Thực trạng và một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Bắc Kạn

Đại học Thái Nguyên

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

-------------------------------

Nguyễn Đình Văn

Thực trạng và một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Bắc Kạn

Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 60 - 31 - 10

Luận văn thạc sĩ kinh tế

Người hướng dẫn khoa học: T.S Đỗ Quang Quý

Thái Nguyên - 2008

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu trích dẫn trong quá trình nghiên cứu đều được chỉ rò nguồn gốc.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Đình Văn

LỜI CẢM ƠN!

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, các cấp lãnh đạo và các cá nhân. Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc và kính trọng tới tất cả các tập thể, các cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong qúa trình học tập và nghiên cứu.

Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Đỗ Quang Quý là thầy đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu trường đại học Kinh tế và QTKD, Ban chủ nhiệm Khoa Đào tạo sau đại học trường Đại học Kinh tế và QTKD Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho tôi có cơ hội được tiếp cận và khẳng định bước đầu trong công việc nghiên cứu khoa học của mình.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ của các giáo sư, tiến sỹ và cán bộ Khoa Sau đại học Trường Đại học Kinh tế và QTKD những người đã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu và tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu đã để lại những tài liệu nghiên cứu có giá trị, liên quan đến lĩnh vực mà luận văn của tôi đề cập và sử dụng làm tiền đề nghiên cứu luận văn này.

Tôi xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ của lãnh đạo, các chuyên gia của Sở Nông nghiệp và PTNT Bắc Kạn, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn, Cục Thống kê tỉnh Bắc Kạn và các đồng nghiệp, lãnh đạo chính quyền các địa phuơng và các chủ trang trại đã giúp đỡ nhiệt tình trong quá trình làm luận văn.

Tôi xin cảm ơn những người thân trong gia định đã giúp tôi lúc khó khăn, vất vả để hoàn thành luận văn. Tôi xin cảm ơn các bạn bè đồng nghiệp gần xa đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu để giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2008

Nguyễn Đình Văn

DANH MỤC TÀI LIỆU VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt	Nguyên nghĩa
1	TBCN	Tư bản chủ nghĩa
2	PGS-TS	Phó Giáo sư - Tiến sỹ
3	TT	Trang trại
4	KTTT	Kinh tế trang trại
5	CNH	Công nghiệp hoá
6	HĐH	Hiện đại hoá
7	CSDL	Cơ sở dữ liệu
8	SPSS	Statiscal Package for Social Sciences
9	GTSX	Giá trị sản xuất
10	SXKD	Sản xuất kinh doanh
11	UBND	Uỷ ban nhân dân
12	KH &CN	Khoa học và công nghệ
13	PTNT	Phát triển nông thôn
14	HTX	Hợp tác xã
15	DĐĐT	Dồn điền đổi thửa

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 133 trang tài liệu này.

Mở đầu

MỤC LỤC

Trang

1. Tính cấp thiết của đề tài 1

2. Mục tiêu nghiên cứu 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn và đóng góp của luận văn 4

5. Bố cục của luận văn 4

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5

1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 5

1.1.1. Cơ sở lý luận về kinh tế trang trại 5

1.1.2. Kinh nghiệm trên thế giới và Việt nam về phát triển KTTT 23

1.1.3. Lịch sử hình thành và tồn tại trang trại ở Việt Nam và Bắc Kạn . 26

1.1.4. Quá trình phát triển kinh tế trang trại ở nước ta từ khi đổi mới

theo nền kinh tế thị trường 31

1.1.5. Một số kết luận rút ra từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn 37

1.2. Phương pháp nghiên cứu 38

1.2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết 38

1.2.2. Phuơng pháp nghiên cứu 38

1.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu 42

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI

TỈNH BẮC KẠN 43

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 43

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên 43

2.1.2. Tì nh hì nh phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2001-2007 54

1.1.3. Phân tích SWOT về chiến lược phát triển của Bắc Kạn 68

2.2. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại Bắc Kạn những năm gần đây 70

2.2.1. Tình hình phát triển kinh tế trang trại thời gian qua 70

2.3. Phân tích, đánh giá 73

2.3.1. Đặc điểm và phương hướng sản xuất của các trang trại tỉnh Bắc Kạn 73

2.3.2. Tổ chức quản lý sản xuất, kinh doanh của các trang trại 74

2.3.3. Vấn đề trong phát triển của các trang trại hiện có 85

2.3.4. Nguyên nhân kìm hãm sự phát triển kinh tế trang trại ở Bắc Kạn 86

Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ

TRANG TRẠI TỈNH BẮC KẠN THỜI GIAN TỚI 89

3.1. Quan điểm phát triển kinh tế trang trại 89

3.1.1. Quan điểm phát triển kinh tế trang trại trong thời kỳ Công nghiệp hóa - Hiện đại hoá ở Việt nam 89

3.1.2. Quan điểm riêng đối với tỉnh Bắc Kạn 94

3.2. Những định hướng phát triển kinh tế trang trại tỉnh Bắc Kạn 96

3.2.1. Căn cứ để định hướng 96

3.2.2. Phương hướng phát triển kinh tế trang trại tỉnh Bắc Kạn 96

3.3. Mục tiêu phát triển kinh tế trang trại 99

3.3.1. Mục tiêu tổng quát 99

3.3.2. Mục tiêu cụ thể 99

3.4. Giải pháp thực hiện 100

3.4.1. Giải pháp chung cho toàn bộ các trang trại 100

3.4.2. Giải pháp cho nhóm trang trại 109

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 111

Kết luận 111

Kiến nghị 112

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 113

PHỤ LỤC 116

MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

Trang trại là một loại hình sản xuất nông nghiệp được hình thành tương đối sớm trên thế giới, tuỳ từng thời kỳ mà có những hình thức, tên gọi khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung là sản xuất hàng hoá tự chủ với quy mô lớn. Phát triển kinh tế trang trại là xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp, nông thôn hiện nay. Ngày nay, trang trại là loại hình tổ chức sản xuất phổ biến trong nền nông nghiệp của hầu hết các quốc gia trên thế giới.

Ở nước ta, trang trại đã hình thành và trải qua các giai đoạn lịch sử khác nhau của sự phát triển. Tuy nhiên, trang trại gia đình chỉ phát triển từ đầu thập niên 1990 sau khi có Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị và Luật đất đai ra đời năm 1993, giao quyền sử dụng đất sản xuất ổn định và lâu dài cho hộ gia đình nông dân.

Từ khi có chủ trương đổi mới cơ chế quản lý kinh tế của Đảng, kinh tế hộ nông dân đã phát huy tác dụng to lớn, tạo sức mạnh mới trong sự nghiệp phát triển nông nghiệp và nông thôn. Trên nền tảng kinh tế tự chủ của các hộ nông dân đã hình thành các trang trại được đầu tư vốn, lao động với trình độ chuyên môn cao đóng góp ngày càng nhiều của cải vật chất cho xã hội. Mới hình thành và phát triển nhưng kinh tế trang trại đã khơi dậy tiềm năng đất đai, lao động, vốn trong dân cư để đầu tư phát triển sản xuất, cải thiện bộ mặt nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp.

Tuy nhiên, trong quá trình phát triển kinh tế trang trại đã nảy sinh nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn đòi hỏi phải giải quyết kịp thời liên quan đến nhận thức, cơ chế chính sách của Nhà nước: về đất đai, lao động, vốn đầu tư, tư cách pháp nhân, quyền lợi và nghĩa vụ của chủ trang trại trước pháp luật.v.v... nhằm củng cố và phát triển loại hình này một cách tích cực, ổn định và bền vững.

Đã có nhiều công trình nghiên cứu trên các cấp độ khác nhau về kinh tế trang trại ở khắp các vùng, miền trong cả nước. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu đã nêu ra và đều mong muốn làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của kinh tế trang trại để tìm ra hướng đi, đề xuất những giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc để phát huy vai trò của kinh tế trang trại trong nền nông nghiệp của nước ta hiện nay.

Tuy vậy, vì sản xuất nông nghiệp được diễn ra trên không gian rộng lớn, mỗi vùng, thậm chí mỗi tiểu vùng cũng có sự khác biệt về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội, nên các trang trại ở mỗi vùng cũng có những đặc điểm khác nhau. Bắc Kạn là một tỉnh miền núi thuộc vùng Đông Bắc Bắc bộ, có tiềm năng thế mạnh về đất đai đồi rừng, nhưng kinh tế trang trại Bắc Kạn còn rất nhỏ bé cả về số lượng và chất lượng, chưa có đóng góp nhiều cho kinh tế của tỉnh mà loại hình này có nhiều cơ hội phát triển.

Để xây dựng một nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa, phát triển kinh tế trang trại là hướng đi đúng đắn, cần được quan tâm giúp đỡ bằng những chính sách hợp lý, góp phần khai thác một cách có hiệu quả và bền vững tiềm năng về đất đai ở Bắc Kạn. Việc nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn về kinh tế trang trại trong tỉnh, từ đó đề ra một số giải pháp cơ bản để phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh có một ý nghĩa rất quan trọng.

Xuất phát từ thực tế địa phương, với kinh nghiệm công tác trong ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn của tác giả thời gian qua, đề tài: “Thực trạng và một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Bắc Kạn” đã được chọn để nghiên cứu.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

2.1. Mục tiêu chung

Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại ở tỉnh Bắc Kạn, từ đó tìm giải pháp thúc đẩy kinh tế trang trại phát triển, góp phần xây dựng một nền