Vai trò của dịch vụ Bưu chính, viễn thông đối với phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Hòa Bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

THÁI QUỐC NGUYÊN

VAI TRÒ CỦA DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ-XÃ HỘI Ở HÒA BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

HÀ NỘI-NĂM 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---------------------

THÁI QUỐC NGUYÊN

VAI TRÒ CỦA DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ-HỘI Ở HÒA BÌNH

Chuyên ngành :Kinh tế chính trị Mã số : 60 31 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS ĐINH VĂN THÔNG

Hà Nội – năm 2014

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG BIỂU 5

MỞ ĐẦU 6

Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI 12

1.1 KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CỦA DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG 12

1.1.1 Khái niệm dịch vụ bưu chính viễn thông 12

1.1.2 Đặc điểm dịch vụ bưu chính viễn thông 20

1.2.3 Tiêu chí đánh giá sự phát triển của dịch vụ Bưu chính viễn thông 23

1.2 VAI TRÒ CỦA DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI 24

1.2.1 Dịch vụ Bưu chính viễn thông đáp ứng nhu cầu trao đổi thông tin giữa các chủ

thể kinh tế. 24

1.2.2 Dịch vụ bưu chính viễn thông góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh

tế. 24

1.2.3 Dịch vụ bưu chính viễn thông góp phần thúc đẩy phát triển văn hóa- xã hội. 27

1.3 NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG 27

1.3.1 Các yếu tố thuộc về điều kiện tự nhiên 27

1.3.2 Chủ trương đường lối của Đảng, cơ chế, chính sách của Nhà nước 28

1.3.3 Trình độ phát triển kinh tế - xã hội, khoa học công nghệ của nền kinh tế 29

1.3.4 Hội nhập kinh tế quốc tế 31

1.4 KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG TẠI MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG 32

1.4.1 Kinh nghiệm của một số địa phương 32

1.4.2 Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Hòa Bình 35

Chương 2 THỰC TRẠNG DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở HÒA BÌNH TRONG THỜI GIAN QUA 37

2.1 SỰ TÁC ĐỘNG CỦA ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ VIỄN THÔNG Ở HÒA BÌNH 37

2.1.1 Thuận lợi 37

2.1.2 Khó khăn 44

2.2 HIỆN TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG Ở HÒA BÌNH 46

2.2.1 Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ 46

2.2.2 Mạng lưới kinh doanh dịch vụ bưu chính viễn thông 48

2.2.3 Quản lý nhà nước về dịch vụ bưu chính viễn thông 55

2.2.4 Kết quả kinh doanh dịch vụ bưu chính viễn thông 56

2.3 TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG ĐỐI VỚI PHÁT

TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI Ở HÒA BÌNH. 58

2.3.1 Dịch vụ Bưu chính viễn thông đáp ứng các nhu cầu cần thiết về trao đổi thông

tin giữa các chủ thể góp phần tăng trưởng thúc đẩy kinh tế ở Hòa Bình. 58

2.3.2 Dịch vụ bưu chính viễn thông thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế của tỉnh Hòa Bình 61

2.3.3 Dịch vụ bưu chính viễn thông góp phần phát triển văn hóa- xã hội của tỉnh Hòa Bình. 62

2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG 64

2.4.1 Thành tựu và nguyên nhân 64

2.4.2 Hạn chế và nguyên nhân 67

Chương 3 NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA DỊCH VỤ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở HÒA BÌNH TRONG THỜI GIAN TỚI 71

3.1 DỰ BÁO VỀ XU HƯỚNG, QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ 71

3.1.1 Dự báo về xu hướng phát triển 71

3.1.2 Quan điểm, mục tiêu, phương hướng phát triển dịch vụ 76

3.2 NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU 83

3.2.1 Nâng cao nhận thức về vai trò của dịch vụ 83

3.2.2 Giải pháp về cơ chế chính sách 84

3.2.3 Đẩy mạnh phát triển kinh tế trên địa bàn 87

3.2.4 Tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước 88

3.2.5 Phát triển tốt cơ sở hạ tầng, ứng dụng khoa học công nghệ 91

3.2.6 Đổi mới tổ chức hoạt động dịch vụ bưu chính viễn thông 95

3.2.7 Đẩy mạnh đào tạo phát triển nguồn nhân lực và thu hút nhân tài 98

KẾT LUẬN 103

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 105

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Thứ tự

Số hiệu	Nội dung	Trang
1	Bảng 2.1	Dân số, diện tích các tỉnh khu vực Tây bắc – 2012	36
2	Bảng 2.2	Cân đối lao động xã hội tính đến 1/7 hàng năm tỉnh Hòa Bình	37
3	Bảng 2.3	Tổng sản phẩm trên địa bàn phân theo khu vực kinh tế	39
4	Bảng 2.4	Số lượng bưu cục trên địa bàn tỉnh Hòa Bình	46
5	Bảng 2.5	Dung lượng tổng đài đáp ứng phân theo địa bàn	50
6	Bảng 2.6	Hạ tầng các trạm BTS phân theo huyện	52
7	Bảng 2.7	Doanh thu, chi phí bưu chính qua các năm	54
8	Bảng 2.8	Doanh thu, chi phí dịch vụ viễn thông qua các năm	55
9	Bảng 2.9	Tỷ trọng đóng góp cho GDP của viễn thông qua các năm	59
10	Bảng 2.10	Sản lượng lao động làm việc trong ngành bưu chính viễn thông	60
11	Bảng 3.1	Dự báo dịch vụ điện thoại di động và Internetđến năm 2020	75
12	Bảng 3.2	Dự báo sản lượng bưu chính qua đến năm 2020	75

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 119 trang tài liệu này.

MỞ ĐẦU

1. Về tính cấp thiết của đề tài:

Cùng với sự phát triển của sản xuất và đời sống, bên cạnh những sản phẩm hữu hình, các nhu cầu về dịch vụ của xã hội cũng không ngừng tăng lên. Sự phát triển của dịch vụ không những có vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, mà còn trở thành một trong những tiêu chí đánh giá trình độ phát triển của nền kinh tế.

Cùng với các loại hình dịch vụ khác, dịch vụ Bưu chính, viễn thông với tư cách là một loại hình dịch vụ đặc thù trong nền kinh tế đã và đang có những đóng góp hết sức to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kể từ khi đổi mới, ngành Bưu chính, Viễn thông ở Hòa Bình đã có những bước phát triển nhất định, trở thành nhân tố thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng và không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, ngành Bưu chính, Viễn thông ở tỉnh Hòa Bình cần tiếp tục đổi mới, hoàn thiện và phát triển. Tuy nhiên, những bất cập về cơ chế chính sách, về các nguồn lực như vốn, nhân lực... đã và đang cản trở sự phát triển và phát huy vai trò của dịch vụ Bưu chính, Viễn thông trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, câu hỏi nghiên cứu đặt ra ở đây là: thực trạng tác động của hoạt động dịch vụ bưu chính viễn thông tới phát triển kinh tế xã hội ở tỉnh Hòa Bình thời gian qua như thế nào và cần có những giải pháp cơ bản gì để thúc đẩy sự phát triển của hoạt động dịch vụ bưu chính viễn thông với phát triển kinh tế xã hội ở tỉnh Hòa Bình trong thời gian tới.

Những vấn đề đó đang cần được nghiên cứu để tìm ra giải pháp phù hợp nhằm thúc đẩy sự phát triển của loại hình dịch vụ này cả về số lượng và chất

lượng trên cơ sở tiếp thu, ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại, đáp ứng kịp thời những nhu cầu ngày càng đa dạng và khó tính của các chủ thể thụ hưởng loại hình dịch vụ này. Nhằm góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Hòa Bình, tác giả lựa chọn vấn đề “ Vai trò của dịch vụ Bưu chính, viễn thông đối với phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Hòa Bình” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.

2. Tình hình nghiên cứu

Vấn đề dịch vụ Bưu chính, Viễn thông đã và đang được các cấp, các ngành, các doanh nghiệp, các tổ chức và cá nhân ở Trung ương và các địa phương quan tâm nghiên cứu, đã có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều đề tài, bài viết đề cập đến các vấn đề này. Ở đây có thể nêu một số các công trình nghiên cứu chủ yếu sau:

- Bộ Bưu chính Viễn thông (2003), Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và công nghiệp Bưu chính Viễn thông đến năm 2020. Báo cáo này đã nêu rò định hướng phát triển của ngành. Xu thế công nghệ đặc biệt dự báo được nhu cầu sử dụng cũng như các chuyển dịch các dịch vụ trong ngành.

- Trên địa bàn Tỉnh Hòa Bình, đã có các công trình nghiên cứu và công bố về dịch vụ bưu chính, viễn thông như “Quy hoạch tổng thể phát triển bưu chính viên thông và công nghệ thông tin tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2006-2015 và định hướng đến 2020” của Sở Bưu chính Viễn thông tỉnh Hòa Bình. Quy hoạch đã định hướng rò vai trò của dịch vụ bưu chính viễn thông với đại bàn tỉnh Hòa Bình. Phương hướng phát triển dịch vụ tại địa phương đến năm 2020.

Tuy nhiên, các công trình này chủ yếu đề cập tới phương diện kỹ thuật của Bưu chính, Viễn thông. Một số đề tài khác đã nghiên cứu về cơ chế quản lý doanh nghiệp Bưu chính, viễn thông, về sản xuất kinh doanh, công tác hạch toán kế toán... với tư cách là những nội dung đã được ứng dụng phục vụ cho

nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của Hòa Bình và phục vụ nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Cho đến nay vẫn chưa có công trình nào trên giác độ kinh tế chính trị nghiên cứu về vai trò của dịch vụ Bưu chính, viễn thông đối với phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:

+ Mục đích của luận văn: Trên cơ sở làm rò những vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động dịch vụ bưu chính viễn thông với phát triển kinh tế - xã hội; phân tích đánh giá thực trạng dịch vụ bưu chính viễn thông ở tỉnh Hòa Bình và tác động của nó đối với phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, từ đó đề xuất những định hướng và giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả hoạt động của loại hình dịch vụ này góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.

+ Nhiệm vụ của luận văn: Để đạt được mục đích nói trên, nhiệm vụ của luận văn tập trung vào những nội dung sau:

- Làm rò các vấn đề lý luận chủ yếu về dịch vụ Bưu chính, Viễn thông đối với phát triển kinh tế xã hội nói chung.

- Nghiên cứu kinh nghiệm phát triển dịch vụ Bưu chính, viễn thông một số địa phương để rút ra bài học cho tỉnh Hòa Bình.

- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ Bưu chính, viễn thông ở Hòa Bình thời gian qua, tác động của loại hình dịch vụ này đối với phát triển kinh tế xã hội ở Hòa Bình thời gian qua, tìm ra những thành công, hạn chế cùng các nguyên nhân của hạn chế.

- Đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu thúc đẩy sự phát triển dịch vụ Bưu chính viễn thông phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Hòa Bình đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020.