Biện pháp tạm giam trong luật tố tụng hình sự Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

TRIỆU VĂN MẪN

Biện pháp tạm giam

trong Luật tố tụng hình sự Việt Nam

(Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn tỉnh Bắc Kạn)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

TRIỆU VĂN MẪN

Biện pháp tạm giam

trong Luật tố tụng hình sự Việt Nam

(Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn tỉnh Bắc Kạn)

Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự

Mã số: 60 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN ĐỨC PHÚC

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Triệu Văn Mẫn

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục

Danh mục các từ viết tắt Danh mục các bảng

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN TẠM GIAM THEO QUY ĐỊNH CỦA

LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ 8

1.1. Khái niệm và các vấn đề cơ bản của biện pháp tạm giam trong Luật tố tụng hình sự Việt Nam 8

1.1.1. Khái niệm biện pháp ngăn chặn và mục đích của biện pháp

ngăn chặn 8

1.1.2. Khái niệm, đặc điểm của biện pháp ngăn chặn tạm giam 10

1.1.3. Mục đích, ý nghĩa của tạm giam 13

1.2. Nội dung quy định của Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành về

biện pháp ngăn chặn tạm giam 15

1.2.1. Đối tượng áp dụng biện pháp tạm giam 15

1.2.2. Quy định về thẩm quyền áp dụng biện pháp tạm giam 17

1.2.3. Căn cứ áp dụng biện pháp tạm giam 18

1.2.4. Về thủ tục tạm giam 20

1.2.5. Về chế độ tạm giam 21

1.2.6. Về thời hạn tạm giam 25

1.2.7. Về quyền của người bị tạm giam 29

1.3. Quy định về biện pháp tạm giam trong pháp luật một số

nước trên thế giới 30

Chương 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN TẠM GIAM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN (GIAI ĐOẠN

2010 – 2014)...................................................................................................33

2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội có ảnh hưởng đến việc áp dụng pháp luật về biện pháp tạm giam trong hoạt động giải quyết vụ án hình sự của các cơ quan tiến hành tố tụng ở

tỉnh Bắc Kạn 33

2.2. Thực tiễn áp dụng biện pháp tạm giam trên địa bàn tỉnh

Bắc Kạn (giai đoạn 2010 – 2014) 37

2.2.1. Tình hình điều tra, truy tố, xét xử án hình sự trên địa bàn tỉnh

Bắc Kạn 37

2.2.2. Tình hình áp dụng biện pháp tạm giam trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn 38

2.3. Những vướng mắc, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn

tạm giam trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn 45

2.3.1. Những vướng mắc trong quy định của pháp luật về biện pháp

ngăn chặn tạm giam 45

2.3.2. Những hạn chế trong công tác áp dụng biện pháp ngăn chặn

tạm giam trong tố tụng hình sự 55

2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế 59

Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN TẠM GIAM VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG BIỆN PHÁP TẠM

GIAM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN 63

3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện các quy định của Bộ luật tố

tụng hình sự hiện hành về biện pháp tạm giam 63

3.2. Những giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về

biện pháp tạm giam 65

3.2.1. Hoàn thiện quy định về căn cứ tạm giam 66

3.2.2. Về thời hạn tạm giam 70

3.2.3. Về thẩm quyền quyết định áp dụng biện pháp tạm giam 72

3.2.4. Về thay đổi, hủy bỏ biện pháp tạm giam 74

3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng biện pháp tạm giam trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn 76

3.3.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc áp dụng pháp luật về biện pháp tạm giam trong hoạt động giải quyết các vụ án

hình của các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bắc Kạn 76

3.3.2. Tăng cường công tác giải thích và hướng dẫn áp dụng thống

nhất pháp luật về biện pháp tạm giam 78

3.3.3. Tăng cường tổng kết kinh nghiệm trong hoạt động tố tụng của các cơ quan tiến hành tố tụng làm cơ sở cho hoạt động áp dụng

pháp luật về biện pháp tạm giam được thực hiện thống nhất 79

3.3.4. Tăng cường nâng cao phẩm chất đạo đức, năng lực trình độ chuyên môn của đội ngũ người tiến hành tố tụng 81

3.3.5. Tăng cường điều kiện cơ sở vật chất cho các các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn và hoàn thiện chế độ

chính sách đối với người tiến hành tố tụng 86

3.3.6. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật 87

KẾT LUẬN 89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 92

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ADPL: Áp dụng pháp luật BLHS: Bộ luật hình sự BLTTHS: Bộ luật tố tụng hình sự BPNC: Biện pháp ngăn chặn BPTG: Biện pháp tạm giam

CQĐT: Cơ quan điều tra CQTHTT: Cơ quan tiến hành tố tụng HĐXX: Hội đồng xét xử

TAND: Tòa án nhân dân THTG: Tiến hành tạm giam THTT: Tiến hành tố tụng TTHS: Tố tụng hình sự

VKS: Viện kiểm sát

VKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối cao XHCN: Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu bảng

Tên bảng	Trang
Bảng 2.1:	Số liệu thụ lý án hình sự trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn từ năm 2010 đến 2014	38
Bảng 2.2:	Tình hình áp dụng biện pháp tạm giam trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn trong giai đoạn 2010 - 2014	39
Bảng 2.3:	Tình hình áp dụng biện pháp ngăn chặn trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn	40
Bảng 2.4:	Tổng hợp số bị cáo bị tạm giam của một số loại tội phạm từ năm 2010 đến năm 2013 của TAND ở tỉnh Bắc Kạn	41