2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 71
2.2.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp 71
2.3.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp 72
2.3.2.1. Phương pháp thảo luận nhóm 72
2.3.2.2. Phương pháp phỏng vấn hộ 72
2.2.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu 73
2.2.4. Phương pháp ứng dụng GIS và viễn thám 76
2.2.4.1. Phương pháp phân vùng ngập lụt, dự báo ngập lụt dựa vào GIS và viễn thám
.......................................................................................................................................76
2.2.4.2. Phương pháp phân vùng hạn hán, dự báo hạn hán dựa vào GIS và viễn thám 82
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 86
3.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI VÀ TÌNH HÌNH THIỆT HẠI DO THIÊN TAI Ở HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
.......................................................................................................................................86 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội .......................................................................86
3.1.1.1. Điều kiện tự nhiên 86
3.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 90
3.1.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội 93
3.1.2. Tình hình thiệt hại do thiên tai ở huyện Quảng Điền 94
3.1.2.1. Các hiện tượng thời tiết cực đoan ở địa bàn nghiên cứu 94
3.1.2.2. Tình hình thiệt hại do ngập lụt ở huyện Quảng Điền 95
3.1.2.3. Tình hình thiệt hại do hạn hán ở huyện Quảng Điền 97
3.2. ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP Ở HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ 99
3.2.1. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp 99
3.2.2. Phân tích biến động sử dụng đất nông nghiệp giai đoạn 2005-2019 ở huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 101
3.2.3. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 105
3.2.3.1. Thông tin chung về đối tượng khảo sát 105
3.2.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp 106
3.2.3.3. Phân tích tương quan các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp 112
3.2.3.4. Phân tích hồi quy đa biến trong xác định các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp 113
3.3. ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA NGẬP LỤT VÀ HẠN HÁN ĐẾN SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ..114
3.3.1. Đánh giá ảnh hưởng của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Quảng Điền 114
3.3.1.1. Thành lập bản đồ phân vùng ảnh hưởng của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp 114
3.3.1.2. Đánh giá ảnh hưởng của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp 117
3.3.2. Đánh giá ảnh hưởng của hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Quảng Điền 121
3.3.2.1. Thành lập bản đồ phân vùng ảnh hưởng của hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp 121
3.3.2.2. Đánh giá ảnh hưởng của hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp 127
3.3.3. Dự báo ảnh hưởng của ngập lụt và hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp ở huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 130
3.3.1.1. Dự báo ảnh hưởng của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp 130
3.3.3.2. Dự báo ảnh hưởng của hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp 135
3.4. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP THÍCH ỨNG VỚI NGẬP LỤT VÀ HẠN HÁN TẠI HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ 140
3.4.1. Quan điểm đề xuất các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với ngập lụt và hạn hán 140
3.4.1.1. Quan điểm sử dụng đất nông nghiệp bền vững 140
3.4.1.2. Quan điểm sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với ngập lụt 140
3.4.1.3. Quan điểm sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với hạn hán 142
3.4.2. Đề xuất các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với ngập lụt và hạn hán theo từng loại hình sử dụng đất 142
3.4.2.1. Thích ứng với điều kiện ngập lụt 142
3.4.2.2. Thích ứng với điều kiện hạn hán 143
3.4.2.3. Đề xuất các giải pháp sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với ngập lụt và hạn hán theo từng vùng 144
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 146
1. KẾT LUẬN 146
2. KIẾN NGHỊ 147
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ 148
TÀI LIỆU THAM KHẢO 149
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
Cụm từ được viết tắt | |
BĐ | Bản đồ |
BĐKH | Biến đổi khí hậu |
BTNMT | Bộ Tài nguyên và Môi trường |
CHN | Cây hằng năm |
CLN | Cây lâu năm |
CSDL | Cơ sở dữ liệu |
DEM | Mô hình số hóa độ cao (Digital elevation model) |
GDP | Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) |
GIS | Hệ thống thông tin địa lý (Geographic Information System) |
HTSDĐ | Hiện trạng sử dụng đất |
NBD | Nước biển dâng |
NTTS | Nuôi trồng thủy sản |
IPCC | Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khi hậu |
KCN | Khu công nghiệp |
TTDB | Trung tâm dự báo |
CN | Công nghiệp |
THCS | Trung học cơ sở |
THPT | Trung học phổ thông |
VP ĐKĐĐ | Văn phòng đăng kí đất đai |
Phòng TN&MT | Phòng tài nguyên và môi trường |
TBNN | Trung bình nhiều năm |
BĐKH | Biến đổi khí hậu |
UBND | Uỷ ban nhân dân |
IIP | Chỉ số sản xuất |
Có thể bạn quan tâm!
-
Nghiên cứu ảnh hưởng của ngập lụt và hạn hán đến sử dụng đất nông nghiệp ở huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế trong bối cảnh biến đổi khí hậu - 1 -
Tổng Quan Các Vấn Đề Nghiên Cứu -
Khái Niệm Về Thay Đổi Sử Dụng Đất Và Chuyển Đổi Sử Dụng Đất -
Các Quy Định Về Quản Lý Và Sử Dụng Đất Nông Nghiệp
Xem toàn bộ 203 trang tài liệu này.
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Phân ngưỡng mức độ hạn hán dựa vào chỉ số SPI và RDI 31
Bảng 1.2. Phân cấp hạng theo chỉ số K 31
Bảng 1.3. Đặc trưng Bộ cảm của ảnh vệ tinh Landsat 8 (LDCM) 45
Bảng 1.4. Đặc điểm của một số kênh phổ ảnh Landsat 7 46
Bảng 1.5. Tiềm năng đất nông nghiệp của một số nước ở Đông Nam Á 52
Bảng 2.1. Vị trí tọa độ của các trạm thủy văn và điểm đo mưa 72
Bảng 2.2. Phân bố cỡ mẫu điều tra tại địa bàn nghiên cứu 73
Bảng 2.3. Phân cấp mức độ tương quan theo hệ số r 75
Bảng 2.4. Dữ liệu đầu vào để thành lập bản đồ dự báo đất nông nghiệp bị ngập do nước biển dâng 76
Bảng 2.5. Phân cấp mức ngập theo kịch bản nước biển dâng tại huyện Quảng Điền...82 Bảng 2.6. Phân cấp hạn theo chỉ số SPI 83
Bảng 3.1. Tình hình các hiện tượng thời tiết cực đoan tại huyện Quảng Điền 94
Bảng 3.2. Tình hình ngập lụt ở huyện Quảng Điền 96
Bảng 3.3. Tình hình hạn hán ở huyện Quảng Điền 97
Bảng 3.4. Hiện trạng sử dụng đất Quảng Điền năm 2019 99
Bảng 3.5. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp Quảng Điền năm 2019 99
Bảng 3.6. Biến động đất nông nghiệp giai đoạn 2005-2019 ở huyện Quảng Điền 101
Bảng 3.7. Biến động diện tích đất nông nghiệp theo đơn vị hành chính huyện Quảng Điền giai đoạn 2005-2019 104
Bảng 3.8. Đặc điểm đối tượng khảo sát 105
Bảng 3.9. Kết quả xếp hạng của cán bộ công chức về yếu tố xã hội 107
Bảng 3.10. Kết quả xếp hạng của cán bộ công chức về yếu tố cơ sở hạ vật chất 107
Bảng 3.11. Kết quả xếp hạng của cán bộ, công chức về yếu tố chính sách 108
Bảng 3.12. Kết quả đánh giá của cán bộ, công chức về yếu tố khí hậu 108
Bảng 3.13. Phân hạng các yếu tố lại theo thang đo Likert 05 cấp độ 109
Bảng 3.14. Kết quả đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Quảng Điền 111
Bảng 3.15. Kết quả phân tích tương quan 112
Bảng 3.16. Kết quả phân tích hồi quy 113
Bảng 3.17. Diện tích đất nông nghiệp bị ngập lụt năm 2017 và năm 2019 118
Bảng 3.18. Diện tích đất nông nghiệp bị ngập lụt theo đơn vị hành chính huyện Quảng Điền năm 2017 và năm 2019 119
Bảng 3.19. Diện tích đất nông nghiệp bị hạn hán vụ Hè Thu năm 2015 tại huyện Quảng Điền 127
Bảng 3.20. Ảnh hưởng của hạn hán đến diện tích từng loại đất nông nghiệp trong vụ Hè Thu năm 2015 tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 128
Bảng 3.21. Diện tích đất nông nghiệp bị hạn hán vụ Hè Thu năm 2015 theo đơn vị hành chính tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 129
Bảng 3.22. Tiêu chuẩn phòng chống lũ trên các sông vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ 130
Bảng 3.23. Dự báo diện tích đất nông nghiệp bị ngập lụt đến năm 2030 tại huyện Quảng Điền 133
Bảng 3.25. Dự báo diện tích đất nông nghiệp bị ngập theo các đơn vị hành chính ở huyện Quảng Điền năm 2030 135
Bảng 3.26. Sự thay đổi lượng mưa của các mùa (%) dự báo đến năm 2035 theo kịch bản biến đổi khí hậu năm 2016 136
Bảng 3.27. Diện tích đất nông nghiệp bị hạn hán vụ Hè Thu năm 2035 tại huyện Quảng Điền 137
Bảng 3.28. Dự báo diện tích đất nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi hạn hán trong vụ Hè Thu tại huyện Quảng Điền đến năm 2035 138
Bảng 3.29. Dự báo diện tích các loại đất nông nghiệp chính bị ảnh hưởng bởi hạn hán tại huyện Quảng Điền đến năm 2035 139
Bảng 3.31. Giải pháp ứng phó ưu tiên theo từng cụm xã tại huyện Quảng Điền 144
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Phổ phản xạ của thực vật, đất và nước 35
Hình 1.2. Sự tương tác sóng điện từ với vật thể 35
Hình 1.3. Ảnh vệ tinh với độ phân giải không gian khác nhau 37
Hình 1.4. Pixels ghi nhận thông tin theo 8 bits 37
Hình 1.5. Sơ đồ cấu tạo vệ tinh TRMM 38
Hình 1.6. Giao diện chính của phần mềm SPIGenertor 48
Hình 2.1. (a) DEM khu vực nghiên cứu; (b) DEM huyện Quảng Điền 77
Hình 2.2. Chuỗi ảnh NDVI, LSWI khu vực nghiên cứu 78
Hình 2.3. Khung nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng ngập từ ảnh viễn thám 79
Hình 2.4. Bản đồ các điểm lấy mẫu GPS ở huyện Quảng Điền 81
Hình 2.5. Quy trình xây dựng bản đồ phân vùng hạn hán 84
Hình 2.6. Sơ đồ vị trí các điểm quan trắc và đo mưa TRMM dùng trong nội suy không gian hạn hán 84
Hình 2.7. Quy trình xây dựng bản đồ dự báo hạn hán huyện Quảng Điền 85
Hình 3.1. Sơ đồ khu vực nghiên cứu 86
Hình 3.2. Biến động diện tích các loại đất nông nghiệp chính giai đoạn 2005-2019 tại huyện Quảng Điền 102
Hình 3.3. Kết quả phân loại những điểm ảnh liên quan đến nước trong các tháng từ tháng 10 đến tháng 11 năm 2017 và năm 2019 115
Hình 3.4. Sơ đồ phân vùng ngập lụt huyện Quảng Điền từ ảnh viễn thám: (a) Năm 2017 và (b) Năm 2019 116
Hình 3.5. Kết quả so sánh giữa diện tích ngập từ ảnh viễn thám và mực nước tại trạm đo Phú Ốc trên sông Bồ huyện Quảng Điền 116
Hình 3.6. Sơ đồ vùng đất nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi ngập lụt tại huyện Quảng Điền: a) Năm 2017 và (b) Năm 2019 (Hình ảnh thu nhỏ từ bản đồ đất nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi ngập lụt tỷ lệ 1:25.000) 117
Hình 3.7. Đất bị ngập tại xã Quảng Phước vào đợt lụt tháng 10 và tháng 11 năm 2019
..................................................................................................................120
Hình 3.8. Đất bị ngập tại xã Quảng Thành vào đợt lụt tháng 10 và tháng 11 năm 2019
..................................................................................................................120
Hình 3.9. Diễn biến lượng mưa tại các trạm vào tháng 5 vụ Hè Thu 121
Hình 3.10. Diễn biến lượng mưa tại các trạm vào tháng 6 vụ Hè Thu 121
Hình 3.11. Diễn biến lượng mưa tại các trạm vào tháng 7 vụ Hè Thu 122
Hình 3.12. Diễn biến lượng mưa tại các trạm vào tháng 8 vụ Hè Thu 122
Hình 3.13. Tương quan giữa lượng mưa quan trắc và lượng mưa đo từ trạm TRMM
..................................................................................................................123
Hình 3.14. Diễn biến chỉ số SPI tháng 5 vụ Hè Thu tại các trạm 124
Hình 3.15. Diễn biến chỉ số SPI tháng 6 vụ Hè Thu tại các trạm 124
Hình 3.16. Diễn biến chỉ số SPI tháng 7 vụ Hè Thu tại các trạm 125
Hình 3.17. Diễn biến chỉ số SPI tháng 8 vụ Hè Thu tại các trạm 125
Hình 3.18. Sơ đồ phân vùng hạn hán vụ Hè thu năm 2015 tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 126
Hình 3.19. Sơ đồ phân vùng hạn hán đối với đất trồng lúa (a), đất trồng cây hàng năm khác (b) và đất lâm nghiệp(c) vụ Hè Thu năm 2015 tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 129
Hình 3.20. Sơ đồ dự báo đất nông nghiệp bị ngập lụt đến năm 2030 tại huyện Quảng Điền 132
Hình 3.21. Sơ đồ dự báo ngập lụt ảnh hưởng đến đất nông nghiệp năm 2030 tại huyện Quảng Điền, tỉnh TT Huế: (a) Đất trồng lúa; (b) Đất trồng cây hàng năm khác; (c) Đất nuôi trồng thủy sản 133
Bảng 3.22. Dự báo diện tích các loại hình sử dụng đất nông nghiệp chính tại huyện Quảng Điền bị ngập lụt đến năm 2030 134
Hình 3.23. Dự báo chỉ số SPI vụ Hè Thu năm 2035 huyện Quảng Điền 136
Hình 3.24. Sơ đồ dự báo đất nông nghiệp bị hạn hán vụ Hè Thu đến năm 2035 tại huyện Quảng Điền 137
Hình 3.25. Sơ đồ dự báo hạn hán ảnh hưởng đến đất nông nghiệp trong vụ Hè Thu tại huyện Quảng Điền, tỉnh TT Huế: (a) Đất trồng lúa; (b) Đất trồng cây hàng năm khác; (c) Đất lâm nghiệp 138