Đánh giá chất lượng môi trường nước mặt và đề xuất các giải pháp quản lý giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước ở tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

-----------o0o------------

BÙI THỊ DUYÊN

ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC MẶT VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ GIẢM THIỂU Ô NHIỄM NGUỒN NƯỚC Ở TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Môi trường trong phát triển bền vững (Chương trình đào tạo thí điểm)

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS. NGUYỄN XUÂN CỰ

LỜI CẢM ƠN

Hoàn thành chương trình đào tạo Thạc sỹ Môi trường và Phát triển bền vững tại Trung tâm nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường - Đại Học Quốc gia Hà Nội, tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc đến tất cả các thầy cô trong nhà trường đã truyền đạt cho tôi kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và xã hội đặc biệt là những kiến thức chuyên sâu về chuyên ngành, đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian theo học cũng như thời gian làm luận văn.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo - PGS.TS.Nguyễn Xuân Cự, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài.

Tôi cũng xin bày tỏ sự biết ơn đến Lãnh đạo UBND thành phố Hạ Long, Lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, các các Sở - Ban - Ngành có liên quan và các đồng nghiệp, đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành khoá học, thực hiện thành công luận văn này.

Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn và những tình cảm yêu mến nhất đến gia đình, những người thân của tôi đã tạo điều kiện, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này.

Hà Nội, ngày tháng 12 năm 2014

Tác giả luận văn

Bùi Thị Duyên

LỜI CAM ĐOAN‌

Tôi xin cam đoan rằng những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn thạc sỹ “Đánh giá chất lượng môi trường nước mặt và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước ở tỉnh Quảng Ninh” là do tôi trực tiếp thực hiện với sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Xuân Cự - trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ ở một học vị nào. Các tài liệu tham khảo trong luận văn đã được trích dẫn nguồn gốc rò ràng.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những nội dung mà tôi đã trình bày trong luận văn này.

Hà Nội, ngày tháng 12 năm 2014

Tác giả luận văn

Bùi Thị Duyên

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN i

LỜI CAM ĐOAN ii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT v

DANH SÁCH CÁC HÌNH VẼ vii

MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 4

1.1. Một số khái niệm về nước mặt và đánh giá chất lượng nước 4

1.1.1. Nước mặt 4

1.1.2. Ô nhiễm nước 4

1.1.3. Một số dạng ô nhiễm nước mặt thường gặp 5

1.2. Tình hình ô nhiễm nước mặt Thế giới 6

1.3. Tình hình ô nhiễm nước mặt ở Việt Nam 8

1.4. Tình hình ô niễm nước mặt ở vùng đồng bằng sông Hồng 8

1.5. Khái quát về địa bàn nghiên cứu 10

1.5.1. Điều kiện tự nhiên của tỉnh Quảng Ninh 10

1.5.1.1. Vị trí địa lý 10

1.5.1.2. Đặc điểm địa hình, địa mạo 11

1.5.1.3. Đặc trưng khí hậu 12

1.5.2. Đặc điểm kinh tế- xã hội 13

1.5.2.1. Dân số và tình hình đô thị hóa ở Quảng Ninh 13

1.5.2.2. Điều kiện cơ sở hạ tầng 14

1.5.2.3. Các ngành sản xuất kinh tế chủ yếu ở Quảng Ninh 15

CHƯƠNG II. ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 18

2.1. Địa điểm, thời gian nghiên cứu 18

2.2. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu 18

2.2.1. Cơ sở lý luận 18

2.2.2. Phương pháp luận 19

2.2.3. Phương pháp nghiên cứu 21

2.2.3.1. Phương pháp thu thập và tổng hợp tài liệu 21

2.2.3.2. Phương pháp điều tra, khảo sát thực địa, phỏng vấn người dân ..21

2.2.3.3. Phương pháp phân tích hệ thống 22

2.2.3.4. Phương pháp lấy mẫu nước trên thực địa 22

2.2.3.5. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu về môi trường nước mặt 25

CHƯƠNG III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 26

3.1. Hiện trạng tài nguyên nước mặt tỉnh Quảng Ninh 26

3.1.1. Hệ thống sông suối và đặc điểm thuỷ văn ở Quảng Ninh 26

3.1.2. Trữ lượng tài nguyên nước mặt 31

3.1.3. Hiện trạng khai thác, sử dụng nước mặt tại tỉnh Quảng Ninh 33

3.2. Đánh giá hiện trạng chất lượng nước mặt tỉnh Quảng Ninh 34

3.2.1. Hiện trạng chất lượng môi trường nước mặt 34

3.2.1.1. Chất lượng nước các sông, suối 35

3.2.1.2. Hiện trạng chất lượng nước hồ (đập) 39

3.2.2. Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước mặt ở Quảng Ninh 43

3.2.2.1. Ô nhiễm từ nước thải sinh hoạt. 43

3.2.2.2. Nước thải công nghiệp 44

3.2.2.3. Nước thải nông nghiệp 45

3.2.2.4. Nước rỉ rác từ các bãi chôn lấp rác 45

3.2.2.5. Nước thải bệnh viện 46

3.3. Xu thế biến động chất lượng nước mặt 46

3.3.1. Các yếu tố ảnh hưởng 46

3.3.2. Xu thế biến đổi chất lượng nước mặt 50

3.3.2.1. Xu thế biến đổi chất lượng nước các sông, suối 50

3.3.2.2. Xu thế biến đổi chất lượng nước các hồ (đập) 56

3.4. Một số vấn đề về công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước ở tỉnh Quảng Ninh 60

3.4.1. Năng lực quản lý tài nguyên nước ở các cấp, đội ngũ chuyên gia về tài nguyên nước 60

3.4.2. Tình hình ban hành các văn bản QPPL triển khai công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên nước tại địa phương tỉnh Quảng Ninh. 61

3.4.3.Công tác hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TNN 61

3.4.4. Tình hình cấp phép về tài nguyên nước 61

3.4.5. Tình hình thanh tra, kiểm tra tài nguyên nước 62

3.4.6. Đánh giá hiệu quả công tác quản lý tài nguyên nước tỉnh Quảng Ninh 63

3.4.6.1. Công tác quản lý tài nguyên nước đã đạt được 63

3.4.6.2. Những tồn tại, khó khăn trong công tác quản lý tài nguyên nước..64

3.5. Đề xuất các giải pháp quản lý giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước ở tỉnh Quảng Ninh. 65

3.5.1. Các giải pháp về quản lý 65

3.5.1.1 - Tăng cường năng lực quản lý tài nguyên nước các cấp, ngành 65

3.5.1.2. ...........................66

3.5.1.3. Tăng cường công tác quản lý và cấp phép về tài nguyên nước 66

3.5.1.4. Tăng cường năng lực và sự tham gia của các bên liên quan 67

3.5.1.5. .....................................................................67

3.5.2.Các giải pháp bảo vệ, cải tạo nguồn tài nguyên nước 67

3.5.3. Giải pháp kỹ thuật 70

3.5.3.1.Xây dựng mạng lưới giám sát tài nguyên nước 70

3.5.3.2. Kiểm kê tài nguyên nước 71

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 72

TÀI LIỆU THAM KHẢO 74

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

BTNMT

Bộ Tài nguyên và Môi trường
BVMT	Bảo vệ môi trường
BVTV	Bảo vệ thực vật
BQL	Ban quản lý
BOD5	Nhu cầu oxy sinh hóa sau 5 ngày
CCN	Cụm Công nghiệp
CN	Công nghiệp
COD	Nhu cầu oxy hóa học
CSSX	Cơ sở sản xuất
CTNH	Chất thải nguy hại
CTR	Chất thải rắn
DO	Oxy hòa tan
GHCP	Giới hạn cho phép
KCN	Khu công nghiệp
KHCN	Khoa học công nghệ
KT-XH	Kinh tế xã hội
KTTV	Khí tượng thủy văn
LVS	Lưu vực sông
NĐ-CP	Nghị định - Chính phủ
NN&PTNT	Nông nghiệp và phát triển nông thôn
QCVN	Quy chuẩn Việt Nam
TCVN	Tiêu chuẩn Việt Nam
TDS	Tổng chất rắn hòa tan trong nước
TNMT	Tài nguyên môi trường
TNNM	Tài nguyên nước mặt
TNN	Tài nguyên nước
TSS	Tổng các chất rắn lơ lửng
UBND	Ủy ban nhân dân
UNESCO	Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc
WHO	Tổ chức Y tế Thế giới
XLNT	Xử lý nước thải