Cơ sở địa lý cho phát triển du lịch sinh thái khu vực Quan Lạn, Minh Châu, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh

- Nâng cao trình độ của người dân trong công tác phụ vụ du lịch (mở các lớp nghiệp vụ tại đia phương…).

 Để hạn chế điểm yếu và đẩy lùi nguy cơ cần:

- Tôn tạo cảnh quan thiên nhiên, cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch, đặc biệt là hệ thống giao tông trên đảo.

- Nâng cao chất lượng sản phẩm, thu hút đầu tư nước ngoài.

- Phát triển dịch vụ, sản phẩm mới mang tính địa phương, khác biệt (các tour du lịch trải nghiệm làm ngư dân, trải nghiệm văn hóa trong các lễ hội địa phương, các món ăn đặc sản, các sản phẩm đặc sắc của địa phương).

- Truyên truyền, tổ chức các hoạt động bảo vệ môi trường, giữ gìn cảnh quan (thông qua các biển báo hoặc băng rôn trên đảo, đặc biệt vào các dịp lễ hội, các thời điểm tập trung đông khách du lịch)

3.3. Định hướng và giải pháp phát triển DLST đảo Quan Lạn

3.3.1. Định hướng phát triển DLST đảo Quan Lạn

3.3.1.1. Định hướng phát triển các loại hình du lịch

Đảo Quan Lạn có tiềm năng về tài nguyên du lịch khá lớn đặc biệt là DLST. Căn cứ vào tài nguyên phát triển du lịch và các điều kiện về cơ sơ vật chất, kỹ thuật trên địa bàn, những loại hình DLST chủ yếu có thể tổ chức được bao gồm:

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 98 trang tài liệu này.

- Du lịch sinh thái tự nhiên kết hợp với du lịch nghỉ dưỡng, tắm biển: các bãi tắm Minh Châu, Sơn Hào, Quan Lạn hoặc du lịch tham quan, nghiên cứu: Trung tâm bảo tồn VQG Bái Tử Long, du lịch khám phá, leo núi: Eo gió Gót Beo, đồi cát Pha Lê…

- Du lịch sinh thái nhân văn kết hợp với du lịch văn hóa, lịch sử: khu Đình-Chùa-Miếu, thương cảng cổ Vân Đồn, lễ hội Quan Lạn…

3.3.1.2. Định hướng sản phẩm du lịch:

Căn cứ vào tiềm năng tài nguyên phát triển du lịch và các điều kiện về cơ sơ vật chất, kỹ thuật trên địa bàn, những loại hình du lịch chủ yếu có thể tổ chức ở đây gồm:

- Du lịch nghỉ dưỡng: Quan Lạn có nhiều bãi tắm đẹp (Minh Châu, Quan Lạn, Sơn Hào…) cùng với vị trí tự nhiên, khí hậu Quan Lạn trong lành, sạch thích hợp với việc nghỉ dưỡng, trải nghiệm nắng gió vùng biển đảo trong mùa hè. Loại hình du lịch này có khả năng thu hút viên chức, doanh nhân nội địa cũng như quốc tế đến nghỉ ngơi sau những ngày làm việc căng thẳng tại thành phố.

- Du lịch tham quan, nghiên cứu: Quan Lạn có nguồn tài nguyên đa dạng sinh học biển (bãi Rùa Đẻ, bãi Sái Sùng, rừng trâm, Trung tâm bảo tồn VQG Bái Tử Long) thuận lợi cho phát triển các loại hình du lịch liên quan đến sinh thái tự nhiên, khám phá, tìm hiểu khoa học, phục vụ các đoàn học sinh hoặc các tổ chức nghiêm cứu, kết hợp với hội nghị, hội thảo khoa học.

- Du lịch khám phá, leo núi: Eo gió Gót Beo, đồi cát Pha Lê… là các địa điểm thích hợp cho du khách khám phá.

- Du lịch văn hóa:

+ Du lịch lễ hội: Quan Lạn đã hình thành nền văn hóa đặc sắc. Nên chú trọng khai thác các lễ hội trong năm như: lễ Kháp Ấn (25/12), lễ Cầu gió (15/3), lễ hội Đình Quan Lạn (10 - 20/6). Bên cạnh việc tổ chức lễ hội, nên tạo điều kiện cho du khách tham gia và trải nghiệm lễ hội qua một số hình thức như: Tổ chức lễ chúc phúc cho du khách thông qua già làng, mừng những người khách như bạn thân lâu ngày gặp lại, lễ chúc thọ cho khách lớn tuổi theo phong tục địa phương, để du khách tự khẳng định chính họ là thành viên của cộng đồng để họ ra về và còn nhớ mãi đến Quan Lạn.

+ Du lịch tìm hiểu đời sống sinh hoạt của người dân địa phương: phát triển hơn nữa các tour gắn kết du khách với người dân địa phương như: trải nghiệm một ngày làm ngư dân, trải nghiệm không khí lễ hội đánh thắng giặc Nguyên Mông trên dòng sông Mang, thăm quan cơ sở chế biến sứa…

+ Du lịch khảo cổ: Quan Lạn là địa phương có lịch sử lâu đời, từng diễn ra cuộc chiến chống quân Mông Nguyên, hiện nay trên địa bàn đảo vẫn

còn như giấu tích, di chỉ xưa. Đây có thể trở thành tài liệu nguyên cứu cho các thế hệ sau, cũng như nguồn lợi phát triển du lịch thông qua xây dựng các nhà trưng bày hoặc bảo tàng.

3.3.1.3. Định hướng phát triển du lịch theo lãnh thổ

Sản phẩm DLST đảo Quan Lạn bao gồm: Du lịch hướng về thiên nhiên, DLST nghỉ dưỡng, thăm quan, nghiên cứu khoa học, DLST nhân văn. Quan Lạn là điểm du lịch hấp dẫn khách du lịch khi đến với Quảng Ninh. Tuy nhiên bên cạnh những thuận lợi về vị trí, về tài nguyên DLST cả tự nhiên và nhân văn thì DLST Quan Lạn vẫn gặp nhiều khó khăn về kết cấu hạ tầng, vật chất kĩ thuật phục vụ du lịch còn kém, sản phẩm du lịch còn đơn điệu nên khả năng thu hút khách du lịch còn chưa cao. Để có thể thâm nhập vào thị trường khách quốc tế và nội địa cần áp dụng chiến lược tiếp thị: “Nhiều sản phẩm cho nhiều thị trường” hay lựa chọn: “ Sản phẩm riêng biệt cho thị trường đặc biệt thích hơp với từng đối tượng du khách”. Khách du lịch đến với Quan Lạn vừa có thể theo các tour sinh thái nghỉ dưỡng kết hợp với thăm quan, tham gia các hoạt động thể thao, leo núi, chèo thuyền hoặc tour sinh thái nhân văn đi thăm các di tích cổ, đền chùa, miếu… kết hợp với mục đích khảo sát, nghiên cứu khoa học…

Một trong những điểm cần lưu ý trong chiến lược phát triển DLST Quan Lạn là việc đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, đáp ứng nhu cầu của các đối tượng khách du lịch. Một số định hướng cơ bản về việc đa dạng sản phẩm du lịch bao gồm:

- Khuyến khích đầu tư xây dựng, nâng cấp mở rộng cả cơ sở vật chất và cơ sở hạ tầng, nghiên cứu để tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, mang đậm nét riêng biệt để kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch trên địa bàn.

- Hợp tác chặt chẽ với các đảo, địa phương lân cận để xây dựng các tuyến du lịch, liên kết các điểm du lịch theo từng nội dung để thu hút khách du lịch.

3.3.2. Giải pháp phát triển DLST đảo Quan Lạn

3.3.2.1. Giải pháp về cơ chế chính sách

Để đảm bảo gìn giữ được tài nguyên môi trường tại đảo Quan Lạn cho phát triển bền vững cần tập trung một số cơ chế chính sách cơ bản sau:

- Cơ chế chính sách về bảo tồn thiên nhiên trên cơ sở phát triển bền vững. Việc lựa chọn và xây dựng các địa điểm du lịch, giải trí cần tuân theo đúng nguyên tắc của du lịch bền vững. Các chính sách tạo nên điều kiện thuận lợi để khuyến khích DLST.

- Các cơ chế chính sách về đầu tư, thị trường… để tạo điều kiện hỗ trợ cho sự phát triển DLST, trong đó cần có cả những xác định cụ thể dành cho việc phục hồi và bảo vệ tài nguyên rừng và môi trường.

- Cơ chế, chính sách về việc kiểm duyệt, thẩm định, đánh giá tác động môi trường đối với các cơ sở khai thác chế biến hải sản.

3.3.2.2. Giải pháp về đào tạo cán bộ quản lí và hướng dẫn viên du lịch

DLST với bản chất nhạy cảm và được coi là du lịch có trách nhiệm, du lịch lựa chọn. Nguyên tắc của DLST là giáo dục, nâng cao hiểu biết môi trường tự nhiên, qua đó tạo ý thức tham gia vào các nỗ lực bảo tồn. Chính vì vậy, DLST Quan Lạn muốn đạt được nguyên tắc này cần đào tạo thêm đội ngũ hướng dẫn viên DLST có khả năng nghiệp vụ du lịch và năng lực hiểu biết hơn về môi trường tự nhiên, tăng thêm kinh nghiệm du lịch nhằm tạo cảm giác thoải mái cho khách du lịch, giúp họ thêm yêu thiên nhiên, hòa nhập vào thiên nhiên và bảo vệ môi trường thiên nhiên. Ngoài những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, các kiến thức về môi trường và phát triển bền vững của các cán bộ quản lí cũng như đội ngũ hướng dẫn viên du lịch được đào tạo có bằng cấp, trình độ thì một biện pháp mang lại hiệu quả giáo dục cao nên được khuyến khích là việc thu nhận và đào tạo hướng dẫn viên là người địa phương. Bởi dân bản địa có kiến thức và hiểu biết sâu sắc qua kinh nghiệm thực tiễn nên dễ dàng hấp dẫn khách du lịch hơn là hướng dẫn viên từ nơi

khác tới. Nếu được đào tạo tốt họ có thể trở thành những người tuyên truyền viên giáo dục môi trường tích cực trong cộng đồng, lôi kéo có hiệu quả từ người dân cùng tham gia bảo tồn.

- Mở các khóa đào tạo tại chỗ hoặc gửi cán bộ đi đào tạo về công tác nghiên cứu đa dạng sinh học, công tác bảo tồn.

- Địa phương giành một phần kinh phí hỗ trợ cho sinh viên theo học các nghề du lịch. Đặc biệt, chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ nhân viên người địa phương là nhân tố tích cực bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái du lịch.

- Dành một tỷ lệ thỏa đáng nguồn thu từ du lịch của địa phương cho các chương trình giáo dục nâng cao hiểu biết của cộng đồng, xã hội đối với tài nguyên.

3.3.2.3. Giải pháp liên kết với cộng đồng

Thực tế cho thấy, một ngành kinh tế nào nếu chỉ biết đến lợi ích của mình mà không có sự hỗ trợ với sự phát triển kinh tế của địa phương và chia sẻ quyền lợi với cộng đồng địa phương thì sẽ làm cho kinh tế của người dân địa phương gặp khó khăn và kém phát triển. Điều này buộc cộng đồng địa phương phải khai thác tài nguyên thiên nhiên, gây tổn hại đến môi trường sinh thái và kết quả của quá trình đó sẽ gây những tác động tiêu cực đến sự phát triển bền vững. Vì vậy việc chia sẻ lợi ích với cộng đồng địa phương, khuyến khích sự tham gia của người dân địa phương vào các hoạt động du lịch là cần thiết. Bên cạnh đó cần thường xuyên trao đổi với cộng đồng địa phương để cùng nhau giải quyết những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình phát triển nhằm mục đích gìn giữ đươc hệ sinh thái tự nhiên độc đáo cho sự phát triển du lịch lâu dài và bền vững.

Hơn nữa DLST không đơn thuần là du lịch về với thiên nhiên mà còn gắn liền với nền văn hóa bản địa, trong đó cộng đồng địa phương là nơi lưu giữ và bảo tồn, phát triển những nét đặc sắc trong văn hóa bản địa. Sự đa dạng sinh học kết hợp với văn hóa bản địa là nguồn cảm hứng và hấp dẫn lớn đối với du khách trong và ngoài nước. Chính vì vậy cần phối hợp tốt với cộng

đồng địa phương mở các lớp học ôn lại những nét văn hóa mang bản sắc của người dân biển đảo, khôi phục lại những ngành nghề truyền thống như: đánh cá, đóng thuyền, làm lưới, chế biển hải sản… là rất cần thiết, đó sẽ là những sản phẩm du lịch đặc sắc của Quan Lạn hiện tại và trong tương lai.

3.3.2.4. Giải pháp xây dựng cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật

So với nhiều địa phương khác, đảo Quan Lạn là một xã đảo nghèo, đời sống dân cư còn nhiều khó khăn vì vậy cơ sở vật chất và hạ tầng du lịch còn nhiều hạn chế và chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của du khách. Vì vậy hướng đầu tư vào những năm tới cần tập trung vào việc nâng cấp và xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ du lịch.

Xây dựng các khu vui chơi giải trí phù hợp với khả năng cho phép, không ảnh hưởng tới môi trường xung quanh.

Nâng cấp đường xá để phục vụ dân sinh và du lịch.

3.3.2.5. Giải pháp về bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học

Đây là giải pháp mang tính tổng hợp nhằm sử dụng có hiệu quả mọi tiềm năng du lịch của khu vực và đảm bảo cho sự phát triển được bền vững. Vì mỗi sự thay đổi của môi trường sẽ dẫn tới sự thay đổi hệ sinh thái vốn có. Đảo Quan Lạn với tiềm năng về động, thực vật phong phú, có giá trị cho sự phát triển DLST. Trên thực tế do sự hoạt động du lịch còn hạn chế nên về cơ bản môi trường sinh thái trong vùng chưa bị biến đổi lớn. Tuy nhiên do hoạt động khai thác của con người nên tài nguyên đất, sinh vật,…ở khu vực đã bị biến đổi phần nào. Vì vậy, vấn đề đặt ra hiện nay là cần phải bảo tồn đa dạng sinh học và giải pháp được đưa ra là sử dụng kết hợp nhiều biện pháp, bao gồm:

- Cân nhắc và xem xét kĩ lưỡng các dự án phát triển du lịch tại khu vực này, đặc biệt có đánh giá tác động môi trường về cả những tác động trước mắt lẫn lâu dài theo đúng quy định của pháp luật và nhu cầu bảo vệ môi trường chung.

- Có sự phối hợp chung trong tuyên truyền quảng cáo, quản lí, kiểm

soát, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên tạo nên một “ hàng rào lòng dân” chống lại những tác động xấu từ bên ngoài.

- Có sự phối hợp trao đổi kinh nghiệm với các cơ quan, các tổ chức trong và ngoài nước về quản lí, bảo vệ môi trường, phối hợp với các viện nghiên cứu, viện điều tra, đoàn nghiên cứu sinh học để mở những cuộc điều tra, kiểm soát, thống kê, đánh giá các hệ sinh thái trên đảo.

3.3.2.6. Giải pháp về sản phẩm du lịch

Đảo Quan Lạn có tiềm năng về tự nhiên cũng như nhân văn để phát triển DLST. Tuy vậy, việc khai thác các tiềm năng ấy lại phụ thuộc rất nhiều vào các điều kiện tự nhiên. Vì thế rất cần thiết xây dựng mô hình tổ chức không gian phát triển du lịch nhằm phát huy những lợi thế sẵn có và khắc phục những hạn chế do thiên nhiên gây ra.

Dựa vào nghiên cứu đánh giá tiềm năng DLST ở đảo Quan Lạn, học viên đề xuất 1 số tuyến du lịch chính có điểm xuất phát khác nhau.

- Các tuyến du lịch trên đảo:

Đảo Quan Lạn có diện tích không quá lớn, việc di chuyển giữa các điểm du lịch trên đảo khá dễ dàng bằng các phương tiện như xe túc túc hoặc xe máy. Do đó, thích hợp với các chuyến du lịch ngắn từ 1 đến 2 ngày, đặc biệt với du khách trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và vùng lân cận. Các tuyến DLST chính được đề xuất gồm:

+ Xuất phát từ cảng Minh Châu:

Bãi rùa đẻ, trung tâm bảo tồn VQG Bái Tử Long, rừng Trâm – trung tâm Quan Lạn (khu Đình, Chùa, Miếu) – bãi biển Quan Lạn.

+ Xuất phát từ cảng Quan Lạn:

Eo gió Gót Beo – Hang Vòi Voi – Trung tâm Quan Lạn (khu Đình, Chùa, Miếu)– bãi biển Minh Châu.

Hai tour phù hợp với du khách muốn trải nghiệm địa điểm du lịch nổi bật của Quan Lạn trong ngày, vừa du lịch thăm quan kết hợp tắm biển và du lịch tâm linh.

+ Du lịch sinh thái nhân văn:

Tuyến 1 du lịch trải nghiệm trên sông Mang: du khách được trải nghiệm chèo thuyền dọc theo sông Mang dưới sự hướng dẫn của hướng dẫn viên người địa phương và nghe câu chuyện lịch sử góp phần vào chiến thắng quân Mông Nguyên lần thứ 3 trên dòng sông này.

Tuyến 2 du lịch trải nghiệm tâm linh: Cảng cổ Con Quy – Đền Vân Sơn – thương cảng cổ Vân Đồn – trung tâm Quan Lạn (khu Đình, Chùa, Miếu) – Miếu Bà Hang – Đền Cậu Bé Cửa Đông. Tuyến du lịch này phù hợp với du khách muốn trải nghiệm tâm linh hoặc các đoàn nghiên cứu lịch sử, khảo cổ…

+ Du lịch sinh thái tự nhiên:

Tuyến 1: Eo gió Gót Beo, hòn đá xoay – Hang Voi Vòi – Ông Thiên Lôi, Hang Ba Sáng - Rừng Ngập Mặn – Bãi Đá Trời, cồn Chân Tiên – Đồi Pha Lê, rừng sim – Cồn cỏ Thanh Hao – Rừng Trâm. Tuyến du lịch phù hợp với du khách muốn tham quan, ngắm cảnh, chụp ảnh như các bạn trẻ, nhóm học sinh, các gia đình…

Tuyến 2: Bãi Rùa Đẻ - trung tâm bảo tồn VQG Bái Tử Long – Bãi Sá Sùng – Rừng ngập mặn. Phù hợp với các nhóm nghiên cứu hệ sinh thái tự nhiên…

- Một số tuyến du lịch liên đảo:

Việc kết hợp du lịch Quan Lạn với các đảo lân cận góp phần đa dạng hóa các hình thức du lịch và tặng hiệu quả của DLST. Trong tương lai khi điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật cho phép đảo Quan Lạn có thể mở thêm các tuyến DLST liên đảo thích hợp với các tour dài ngày, có điểm xuất phát từ bến cảng Quan Lạn hoặc bến cảng Minh Châu:+ Quan Lạn - Trà Bản: đảo