Nâng cao hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển ở công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex

dịch vụ. Vì giảm một đông chi phí cũng có nghĩa là tăng một đồng lợi. Hơn nữa, các công ty, các doanh nghiệp sẽ quyết định mức sản xuất và tiêu thụ một loạt hàng hoá hay dịch vụ nào đó, tuỳ theo chi phí và giá bán hay hàng hoá, dịch vụ đó. Hơn nữa, vấn đề chi phí và lợi nhuận không chỉ là sự quan tâm của các doanh nghiệp mà còn là mối quan tâm của người tiêu dùng và của toàn xã hội nói chung. Điều đó cũng có nghĩa là phải quan tâm đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Những vấn đề này cũng chính là mối quan tâm hàng đầu của các công ty bảo hiểm. Bởi vì, chi phí, lợi nhuận và hiệu quả sản xuất kinh doanh có quan hệ với toàn bộ quát trình hoạt động của các công ty, quyết định công ty tồn tại, phát triển hay phá sản. Do đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh luôn là vấn đề mang tính tất yếu khách quan của mỗi công ty bảo hiểm.

Kể từ khi ra đời và đi vào hoạt động (6/1995) PJICO đã đạt được những kết quả hết sức to lớn, đáp ứng đuợc những ngyện vọng của các cổ đông tham gia góp vốn, đáp ứng được nhu cầu bảo hiểm ngày càng phong phú của khách hàng cũng như làm tăng thêm sức mạnh trong công cuộc xây dựng, phát triển nền kinh tế nói chung và thị trường bảo hiểm Việt Nam nói riêng. Trong những thành tựu mà PJICO đạt được ấy, có sự đóng góp không nhỏ bởi những kết quả mà quá trình kinh doanh bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển thu được trong thời gian qua. Những kết quả này được xem xét, phân tích ở các phần trên của chuyên đề và trong phần này sẽ đi sâu nghiên cứu, phân tích đánh giá hiệu quả kinh doanh của nghiệp vụ để từ đó phần nào thấy được hiệu quả kinh doanh bảo hiểm của toàn công ty.

Xét trên phương diện thống kê, để biểu hiện và đo lường hiệu quả kinh doanh của công ty nói chung và nhiệm vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu hàng hoá vận chuyển bằng đường biển nói riêng kông thể dùng một chỉ tiêu. Bởi vì, nội dung của phạm trù hiệu quả kinh doanh rất rộng và phức tạp. Tính chất phứp tạp thể hiện ngay ở bản chất mối quan hệ giữa kết quả và chi phí. Chi phí với tư cách là những yếu tố đầu vào của hoạt động kinh doanh rất đa dạng và bao gồm nhiều loại. Ở góc độ kinh tế vi mô, nếu hiểu theo nghĩa rộng, chi phí bao gồm toàn bộ nguồn nhân tài, vật lực huy động vào sản xuất kinh doanh. Còn đại lượng kết quả lại đuợc thể hiện ở nhiều chỉ tiêu khác nhau. Việc tính toán và xác định mỗi chỉ tiêu, việc lựa chọn chỉ tiêu nào để phản ánh hiệu quả là những vấn

đề phứp tạp. Vì thế, để đánh giá hiệu quả kinh doanh của nghiệp vụ tính theo doanh thu và tính theo lợi nhuận so với tổng chi phí, chi ra trong kỳ (năm).

Giả sử:

* Tổng doanh thu bao gồm doanh thu chi phí bảo hiểm gốc và doanh thu khác. Trong đó doanh thu khác có các khoản sau:

- Phí nhận tái bảo hiểm

- Doanh thu đầu tư

- Thu bồi thường nhượng tái bảo hiểm

- Thu đòi người thứ ba

- Các khoản thu khác.

* Tổng chi phí bao gồm chi bồi thường bảo hiểm gốc và chi phí khác. Trong đó chi phí khác có các khoản sau:

- Chi nhượng tái bảo hiểm

- Chi quỹ dự phòng

- Chi hoa hồng và môi giới phí

- Chi phí quản lý

- Chi thuế

- Các khoản chi khác

và chỉ coi lợi nhuận được tính đơn thuần theo công thức:

LN = DT - CF

Ta có:

Chỉ tiêu hiệu quả tính

theo doanh thu

Tổng doanh thu

Tổng chi phí

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 117 trang tài liệu này.

Chỉ tiêu hiệu quả tính

theo lợi nhuận

Tổng lợi nhuận

Tổng chi phí

Để đánh giá hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm xuất khẩu vận chuyển bằng đường biển ở PJICO trong những năm vừa qua, cần xem xét bảng số liệu sau:

Qua những số liệu tính toán được ở trên, có thể thấy rằng kết quả và hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển bằng đường biển ở PJICO nhìn chung là tương đối cao nhưng đang ngày càng có xu hướng giảm dần.

Xét riêng với năm 1995, là năm có chỉ tiêu hiệu quả tính theo doanh thu và lợi nhuận cao nhất trong 6 năm vừa qua. Chỉ tiêu cho thấy được hiệu quả sử dụng vốn của PJICO đối với nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển: một đồng chi phí bỏ ra thu được 1,36 đồng doanh thu và tạo ra được 0,36 đồng lợi nhuận. Chỉ trong 6 tháng cuối năm đi vào hoạt động, công ty đã thu được 628.111 nghìn đồng lợi nhuận từ nghiệp vụ này. Điều này chứng tỏ rằng đây là một trong những nghiệp vụ mũi nhọn của công ty cần được quan tâm và chú trọng đúng với tầm quan trọng chiến lược của nó. Nếu xét trong vòng 6 năm qua, những kết quả kinh doanh nghiệp vụ mà PJICO đạt được 6 tháng cuối năm 1995 có vai trò rất to lớn trong chiến lược xây dựng và phát triển công ty, góp phần làm tăng kết quả và hiệu quả kinh doanh, phần nào đã tạo ra được sự động viên, khuyến khích tinh thần đối với toàn thể cán bộ công nhân viên công ty cũng như tạo ra được lòng tin với các cổ đông, các đối tác và uy tín đối với khách hàng tham gia bảo hiểm. Đạt được những thành tựu như vậy không thể không kể đến nguyên do của nó. Trước hết có thể thấy rằng, năm 1995 tình hình kinh tế trong nước có nhiều chuyển biến tích cực với tốc độ tăng trưởng GDP 9,5 % cao nhất giai đoạn 1986-1995, hoạt động ngoại thương ngày càng phát triển về chiều rộng và không ngừng hoàn thiện về chiều sâu, kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu tăng nhanh, ngành vận tải biển cũng được chú trọng đầu tư phát triển. Là một nghiệp vụ bảo hiểm chịu ảnh hưởng lớn bởi điều kiện kinh tế xã hội và hoạt động ngoại thương như bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển thì rõ ràng năm 1995 PJICO đã tận dụng có hiệu quả được những thuận lợi và tiền đề tích cực ở trên. Bên cạnh đó, là một công ty mới được thành lập, hoạt động kinh doanh một lĩnh vực còn khá mới mẻ và đầy triển vọng ở Việt Nam, PJICO đó nhận được sự ủng hộ rất nhiệt tình của các Bộ, Ngành, sự hợp tác chặt chẽ của các tổ chức có liên quan và đặc biệt là của các khách hàng tham gia bảo hiểm trong cổ đông cùng với sự phấn đấu nỗ lực, quyết tâm vượt khó xây dựng công ty ngày càng vững mạnh về mọi mặt của toàn thể các cán bộ công nhân viên. Mặt khác, có được chỉ tiêu hiệu quả cao như vậy một phần cũng là do cơ cấu các khoản doanh thu và chi phí của công ty rất hợp lý, năm 1995 là năm có tỷ lệ bồi thường thấp nhất trong cả giai đoạn

(38,53%) chỉ chiếm 41% tổng chi phí mà tổng doanh thu lại khá cao. Chính vì vậy hiệu quả năm 1995 đạt ngoài dự kiến của công ty.

Sang năm 1996, chỉ tiêu hiệu quả theo doanh thu của nghiệp vụ giảm xuống rất nhanh, một đồng chi phí bỏ ra chỉ thu được 1,16 đồng doanh thu và tạo ra được 0,16 đồng lợi nhuận thấp hơn nhiều năm 1995, điều này cho thấy hiệu quả sử dụng một đồng chi phí là thấp hơn so với tiềm năng thực sự của nó mặc dù trong năm 1996 điều kiện kinh tế xã hội vẫn rất ổn định, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa vẫn tiếp tục gia tăng thuận lợi cho công tác khai thác hợp đồng, thu hút khách hàng và tăng doanh thu phí. Là năm có tỷ lệ bồi thường cao thứ hai sau năm 1999 với mức chi bồi thường bảo hiểm gốc lên tới 4.951.883 nghìn đồng chiếm 79,3% tổng chi tăng 258,1% so với năm 1995 trong khi đó tốc độ tăng của tổng doanh thu là 205,2% dẫn tới lợi nhuận chỉ tăng 58,2% hay tăng 365.828 nghìn đồng. Có sự biến động lớn như vậy là vì trong năm xảy ra một số vụ tổn thất lớn, tỷ lệ bồi thường lên tới 87,67%. Phải chăng công tác đánh giá rủi ro ngay từ khâu khai thác hay công tác giám định, đề phòng và hạn chế tổn thất vẫn chưa được hoàn thiện và triển khai thực hiện kịp thời, chặt chẽ. Chính vì vậy hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ trong năm chỉ đạt ở mức trung bình không đạt được kế hoạch công ty đề ra.

Năm 1997 tình hình kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển ở PJICO có khả quan hơn, chỉ tiêu hiệu quả theo doanh thu tăng lên 1,18 cao hơn năm 1996. Tốc độ tăng tổng doanh thu là 45,3% hay 605.346 nghìn đồng cao hơn tốc độ tổng chi phí (42,8) dẫn đến lợi nhuận tăng 60,9%. Trong cơ cấu tổng chi, vì khoản chi bồi thường bảo hiểm gốc tăng chậm chỉ chiếm 64,1% tổng chi, tỷ lệ bồi thường là 65% còn các khoản chi khác lại tăng rất nhanh gấp hơn hai lần năm 1996. Có sự tăng lên như vậy là do có sự điều chỉnh tăng chi cho một số danh mục chi phí như: chi hoa hồng đại lý và môi giới, chi đề phòng và hạn chế tổn thất, chi nhượng tái bảo hiểm... nhằm khắc phục được những khó khăn từ năm 1996 còn tồn tại. Từ đó làm tăng doanh thu và tăng lợi nhuận dẫn đến hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ tăng lên. Đây là thành quả rất lớn mà PJICO đạt được mặc dù năm 1997 là năm mà thị trường bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển ở Việt nam gặp rất nhiều khó khăn vì kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tham gia bảo hiểm giảm 7,2% và doanh thu phí nghiệp vụ toàn thị trường cũng giảm đi 15,3% so với năm 1996. Điều đó chứng tỏ chiến lược kinh doanh của công ty đề ra là rất linh hoạt phù hợp với sự biến động của nền kinh tế, các khâu trong hoạt động kinh doanh nghiệp vụ được thực hiện tương đối có hiệu quả.

Cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ châu á xảy ra từ tháng 7/1997 đã tác động xấu đến mọi lĩnh vực của nền kinh tế trong nước, khu vực cũng như Thế giới. Đặc biệt là hoạt động ngoại thương có xu hướng chậm lại và gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa. Việc cắt giảm chi phí của các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu là mục tiêu hàng đầu trong đó có cước phí vận chuyển và phí bảo hiểm cho hàng hóa... chính vì vậy năm 1998, 1999 công tác khai thác gặp rất nhiều hạn chế. Cả hai năm này tốc độ tăng của tổng doanh thu đều nhỏ hơn tốc độ tăng của tổng chi phí, mặc dù năm 1998 lợi nhuận có tăng 24,9% nhưng sang năm 1999 lợi nhuận không những không tăng mà còn giảm 3,5% so với năm 1998. Đây là kết quả thấp nhất từ khi thành lập công ty đến nay từ đó làm cho chỉ tiêu hiệu quả tính theo doanh thu năm 1998 là 1,12 và năm 1999 chỉ còn 1,09 tức là một đồng chi phí bỏ ra chỉ thu được 1,09 đồng doanh thu và tạo ra được 0,09 đồng lợi nhuận, một con số phản ánh hiệu quả sử dụng đồng vốn là rất thấp. Kết quả đạt được như vậy là do tác động của cuộc khủng hoảng châu á đặc biệt kinh doanh bảo hiểm là một lĩnh vực hoạt động tài chính lên chịu ảnh hưởng tiêu cực tương đối lớn. Mặt khác, cũng như tình hình chung của toàn thị trường, năm 1999 có một số vụ tổn thất lớn xảy ra đối với khách hàng tham gia bảo hiểm tại PJICO làm cho chi phí bồi thường trong năm nghiệp vụ tăng vọt, tỷ lệ bồi thường lên tới 89,41% trong khi đó tổng doanh thu (kể cả tổng chi phí) tăng chậm từ đó làm cho lợi nhuận giảm xuống so với năm 1998.

Trong hai năm liền 1998, 1999 kết quả kinh doanh nghiệp vụ đạt được không mấy khả quan, điều đó đặt ra cho PJICO một vấn đề hết sức khó khăn là làm sao khắc phục được tình trạng kinh doanh kém hiệu quả như trong thời gian vừa qua. Là một nghiệp vụ có tầm quan trọng rất lớn đến hiệu quả kinh doannh toàn công ty lại rất nhạy cảm với sự biến động của nền kinh tế, của thị trường và các điều kiện khác. Chính vì vậy sau khi nghiên cứu, xem xét tình hình thực tiễn PJICO đã đề ra các giải pháp cụ thể nhằm khắc phục những tồn tại và nâng cao hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ trong năm 2000 và kết quả đạt được như ở bảng số liệu cho thấy là rất khả quan: tổng doanh thu và lợi nhuận tăng nhanh hơn tốc độ tăng của tổng chi phí và cũng là năm đạt được lợi nhuận cao nhất trong cả thời kỳ 1995-2000 đạt 3.765.571 nghìn đồng vượt kế hoạch đề ra của ban lãnh đạo 20%, gấp gần hai lần năm 1999 trong khi đó chi phí chỉ tăng có 4,4%. Từ đó làm cho chỉ tiêu hiệu quả tính theo doanh thu tăng lên, thể hiện một đồng chi phí bỏ ra thu được 1,17 đồng doanh thu và tạo ra được 0,17 đồng lợi nhuận. Đạt được kết quả như vậy là do năm 2000 tình hình kinh tế xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, ngày càng có xu hướng phát triển ổn định, hoạt động ngoại thương diễn ra sôi động hơn từ đó góp phần to lớn vào quá trình nâng cao hiệu quả kinh

doanh nghiệp vụ. Mặt khác, sự phối hợp giữa các công ty bảo hiểm ngày càng chặt chẽ hơn, tình hình cạnh tranh không lành mạnh giảm xuống và đã tạo lập được lòng tin và uy tín đối với khách hàng tham gia bảo hiểm. Đặc biệt là do sự chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của các cấp lãnh đạo PJICO trong việc thực hiện những giải pháp hết sức linh hoạt, hợp lý và có hiệu quả trong quá trình kinh doanh nghiệp vụ, nó được thể hiện ở sự điều chỉnh cơ cấu các danh mục chi trong tổng chi phí. Bảng số liệu cho thấy, khoản chi phí khác năm 2000 tăng vọt so với năm 1999 là do công ty đã chủ động điều chỉnh tăng các khoản chi như: chi hoa hồng đại lý và môi giới, chi đề phòng và hạn chế tổn thất, chi phí giám định, chi nhượng tái bảo hiểm, chi mở rộng mạng lưới tổ chức hoạt động kinh doanh, chi tuyên truyền quảng cáo... làm cho tỷ lệ khoản chi khác trong tổng chi lên tới 51,3% và phải chăng chính các khoản chi này đã có tác động làm cho tỷ lệ tổn thất giảm dẫn đến chi bồi thường giảm theo. Tỷ lệ bồi thường năm 2000 chỉ còn 51,43% thấp hơn rất nhiều so với năm 1999. Qua đó cho thấy, chiến lược kinh doanh và những giải pháp mà PJICO đưa ra là rất phù với tình hình thực tế làm tăng hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển năm 2000 từ đó góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh toàn công ty nói chung.

- Trong vòng 6 năm trở lại đây, bức tranh toàn cảnh về kinh tế thế giới và khu vục có nhiều thay đổi. Sự thay đổi này ít nhiều đều có tác động đến các chỉ tiêu tăng trưởng và phát triển kinh tế của Việt Nam. Còn rất non trẻ và đang trên đà phát triển, thị trường bảo hiểm Việt Nam cũng chịu sự tác động rất lớn của các thay đổi này. Là một nghiệp vụ mà hiệu quả hoạt động kinh doanh rất nhạy cảm và gắn liền với sự biến động của tình hình kinh tế xã hội đặc biệt là hoạt động ngoại thương trong nền kinh tế thì bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển không thể không có những bước thăng trầm, mất ổn định. Riêng ở PJICO, hiệu quả kinh doanh nghiệp vụ này mặc dù có xu hướng ngày càng giảm nhưng vẫn được đáng giá là nghiệp vụ bảo hiểm trọng tâm, có nhiều triển vọng trong tương lai do có một số thuận lợi cơ bản sau:

- Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, cùng với xu thế hội nhập khu vưc hoá và toàn cầu hoá đang diễn ra một cách mạnh mẽ thì việc trao đổi buôn bán hàng hoá của Việt Nam với các nước trên thế giới ngày càng gia tăng, hoạt động ngoại thương ngày càng phát triển. Bên cạnh đó, do có ưu thế về vị trí địa lý nên ngành vận tải biển của Việt Nam cũng không ngừng được chú trọng đầu tư, hoàn thiện nâng cao về cơ sở vật chất kỹ thuật và chất lượng dịch vụ. Mặt khác, cho đến thời điểm hiện nay kim ngạch hàng hoá xuất nhập khẩu được bảo hiểm mới chỉ chiếm khoảng 20% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu

hàng hoá của cả nước. Do vậy, tiềm năng phát triển của nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển là rất lớn, nhu cầu về loại hình bảo hiểm này ngày càng đa dạng và phong phú.

- Một phần do quy định chung là hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển bắt buộc phải tham gia bảo hiểm và cũng là do từ lâu các đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hoá nhận thức rất rõ được sự cần thiết và vai trò của bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu của mình nên việc mua bảo hiểm cho hàng hoá đã trở thành thông lệ quốc tế và gắn liền với quá trình buôn bán, trao đổi hàng hoá ngoại thương.

- Là một công ty cổ phần với sự góp vốn của các cổ đông, là các đơn vị kinh doanh có kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá cao nên PJICO đã tranh thủ được sự ủng hộ nhiệt tình của các khách hàng trong cổ đông (Petrolimex, VSC).

- PJICO ra đời trong một bối cảnh nền kinh tế đất nước đã có sự thay đổi hoàn toàn về cơ chế - cơ chế tự do cạnh tranh có sự quản lý và định hướng của Nhà nước nên không bị giao thoa giữa hai cơ chế về mặt nhận thức và tư tưởng. Chính vì lẽ đó đã tạo cho PJICO một phong cách kinh doanh thuần nhất của kinh tế thị trường - năng động, sáng tạo, linh hoạt, nhạy bén phù hợp với sự biến động liên tục của nền kinh tế xã hội. Có thể nói rằng mục tiêu trở thành công ty bảo hiểm lớn mạnh trên thị trường bảo hiểm Việt Nam của PJICO chỉ còn là vấn đề về thời gian mà thôi.

- Mạng lưới tổ chức kinh doanh của PJICO có thể đựơc xem như đã tương đối hoàn chỉnh. Các chi nhánh công ty, văn phòng đại diện, tổng đại lý và các đại lý được phân bổ ở hầu hết các trung tâm kinh tế trọng điểm trong cả nước tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho việc kinh doanh bảo hiểm nói chung và nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển nói riêng.

- Trong thời gian qua, PJICO đã tạo lập được và không ngừng củng cố uy tín của mình trên thị trường bảo hiểm, kim ngạch hàng hoá xuất nhập khẩu tham gia bảo hiểm ở PJICO ngày càng tăng, lượng khách hàng ngoài cổ đông tham gia bảo hiểm ngày càng nhiều (hiện nay phí bảo hiểm thu được từ lượng khách hàng này chiếm khoảng 70% tổng doanh thu phí). Điều đó thể hiện xu thế hội nhập và phát triển của công ty ngày càng cao.

- Luật kinh doanh bảo hiểm đã được ban hành và có hiệu lực, tạo ra hành lang vững chắc cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm nói chung và nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu nói riêng.

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ