Chính sách an sinh xã hội với người nông dân sau khi thu hồi đất để phát triển các khu công nghiệp nghiên cứu tại Bắc Ninh

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i

MỤC LỤC ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT v

DANH MỤC CÁC BẢNG vi

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ viii

PHẦN MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài 1

2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan 2

3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu 12

4. Đối tượng nghiên cứu của luận án 13

5. Phương pháp nghiên cứu 13

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án 14

7. Kết cấu của luận án 14

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM VỀ CHÍNH SÁCH ASXH ĐỐI VỚI NÔNG DÂN BỊ THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN CÁC KCN 15

1.1. Công nghiệp hoá, đô thị hoá và vấn đề nông dân mất đất sản xuất 15

1.2. An sinh xã hội với người nông dân bị thu hồi đất để xây dựng các KCN.16 1.2.1. Tổng quan về an sinh xã hội 16

1.2.2. An sinh xã hội đối với nông dân 22

1.2.3. ASXH với người nông dân bị thu hồi đất để phát triển công nghiệp 24

1.3. Chính sách ASXH với người nông dân bị thu hồi đất để phát triển các KCN 28

1.3.1. Khái niệm 28

1.3.2. Mục tiêu của chính sách ASXH với người nông dân bị thu hồi đất 29

1.3.3. Các hợp phần của chính sách an sinh xã hội đối với người nông dân

bị thu hồi đất 30

1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới chính sách ASXH đối với người nông dân

bị thu hồi đất để phát triển các KCN 37

1.3.5. Tiêu chí đánh giá chính sách an sinh xã hội đối với nông dân bị thu hồi đất để phát triển các KCN 39

1.4. Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về xây dựng và hoàn thiện chính sách ASXH với nông dân bị thu hồi đất để phát triển các KCN 45

1.4.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc 45

1.4.2. Kinh nghiệm trong nước 50

1.4.3. Những bài học kinh nghiệm có thể áp dụng cho Bắc Ninh 60

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 62

CHƯƠNG 2:

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH ASXH VỚI NGƯỜI NÔNG DÂN BẮC NINH BỊ THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN CÁC KCN 64

2.1. Khái quát tình hình kinh tế xã hội và quá trình CNH- HĐH ảnh hưởng đến chính sách ASXH với người nông dân Bắc Ninh bị thu hồi đất để phát triển các KCN 64

2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội 64

2.1.2. Tình hình phát triển các KCN 69

2.2.1. Thực trạng việc thu hồi đất từ năm 1997 đến 2008 để xây dựng các KCN 70

2.2.2. Tác động của việc thu hồi đất đến việc làm, đời sống và thu nhập của người nông dân bị thu hồi đất 72

2.3. Đánh giá thực trạng chính sách ASXH đối với người nông dân Bắc Ninh bị thu hồi đất để xây dựng các KCN 88

2.3.1. Các chính sách ASXH đối với nông dân bị thu hồi đất 88

2.3.2. Những kết quả chủ yếu của việc thực hiện chính sách ASXH đối với nông dân bị thu hồi đất để xây dựng các KCN ở Bắc Ninh 98

2.3.3. Những hạn chế và nguyên nhân của chính sách ASXH đối với người nông dân Bắc Ninh bị thu hồi đất để phát triển các KCN 109

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 123

CHƯƠNG 3:

PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH ASXH VỚI NGƯỜI NÔNG DÂN BẮC NINH BỊ THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN CÁC KCN 125

3.1. Định hướng về chính sách ASXH với người nông dân bị thu hồi đất 125

3.1.1. Định hướng phát triển công nghiệp Tỉnh Bắc Ninh đến năm 2020 125

3.1.2. Những định hướng về ASXH với người nông dân bị thu hồi đất 135

3.2. Vận dụng mô hình SWOT để phân tích việc xây dựng và hoàn thiện chính sách ASXH với người nông dân bị thu hồi đất để phát triển các KCN

tại Bắc Ninh 139

3.2.1. Thuận lợi, khó khăn 143

3.2.2. Cơ hội, thách thức 145

3.3. Quan điểm, phương hướng, giải pháp xây dựng và hoàn thiện chính sách ASXH với người nông dân bị thu hồi đất để phát triển các KCN ở tỉnh Bắc Ninh 146

3.3.1. Quan điểm 146

3.3.2. Phương hướng, giải pháp xây dựng và hoàn thiện chính sách ASXH với người nông dân bị thu hồi đất để phát triển các KCN 148

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 167

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 169

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ 172

TÀI LIỆU THAM KHẢO 173

DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC 183

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ASXH An sinh xã hội.

BCHTW Ban chấp hành Trung ương.

BHXH Bảo hiểm xã hội.

bhxhnd Bảo hiểm xã hội tự nguyện với nông dân

BHYT Bảo hiểm y tế.

bhytnd Bảo hiểm y tế tự nguyện với nông dân CNH - HĐH Công nghiệp hoá - hiện đại hoá.

dtnnd Đào tạo nghề nông dân

ĐTH Đô thị hoá

HĐND Hội đồng nhân dân.

HTX Hợp tác xã.

ILO Tổ chức lao động quốc tế.

ISSA Hiệp hội an sinh thế giới.

KCN Khu công nghiệp

KCN-ĐT Khu công nghiệp - đô thị

nd Nông dân

TGLĐ Thời gian lao động

tgxh Trợ giúp xã hội

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

UBND Uỷ ban nhân dân.

UNDP Cơ quan phát triển của Liên hiệp quốc.

vlmnd Việc làm mới nông dân

vlm Việc làm mới

WB Ngân hàng thế giới.

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1.

Tổng hợp các nguồn thu của Quỹ hữu nông dân	57
	xã Đại Hoá đến tháng 8/2008
Bảng 2.1:	Cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động từ năm 2000- 2008	67
Bảng 2.2:	Số doanh nghiệp đi vào hoạt động, số lao động thu hút
	nộp ngân sách, xuất khẩu của các khu công nghiệp từ
	2003 đến nay	70
Bảng 2.3:	Số hộ và diện tích đất nông nghiệp Nhà nước thu hồi
	từ 1/1/1998 đến 31/8/2008	71
Bảng 2.4:	Tình hình việc làm của nông dân sau thu hồi đất .	74
Bảng 2.5:	Thời gian làm việc nhàn rỗi của nông dân Nam Sơn
	(Thành phố Bắc Ninh) sau khi Nhà nước thu hồi đất	75
Bảng 2.6:	Tình hình sử dụng tiền đền bù sau khi thu hồi đất.	83
Bảng 2.7:	Tổng hợp, so sánh đơn giá bồi thường và hỗ trợ bổ
	xung của tỉnh Bắc Ninh và các tỉnh lân cận (năm 2008)	91
Bảng 2.8:	Thực trạng công tác đào tạo nghề giai đoạn 2006-2008	93
Bảng 2.9:	Cơ cấu lao động nông thôn Bắc Ninh năm 2001-2009	102
Bảng 2.10:	Thu nhập và số tỷ lệ hộ nghèo của hộ nông dân
	tỉnh Bắc Ninh 2000- 2008	103
Bảng 2.11:	Chi tiêu bình quân hộ gia đình nông thôn trong
	năm 2002-2006	103
Bảng 2.12:	Cơ cấu hộ gia đình theo mức thu nhập bình quân
	nhân khẩu	117
Bảng 3.1:	Cơ cấu sử dụng đất năm 2005	125
Bảng 3.2:	Quy hoạch phát triển các khu công nghiệp đến
	năm 2020	129
Bảng 3.3:	Dự báo diễn biến đất tỉnh Bắc Ninh đến năm 2020	133

Ma trận SWOT	139
Bảng 3.5:	Khả năng để người nông dân bị thu hồi đất
	chủ động tham gia vào hệ thống ASXH	140
Bảng 3.6:	Khả năng người nông dân Bắc Ninh bị
	thu hồi đất được hưởng lợi từ hệ thống ASXH
	trong thời gian tới	141
Bảng 3.7:	Tổng mức hỗ trợ cho ASXH với nông dân diện thu
	hồi đất giai đoạn 2010-2015	164
Bảng 3.8:	Tổng mức hỗ trợ cho ASXH với nông dân diện thu
	hồi đất giai đoạn 2015-2020	165

Cơ cấu các thành viên trong hộ gia đình diện
	bị thu hồi đất	29
Hình 2.1:	Chỉ số phát triển tổng sản phẩm trong tỉnh	66
Hình 2.2:	Cơ cấu tổng sản phẩm trong tỉnh theo giá thực
	tế phân theo khu vực kinh tế	66
Hình 2.3 :	GDP bình quân đầu người các năm của Bắc Ninh
	và cả nước (từ 1997 – 2008)	67
Hình 2.4:	Số lượng và tỷ lệ các trường đạt chuẩn quốc
	gia đến cuối 2008	100
Hình 3.1:	Bản đồ quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế- xã
	hội tỉnh Bắc Ninh đến năm 2020	128
Hình 3.2:	Sơ đồ bố trí các khu công nghiệp trong tỉnh đến
	năm 2020	131