Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

-------------------------------------

BÙI THANH TUẤN

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 117 trang tài liệu này.

Hà Nội - 2011

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

------------------------------------

BÙI THANH TUẤN

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TỈNH ĐIỆN BIÊN

Chuyên ngành: Kinh tế chính trị Mã số: 603101

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THỊ HỒNG ĐIỆP

Hà Nội - 2011

DANH MỤC BẢNG DANH MỤC HÌNH VẼ

Mở đầu

MỤC LỤC

i ii 1

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ

VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ 6

1.1. Cơ cấu ngành kinh tế 6

1.1.1. khái niệm 6

1.1.2. Phân loại cơ cấu kinh tế6

1.2. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và những nhân tố ảnh

hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế 8

1.2.1. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế 9

1.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng tới chuyển dịch cơ cấu ngành

kinh tế 15

1.3. Một số mô hình lý thuyết vế chuyển dịch cơ cấu kinh tế 23

1.3.1. Phương thức thực hiện chuyển dịch cơ cấu ngành - Mô hình

Rostow 23

1.3.2. Mô hình hai khu vực của Arthus Lewis 25

1.3.3. Mô hình hai khu vực của trường phái Tân cổ điển 26

1.3.4. Mô hình hai khu vực của Harry T. Oshima 26

1.4. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh Lai Châu và bài học kinh

nghiệm cho tỉnh Điện Biên 29

1.4.1. Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở tỉnh Lai Châu 29

1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Điên Biên 34

Chương 2. THỰC TRẠNG CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TỈNH

ĐIỆN BIÊN TỪ NĂM 2003 ĐẾN NĂM 2010 36

2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hội ảnh hưởng tới cơ cấu kinh

tế ở tỉnh Điện Biên 36

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Điện Biên 36

2.1.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành

kinh tế của tỉnh Điện Biên 39

2.2. Tổng quan quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở tỉnh

Điện Biên 43

2.2.1. Tóm lược quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế giai

đoạn 1986-2003 43

2.2.2. Quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế giai đoạn

2003-2010 45

2.2.3. Cơ cấu lao động phân theo ngành kinh tế 60

2.2.4. Cơ cấu hàng xuất khẩu 65

2.2.5. Đánh giá sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Điện Biên 66

2.3. Nguyên nhân chủ yếu của những thành tựu và hạn chế trong quá trình chuyên dịch cơ cấu ngành kinh tế giai đoạn 2003- 2010

2.3.1. Nguyên nhân của những thành tựu chuyển dịch cơ cấu 71

ngành kinh tế

2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế trong quá trình chuyển 71

dịch cơ cấu ngành kinh tế

Chương 3. NHỮNG QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU 72

THÚC ĐẨY QUÁ TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH

KINH TẾ Ở TỈNH ĐIỆN BIÊN ĐẾN NĂM 2015 77

3.1. Bối cảnh tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành ở

tỉnh Điện Biên 77

3.1.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước 77

3.1.2. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của Việt Nam

trong thời gian tới 83

3.2. Quan điểm và mục tiêu về chuyển dich cơ cấu ngành kinh tế đến 2015 ở tỉnh Điện Biên

3.2.1. Quan điểm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

3.2.2. Mục tiêu phát triển

3.3. Một số giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở tỉnh Điện Biên

3.3.1. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội

3.3.2. Tăng cường huy động và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư

3.3.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

3.3.4. Phát triển hạ tầng kinh tế kỹ thuật

3.3.5. Giải pháp phát triển ngành

KẾT LUẬN CHUNG

102

Tên bảng

DANH MỤC BẢNG

Trang

Bảng 1.1: Cơ cấu GDP theo ngành kinh tế tỉnh Lai Châu 2004-2010 31

Bảng 1.2: Lao động đang làm việc phân theo ngành kinh tế

tỉnh Lai Châu 2004 - 2008 32

Bảng 1.3: Giá trị hàng xuất khẩu tỉnh Lai Châu 2004 - 2008 33

Bảng 2.1: Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế tỉnh Điện

Biên 2004-2010 46

Bảng 2.2: Tỷ trọng vốn đầu tư theo ngành kinh tế tỉnh Điện

Biên 2005 - 2009 47

Bảng 2.3: Cơ cấu giá trị sản xuất trong nội bộ ngành nông,

lâm, thủy sản tỉnh Điên Biên 48

Bảng 2.4: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành trồng trọt, chăn nuôi

và dịch vụ tỉnh Điện Biên 2003 - 2009 49

Bảng 2.5: Cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp tỉnh Điện Biên

2004- 2009 54

Bảng 2.6: Hoạt động du lịch trên địa bàn tỉnh Điện Biên

2005 - 2009 59

Bảng 2.7: Lao động và cơ cấu lao động phân theo ngành kinh tế 60

Bảng 2.8: Cơ cấu lao động và cơ cấu GDP tỉnh Điện Biên

phân theo ngành kinh tế 62

Bảng 2.9: Lao động và cơ cấu lao động theo phân ngành 64

trong nội bộ ngành công nghiệp

Bảng 2.10: Giá trị hàng hóa xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Điện 66

Biên 2005 - 2009

Bảng 2.11: Tỷ trọng vốn đầu tư và GDP của ngành nông,

lâm, thủy sản tỉnh Điện Biên 2005 - 2009 69

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1. Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế tỉnh

Lai Châu 2004-2010 31

Hình 2.1. Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế tỉnh

Điện Biên 1985-2003 44

Hình 2.2. Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế tỉnh

Điện Biên 2004-2010 46

PHẦN MỞ ĐẦU

1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Cơ cấu kinh tế hay cấu trúc của nền kinh tế là yếu tố ảnh hưởng quyết định đến sự tăng trưởng nhanh và bền vững của một nền kinh tế. Cơ cấu kinh tế luôn vận động hay chuyển dịch và chịu tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội. Xu hướng vận động cơ cấu kinh tế mà nước ta hướng tới là một cơ cấu kinh tế của một nước công nghiệp, tức có tỷ trọng ngành công nghiệp trong cơ cấu ngành kinh tế là chiếm ưu thế. Một cơ cấu kinh tế hợp lí phù hợp với giai đoạn, điều kiện kinh tế, xã hội cụ thể sẽ phát huy hiệu quả tối đa các nguồn lực hiện có thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Xét trên bình diện tổng thể đó thì chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế đã được nghiên cứu tương đối toàn diện, đầy đủ. Tuy nhiên, khi mà ranh giới hay sự tách biệt giữa các thị trường địa phương, thị trường dân tộc vẫn còn lớn thì mỗi vùng đều có cơ cấu kinh tế riêng. Hơn nữa, mỗi cấu trúc riêng đó lại phụ thuộc vào các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của các vùng đó. Xét ở phương diện đó, chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế vẫn còn nhiều vấn đề cần được nghiên cứu cụ thể hơn.

Điện Biên là một tỉnh miền núi thuộc khu vực Tây Bắc điều kiện kinh tế, xã hội còn rất nhiều khó khăn. Điện Biên không có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế như một số tỉnh khác trong cả nước. Nhưng Điện Biên cũng có những điều kiện riêng nếu phát huy hiệu quả có thể thoát khỏi tình trạng khó khăn trở thành một tỉnh có kinh tế phát triển.

Vậy tại sao tỉnh Điện Biên cần chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế? Mô hình cơ cấu ngành kinh tế như thể nào để phát huy được các điều kiện, tiềm năng của Điện Biên? Những yếu tố gì tác động đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của tỉnh Điện Biên? Cơ cấu ngành kinh tế của Điện Biên có điểm khác biệt gì so với mục tiêu cơ cấu ngành kinh tế tổng thể của đất nước là ngành