cộng đồng, là nguyên nhân dẫn đến tình trạng phạm tội nảy sinh trên các lĩnh vực của đời sống xã hội nếu như không được ngăn chặn và xử lý kịp thời. Chính vì lẽ đó công tác đấu tranh phòng và chống vi phạm hành chính luôn là vấn đề được xã hội quan tâm. Từ trước đến nay Nhà nước

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ