Chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

Phụ lục 7. Chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam giai đoạn khởi

động hội nhập (1992-2000)

Năm Nội dung

1992

Hệ thống thuế quan hài hoà bắt đầu được áp dụng.

Áp dụng hạn ngạch xuất khẩu dệt may và giảm thuế nhập khẩu một số mặt hàng trong khuôn khổ Hiệp định khung ký với Liên minh châu Âu.

1993

Dỡ bỏ các giấy phép vận chuyển hàng xuất khẩu, áp dụng giấy phép 6 tháng cho 22 mặt hàng xuất khẩu.

Cho phép nợ thuế đầu vào xuất khẩu 90 ngày

Bổ sung thuế xuất nhập khẩu và thuế doanh thu với các hàng đi đường. Áp dụng hệ thống khai báo hải quan Liên hợp quốc

Bãi bỏ giấy phép nhập khẩu với hầu hết mặt hàng (trừ 15 mặt hàng)

1994

Trách nhiệm đề xuất chính sách thuế xuất nhập khẩu chuyển từ Bộ Tài chính sang cho Bộ Thương mại.

Các bước xin giấy phép xuất nhập khẩu giảm từ 3 xuống 2 bước. Chỉ áp dụng giấy phép vận chuyển hàng hoá cho gạo, gỗ và dầu mỏ.

Chỉ áp dụng hạn ngạch xuất khẩu với một mặt hàng là gạo.

1995

Tăng thuế xuất khẩu với 11 mặt hàng; giảm các mức thuế doanh thu từ 18 xuống 11; công bố danh mục CEPT 1996.

Bãi bỏ hầu hết các loại giấy phép nhập khẩu chuyến. Hạn ngạch nhập khẩu chỉ còn áp dụng với 7 mặt hàng.

1996

Thuế ô tô nhập khẩu giảm song thuế tiêu thụ đặc biệt tối đa tăng từ 80% lên 100%; công bố danh mục CEPT 1997.

Giảm phạm vi các doanh nghiệp FDI được miễn thuế nhập khẩu. Hạn ngạch nhập khẩu chỉ còn áp dụng với 6 mặt hàng.

Dỡ bỏ kiểm soát buôn bán gạo nội địa và các doanh nghiệp tư nhân được quyền xuất khẩu gạo.

1997

Cấm nhập khẩu đường; tăng số lượng hàng hoá kiểm soát bằng hạn ngạch vì lý do cân

đối tự nhiên.

Cấm nhập khẩu tạm thời nhiều hàng tiêu dùng và sau đó dỡ bỏ lệnh cấm. Áp dụng hệ thống dán tem hàng nhập khẩu nhằm chống buôn lậu.

Các doanh nghiệp FDI được xuất khẩu những hàng hoá không có trong giấy phép đầu tư.

Mức thuế suất cao nhất giảm xuống còn 60%; Giới thiệu lộ trình không chính thức CEPT 2006; Chủ yếu quản lý nhập khẩu qua thuế (hơn là hạn ngạch và giấy phép).

Doanh nghiệp tư nhân được xuất khẩu gạo và nhập khẩu phân bón.

1998

Doanh nghiệp trong nước được xuất khẩu trực tiếp không cần giấy phép. Yêu cầu doanh nghiệp bán một phần ngoại hối từ tài khoản ngoại hối.

Cấm nhập khẩu rượu.

Bãi bỏ việc áp dụng tính giá nhập khẩu tối thiểu.

Sửa đổi luật thuế xuất nhập khẩu và áp dụng các biện pháp chống bán phá giá và trợ cấp.

Sửa đổi thuế tiêu thụ đặc biệt (tăng thuế xe máy nội địa, tăng thuế với hàng xa xỉ) Hoàn toàn bãi bỏ các yêu cầu về giấy phép của Bộ Thương mại.

1999 Nghị định 16 CP quy định về thủ tục hải quan, giám sát hải quan và lệ phí hải quan.

Doanh nghiệp FDI khi nhập khẩu vẫn phải xuất trình kế hoạch nhập khẩu và phê duyệt của Bộ Thương mại hoặc cơ quan được uỷ quyền.

2000

Riêng đối với phụ tùng thay thế, doanh nghiệp FDI được nhập trực tiếp không cần xin phép Bộ Thương mại.

Quy định chi tiết thi hành luật thuế giá trị gia tăng.

Nguồn: Trích dẫn từ [114] và tác giả thu thập từ các văn bản trên trang web của Tổng cục hải quan (2005).

Phụ lục 8. Chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam giai đoạn tăng cường hội nhập (2001-2005)

Năm Nội dung

2001 Thông qua Luật hải quan

Mọi doanh nghiệp đều được xuất nhập khẩu mọi loại hàng hoá trừ các hàng hoá bị cấm xuất, cấm nhập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Việc xuất khẩu không hạn chế theo ngành nghề ghi trong giấy phép kinh doanh nhưng việc nhập khẩu phải theo ngành nghề ghi trong giấy phép kinh doanh.

Ban hành 7 hàng hoá cấm xuất khẩu và 11 hàng hoá cấm nhập khẩu và danh mục hàng hoá thuộc 7 chuyên ngành quản lý với các hình thức quản lý bao gồm quy định điều kiện hoặc tiêu chuẩn, chứng nhận hợp chuẩn, giấy phép khảo nghiệm, chỉ định doanh nghiệp được phép nhập khẩu, phê duyệt nội dung, cấp giấy phép nhập khẩu, hồ sơ nguồn gốc, hay cấm xuất cấm nhập.

Quản lý theo giấy phép hàng dệt may và hàng theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam cam kết.

2002 Áp dụng tính thuế nhập khẩu theo hợp đồng mua bán ngoại thương

Sửa đổi, bổ sung mã số, tên gọi và thuế suất một số hàng hoá thực hiện CEPT 2002

Ban hành pháp lệnh về đối xử tối huệ quốc(MFN) và đối xử quốc gia (NT) trong thương mại quốc tế hàng hoá, dịch vụ, đầu tư và sở hữu trí tuệ.

Ban hành pháp lệnh về tự vệ trong nhập khẩu hàng hoá nước ngoài vào Việt Nam. Ban hành Nghị định về trị giá tính thuế nhập khẩu theo điều VII GATT.

Ban hành Danh mục hàng hoá và thuế suất thuế nhập khẩu để thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu theo Hiệp định hàng dệt-may mặc ký giữa Việt Nam và EU cho giai đoạn 2002 – 2005.

Ban hành bảng giá tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu không thuộc danh mục mặt hàng nhà nước quản lý giá tính thuế, không đủ điều kiện áp giá theo giá ghi trên hợp đồng.

2003 Quy định về phân loại hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo hệ thống hài hoà HS.

Ban hành Danh mục hàng hoá và thuế suất của Việt Nam để thực hiện Hiệp định CEPT/AFTA cho các năm 2003-2006.

Sửa đổi bổ sung một số điều của luật thuế tiêu thụ đặc biệt theo đó 14 hàng hoá và dịch vụ chịu thuế này.

Miễn thuế VAT với hàng chuyển khẩu, tạm nhập tái xuất, quá cảnh và hàng xuất khẩu.

Bãi bỏ áp dụng giá tính thuế nhập khẩu tối thiểu đối với mặt hàng rượu và đồ uống có cồn, có nguồn gốc từ EU.

Ban hành Biểu thuế thuế nhập khẩu ưu đãi thay thế cho biểu 1998 với một số xe ô tô

đã qua sử dụng, bộ linh kiện ô tô, xăng dầu.

Ban hành Danh mục hàng hoá và thuế suất thuế nhập khẩu để thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu theo Hiệp định Buôn bán Hàng dệt, may ký giữa Việt Nam và EU cho giai đoạn 2003-2005.

2004 Tăng cường thủ tục nhập khẩu xăng dầu và tạm nhập tái xuất tăng dầu.

Ban hành Danh mục hàng hoá và thuế suất thuế nhập khẩu để thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu theo Hiệp định về thương mại hàng dệt, may Việt Nam – Hoa Kỳ cho giai đoạn 2003-2005.

Ban hành Danh mục hàng hoá và thuế suất thuế nhập khẩu của Việt Nam để thực hiện Chương trình thu hoạch sớm theo Hiệp định khung về hợp tác kinh tế toàn diện ASEAN – Trung Quốc.

Sửa đổi thuế suất thuế nhập khẩu một số mặt hàng thuộc danh mục hàng hoá và thuế suất của Việt Nam thực hiện Hiệp định Ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung (CEPT) của các nước ASEAN cho các năm 2003 - 2006.

Thu lệ phí hạn ngạch hàng dệt may sang thị trường Hoa Kỳ.

2005 Bãi bỏ lệ phí hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt, may sang thị trường EU và Canada

Thực hiện cam kết về tiếp cận thị trường với EU và Hiệp định dệt may với Hoa Kỳ cho năm 2005.

Điều chỉnh thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số mặt hàng linh kiện, phụ tùng điện tử.

Bãi bỏ thuế suất nhập khẩu để áp dụng hạn ngạch với 6 mã hàng.

Giảm thuế suất thuế nhập khẩu một số mặt hàng để thực hiện thoả thuận giữa Việt Nam và Thái Lan liên quan đến việc Việt Nam hoãn thực hiện Hiệp định CEPT của các nước ASEAN đối với một số mặt hàng phụ tùng, linh kiện xe máy và xe ô tô tải nhẹ nguyên chiếc.

Sửa đổi, bổ sung Danh mục hàng hoá và thuế suất thuế nhập khẩu của Việt Nam để

thực hiện CEPT của các nước ASEAN cho các năm 2005 – 2013.

Thực hiện minh bạch hoá thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu các mặt hàng quản lý theo chuyên ngành.

Bãi bỏ hạn ngạch thuế quan đối với bốn mặt hàng. Quốc hội thông qua Luật thuế xuất nhập khẩu

Ban hành quy trình xét miễn thuế xuất khẩu và thuế nhập khẩu, giảm thuế, hoàn thuế, không thu thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.

2006 Thành viên thứ 150 của WTO

Các nghị định triển khai thực hiện Luật Thương mại (các hoạt động về mua bán hàng hoá quốc tế, xúc tiến thương mại, nhượng quyền thương mại, kinh doanh dịch vụ giám định, xuất xứ hàng hoá, chức năng nhiệm cụ của Hội đồng cạnh tranh)

Hướng dẫn thi hành chi tết hoạt động mua bán hàng hoá quốc tế và các hoạt động đại lý, mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hoá với nước ngoài đối với hàng hoá thuộc quản lý chuyên ngành của Bộ Bưu chính, Viễn thông

Điều chỉnh thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số mặt hàng linh kiện, phụ tùng điện tử

Điều chỉnh hạn ngạch thuế quan với hàng hoá có xuất xứ từ Lào Cho phép nhập khẩu ô tô cũ, thuế tuyệt đối đối với ô tô cũ

Thành lập Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp của Bộ Thương mại về hàng rào kỹ thuật trong thương mại

Nguồn: Thu thập của tác giả từ trang web của Tổng cục hải quan và Bộ Thương mại (2006)

Phụ lục 9. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam 1997-2006

Đơn vị: Triệu đôla Mỹ

1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006
Đầu tư mới	4649	3897	1568	2018	2592	1621	1993	2222	4003	7839
Tăng vốn	1173	884	629	476	632	1136	1135	1934	1895	2632
Vốn triển khai	3215	2368	2535	2413	2450	2591	2650	2850	5891	4100

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 214 trang tài liệu này.

Nguồn: [157]

Phụ lục 10. Giá trị xuất khẩu của doanh nghiệp FDI

1996 1997 1998 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

Doanh nghiệp

786 1498 1983 2590

3320

3673

4602

6341

8601

11130

14603

Các khu vực

6469 7687 7377.3 8951.4

11162.7

11354

11928

13559

17070

21100

25002

Đơn vị: triệu đôla Mỹ

FDI

khác

Nguồn: Tính toán của tác giả (2007) dựa trên số liệu của Tổng cục Thống kê và Thời báo Kinh tế Việt Nam (nhiều năm).

Phụ lục 11. So sánh kết quả tính toán LTSSHH của luận án với các nghiên cứu khác

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn số liệu	Kết quả thu được	Hạn chế
Kết quả tính toán của luận án vào năm 2005
Tính toán RCA và các	Số liệu tính toán được lấy	Kết quả thu được cho phép xem xét lợi	RCA chỉ cho biết lợi thế so sánh “hiện
công thức mở rộng cho 99	thống nhất từ một nguồn	thế so sánh hiện hữu của Việt Nam trong	hữu”, nó không cho phép phân tích các
ngành theo HS.	(trademap.org), riêng số	ASEAN trên nhiều giác độ (i) thương	yếu tố tạo ra lợi thế so sánh (xem xét
	liệu minh hoạ cho Việt	mại nội bộ ASEAN và (ii) thương mại	tĩnh). RCA cần xem xét cùng với các chỉ
	Nam được lấy từ Tổng cục	với thế giới.	số khác cũng như kết hợp với các nghiên
	thống kê và trang web nêu		cứu định tính. Yếu tố can thiệp của chính
	trên.		phủ rất cần được xem xét để lý giải sự
			thay đổi RCA qua từng giai đoạn.
Nghiên cứu của Mutrap vào năm 2002 [139]
Tính toán ERP và RCA.	Số liệu của Việt Nam lấy từ	Bản thân chỉ số RCA không phản ánh	Việc tính toán RCA và ERP cho Việt
RCA tính theo công thức	Bộ Thương mại, Bộ Công	lợi thế cạnh tranh.	Nam dựa trên biểu thuế quan hài hoà
(1) cho 60 ngành theo HS.	nghiệp và Tổng cục Hải	Các ngành có RCA lớn hơn 1 gồm sản	(HS) 4 số. Biểu này không thể quy
RCA được kết hợp xem	quan. Số liệu của thế giới	phẩm thuỷ tinh, sản phẩm giấy, nguyên	chuyển hoàn toàn sang hệ thống SITC
xét với ERP và tỷ lệ xuất	lấy từ Trung tâm thương	vật liệu xây dựng khác, nước hoa và bột	hay ISIC. Bên cạnh đó, sản lượng của
khẩu trên sản lượng để	mại quốc tế (ITC)	giặt, xe máy, may mặc, xe đạp và phụ	ngành lại không được tính toán theo HS
đưa ra một số kết luận về		kiện.	nên không thu thập được số liệu chính

khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam.

	Hầu hết các ngành còn lại có RCA thấp hơn 1. Nghiên cứu ủng hộ quan điểm cho rằng ngành công nghiệp chế tạo của Việt Nam có khả năng cạnh tranh thấp ngoại trừ một số ngành công nghiệp nhẹ sử dụng nhiều lao động.	xác. Những can thiệp như thuế, hạn ngạch, trợ cấp của chính sách thương mại có thể đã bóp méo kết quả tính toán trong một số ngành. Quy mô nhỏ bé của nền kinh tế Việt Nam có thể dẫn đến việc đánh giá quá mức RCA (cao hơn bình thường)
Phương pháp nghiên cứu	Nguồn số liệu	Kết quả thu được	Hạn chế
Nghiên cứu của Nguyễn Tiến Trung vào năm 2002 [152]
Tính toán ERP, ESI và	Số liệu lấy từ ITC cho giai	ASEAN6 có lợi thế trong 16 nhóm hàng	Chưa xem xét trực tiếp lợi thế so sánh
RCA cho ASEAN6 (Thái	đoạn 1995-1998.	truyền thống khi thực hiện thương mại	hiện hữu của Việt Nam trong ASEAN mà
Lan, Singapore, Việt		với thế giới. Việt Nam và Indonesia là	chỉ so sánh lợi thế so sánh hiện hữu của
Nam, Indonesia, Malaysia		những đối thủ cạnh tranh chính với nhau	Việt Nam với thế giới và ASEAN5 với
và Philippines). Ngành		ở các ngành SITC 32 (than đá và than	thế giới.
tính toán được phân loại		coke), 85 (giày dép) và 071 (cà phê).
theo SITC.		Việt Nam và Malaysia cạnh tranh với
Tác giả sử dụng thêm chỉ		nhau ở nhóm ngành 42 (dầu mỡ thực
số (Xuất khẩu/Nhập khẩu		vật). Việt Nam và Thái Lan cùng có lợi