Giải thích từ ngữ
GPMB: giải phóng mặt bằng XHCN: Xã hội chủ nghĩa SDĐ: Sử dụng đất
KT: Kinh tế
SXKD: Sản xuất doanh UBND: Ủy ban nhân dân NN: Nhà nước
BT: Bồi thường
QH, KHSDĐ: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất HT: Hỗ trợ
LĐĐ: Luật đất đai TĐC: Tái định cư BQL: Ban quản lý HTX: Hợp tỏc xó
Có thể bạn quan tâm!
-
Thực trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội - Nguyễn Văn Chiến - 2 -
Thực Tiễn Pháp Lý Về Bồi Thường, Hỗ Trợ Và Tái Định Cư Khi Nhà Nước Thu Hồi Đất Của Trung Quốc Và Bài Học Kinh Nghiệm Đối Với Việt Nam -
Nguyên Tắc Chung Về Chi Trả Bồi Thường , Hỗ Trợ Và Tái Định Cư
Xem toàn bộ 87 trang tài liệu này.
GCNQSDĐ: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất HT&TĐC: Hỗ trợ và tái định cư
CNH: Công nghiệp hóa HĐH: Hiện đại hóa
TN,MT&NĐ: Tài nguyên, môi trường, nhà đất HTKT: Hỗ trợ kinh tế
TinCanBan.Com
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 3
NỘI DUNG 7
Chương 1 7
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT VÀ PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT 7
1.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 7
1.1.1. Quan niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; 7
1.1.2. Mục đích, ý nghĩa của việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 10
1.2. Cơ sở của việc quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 11
1.3. Khái quát lịch sử hình thành các quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 14
1.3.1. Giai đoạn trước năm 1993 14
1.3.2. Giai đoạn từ năm 1993 đến nay 15
1.4. Thực tiễn pháp lý về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của Trung Quốc và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam 17
1.4.1. Thực tiễn pháp lý về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của Trung Quốc 17
1.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam 20
Chương 2 21
2.1. Thực trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội 21
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của Hà Nội 21
2.1.2. Tình hình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 22
2.2. Các nguyên tắc chung về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật đất đai năm 2003 23
2.2.1. Về phạm vi và đối tượng được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 23
2.2.2. Nguyên tắc chung về chi trả bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 25
2.3. Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ về đất 26
2.3.1. Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ về đất 26
2.3.2. Điều kiện để được bồi thường, hỗ trợ về đất 28
2.3.3. Giá đất để tính bồi thường và chi phí đầu tư vào đất còn lại 38
2.3.4. Bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân 43
2.3.5. Về bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất của tổ chức 47
2.4. Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ về tài sản 47
2.4.1. Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ về tài sản 47
2.4.2. Bồi thường, hỗ trợ về nhà, công trình xây dựng trên đất 48
2.4.3. Bồi thường, hỗ trợ di chuyển mồ mả, công trình văn hoá, di tích lịch sử, nhà thờ, đền, chùa, am miếu 50
2.4.4. Về bồi thường, hỗ trợ đối với cây trồng, vật nuôi 51
2.5. Về các chính sách hỗ trợ di chuyển, ổn định đời sống, ổn định SX, chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm cho người bị thu hồi đất 55
2.5.1. Hỗ trợ di chuyển, ổn định đời sống, ổn định SX 55
2.5.2. Hỗ trợ chuyển đổi nghề và tạo việc làm 55
2.6. Pháp luật về TĐC cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở 57
2.6.1. Các nguyên tắc bố trí TĐC cho người bị thu hồi đất 57
2.6.2. Thực tế áp dụng các quy định về TĐC cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở trên địa bàn TP Hà Nội 59
Chương 3 1
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRấN CƠ SỞ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG TẠI HÀ NỘI 1
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên cơ sở đánh giá thực trạng áp dụng tại Hà Nội 1
3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên cơ sở đánh giá thực trạng áp dụng tại Hà Nội 2
3.2.1. Xác định và giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và người hưởng lợi từ việc thu hồi đất trong việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 2
3.2.2. Tiếp tục sửa đổi, bổ sung các quy định về khung giá đất cho phù hợp với thực tế, theo đúng cơ
chế thị trường 4
3.2.3. Xác lập cơ chế pháp lý cho doanh nghiệp dịch vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng hoạt động
......................................................................................................................................................................5
LỜI KẾT 6
PHỤ LỤC 8
Bảng tổng hợp tình hình thực hiện các dự án có liên quan đến giải phóng mặt bằng từ năm 2005 đến năm 2009 8
Tổng hợp kết quả thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư năm 2009 10
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 13
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Hiện nay, Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước phấn đấu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp phát triển theo hướng hiện đại. Với những lợi thế của
một thủ đô có bề dày lịch sử 1.000 năm tuổi, Hà Nội đang diễn ra quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa mạnh mẽ. Hàng ngàn dự án đã và đang được triển khai trên địa bàn thành phố Hà Nội với kế hoạch dự kiến thu hồi hàng vạn héc ta đất canh tác ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng chục nghìn hộ gia đình nông dân. Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), hỗ trợ, đào tạo chuyển đổi nghề, bố trí công ăn việc làm mới cho người nông dân bị mất đất
sản xuất đang là những thách thức không nhỏ cho các cấp Uỷ Đảng và chính
quyền từ thành phố đến cơ sở. Thực tế giải quyết vấn đề này cho thấy đây là công việc khó khăn, phức tạp nảy sinh nhiều tranh chấp, khiếu kiện kéo dài và dễ phát sinh thành những điểm nóng gây mất ổn định về chính trị. Nhận thức sâu sắc được những khó khăn, thách thức của công tác bồi thường, GPMB, Hà Nội đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, văn bản nhằm thực thi có hiệu quả pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế của thủ đô. Tuy nhiên trong điều kiện Hà Nội mở rộng địa giới hành chính và triển khai nhiều dự án lớn để chào mừng Đại lễ
1.000 năm Thăng Long Hà Nội và phát triển Hà Nội trở thành một thủ đô hiện đại, văn minh của một đất nước có dân số 100 triệu dân trong tương lai không xa thì việc thực thi pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thủ đô vẫn còn bộc lộ nhiều thiếu xót, khiếm khuyết cần được nghiên cứu để chỉ ra những nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trên cơ sở đó, kiến nghị, đề xuất với chính quyền thành phố Hà Nội những giải pháp khắc phục nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án góp phần xây dựng Hà Nội trở thành thủ đô văn minh, giàu đẹp đáp ứng với lòng tin yêu của đồng bào
cả nước và ban bè quốc tế. Với những lý do trên, em lựa chọn đề
tài
“Thực
trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội” làm khóa luận tốt nghiệp Đại học Luật.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu nhằm đạt được những mục đích cơ bản sau đây:
Tập hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (sau đây gọi là các quy định về bồi thường, GPMB);
Tìm hiểu những đặc điểm và nội dung cơ bản của mảng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;
Đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong điều kiện, hoàn cảnh đặc thù của thủ đô Hà Nội;
Chỉ ra những thành công và những tồn tại, khiếm khuyết và nguyên nhân của những hạn chế của việc áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; cũng như đưa ra những kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác thực thi pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đây là một đề tài có nội dung nghiên cứu rộng, phức tạp và giải quyết
nhiều yêu cầu trờn cỏc khía cạnh chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, tâm lý, tập quán truyền thống v.v. Tuy nhiên trong khuôn khổ của một bản khóa luận tốt nghiệp cử nhân luật, tác giả giới hạn đối tượng và phạm vi nghiên cứu ở những nội dung cụ thể sau đây:
Nghiên cứu các quy định hiện hành về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được đề cập trong Luật đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành;
Nghiên cứu các quy định hiện hành của Uỷ ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội nhằm tổ chức triển khai pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
Nghiên cứu quan điểm, chủ trương, đường lối, chinh sách của
Đảng và Nhà nước ta về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;
Nghiên cứu chủ trương, đường lối của Thành ủy Hà Nội về lãnh đạo, chỉ đạo việc thi hành pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội v.v;
4. Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết các yêu cầu mà đề tài đặt ra, trong quá trình nghiên cứu
khóa luận đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây:
Phương pháp luận nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác Lê nin;
Bên cạnh đó, khóa luận còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể
sau:
(i) Phương pháp luận giải, phương pháp phân tích, phương pháp lịch sử
v.v được sử dụng trong Chương 1 khi nghiên cứu một số vấn đề lý luận về
bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất và pháp luật về bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ;
(ii) Phương pháp phân tích, phương pháp so sánh luật học, phương pháp đối chiếu v.v v được sử dụng trong Chương 2 khi nghiên cứu pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và thực trạng áp dụng trên địa bàn thành phố Hà Nội;
(iii) Phương pháp bình luận, phương pháp tổng hợp, phương pháp quy nạp
v.v v được sử dụng trong Chương 3 khi nghiên cứu một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
5. Bố cục của khóa luận
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
khóa luận kết cấu gồm các chương sau:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước
thu hồi đất ;
Chương 2. Pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất và thực trạng áp dụng trên địa bàn thành phố Hà Nội;
Chương 3. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội;
NỘI DUNG
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT VÀ PHÁP LUẬT
VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT
1.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
1.1.1. Quan niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;
1.1.1.1. Khái niệm về bồi thường
Trong đời sống hàng ngày, “ bồi thường” là thuật ngữ được sử dụng trong trường hợp một người có hành vi gây thiệt hại cho người khác và họ phải có trách nhiệm bồi thường cho người bị thiệt hại do hành vi của mình gây ra;
Theo Từ điển tiếng Việt thông dụng: “Bồi thường” là “Đền bù những tổn hại gây ra”;
Trong lĩnh vực pháp luật, trách nhiệm bồi thường được đặt ra khi một chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại cho chủ thể khác trong xã hội.
Trong lĩnh vực pháp luật đất đai thuật ngữ bồi thường (hay đền bù) khi Nhà
nước thu hồi đất được đặt ra từ rất sớm. Nghị định số 151/TTg ngày 14/01/1959 của Hội đồng Chính phủ quy định Thể lệ tam thời về trưng dụng ruộng đất, tại Chương II đã đề cập việc “Bồi thường cho người có ruộng đất bị trưng dụng”. Tiếp đến Thông tư số 1792/TTg ngày 11/01/1970 của Thủ tướng Chính phủ về
quy định một số
điểm tạm thời
về bồi thường nhà cửa, đất đai, cây cối lõu
niờn, cỏc hoa màu cho nhân dân ở những vùng xây dựng kinh tế mở rộng thành
phố cũng đề cập vấn đề bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Đặc biệt khi
Luật đất đai năm 1987 ra đời, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành quyết định số 186/HĐBT ngày 31/05/1990 quy định về đền bù thiệt hại đất nông nghiệp, đất có rừng khi chuyển sang sử dụng vào mục đích khác, thuật ngữ “bồi thường” được thay thế bằng thuật ngữ “đền bù”. Thuật ngữ này tiếp tục được sử dụng trong Luật đất đai năm 1993, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai năm 1998 và các nghị định hướng dẫn thi hành như Nghị định
số 90/CP ngày 17/08/1994 của Chính phủ ban hành quy định về việc đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi
ích quốc gia lợi ích công cộng; Nghị
định số
22/1998/NĐCP ngày 22/04/1998
của Chính Phủ về đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng… Tuy nhiên khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật đất đai năm 2001 được Quốc hội ban hành, thuật ngữ “bồi thường” được sử dụng trở lại và tiếp tục xuất hiện trong
Luật đất đai năm 2003; Nghị
định số
197/2004/NĐCP ngày 03/12/2004 của
Chính Phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, Nghị định số 84/2007NĐCP ngày 25/05/2007 của Chính Phủ quy định bổ sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai;
Theo Khoản 6 Điều 4 Luật đất đai 2003: “Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất”. Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất có một số đặc trưng cơ bản sau đây:
Bồi thường là trách nhiệm của Nhà nước nhằm bù đắp tổn thất về quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất do hành vi thu hồi đất của Nhà nước gây ra. Trách nhiệm này được quy định trong Luật đất đai;
Bồi thường là hậu quả pháp lý trực tiếp do hành vi thu hồi đất của Nhà nước gây ra. Điều này có nghĩa là chỉ phát sinh sau khi có quyết định hành chính về thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
Bồi thường được thực hiện trong mối quan hệ song phương giữa một bên là Nhà nước (chủ thể có hành vi thu hồi đất) với bên kia là người chịu tổn hại về quyền và lợi ích hợp pháp do hành vi thu hồi đất của Nhà nước gây ra;
Căn cứ để xác định bồi thường là diện tích thực tế bị thu hồi;
thiệt hại thực tế về tài sản, cây cối, hoa màu trên đất và khung giá đất do Nhà nước quy định tại thời điểm thu hồi đất;
Người sử dụng đất khi bị Nhà nước thu hồi đất muốn được bồi thường về đất phải thỏa mãn các điều kiện do pháp luật quy định;
Người bị Nhà nước thu hồi đất không chỉ được bồi thường về đất mà còn được bồi thường thiệt hại về tài sản trên đất và được hưởng các chính