ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
LỤC XUÂN TRƯỜNG
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHÁT HIỆN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ KHI DẠY HỌC CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” VẬT LÍ CƠ BẢN 10, THEO HƯỚNG PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ LỰC VÀ SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH MIỀN NÚI.
Chuyên ngành : Lí luận và phương pháp dạy học Vật
lý
Mã số chuyên ngành : 60 14 01 11
Có thể bạn quan tâm!
-
Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề khi dạy học chương “các định luật bảo toàn” Vật lý cơ bản 10, theo hướng phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh miền núi - 2 -
Dự Kiến Cấu Trúc Luận Văn (Gồm 3 Phần). Phần I: Mở Đầu -
Phương Pháp Thực Nghiệm Trong Dạy Học Vật Lí Ở Trường Phổ Thông
Xem toàn bộ 158 trang tài liệu này.
Người hướng dẫn khoa học: TS BÙI VĂN THIỆN
THÁI NGUYÊN - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn: sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề khi dạy học chương “các định luật bảo toàn” vật lí cơ bản 10, theo hướng phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh
miền núi. Được thực hiện từ tháng 2 năm 2013 đến tháng 6 năm 2014.
Tôi xin cam đoan:
Luận văn sử
dụng những thông tin từ
nhiều nguồn khác nhau, các
thông tin đã được chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn đúng quy định.
Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố, sử dụng trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2014 Tác giả
Lục Xuân Trường
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn:
Phòng đào tạo sau đại học, Ban chủ
nhiệm, Quý thầy, cô
giáo khoa vật lí trường Đại học sư phạm Thái Nguyên và Quý
thầy, cô giáo trực tiếp giảng dạy giúp đỡ tập.
tôi trong quá trình học
Ban giám hiệu cùng quý thầy, cô giáo trường THPT Thạch An, trường THPT Canh Tân và trường THPT Phục Hòa đã tạo điều
kiện giúp đỡ văn.
tôi trong thời gian thực nghiệm và hoàn thành luận
Thầy hướng dẫn: TS Bùi Văn Thiện – người đã trực tiếp khuyến khích, động viên, hướng dẫn tôi thực hiện và hoàn thành luận văn bằng tất cả sự tận tình và trách nhiệm.
Tập thể lớp cao học vật lí khóa 20, các bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã giúp đỡ động viên để tôi hoàn thành luận văn này.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2014
Tác giả
Lục Xuân Trường
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN 2
LỜI CẢM ƠN 3
MỤC LỤC 1
DANH MỤC CÁC BẢNG 6
DANH MỤC CÁC HÌNH 11
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG I 6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHÁT HIỆN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ 6
1.1. Phương pháp thực nghiệm trong nghiên cứu vật lí 6
1.2. Phương pháp thực nghiệm trong dạy học vật lí ở trường phổ thông 9
1.3. Các biện pháp và hình thức dạy học phương pháp thực nghiệm 21
1.4. Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề 27
1.5. Sử dụng thiết bị theo tinh thần dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề 34
1.6. Thực tế việc sử dụng thiết bị thực nghiệm theo tinh thần dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề ở các trường THPT tỉnh Cao Bằng 41
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 45
CHƯƠNG 2 47
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHÁT HIỆN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ KHI DẠY HỌC CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” VẬT LÍ CƠ BẢN 10, THEO HƯỚNG PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰ LỰC VÀ SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH MIỀN NÚI..47
2.1. Đề xuất tiến trình dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề với sử dụng phương pháp thực nghiệm, nhằm góp phần phát huy tính tích cực cho học sinh THPT miền núi 47
2.2. Soạn thảo tiến trình dạy học chương “Các định luật bảo toàn” 52
2.3. Xây dựng tiến trình dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề với sử dụng phương pháp thực nghiệm một số kiến thức chương " Các định luật bảo toàn", nhằm góp phần phát huy tính tích cực cho học sinh THPT miền núi 52
Ho¹t ®éng cđa hs 57
HOẠT ĐỘNG CỦA HS 66
HOẠT ĐỘNG CỦA HS 83
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 93
CHƯƠNG 3 94
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 94
3.1 Mục đích của thực nghiệm sư phạm 94
3.2 Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm 95
3.3 Đối tượng thực nghiệm sư phạm 95
3.4 Phương pháp thực nghiệm sư phạm 95
3.5 Thời điểm làm thực tập sư phạm 96
3.6. Chuẩn bị cho thực nghiệm sư phạm 96
3.7. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm 98
3.8. Tiến hành thực nghiệm sư phạm và xử lý kết quả 100
...................................................................................................................................105
3.9. Đánh giá chung về thực nghiệm sư phạm 114
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 116
KẾT LUẬN CHUNG 117
Với đề tài này tôi đã hoàn thành được các công việc sau 117
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc thiết kế các tiến trình dạy học vật lí theo hướng “phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh”, phương pháp để soạn thảo tiến trình dạy học một đơn vị kiến thức vật lí cụ thể 117
- Đã soạn thảo được 3 tiến trình dạy học ở chương “Các định luật bảo toàn” của chương trình lớp 10 ban cơ bản như sau: tiến trình dạy học bài “Động lượng. Định luật bảo toàn động lượng”, tiến trình dạy học bài “cơnăng”. Các tiến trình này được soạn thảo theo hướng “phát huy tính tích
cực, tự lực và sáng tạo của học sinh”, các tình huống học tập vật lí và định hướng hoạt động học của HS theo tiến trình nhận thức khoa học một kiến thức vật lí, phù hợp với mục đích yêu cầu của chương trình về việc nắm các các kiến thức đó của HS và phù hợp với trình độ của HS. Các tiến trình đó là cơ sở để tác giả tổchức cho HS hoạt động học tập tự lực – sáng tạo. Trong bốn tiến trình dạy học đó thì tôi có những cải tiến về thiết bị thí nghiệm, phương án thí nghiệm và vai trò của các thí nghiệm trong dạy học.
............................................................................................................................. 117
- Đã thực nghiệm sư phạm 3 tiến trình đã soạn thảo trên các lớp TN 117
- Kết quả của thực nghiệm cho thấy các tiến trình được xây dựng đều có tính khả thi. Bởi xuất phát từ quá trình tự lực hành động xây dựng kiến thức dưới sự định hướng của GV, độc lập suy nghĩ giải quyết vấn đề, trao đổi thảo luận giữa các HS với nhau và giữa HS với GV giúp cho HS các lớp thực nghiệm có những biểu hiện của sự nắm vững kiến thức,biết cách tự đi tìm kiến thức và có được những ý tưởng sáng tạo. Chất lượng học tập của HS các lớp thực nghiệm có dấu hiệu được nâng lên, các HS này có được phương pháp học tập tốt hơn, phát triển được năng lực tự học và năng lực sáng tạo giải quyết vấn đề 117
Tuy nhiên, việc dạy học theo phương pháp mới này thì 117
- Cả GV và HS đều rất mệt mỏi, vì phải đầu tư rất nhiều thời gian và công sức 118
- Tốn nhiều thời gian hơn thời gian quy định của chương trình cho mỗi kiến thức nhưng tác giả đã khắc phục được khó khăn này nhờ vào các tiết bám sát 118
- Lớp học quá đông nên những lúc thực hành rất mệt 118
Đểviệc dạy học theo phương pháp mới này đạt được hiệu quảcao thì cần phải có 118
- Lớp học phải có sốlượng học sinh ít, khoảng 25 HS là vừa 118
- Cần có phòng thí nghiệm bộ môn 118
- Lòng đầy nhiệt tình của GV 118
- Với HS khá giỏi thì phương pháp này sẽ có hiệu quả cao hơn 118
Một số ý kiến đề xuất 118
TÀI LIỆU THAM KHẢO 119
PHỤ LỤC 121
PHỤ LỤC 1 121
PHỤ LỤC 2 123
PHỤ LỤC 3 125
PHỤ LỤC 4 126
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT