Dự Báo Phát Triển Ngành Và Quan Điểm Hoàn Thiện Quản Lý Nhà Nước Đối Với

Chương 3

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH

3.1. DỰ BÁO PHÁT TRIỂN NGÀNH VÀ QUAN ĐIỂM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH ĐẾN NĂM 2020

3.1.1. Xu hướng phát triển du lịch trên thế giới trong thời gian tới

Theo Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên hợp quốc (UNWTO), ngành kinh tế du lịch ra đời muộn hơn, nhưng lại phát triển với tốc độ nhanh hơn. Hiện nay, nhiều nước lấy du lịch làm ngành kinh tế mũi nhọn, lôi kéo và tạo điều kiện cho nhiều ngành khác phát triển theo, thu nhập từ du lịch và các ngành dịch vụ liên quan đến du lịch chiếm từ 60-70% tổng sản phẩm quốc nội. Số lượng khách du lịch trên thế giới ngày càng tăng, năm 2002 lượng khách du lịch là 702,6 triệu lượt người, năm 2007 đạt 898 triệu lượt người, tăng 27,81%. Tổng doanh thu du lịch thế giới cũng tăng lên. Theo thống kê của Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên hợp quốc, doanh thu du lịch năm 2002 là 583 tỷ USD, năm 2004 là 623 tỷ USD và năm 2006 là 900 tỷ USD, tăng 54,37% so năm 2002 và 44,46% so năm 2004.

Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên hợp quốc nhận định: Dù tương lai nền kinh tế nhiều nước vẫn đang vô định, người dân vẫn luôn dành ưu tiên cho du lịch so với các khoản chi khác, chính vì vậy ngành du lịch thế giới vẫn phát triển vững chắc. Ngành du lịch thế giới vẫn tăng trưởng trong những năm tới, năm 2010 thu hút khoảng 1,1 tỷ lượt người đi du lịch và 1,6 tỷ người vào năm 2020.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 103 trang tài liệu này.

Thực tế cho thấy, sự phát triển của du lịch thế giới hiện nay đang diễn ra theo các xu hướng sau đây:

Một là, du lịch thế giới đã trở thành một hiện tượng kinh tế - xã hội phổ biến. Điều này là do các nguyên nhân chủ yếu sau: (1) Đời sống người dân ngày càng được cải thiện.

Ở các nước phát triển du lịch trở thành tiêu chuẩn để đánh giá mức sống và chất lượng cuộc sống của các tầng lớp dân cư trong xã hội; (2) Mạng lưới và phương tiện giao thông ngày càng được hoàn thiện, nhất là phương tiện hàng không ngày càng phát triển đã tạo cho khách du lịch có nhiều thời gian nghỉ ngơi, tham quan; (3) Xu hướng hòa bình thế giới ngày càng được củng cố, sự liên kết, hợp tác song phương, đa phương giữa các quốc gia trên thế giới ngày càng mở rộng; (4) Sự đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến các thủ tục thị thực, hải quan... đã tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch thực hiện các chuyến du lịch của mình.

Hai là, có sự thay đổi hướng đi của khách du lịch quốc tế. Nếu như trong những năm cuối thế kỷ XX nguồn khách du lịch tập trung vào các nước thuộc Châu Âu và Mỹ thì sang những năm đầu thế kỷ XXI khách du lịch lại tìm đến những nước đang phát triển thuộc Châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có các nước thuộc Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN). Điều này mở ra cho các nước trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương triển vọng to lớn cho việc phát triển du lịch. Trong báo cáo năm 2005 "Triển vọng du lịch toàn cầu 2020", Tổ chức Du lịch thế giới của Liên hợp quốc dự báo ngành du lịch Châu Á

- Thái Bình Dương sẽ tăng trưởng nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng trung bình 6,5% hàng năm trong 15 năm tới (tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm của ngành du lịch thế giới trong thời gian này là 4,1%).

Ba là, cơ cấu chi tiêu của khách du lịch quốc tế có sự thay đổi. Những năm trước đây, phần chi tiêu của khách du lịch chủ yếu dành cho việc ăn, ở, đi lại... thì nay việc chi tiêu của du khách phần lớn tập trung cho việc mua sắm hàng hóa, đồ lưu niệm, tham quan, giải trí...

Bốn là, việc lựa chọn các loại hình du lịch của khách du lịch quốc tế cũng thay đổi. Hiện nay, khách du lịch có xu hướng lựa chọn các loại hình như: (1) Du lịch bằng máy bay tư nhân, bằng thuyền buồm. Đối với những du khách khá giả, các chuyến bay thương mại đang trở thành quá khứ, bởi họ quan tâm tới tiện nghi riêng hơn là giá cả chuyến bay. Những du khách giàu có thích thuê những chiếc thuyền buồm bởi tính sang trọng và khả năng có thể thay đổi lộ trình theo ý muốn của mình; (2) Du lịch gia đình với việc đi nghỉ chung của các thế hệ

khác nhau trong một gia đình; (3) Du lịch không mang theo con cái; (4) Du lịch cùng với đoàn tùy tùng (những chuyến du lịch mang theo bảo mẫu, gia sư, đầu bếp... của các nhân vật nổi tiếng); (5) Du lịch lều trại, du lịch sinh thái.

3.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về phát triển du lịch

Bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước Đảng ta xác định, phát triển du lịch là một hướng chiến lược quan trọng trong đường lối phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu: "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh". hoạt động du lịch phải đồng thời đạt hiệu quả cao trên nhiều mặt: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, trật tự, an toàn xã hội.

Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 cũng ghi rõ: "Nhà nước và xã hội phát triển du lịch, mở rộng hoạt động du lịch trong nước và du lịch quốc tế" [25].

3.1.2.1. Nội dung quan điểm phát triển du lịch của Đảng và Nhà nước ta được thể hiện ở một số điểm chủ yếu sau

Một là, phát triển du lịch với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế và có sự quản lý thống nhất của Nhà nước.

Sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế vào hoạt động du lịch và sự quản lý của Nhà nước đối với hoạt động du lịch là hai mặt thống nhất của một vấn đề: vừa huy động được nhiều nguồn lực, vừa làm cho du lịch nước ta phát triển nhanh, bền vững.

Hai là, phát triển du lịch đạt hiệu quả nhiều mặt.

Du lịch là ngành kinh tế mang tính chất tổng hợp, phát triển du lịch sẽ thúc đẩy nhiều ngành kinh tế khác phát triển theo. Điều này rất phù hợp với thực tế hiện nay ở nước ta, bởi vì phân công lao động trong nước chưa phát triển, đời sống nhân dân còn thấp, giải quyết việc làm là yêu cầu bức xúc của xã hội, du lịch phát triển sẽ góp phần tích cực trong việc tạo việc làm cho người lao động.

Ba là, phát triển cả du lịch quốc tế và du lịch nội địa.

Quan điểm phát triển du lịch quốc tế bắt nguồn từ đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế của Đảng và Nhà nước ta là: "Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển" [11], phù hợp với xu thế phát triển của du lịch thế giới và đón trước thời cơ của làn sóng du lịch thế giới đang đổ dồn về khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Có thể thấy, phát triển du lịch quốc tế và du lịch nội địa đều là những động lực quan trọng thúc đẩy du lịch Việt Nam phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế quốc dân. Muốn đạt được điều đó, cần tránh tư tưởng xem nhẹ mặt này hay mặt khác.

Bốn là, phát triển du lịch nhanh và bền vững.

Việc phát triển du lịch ở nước ta đang nằm trong bối cảnh thuận lợi và khó khăn, thời cơ và nguy cơ đan xen nhau. Phát triển du lịch nhanh là để tránh rơi vào nguy cơ tụt hậu xa hơn so với nhiều nước trong khu vực. Song mặt khác, ngành du lịch cũng như nhiều ngành kinh tế khác ở nước ta đang hoạt động trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, hơn nữa du lịch là ngành định hướng tài nguyên nên phát triển du lịch phải đảm bảo yếu tố bền vững, đảm bảo đủ sức cạnh tranh với du lịch bên ngoài.

Năm là, phát triển du lịch phải đi đôi bảo đảm an ninh quốc gia và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Mục tiêu của công cuộc phát triển kinh tế, xã hội ở nước ta là: "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh". Điều đó cho thấy, kinh doanh du lịch cũng như các ngành kinh doanh khác, ngoài việc đảm bảo lợi nhuận nhằm góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế chung của đất nước, còn phải bảo đảm an ninh quốc gia và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Hơn nữa, đây cũng chính là điều kiện cơ bản cho việc phát triển du lịch bền vững và lâu dài.

3.1.2.2. Định hướng phát triển du lịch ở nước ta

Đại hội Đảng toàn quốc là sự kiện chính trị mang tính lịch sử, đánh dấu bước phát triển quan trọng của đất nước ta. Mỗi kỳ Đại hội có nhiệm vụ đánh giá và định ra phương hướng phát triển kinh tế - xã hội đất nước nói chung và mỗi ngành, lĩnh vực nói riêng. Nhận thức rõ tầm quan trọng của du lịch trong điều kiện xây dựng phát triển nền kinh tế thị trường. Qua mỗi kỳ Đại hội Đảng toàn quốc, vai trò của ngành Du lịch ngày càng được quan tâm sâu sắc hơn.

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV:

Coi trọng phát triển kinh doanh du lịch, tổ chức tốt việc cung ứng cho tàu biển nước ngoài và các dịch vụ khác" và "Trong các ngành phục vụ, Nhà nước nắm kinh doanh khách sạn và các công ty du lịch, nhanh chóng quy hoạch lại mạng lưới các cơ sở du lịch, nghỉ mát, tổ chức thành những đơn vị kinh doanh [7].

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V: "Mở rộng kinh doanh du lịch, làm cho du lịch dần dần trở thành một ngành kinh tế quan trọng, xứng đáng với tiềm năng của nước ta về lĩnh vực này" [8].

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI:

Đi đôi với đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa, chúng ta hết sức coi trọng và tạo mọi điều kiện thuận lợi để phát triển các hoạt động thu ngoại tệ như du lịch, kiều hối, cung ứng tàu biển, dịch vụ hàng không... Xóa bỏ ngay những chế độ, thể lệ, những thủ tục phiền hà đang gò bó, hạn chế những hoạt động này [9].

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII: "Khai thác sự hấp dẫn của thiên nhiên, di sản văn hóa phong phú và các lợi thế khác của đất nước, mở rộng hợp tác với nước ngoài để phát triển mạnh du lịch" [10].

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII:

Triển khai thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tương xứng với tiềm năng du lịch to lớn của đất nước theo hướng du lịch văn hóa, sinh thái môi trường. Xây dựng các chương trình và các điểm du lịch hấp dẫn về văn hóa, di tích

lịch sử và khu danh lam thắng cảnh. Huy động các nguồn lực tham gia kinh doanh du lịch, ưu tiên xây dựng kết cấu hạ tầng ở những khu vực du lịch tập trung, ở các trung tâm lớn. Nâng cao trình độ văn hóa và chất lượng dịch vụ phù hợp với các loại khách du lịch khác nhau. Đẩy mạnh việc huy động vốn trong nước đầu tư vào khách sạn. Cổ phần hóa một số khách sạn hiện có để huy động các nguồn vốn vào việc đầu tư cải tạo, nâng cấp. Liên doanh với nước ngoài xây dựng các khu du lịch và các khách sạn lớn, chất lượng cao, đòi hỏi nhiều vốn. Chuyển các nhà nghỉ, nhà khách sang kinh doanh khách sạn và du lịch [11].

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX:

Nâng cao chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động du lịch. Liên kết chặt chẽ các ngành liên quan đến hoạt động du lịch để đầu tư phát triển một số khu du lịch tổng hợp và trọng điểm; đưa ngành du lịch thành một ngành kinh tế mũi nhọn. Phát triển và đa dạng hóa các loại hình và các điểm du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, lịch sử, thể thao hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Xây dựng và nâng cấp cơ sở vật chất và đẩy mạnh hợp tác liên kết với các nước trong hoạt động du lịch [12].

Ngoài ra, văn kiện Đại hội Đảng IX cũng xác định hướng phát triển cụ thể các loại hình du lịch sinh thái, văn hóa, biển, đảo... cho mỗi khu vực du lịch trọng điểm trên cả nước.

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X: "Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng hoạt động du lịch, đa dạng hóa sản phẩm và các loại hình du lịch" [14].

Với chủ trương này cùng nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, Du lịch Việt Nam đã đạt được kết quả khả quan: năm 2010 đón hơn 5 triệu lượt khách quốc tế; phục vụ 28 triệu lượt khách du lịch nội địa; doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt 96.000 tỷ đồng, tốc độ tăng trung bình giai đoạn 2001 - 2010 đạt 16,7%/năm; đóng góp 4,5% GDP cả nước; tạo việc làm cho hơn 1,4 triệu lao động...

Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI: "Đa dạng hóa sản phẩm và các loại hình

du lịch, nâng cao chất lượng để đạt tiêu chuẩn quốc tế" [15] và:

Hình thành các trung tâm thương mại - dịch vụ lớn, vừa là trung tâm giao thương trong nước, vừa là cửa ngõ giao thương với nước ngoài tại thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Xây dựng một số trung tâm du lịch lớn trong nước, gắn kết có hiệu quả với các trung tâm du lịch của các nước trong khu vực [15].

Có thể khẳng định, qua các kỳ Đại hội Đảng toàn quốc, trong đó nội dung liên quan đến du lịch là nền tảng cơ bản và có vai trò quan trọng nhất để ngành Du lịch cũng như các địa phương trong cả nước xác định rõ phương hướng phát triển ngành kinh tế du lịch.

3.1.3. Mục tiêu phát triển du lịch trên địa bàn Ninh Bình

Nghị quyết Đại hội XX Đảng bộ tỉnh đã xác định: "Tập trung đầu tư ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển nhanh và bền vững" [6]. Được tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, huy động tổng hợp mọi nguồn lực của các thành phần kinh tế trong tỉnh, trong nước và nước ngoài để khai thác một cách có hiệu quả các tiềm năng du lịch, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển nhanh và bền vững, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế của tỉnh.

Hai là, tập trung đầu tư có trọng điểm và đồng bộ về xây dựng kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất - kỹ thuật, tôn tạo danh lam thắng cảnh, di tích văn hóa, lịch sử ở các khu du lịch, coi đây là yếu tố quyết định sự phát triển của du lịch. Xây dựng cơ chế, chính sách để vừa ưu đãi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển cơ sở vật chất - kỹ thuật du lịch, hoạt động kinh doanh du lịch..., vừa bảo đảm môi trường thông thoáng thuận lợi trong kinh doanh dịch vụ trên cơ sở các quy hoạch đã được xây dựng.

Ba là, phát triển du lịch phải gắn với giữ gìn và phát huy truyền thống địa phương, bản sắc văn hóa dân tộc, nhân phẩm con người Việt Nam, nâng cao trình độ dân trí, lòng yêu quê hương, đất nước, chống các tệ nạn xã hội và mê tín dị đoan, bảo vệ môi trường

sinh thái và cảnh quan thiên nhiên.

Bốn là, phát triển du lịch kết hợp chặt chẽ với củng cố và tăng cường quốc phòng,

an ninh.

Năm là, phát triển thành phố Ninh Bình thành trung tâm du lịch tầm cỡ quốc gia

và khu vực với các hình thức dịch vụ chất lượng cao. Đây là một quá trình lâu dài, phải có quy hoạch và bước đi thích hợp, không chủ quan, nóng vội, duy ý chí, nhưng phải kiên quyết và chủ động phối hợp với các ngành Trung ương trong triển khai thực hiện.

- Mục tiêu tổng quát:

Phát triển du lịch để từng bước nâng cao đời sống cho nhân dân, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, sớm đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Phát triển du lịch nhằm phát huy những giá trị văn hóa dân gian, các di tích lịch sử văn hóa, đồng thời góp phần nâng cao trình độ dân trí, tạo thêm công ăn việc làm, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Từng bước hình thành đa dạng, phong phú, các loại hình du lịch theo đặc điểm, ưu thế của từng vùng, từng khu du lịch, tạo ra các sản phẩm vừa mang tính hiện đại, vừa mang được nét đặc thù của tỉnh.

Cơ bản hoàn thành việc xây dựng kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật (đường giao thông, hệ thống điện, sân bay, bến cảng, hệ thống cấp nước sinh hoạt, thông tin liên lạc...) trong tỉnh nói chung và đến các khu, điểm du lịch nói riêng đảm bảo cho sự phát triển bền vững du lịch sính thái và du lịch tâm linh, văn hóa - lịch sử của tỉnh. Đầu tư tu bổ nâng cấp một số cảnh quan, duy tu tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa, đi đôi với đầu tư sáng tạo thêm tài nguyên du lịch mới ở những nơi có điều kiện. Trang bị các phương tiện vận tải đường bộ, đường hàng không, đường thủy hiện đại. Có chính sách ưu đãi để huy động các thành phần kinh tế trong tỉnh, trong nước và nước ngoài đầu tư khách sạn, nhà nghỉ, trong đó có khách sạn đạt tiêu chuẩn quốc tế từ 2 sao trở lên nhằm đáp ứng nhu cầu của khách tham quan du lịch.

Phát triển du lịch nội địa gắn liền với phát triển du lịch quốc tế, đặc biệt chú trọng