Khảo sát ý nghĩa hình ảnh trong ca dao - dân ca Tày - Nùng - 18

khiễng

Ghênh tan còn được đống gang

Nồi tan chỉ có đi đàng Long Châu

70

Nồi không

4,144

Sự giả dối lừa gạt trong tình

yêu

Chớ lừa lên gác cất thang

Chớ lừa đun lửa nồi không có gì Chớ lừa kiềng đặt không dùng Nước cạn trơ bãi cát cùng nắng phơi

4,164

Anh đừng lừa xót lừa xa

Lừa hươu mang ách đi ra cánh đồng Lừa em ăn trấu nên chăng

Lừa em đun lửa nồi không có gì

Không đun nồi bẩn người chê Mà đun ắt thì nồi chảy sao đang?

65

Ong - hoa

4,113

Hứa hẹn sẽ có ngày hội ngộ

Ong lìa hoa cách đường xa Chim bay về tổ cũng là xa xăm Hoa tươi ở lại trên ngàn

Ong cùng hoa vẫn có lần hội vui

66

Ong - ve

4,57

Nỗi sầu vì tình yêu

tan vỡ

Yêu nhau chẳng lấy được nhau

Ong ve than gọi tiếng sầu anh ơi

67

Sông - núi

7,87

Công lao bố mẹ

... Công nuôi con cũng bằng sông núi

Con lớn lên lòng mẹ héo nhiều Được nuôi con mới biết hết công lao Của bố mẹ nuôi con từ nhỏ...

7,113

...Công bố mẹ như thủy như sơn

Nuôi con mới biết công bố mẹ

68

Rừng - núi

7,112

Tình nghĩa họ hàng

...Nghĩa bố mẹ như núi như sông Nghĩa họ hàng như rừng như núi Rễ cây ngắn, "Rễ" người dài

Một cây sinh ra bao cành lá...

69

Sọt

7,78

Sự khéo

....Sọt người đan lạt non, dang đẹp

léo của người thiếu nữ

Đòn người cũng khéo tết hoa hồng Miệng sọt lạt uốn rồng bay bướm Lá dong lót như áo bên trong Hình hoa sen xanh hồng ngoài sọt

Hình tam giác đường lạt chéo ngang...

7,79

...Lạt đan người lại tuốt mỏng bên

Tước thành đôi sọt hồng buộc chắc...

70

Tấm lụa

7,25

Vật thử thách tình yêu

Kính thưa đến các "á" giữ nhà Cất chân tối nay về đến chỗ Thấy "Tấm lụa" nhỏ chắn lối

Thấy "Tấm lụa" nhỏ chắn đường

Không cho người đi lại vào ra...

71

Tơ lụa

4,121

Sự cân xứng trong tình

yêu

Lụa thì dệt lụa mới vừa

Mà tơ phải dệt sợi tơ mỹ miều Không ai nhuộm lại chỉ thêu

Mặt khôn mặt dại ai liều kết duyên?

72

Tóc tổ quạ

4,75

Sự lôi thôi luộm thuộm

Đầu mốc tựa mèo vùi tro

Em trông cứ tưởng đầu rau cho đành Hóa ra vợ đẹp của anh

Tóc như tổ quạ rành rành mười phân Khác mường em bực bội phần

Làm sao anh dám chung chăn chung màn?

73

Trăng

2,936

Vẻ đẹp của người thiếu nữ khiến chàng trai

ao ước

Trăng đẹp trên trời tít mây xa Đặt có cây quế với cây đa

Lòng ước lấy trăng không lấy được Biến vào trong trăng trần thế mơ

74

Bóng

7,128

Vẻ đẹp e

...Bạn cũng như bóng trăng đang mọc

trăng

ấp dịu

dàng

Bao mây sao cũng muốn đến cùng...

75

Bóng trăng

7,129

Thân phận hẩm hiu chưa gặp hạnh phúc trong tình

yêu

...Thân tôi như bóng trăng cuối tháng Trăng chưa lên mà núi đã che...

76

Trăng rằm

4,136

Nỗi nhớ mong, đợi chờ trong tình yêu của chàng

trai

Nhớ em như nhớ trăng rằm

Nhớ trăng mỗi tháng một lần thấy

trăng

Nhớ nhau ta lại khó sang

Chiề u chiều mong ngóng bàng hoàng trông trăng

77

Trăng

4,164

Không gian tình yêu

Đêm đêm em vẫn ngóng trăng

Mà trăng không sáng thì đừng nói đi Đường ta xa cách đông tây

Như cá mong mỏi chờ ngày nước dâng

78

Trầu cau

7,69

Là sợi dây tơ hồng, kết nối nhân duyên

...Gái trẻ đã dùng quen nhiều bận Ơn trầu được kết nối nhân duyên Tháng 3 trầu nở ban ngọn lá

Trầu, vỏ, vôi kết nghĩa miếng ngon Gặp bạn bè bên vệ đường ngồi chuyện Nhờ trầu cau càng mến tình thương Trai gái nhờ trầu cau quen biết

Nhờ trầu cau mà kết bạn bè

Lá trầu lá nhá

4,44

Biểu hiện cho tấm lòng thủy

chung

Mười trầu thua nhá lá tròn

Mười người đẹp vẫn mỏi mòn bạn xưa

80

Trầu cau

4,73

Vật tín trao

duyên

Têm trầu nhớ để mà têm

Miếng nhai miếng để phần thêm cho tình

7,129

Hay bạn ngày mai kia đã định

Đã có nơi có chốn trầu cau

81

Trầu cau

2,932

Sính lễ trong ngày cưới

Thực lòng em có kết yêu anh Về bảo cha mẹ mới thực tình Được lòng cha mẹ đều thuận ý

Anh dẫn trầu cau hỏi tận nơi

...Nhà người sinh nữ nhi niên thiếu Mới cho người đến hỏi tận nơi Bên tôi có sinh trai kế nghiệp Cũng nhờ người đi lại hỏi nhau

Đặt ngày cưới, trầu cau, lễ nghĩa...

82

Trầu cau

7,108

Lễ vật dâng cũng tổ tiên

...Chắp tay giơ ngang trán đôi hương Khói hương bay lên gọi

Mùi thơm bay lên mời

Mời tổ tiên xuống nơi giường nghỉ

Trầu cau têm bổ đầy cơi Mời tổ xuống tận nơi giờ này

Để con rể (con dâu) ra đây bái tạ...

83

Trầu- cau

- vôi-vỏ - quế

7,70

Sự hòa quyện, kết hợp khéo

léo

...Thưa cùng các bạn gái nết na Chúng tôi vừa đến nhà ngồi nghỉ Trầu cao thơm vị đưa lên

Vôi, vỏ, quế đủ hương thêm ngọt

Trầu thơm nhừ vườn được che sương

Quế thơm nhờ có người chăm sóc Có vôi thêm thuốc càng thơm

Vôi được quyện trong trầu đẹp ý

Quế đặt cùng có vị thêm hương

84

Trời

4,118

Vật thể vũ trụ linh thiêng

...Hai ta còn vua miếu trung gian Hai ta có mặt trời chứng kiến Anh trách em trời bắt

Ông trời mổ trái tim anh trước...

85

Trời

4,68

Sự cao quý sang trọng

Em như chim diệc dưới đàng

Anh như trời thẳm phượng hoàng cao bay Phượng hoàng bay lẫn vào mây

Mặt trời diệc ước ngàn ngày cũng không

4,69

Em như rau chắm ngoài đồng

Thấy đâu chắm mọc trên rừng mấy khi Anh ơi nói kháy làm gì

Bọng tre chôi thử làm chi mặt trời?

86

Trời

4,144

Khó khăn trong

cuộc sống

Hạn hán để nhái kêu trời

Chết khát thật khốn ai trời làm mưa

87

Trời loạn

4,95

Ao ước được bên

nhau

Trời sao chẳng loạn cho cùng

Để đôi ta được dồn chung một làng

88

Trời

4,50

Sự vận chuyển của thời

gian

Muộn màng về chợ chiều nay

Ban tay em vẫy chẳng quay mặt trời

Vượt đèo nắng đã về nơi

Dặm xa em trọ nhà người không quen

4,52

Mặt trời đã ngả còn đâu

Anh đừng cản trước đón sau em về...

89

Thuyền

4,137

Đợi chờ

Thuyền xa có nhớ bến chăng

bến

trong tình yêu

Bến thì một dạ khăng khăng nhớ thuyền

Muốn theo không cánh khó nên

Còn thương bến cũ thì thuyền về đây

90

Thuyền - biển

2,923

Ước mong được mở mang tầm nhìn

Thuyền ngược, thuyền xuôi rẽ dọc ngang

Từ bé đến nay em mới thấy

Mới thấy bao thuyền bơi giữa biển

Em muốn đi chơi đó ít ngày Nhưng nhìn chẳng thấy có ai quen Muốn đi lại sợ con thuyền đắm Giá được anh gọi để theo cùng

Để đi thăm biển lấy đôi ngày

91

Đồng ruộng

4,106

Sự trù mật mênh mông bát

ngát

Dừng chân tôi ngắm đồng mênh mông Mở mắt ngắm bốn phương rộn rã Ruộng phai lại ruộng suối số đa

Quanh năm đến vụ mùa cầy cấy

92

Ruộng - nương

7,106

Sự hòa thuận trong cuộc sống

vợ chồng

...Ruộng nương ngày mùa đều tốt Vợ chồng được ăn nói thuận hòa...

93

Nương rẫy

4,58

Sự vất vả nhọc nhằn

Kìa ai phát rẫy xì xòa

Ruộng anh bát ngát vẫn là bỏ hoang Làm nương chẳng gọi dễ dàng

Mót từng khoai sọ củ lang cực cùng Trông qua lòng những thảm thương Khi nào em mới bỏ nương

Khi nào em mới về đường theo anh

94

Nương

rẫy

4,159

Vất vả

nhọc nhằn

Làm rẫy vất vả nào sai

Nhát cuốc ba bốn củ khoai so vằn

trong lao

động

Bí ngô trồng chẳng dễ ăn

Mà em chẳng thể dễ dàng bỏ nương

95

Rồng

4,75

Sự tương

xứng

Anh như rồng ở biển xa

Em như trăng sáng chiếu lòa trời cao

96

Rồng

7,75

Điềm báo tốt lành về cuộc sống ấm no,

hạnh phúc

...Mộng được ngủ giường lụa song mây Mộng thấy đôi rồng bay vào gác

Mộng thấy đôi phượng bạc bón mồi con

97

Rồng

2,594

Thế đất đắc địa

Nhà ông dựng đúng đất trung tâm Đúng điểm con rồng mới trở mình Cửa nhà dựng đúng tim mạch đất Đầu rồng bốn phía hội chào mừng

Rồng làng hội tụ cùng rồng núi...

98

Rồng

4,50

Vật trang

trí đẹp đẽ, sang trọng

...Hai bên thắp dãy đèn hoa sáng bừng Hai bên thắp sáng đèn rồng

Nhà anh quả thật thong don hơn người

7,48 -

49

Chiếu người dựng bên vách "Rát" người dưng để không

Mỗi tấm đều in rồng hoa đẹp...

7,59

...Tôi mừng đôi chén bịt bạc vàng Xin mừng cả khay sơn đẹp đẽ

In hoa đẹp, sắc vẽ phượng rồng...