Hoàn Thiện Tổ Chức Kiểm Tra Công Tác Kế Toán

107

chung và kế toán các đơn vị hành chính sự nghiệp nói riêng. Chỉ khi đó mới hạn chế được những sai sót trong quá trình lập báo cáo.

Thứ ba, cần đẩy nhanh quá trình lập báo cáo và nộp báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán theo đúng quy định của Luật Kế toán 2015 và Thông tư 107/2017/TT-BTC: Giải pháp quy định về thời gian ghi sổ và khóa sổ kế toán sẽ giúp công tác kiểm tra, số liệu trong quá trình thực hiện công tác kế toán tại năm. Đây cǜng là tiền đề để đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian lập báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán tại Bệnh viện. Song song với đó, Bệnh viện cǜng cần quy định cụ thể về thời gian và số lần lập và nộp dự thảo báo cáo cho cán bộ phụ trách phòng kế toán, và thời gian nộp báo cáo bản hoàn thiện cho các đối tượng sử dụng thông tin trên báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán. Cùng với đó, cán bộ kế toán phụ trách lập báo cáo cần tôn trọng triệt để, thống nhất quy định này.

Hoàn thiện một số nội dung trong báo cáo tài chính

Đối với thuyết minh báo cáo tài chính của Bệnh viện, tác giả đề xuất bổ sung nội dung: “Các chính sách kế toán áp dụng” trên cơ sở Bộ Tài chính ban hành bộ văn bản hướng dẫn về nguyên tắc ghi nhận các khoản mục trên báo cáo tài chính. Phần nội dung về “các chính sách kế toán áp dụng” sẽ giúp cả người lập báo cáo cǜng như người sử dụng báo cáo có thể đối chiếu và đánh giá chất lượng của quá trình thu nhận và xử lý thông tin kế toán. Bên cạnh đó, cần cụ thể hóa và đưa ra những phân tích, so sánh số đầu năm - số cuối năm và chỉ ra nguyên nhân từ sự chênh lệch đối với những khoản mục trọng yếu như:

- Nợ phải thu, đặc biệt các Bệnh viện cần chỉ ra số nợ của cơ quan BHXH, xác định rò toàn bộ là số nợ cơ quan BHXH hay trong đó có một phần là số cơ quan BHXH xuất toán nhưng chưa được xử lý. Hơn nữa, cần chi tiết thời gian của những khoản nợ phải thu để đánh giá được khả năng thu hồi, từ đó có cơ sở để trích lập dự phòng (nếu đơn vị được phép trích lập).

- Nợ phải trả: cần chi tiết hóa thông tin về những khoản nợ lớn, nợ quá hạn và khả năng cǜng như phương án chi trả của Bệnh viện

- Doanh thu: đưa ra phân tích sự biến động và giải thích nguyên nhân tăng/

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 171 trang tài liệu này.

giảm doanh thu của từng mảng hoạt động cụ thể ở năm trước và năm nay.

108

- Chi phí: đưa ra phân tích về tỷ trọng chi phí, sự biến động và giải thích nguyên nhân của sự biên động này theo các mảng hoạt động cụ thể tương ứng với doanh thu qua hai kǶ báo cáo.

Đối với báo cáo quyết toán, đặc biệt là thuyết minh báo cáo quyết toán, cần đưa ra những phân tích về kết quả cung ứng dịch vụ y tế công lập, và chỉ rò tính phù hợp trong những nội dung nhiệm vụ chi NSNN đã cấp trong kǶ so với thực tế thực hiện. Đồng thời, cǜng cần chỉ rò mức độ phù hợp của loại hình đơn vị tự chủ được áp dụng tại các Bệnh viện. Từ đó, qua việc phân tích về thuận lợi, khó khăn của đơn vị, đưa ra những khuyến nghị đối với cơ quan quản lý.

3.2.3. Hoàn thiện tổ chức kiểm tra công tác kế toán

Kiểm tra kế toán là một trong những vẫn đề quan trong, đảm bảo cho công tác kế toán đi vào nề nếp, thực hiện đúng chế độ tài chính quy định, ngăn ngừa hành vi tiêu cực trong quản lý tài chính. Vì vậy, công tác kiểm tra kế toán phải được hoàn thiện từng bước và có hiệu quả. Để công tác kiểm tra kế toán thực sự phát huy vai trò, yêu cầu cơ bản của việc hoàn thiện hệ thống kiểm tra kế toán là phải phải phù hợp với đặc điểm tổ chức của Bệnnh viện, của bộ phận kế toán để tạo ra một hệ thống kiểm tra hoạt động thường xuyên, có hiệu quả và phát huy tính dân chủ của cán bộ, viên chức trong Bệnh viện. Vì vậy cần hoàn thiện một số nội dung như sau:

- Tăng cường hơn nữa công tác tự kiểm tra nội bộ, theo đó Ban lãnh đạo Bệnh viện, kế toán trưởng, các nhân viên kế toán phải nâng cao ý thức tự kiểm tra, chịu trách nhiệm trước Nhà nước và pháp luật khi thực hiện kiểm tra.

- Cần tổ chức bộ phận kiểm tra chuyên biệt, tránh những phiền hà nảy sinh trong nội bộ, đồng thời giúp công tác kiểm tra đạt được hiệu quả.

Công tác tự kiểm tra phải được thực hiện từ khâu kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp của chứng từ kế toán, đến việc ghi chép, phản ánh trên tài khoản kế toán, sổ kế toán, tính chính xác của số liệu kế toán. Việc chấp hành chính sách chế độ, thể lệ kế toán; việc tổ chức chỉ đạo công tác kế toán cǜng như lề lối làm việc, hiệu quả của bộ máy kế toán với các bộ phận, phòng ban quản lý chức năng trong đơn vị. Để từ đó kịp thời phát hiện, uốn nắn những sai sót, đề xuất ý kiến làm cho công tác kiểm tra kế toán phát huy tác dụng trong công tác quản lý.

Để đáp ứng điều này, người làm công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đòi hỏi

109

phải có được kiến thức tổng hợp, linh hoạt ứng xử để có thể hoàn thành chức năng, nhiệm vụ chuyên môn của mình. Đặc biệt là phải có trình độ để truy xuất thông tin dữ liệu từ phần mềm kế toán qua Microsoft Excel để xem xét các sổ kế toán, các báo cáo của đơn vị kế toán.

Tăng cường đào tạo, nâng cao tĬnh độ chuyên môn nghiệp vụ ứng dụng CNTT cho các cán bộ kế toán. Khuyến khích nhân viên kế toán sử dụng tìm hiểu cách lấy dữ liệu kế toán phục vụ công tác kiểm tra kế toán được chính xác, thuận lợi. Việc ứng dụng CNTT cần lưu lại các dấu vết khi có sửa chữa được lưu vết trên phần mềm, nhanh chóng phát hiện các sai sót, các hành vi vi phạm trong công tác kế toán để có hướng xử lý.

3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp

Trong giai đoạn hiện nay với cơ chế quản lý tài chính mới, các đơn vị được trao quyền tự chủ tài chính cùng với tính tự chịu trách nhiệm ngày càng cao, kế toán và tổ chức công tác kế toán có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc quản lý tài chính, xây dựng định mức chi tiêu hợp lý, kiểm soát và đưa ra các thông tin kịp thời, có chất lượng, phục vụ cho nhu cầu quản lý của đơn vị. Chính vì thế, tổ chức công tác kế toán cần tiếp tục được hoàn thiện và phát triển để góp phần quản lý tài chính một cách tiết kiệm, hiệu quả hơn. Để thực hiện các giải pháp, cơ quan Nhà nước và Bệnh viện Tâm thần Trung ương I cần ban hành và thực hiện một số nội dung cụ thể như sau:

3.3.1. Về phía Nhà nước và cơ quan quản lý

Theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 2 năm 2015 của Chính phủ, đặc điểm hoạt động tài chính của các đơn vị sự nghiệp có thu có sự thay đổi căn bản: Từ chỗ là đơn vị thực hiện dự toán ngân sách sang chủ động tìm kiếm nguồn thu và bù đắp các khoản chi. Do đó hệ thống kế toán hiện hành cần có sự thay đổi tương ứng. Nhà nước cần bổ sung Thông tư hướng dẫn cho Nghị định này.

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý về cơ chế quản lý tài chính, chế độ kế toán áp dụng cho các đơn vị SNCL được giao quyền tự chủ đảm bảo tính hợp lý, khả thi và thống nhất, tiến tới ban hành chuẩn mực kế toán công ở Việt Nam, góp phần tạo môi trường pháp lý lành mạnh và hỗ trợ cho việc quản lý, kiểm tra, giám sát của Nhà nước về hoạt động kế toán, phù hợp với điều kiện của đất

110

nước và hội nhập với khu vực và thế giới.

Để đảm bảo hoàn thiện môi trường pháp lý về kế toán áp dụng cho các đơn vị SNCL nói chung và Bệnh viện Tâm thần Trung ương I nói riêng phù hợp với điều kiện hiện nay thì ngoài các văn bản về kế toán có tính pháp lý cao nhất như Luật kế toán Việt Nam, các văn bản dưới luật còn hiệu lực, cần tiếp tục đổi mới hệ thống kế toán HCSN hiện hành theo hướng cơ bản sau đây:

- Về Luật kế toán: Cần tiếp tục triển khai việc hướng dẫn Luật kế toán ra phạm vi toàn xã hội thông qua các văn bản cụ thể để các các đơn vị sự nghiệp dễ thực hiện. Đồng thời, định kǶ hàng năm phải có sự kiểm tra, tổng kết của các cơ quan chức năng đối với việc chấp hành luật của các đơn vị nhằm có những biện pháp xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật.

- Ngoài việc ban hành Luật Kế toán, chế độ kế toán áp dụng cho các đơn vị HCSN, cùng với tiến trình cải cách hành chính công, Nhà nước cần sớm ban hành chuẩn mực Kế toán công của Việt Nam phù hợp với chuẩn mực kế toán công quốc tế và phù hợp với đặc điểm của các đơn vị HCSN của Việt Nam.

- Nhà nước cần sớm ban hành những văn bản hướng dẫn, vận dụng kế toán quản trị ở các đơn vị sự nghiệp có thu để giúp các đơn vị có thể vận dụng cụ thể vào trong quá trình quản lý hoạt động của đơn vị đạt hiệu quả tối đa theo mục tiêu đề ra.

Trong điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tài chính, Nhà nước cần hoàn thiện và đổi mới hệ thống định mức tiêu chuẩn; xây dựng được các định mức chi phí hợp lý, phù hợp với điều kiện phát triển đất nước cǜng như phù hợp với điều kiện phát triển của ngành y tế. Bởi hệ thống các tiêu chuẩn, chế độ, định mức, là những chuẩn mực cực kǶ quan trọng để đo lường tiết kiệm hiệu quả của các hoạt động. Nó là điều kiện để đảm bảo quản lý chi tiêu được tốt hơn, làm cơ sở cho quá trình lập, chấp hành và quyết toán NSNN. Mặt khác, Nhà nước phải có chính sách tiền lương hợp lý, thể hiện được chính sách ưu tiên cho cán bộ, công chức nhằm khuyến khích họ nghiên cứu phát huy tài năng, nâng cao trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp.

- Tăng cường nguồn đầu tư, phân cấp nhiều hơn nữa về quản lý cho các Bệnh viện công, nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo của các đơn vị. Tăng cường đầu tư vốn xây dựng cơ sở vật chất và phương tiện máy móc thiết bị phục vụ công tác

111

khám chữa bệnh...

Bộ Y tế cần tăng cường kiểm tra việc thực hiện tự chủ tài chính trong Bệnh viện . Bên cạnh đó cần nghiên cứu đề nghị Chính phủ điều chỉnh các quy định hiện hành về mức thu viện phí, chính sách phân phối thu nhập để tăng quyền tự chủ toàn diện cho các Bệnh viện công, chứ không phải thuần túy là cắt giảm ngân sách chi thường xuyên của các Bệnh viện. Điều này sẽ là cơ sở cho việc điều chỉnh, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính và hệ thống kế toán trong Bệnh viện .

Bộ Y tế cần chú trọng hơn nữa tới công tác kiểm tra, kiểm toán công tác kế toán của các đơn vị SNCL, thành lập các đoàn thanh tra, đoàn kiểm toán hàng năm độc lập với bộ phận kế toán tài chính nhằm đẩy mạnh công tác kiểm toán trong hoạt động quản lý của các đơn vị, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý của ngành y tế.

3.3.2. Đối với Bệnh viện Tâm thần Trung uơng I

Bệnh viện cần có sự đổi mới trong tư duy và trong cách ra quyết định của Ban lãnh đạo Bệnh viện . Bộ máy lãnh đạo cần nhận thấy tầm quan trọng của hệ thống kế toán trong việc quản lý tài chính Bệnh viện , nhất là trong điều kiện tự chủ.

Mặt khác, Bệnh viện cần dành một khoản ngân sách hợp lý cho việc đầu tư vào hệ thống thông tin kế toán với đội ngǜ nhân viên kế toán và hệ thống phần cứng, phần mềm kế toán phù hợp theo yêu cầu của công việc. Trong đó, việc đầu tư cho đội ngǜ nhân viên kế toán là yếu tố quyết định đến sự thành công của các giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán. Việc đầu tư cho phần mềm kế toán và nâng cao trình độ cán bộ kế toán tất nhiên sẽ phát sinh chi phí, tuy nhiên các khoản chi này là nhỏ so với lợi ích mà nó mang lại cho bản thân Bệnh viện .

Từng bước xây dựng, hoàn thiện quy chế quản lý tài chính, quy chế chi tiêu nội bộ nhằm nâng cao khả năng huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính.

Xây dựng lộ trình hoàn thiện công tác kế toán, kiểm soát nội bộ trong Bệnh viện theo hướng hiện đại hóa, gọn nhẹ và hiệu quả.

Căn cứ vào đặc điểm hoạt động, phân cấp quản lý tài chính, kế toán để tổ chức kế toán phù hợp, đảm bảo phát huy được hiệu quả sử dụng các nguồn lực;

Cơ chế tự chủ tài chính đối với Bệnh viện vừa tạo ra những điều kiện thuận lợi

nhưng đi kèm với nó cǜng có nhiều thách thức và khó khăn. Những thách thức khó

112

khăn này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, có những nguyên nhân chủ quan: Do đây là một cơ chế thực hiện tương đổi mới trong điều kiện Bệnh viện đã có một quá trình phát triển khá lâu với cơ chế được bao cấp từ Nhà nước nên vẫn tồn tại những tư tưởng ỷ lại và trông chờ... và những nguyên nhân khách quan: Các chính sách về tài chính, kế toán liên quan vẫn chưa đồng bộ và cǜng còn nhiều điểm không hợp lý, việc mở rộng nhiều loại hình cung cấp dịch vụ…

Vậy để giải quyết những khó khăn này đặt ra cho các đơn vị phải có những thay đổi trong các lĩnh vực hoạt động của mình: Về nhiệm vụ chuyên môn, về cung cấp dịch vụ, về tổ chức bộ máy, về tài chính kế toán...

Đối với việc tổ chức hoạt động của đơn vị trong giai đoạn phát triển và hội nhập hiện nay, Bệnh viện Tâm thần TW1 nên dựa vào những điều kiện thuận lợi của mình trong phạm vi cho phép, cần chủ động hơn trong việc xây dựng kế hoạch phát triển. Bệnh viện cần thiết phải mở rộng quy mô hoạt động đồng thời đa dạng hoá việc cung cấp các loại hình dịch vụ tương ứng với các mức viện phí phù hợp. Bệnh viện có thể mở thêm các khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu cung cấp các dịch vụ kỹ thuật cao để đáp ứng nhu cầu có điều kiện với mức thu tương ứng nhằm tăng nguồn thu cho phát triển hoạt động Bệnh viện .

Ngoài ra, Bệnh viện nên đa dạng hoá các hoạt động đầu tư và tăng cường mở rộng hợp tác quốc tế phù hợp với yêu cầu xã hội hoá các hoạt động y tế và xu thế hội nhập phát triển hiện nay. Thực tế, việc đầu tư các trang thiết bị nếu chỉ trông chờ vào NSNN cấp là rất khó bởi giá trị các máy móc, trang thiết bị y tế hiện đại là rất đắt tiền trong khi NSNN cấp vốn rất eo hẹp chỉ đáp ứng cho các hoạt động thường xuyên. Do vậy, Bệnh viện Tâm thần Trung ương I cần thiết phải định hướng xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp với quan điểm chỉ đạo của Đảng, điều kiện kinh tế xã hội và phù hợp với quy hoạch phát triển ngành y tế như có thể là liên doanh liên kết.

Bên cạnh việc thu hút các nguồn lực tài chính thì việc sử dụng nguồn lực tài chính để phục vụ hoạt động và phát triển của Bệnh viện phải là vấn đề cần được quan tâm đối với Ban Giám đốc Bệnh viện bởi mục tiêu cần phải phát huy hiệu quả của việc sử dụng nguồn lực tài chính đã thu hút được.

Bệnh viện phải căn cứ vào đặc điểm hoạt động, phân cấp quản lý, phân cấp kế

113

toán và căn cứ vào chế độ và tình hình tài chính của đơn vị mà tổ chức kế toán cho phù hợp nhằm quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính một cách có hiệu quả.

Lãnh đạo đơn vị và các cán bộ kế toán phải có sự thay đổi thực sự trong nhận thức về CNTT, về phần mềm kế toán ứng dụng vào công tác kế toán. Nếu không có sự nhận thức đầy đủ về vai trò của CNTT mà chỉ dừng lại ở kế toán thủ công truyền thống với sự trợ giúp giản đơn của máy tính thì đó là lực cản lớn nhất đối với đơn vị trong điều kiện phát triển hiện nay.

Việc hoàn thiện tổ chức kế toán cǜng cần phải thực hiện theo từng giai đoạn tuân thủ theo các chính sách chế độ kế toán tài chính mà Nhà nước ban hành và phát triển theo hướng hiện đại khoa học và hiệu quả.

114

Tiểu kết chương 3

Qua nghiên cứu thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương I, tác giả đã trình bày định hướng phát triển Bệnh viện và nguyên tắc hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện. Trên cơ sở đã chỉ ra các nguyên nhân hạn chế ở Chương 2, tác giả đã đưa ra một số giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương I nhằm khắc phục những tồn tại trong tổ chức kế toán hiện tại, đồng thời phát huy tối đa và sử dụng có hiệu quả nguồn lực tài chính nhằm tăng thu nhập cho cán bộ, viên chức của đơn vị, đó là: Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán; Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán; Hoàn thiện tổ chức kiểm tra công tác kế toán. Những giải pháp mà chương 3 đề cập sẽ giúp cho việc tổ chức kế toán tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương I được tốt hơn. Tuy nhiên, để các giải pháp được thực hiện thành công thì cần có những điều kiện từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước và Bệnh viện Tâm thần Trung ương I.