Ảnh Hưởng Trình Độ Học Vấn, Nguồn Gốc Và Thành Phần Dân Tộc Của Chủ

3.3.1. Ảnh hưởng trình độ học vấn, nguồn gốc và thành phần dân tộc của chủ hộ nông dân

Phân tích về chủ hộ nông dân có thể xem xét về nguồn gốc, dân tộc

và trình độ học vấn. Khi phân tích chủ hộ thấy rằng các hộ có nguồn gốc khác nhau thì mức thu nhập cũng khác nhau.

Bảng 3.22. Ảnh hưởng của chủ hộ nông dân tới kết quả sản xuất

Phân loại hộ

Số hộ (%)	Thu nhập/hộ (tr.đ)
Bình quân chung	100	44,80
1. Theo nguồn gốc chủ hộ
Dân bản địa	74,2	42,7
Dân di dời, khai hoang	25,8	46,9
2. Theo dân tộc
Dân tộc Kinh	69,2	49,60
Dân tộc Khác	30,8	40,00
3. Theo trình độ học vấn
Lớp 15	23,3	26,74
Lớp 69	52,5	43,94
Lớp 1012	24,2	63,72

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 135 trang tài liệu này.

(Nguồn số liệu: Tổng hợp từ phiếu điều tra)

Qua số liệu trên bảng 3.22 cho thấy, thu nhập bình quân trên một hộ của nhóm hộ di rời khai hoang là 46,9 triệu đồng cao hơn các hộ người bản địa thu nhập ở mức 42,7 triệu đồng. Như vậy, người dân di dời đến, khai hoang vùng kinh tế mới có mức thu nhập cao hơn thể hiện hiệu quả của việc tổ chức sản xuất tốt hơn dân bản địa.

Phân tích theo dân tộc cho thấy cũng có sự

chênh lệch cao về

thu

nhập. Nhóm hộ người kinh có thu nhập bình quân là 49,60 triệu đồng trên

một hộ, nhóm hộ

dân tộc thiểu số

chỉ

đạt 40,00 triệu đồng trên một hộ.

Như vậy, trình độ sản xuất giữa các dân tộc có sự chênh lệch đáng kể. Các

dân tộc thiểu số

sản xuất còn trong tình trạng tự

cấp, tự

túc vẫn là chủ

yếu. Do vậy, việc tạo môi trường đầu tư, phổ biến kiến thức cho đồng bào

vùng sâu, vùng xa để họ tiếp cận với cách làm ăn mới là rất cần thiết.

Phân tích trình độ học vấn của chủ hộ nông dân ta thấy, thu nhập ở các chủ hộ có trình độ học vấn khác nhau thì có sự khác nhau. Thu nhập cao nhất là nhóm chủ hộ trình độ cấp III đạt 63,72 triệu đồng, chủ hộ trình độ cấp II đạt 43,94 triệu đồng, thấp nhất là chủ hộ trình độ cấp I đạt 26,74 triệu đồng. Như vậy, trình độ học vấn ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng tạo thu nhập của hộ nông dân. Hầu hết chủ hộ có trình độ học vấn cao thì thu nhập cũng cao. Ở huyện Phú Lương trình độ học vấn của chủ hộ vấn

khá thấp. Chủ hộ trình độ cấp III chỉ đạt 24,2 %, chủ hộ trình độ cấp II

chiếm 52,5%, chủ hộ trình độ cấp I chiếm 23,3%. Do vậy, việc nâng cao trình độ học vấn cho các chủ hộ nông dân là hết sức cần thiết.

3.3.2. Ảnh hưởng quy mô các yếu tố sản xuất đến thu nhập về

nông lâm nghiệp của hộ nông dân.

Quy mô các yếu tố sản xuất của hộ có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ nông dân. Những ảnh hưởng này được trình bầy trên bảng 4.23. Trong bảng này sẽ phân tích quy mô đất đai, quy mô lao động và quy mô vốn sản xuất ảnh hưởng tới kết quả sản xuất của hộ nông dân.

Quy mô đất đai

Thu nhập cao nhất là nhóm hộ có

quy mô đất

đai trên 2 ha đạt

ệu đồng, thấp nhất là nhóm hộ dưới 0,5 ha chỉ đạt 21,81 triệu đồng. Bảng 3.23. Thu nhập về sản xuất NLN của hộ nông dân phân theo nguồn lực

Phân loại hộ

Số hộ (%)	Thu nhập/hộ (tr.đ)
Bình quân chung	100,00	44,80
1. Theo quy mô đất đai
Dưới 0,5 ha	13,80	21,81

Phân loại hộ

Số hộ (%)	Thu nhập/hộ (tr.đ)
Từ 0,5 dưới 1 ha	32,10	39,65
Từ 1 dưới 2 ha	27,90	50,45
Từ 2 ha trở lên	26,10	67,3
2. Theo quy mô lao động
Từ 12 lao động	62,20	39,40
Từ 34 lao động	35,30	46,00
Trên 5 lao động	4,20	49,00
3. Theo quy mô vốn đầu tư
7 Triệu đồng trở xuống	18,30	24,90
Trên 7 – 12 triệu đồng	28,30	45,90
Trên 12 – 20 triệu đồng	32,50	49,60
Trên 20 triệu đồng	20,80	55,70

Quy mô lao động

Nguồn số liệu: Tổng hợp từ phiếu điều tra

Phân tích quy mô lao động cho thấy, thu nhập bình trên hộ cao nhất là nhóm hộ có quy mô lao động từ 5 lao động trở lên 49,00 triệu đồng; thấp nhất là nhóm hộ 12 lao động thu nhập đạt 39,40 triệu đồng.

Quy mô đầu tư vốn sản xuất

Phân tích quy mô vốn sản xuất của hộ cho thấy, vốn đã ảnh hưởng đến thu nhập của hộ nông dân. Thu nhập trên hộ cao nhất là nhóm hộ có quy mô vốn trên 20 triệu đồng đạt 55,70 triệu đồng, thấp nhất là nhóm hộ có quy mô vốn từ 7 triệu đồng trở xuống đạt 24,90 triệu đồng.

Từ phân tích về mức độ ảnh hưởng của các nguồn lực về quy mô đất

đai, quy mô lao động và quy mô đầu tư vốn cho sản xuất tôi có một vài

nhận xét như

sau: Để

sản xuất có hiệu quả

phù hợp với điều kiện sản

xuất và trình độ tổ chức sản xuất của hộ nông dân vùng đồi núi hiện nay thì quy mô lao động mỗi hộ có từ 12 ha đất canh tác, 34 lao động và mức vốn đầu tư phải đạt từ 12 triệu đồng trở lên. Trong chiến lược phát triển con người cần đẩy mạnh việc kế hoạch hóa gia đình, tạo việc làm nhằm

chuyển đổi cơ cấu lao động sang các ngành sản xuất phi nông nghiệp ở

nông thôn.

3.3.3. Ảnh hưởng của yếu tố thị trường đến sản xuất của hộ

Thị trường ảnh hưởng rất lớn đến phát triển sản xuất của hộ nhất là những sản phẩm sản xuất để bán. Nó là yếu tố điều tiết sản xuất. Nơi nào tiêu thụ sản phẩm tốt, giá bán cao nơi đó sản xuất hàng hóa sẽ có cơ hội để phát triển.

Qua nghiên cứu khả năng tiếp cận của hộ nông dân, hầu hết các hộ sản xuất được hàng hóa đều tập trung ở những vùng thấp và dọc đường quốc lộ và tỉnh lộ, khu vực thị trấn, thị tứ. Một số nơi sản xuất của hộ còn thiếu thông tin nên bị các tư thương ép cấp, ép giá, phần nào đã ảnh hưởng

đến thu nhập của hộ. Khảo sát các chợ, tụ

điểm buôn bán nhỏ

và ở

gia

đình các hộ nông dân sản xuất hàng nông sản cho thấy hình thức tiêu thụ sản phẩm rất đa dạng.

Bảng 3.24. Phương thức tiêu thụ một số sản phẩm của hộ nông dân vùng nghiên cứu năm 2012

ĐVT:%

Chỉ tiêu

Sản phẩm hàng hóa chủ yếu
Hoa quả	Cây lương thực	Chè	Lợn	Gia cầm
1. Bán cho các đối tượng
Tư thương	70,1	72,8	38,2	97,1	95,9
Nhóm hộ chế biến	25,8	27,2	33,6	2,9	4,1
Nhà máy chế biến	4,1	0,0	28,2	0,0	0,0
2. Hình thức bán
Tại vườn	9,6	59,1	21,1	0,0	0,0
Tại nhà	58,3	15,2	39.9	89,2	45,8
Tại chợ	25,7	13,9	5,6	8,5	39,4
Tại điểm thu gom	6,4	11,8	33,4	2,3	14,8
3. Phương thức bán
Bán buôn	85,1	91,7	58,4	82,5	48,4
Bán lẻ	14,9	8,3	41,6	17,5	51,6
4. Thông tin giá cả
Biết trước khi bán	47,8	58,1	67,7	71,0	66,5

Chỉ tiêu

Sản phẩm hàng hóa chủ yếu

Hoa

quả

Cây lương

thực

Chè

Lợn

Gia cầm

Biết sau khi bán

52,2

41,9

32,3

29,0

33,5

Nguồn: Số liệu tính toán từ phiếu điều tra

Sản phẩm của hộ

bán cho tư

thương cao nhất nhất là thịt lợn hơi

97,1% sau đó là sản phẩm gà, vịt, ngan... 95,9%. Bán cho hộ thu gom chế biến chủ yếu là chè búp tươi 33,6%. Với hình thức bán tại nhà chủ yếu là sản phẩm thịt lợn hơi 89,2 %, quả tươi 58,3 %. Bán tại chợ chủ yếu là sản phẩm gà, vịt, ngan... 39,4%.

Về thông tin giá cả, hộ

nông dân biết trước giá cả

cao nhất là sản

phẩm lợn 71,0% thấp nhất là các loại hoa quả 47,8%. Vì vậy, người dân

cần được hướng dẫn, thông tin về

giá cả

trên thị

trường để

tránh các tư

thương ép cấp, ép giá như hiện nay, điều này phụ thuộc rất lớn vào mạng lưới khuyến nông.

Các vùng cần phải tổ chức các đầu mối tiêu thụ sản phẩm, xây dựng các nhà máy chế biết vừa và nhỏ theo hình thức sơ chế và chế biến tinh để thu gom sản phẩm cho hộ nông dân. Thực tế cho thấy, vùng nào tổ chức được công tác chế biến sản phẩm tốt thì ở nơi đó sản xuất hàng hóa phát triển, vùng nào công nghiệp chế biến chưa phát triển, đường xá đi lại khó khăn thì sản phẩm làm gia khó tiêu thụ hoặc tiêu thụ được với giá thấp, thu không đủ chi phí sản xuất, hàng hóa sẽ kém phát triển.

Để phát triển sản xuất, nhà nước cần có sự hỗ trợ đầu tư về cơ sở

vật chất, nâng cấp, mở rộng và xây dựng mới các cơ sở

chế

biến ở

các

vùng tập chung, chuyên canh, hình thành các trung tâm chế biến vừa và

nhỏ, các chợ và các tụ điểm tiêu thụ sản phẩm. Mặt khác cần có chính sách trong việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn, phát triển công nghiệp chế

biến tại chỗ, hướng dẫn việc ký kết hợp đồng cung ứng vật tư và tiêu thụ

nông sản. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển công

nghiệp chế biến nông sản và tiêu thụ sản phẩm. Tổ chức mở rộng ngành nghề phi nông nghiệp ở nông thôn miền núi.

3.3.4. Ảnh hưởng của một số yếu tố đến sản xuất của hộ

Bảng 3.25. Ảnh hưởng của một số yếu tố đến sản xuất của hộ nông dân năm 2012

(ĐVT:% các ý kiến được hỏi)

Chỉ tiêu

Xã Yên Ninh	Xã Động Đạt	Xã Vô Tranh
1. Vị Trí địa lý thuận lợi	90,5	91,1	90,8
2. Đất đai ổn định lâu dài	100,0	100,0	100,0
3. Vốn sản xuất	89,2	96,1	94,9
4. Công cụ sản xuất	71,1	90,0	88,6
5. Kết cấu hạ tầng	56,7	65,5	69,4
6. Kỹ thuật canh tác	83,6	87,9	94,2
7. Thị Trường tiêu thụ sản phẩm	97,2	98,1	94,3
8. Ảnh hưởng chính sách trợ giá NN	32,4	40,7	50,2

Nguồn: Số liệu tính toán từ phiếu điều tra

Qua bảng 3.25 cho thấy, có 100% ý kiến được hỏi cho rằng ổn định đất đai lâu dài cho hộ nông dân là vấn đề quan trọng, khoảng trên 95% các hộ cho rằng thị trường tiêu thụ sản phẩm là điều kiện cần thiết để khuyến

khích các hộ

nông dân phát triển sản xuất. Khoảng trên 90% các hộ

cho

rằng yếu tố vốn sản xuất và vị trí địa lý thuận lợi ảnh hưởng nhiều đến sản xuất.

Như vậy có thể thấy rằng, có nhiều yếu tố tác động đến sản xuất của hộ nông dân ở huyện Phú Lương. Qua phân tích trên có thể thấy trình độ

của các hộ

nông dân còn hạn chế

về chuyên môn kỹ

thuật, kinh nghiệm

sản xuất kinh doanh, vốn sản xuất, thị trường tiêu thụ nông sản phẩm ảnh hưởng rất lớn tới sản xuất của nông hộ cũng như phát triển kinh tế hộ một

cách toàn diện. Vì vậy ngoài đất đai, các yếu tố về vốn, lao động được

giải phóng và khuyến khích sử dụng một cách năng động vào việc phát

triển sản xuất nông nghiệp thì sản phẩm hàng hóa của vùng ngày sẽ càng tăng, chất lượng ngày càng tốt dần lên. Với những chính sách ngày càng

được đổi mới của Nhà nước, quyền tự chủ đối với sản phẩm đầu ra đã

thúc đẩy các hộ gia đình nông dân khá giả trong nghề nông tiếp cận ngày

càng thường xuyên với thị trường, trước tiên là thị trường nông sản. Từ đó sẽ có cơ sở thúc đẩy nhanh hơn nữa kinh tế hộ nông dân trong huyện phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa.

3.4. Phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức

trong việc phát triển kinh tế hộ nông dân tại huyện Phú Lương hiện nay

3.4.1. Điểm mạnh

Huyện Phú Lương nằm trong tỉnh Thái Nguyên là một tỉnh công nghiệp, người dân có truyền thống lao động cần cù và sớm được tiếp cận với văn hoá công nghiệp

Nằm trên tuyến quốc lộ III theo trục kinh tế Hà Nội – Thái Nguyên – Cao Bằng, đây là thuận lợi lớn nhất để kinh tế huyện phát triển liên vùng.

Huyện Phú Lương có tiềm năng về tài nguyên: than đá, vật liệu xây dựng với các cụm, điểm công nghiệp (KCN TT Đu + Động Đạt 26,9 ha) phát triển tạo ra địa bàn hấp dẫn thu hút đầu tư.

Huyện có tiềm năng lớn về du lịch, có nhiều di tích lịch sử, văn hoá và cảnh quan đẹp, có khu du lịch Đền Đuổm nối liền với các quần thể du

lịch thuộc khu ATK và còn nhiều cảnh đẹp tự nhiên khác... trong tương lai nếu thu hút đầu tư sẽ mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách.

3.4.2. Điểm yếu

Trình độ lao động còn thấp, tập quán canh tác còn lạc hậu, công tác

ứng dụng TBKT vào sản xuất còn nhiều hạn chế

Kinh tế tăng trưởng khá song còn chậm so với mặt bằng chung và

chưa tương xứng với tiềm năng của huyện, tốc độ kinh tế còn chậm, chưa có bước đột phá;

chuyển dịch cơ

cấu

Nền kinh tế của huyện phát triển dựa chủ yếu vào nông lâm nghiệp, trình độ lao động còn lạc hậu chưa đáp ứng được sản xuất. Hệ thống cơ sở hạ tầng còn thấp đặc biệt ở những xã đồi núi xa trục đường quốc lộ, tỉnh lộ;

Trong số diện tích đất nông lâm nghiệp, đất dốc từ 8 150 độ trở lên

chiếm trên 16,7%, vì vậy khó khăn cho phát triển kinh tế và xây dựng cơ sở hạ tầng;

Trong nông nghiệp công tác chuyển giao

ứng dụng công nghệ

mới

vào sản xuất còn nhiều hạn chế, chưa tạo thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, chất lượng và sức cạnh tranh sản phẩm còn thấp, chưa có nhiều mô hình sản xuất điển hình tiên tiến mang lại hiệu quả cao;

Tiến độ

thực hiện một số

đề án còn chậm, công nghiệp TTCN

chưa có chuyển biến tích cực, phần lớn các cơ sở sản xuất CN – TTCN và dịch vụ nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu, hiệu quả thấp;

Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực song chênh lệch tỷ trọng giữa ba lĩnh vực không lớn;

Hệ thống thuỷ lợi xuống cấp, chưa đáp ứng đầy đủ, kịp thời yêu cầu của sản xuất nông nghiệp;