Nguyeân Nhaân Phaùt Sinh Ruûi Ro Tín Duïng Taïi Ngaân Haøng Ñaàu Tö Vaø Phaùt Trieån Vieät Nam


T ỷ đồ ng

30 00

25 00

20 00

15 00

10 00

50 0

0

Na êm 20 01

Ñ a àu t ö

C o ân g t h ö ô n g N o ân g n g h i e äp

Na êm Na êm Na êm

20 02 2 003 20 04


(Nguoàn : baùo caùo thöôøng nieân cuûa caùc ngaân haøng qua caùc naêm)

- So saùnh soá lieäu ôû baûng treân ta thaáy : cuoái naêm 2004 nôï quaù haïn taïi Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät Nam giaûm so vôùi naêm 2003 soá tuyeät đoái giaûm 647 tyû đoàng, đieàu naøy theå hieän Ngaân haøng Coâng Thöông đaõ tích cöïc thu hoài nôï quaù haïn đeå laønh maïnh hoaù taøi chính töøng böôùc cuõng coá vaø phaùt trieån trong khi đoù Ngaân haøng noâng nghieäp vaø BIDV nôï quaù haïn coù xu höôùng taêng daàn qua caùc naêm, soá lieäu naøy phaûn aùnh chaát löôïng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng naøy đaõ chöùa đöïng ruûi ro, do đoù caàn phaûi coù giaûi phaùp höõu hieäu đeå haïn cheá nôï quaù haïn.

2.3 NGUYEÂN NHAÂN PHAÙT SINH RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNGÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM

- Ngaân haøng laø ngöôøi cung caáp tín duïng cho caùc toå chöùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân trong xaõ hoäi. Neàn kinh teá caøng phaùt trieån quan heä tín duïng caøng trôû neân đa daïng, vieäc phaùt sinh nôï quaù haïn khoù đoøi laø yeáu toá taát nhieân trong hoaït đoäng kinh doanh, tình traïng nôï daây döa trong thôøi gian gaàn đaây đaõ đöôïc caûnh baùo, nhöng cho đeán nay vaãn chöa coù giaûi phaùp höõu hieäu đeå khaéc phuïc, do đoù ngaân haøng phaûi đoái maët vôùi ruûi ro raát cao, đaây laø vaán đeà caàn đöôïc quan taâm. Hoaït đoäng tín duïng taïi BIDV cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng ruûi ro naøy, hieän nay taïi BIDV hoaït đoäng tín duïng vaãn laø hoaït đoäng chính taïo ra lôïi nhuaän nhieàu nhaát vaø cuõng chöùa đöïng nhieàu ruûi ro khoâng chæ veà tieàn voán, taøi saûn maø caû veà con ngöôøi


laãn uy tín cuûa ngaân haøng. Chaát löôïng tín duïng trong nhöõng naêm qua taïi BIDV đaõ töøng böôùc boäc loä roõ neùt, nôï quaù haïn coù xu höôùng gia taêng qua caùc naêm: naêm 2004 taêng 782 tyû toác đoä taêng 42,2% so vôùi naêm 2003 vaø taêng 2.014 tyû, tyû leä taêng 479% so vôùi naêm 2000, đaëc bieät 06 thaùng đaàu naêm 2005 toång soá nôï quaù haïn laø

4.224 tyû đoàng taêng 1.790 tyû đoàng so vôùi cuoái naêm 2004, chieám : 4.224 tyû/ 74.700 tyû= 5,7% treân toång dö nôï, tyû leä naøy đaõ vöôït keá hoaïch nôï quaù haïn đaõ đaët ra laø :

<= 4%.

Baûng 6: Nôï quaù haïn cuûa BIDV töø naêm 2001- 06 thaùng /2005

ÑVT :tyû đoàng


Chæ tieâu

2001

2002

2003

2004

6 thaùng /2005

Nôï quaù haïn

420

1.193

1.652

2.434

4.224

Tyû leä NQH / dö nôï

1%

2,3%

2,8%

3,58%

5,7%

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 97 trang tài liệu này.

Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam Thực trạng và giải pháp phòng ngừa - 4

(Nguoàn baùo thöôøng nieân, baùo caùo toång keát naêm 2004 vaø 06 thaùng/2005 cuûa BIDV)



5


t ỷ


đồ ng


















4

0 0 0









3

0 0 0









2

0 0 0









1

0 0 0










0











N ă m

N ă m

N ă m

N

ă m

6

t h a ùn

g



2 0 0 1

2 0 0 2

2 0 0 3

2

0 0 4


/ 2 0 0 5



N ô ï q u a ù h a ïn


- Ñeå đaït đöôïc muïc tieâu naêm 2005 đaët ra cuõng nhö thöïc hieän chæ đaïo cuûa Thoáng đoác Ngaân haøng nhaø nöôùc veà vieäc naâng cao chaát löôïng tín duïng, taêng tröôûng tín duïng phuø hôïp vôùi khaû naêng huy đoäng voán vaø kieåm soaùt ruûi ro, baûo đaûm an toaøn heä thoáng (Chæ thò 02/2005/CT-NHNN ngaøy 20/04/2005) vaø treân cô sôû thöïc traïng hoaït đoäng tín duïng toaøn heä thoáng 06 thaùng đaàu naêm 2005, đeå tieáp tuïc chuû đoäng kieåm soaùt taêng tröôûng, gaén taêng tröôûng vôùi vieäc naâng cao chaát


löôïng vaø đaûm baûo an toaøn trong hoaït đoäng tín duïng. BIDV khoâng nhöõng phaûi kieåm soaùt đöôïc hoaït đoäng tín duïng moät caùch hieäu quaû maø coøn phaûi hieåu roõ nguyeân nhaân phaùt sinh nôï quaù haïn töø đoù đöa ra nhöõng giaûi phaùp phuø hôïp đeå phoøng ngöøa cuõng nhö haïn cheá ruûi ro xaûy ra, coù theå khaùi quaùt nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu sau:

2.3.1 Nguyeân nhaân khaùch quan :

2.3.1.1 Söï thay đoåi cuûa moâi tröôøng töï nhieân :

Vieät Nam laø nöôùc noâng nghieäp haøng naêm phaûi höùng chòu nhieàu thieân tai nhö haïn haùn, baûo luït… Ñaây laø nhöõng ruûi ro baát khaû khaùng, khoâng đo löôøng đöôïc heát ruûi ro, nguyeân nhaân naøy aûnh höôûng khoâng lôùn đeán nôï quaù haïn cuûa BIDV, nhöng đoái vôùi moät soá Ngaân haøng khaùc thì ruûi ro naøy aûnh höôûng nhieàu đeán khaû naêng thanh toaùn nôï cuûa khaùch haøng, (theo keát quaû đieàu tra möùc đoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 13%, trung bình : 22%, ít : 68%).

2.3.1.2 Moâi tröôøng kinh teá phaùp lyù:

Neàn kinh teá nöôùc ta đang trong quaù trình chuyeån đoåi cô cheá quaûn lyù kinh teá neân hoaït đoäng tín duïng coøn gaëp nhieàu khoù khaên nhö :

Cô cheá quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc đang trong quaù trình hoaøn thieän, NHNN cho pheùp moät doanh nghieäp đöôïc môû taøi khoûan tieàn göûi, cuõng nhö vay voán taïi nhieàu toå chöùc tín duïng maëc duø taïo đieàu kieän môû roäng kinh doanh cuûa khaùch haøng, nhöng ngöôïc laïi Ngaân haøng seõ khoù kieåm soaùt daãn đeán ruûi ro.

Ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu thöïc tieãn ngaøy 31/12/2001 Thoáng đoác Ngaân haøng nhaø nöôùc coù quyeát đònh soá 1627/2001/QÑ-NHNN veà vieäc ban haønh quy cheá cho vay cuûa TCTD đoái vôùi khaùch haøng vaø caùc TCTD đaõ coù vaên baûn höôùng daãn cuï theå veà quy cheá cho vay đoái vôùi khaùch haøng phuø hôïp vôùi chöùc naêng nhieäm vuï cuûa mình. Taïi đieàu 7 cuûa QÑ 1627 coù quy đònh TCTD khi xem xeùt vaø quyeát đònh cho vay khi khaùch haøng coù caùc đieàu kieän :


- Phaùp nhaân coù naêng löïc phaùp luaät daân söï .

- Coù khaû naêng taøi chính đaûm baûo traû nôï trong thôøi gian cam keát.

- Muïc đích söû duïng voán vay hôïp phaùp.

- Coù döï aùn đaàu tö, phöông aùn saûn xuaát kinh doanh hieäu quaû.

- Thöïc hieän caùc quy đònh veà đaûm baûo tieàn vay theo quy đònh cuûa Chính Phuû vaø höôùng daãn cuûa Thoáng Ñoác NHNN.

Nhö vaäy, khaùch haøng khoâng keå đaõ vay voán taïi moät Ngaân haøng naøo hay chöa, neáu thoõa maõn caùc đieàu kieän treân đeàu đöôïc vay voán ôû baát cöù Ngaân haøng naøo.Chính nhôø cô cheá tín duïng thoâng thoaùng taïo đieàu kieän cho caùc DN tieáp caän voán deã daøng vaø ngaân haøng chuû đoäng cung öùng voán cho DN. Trong thôøi gian caùc NHTM nhaø nöôùc öu aùi cho caùc DNNN, nhieàu TCTD cho vay cuøng moät doanh nghieäp, nhöng vieäc cho vay vaø quaûn lyù voán cuûa caùc ngaân haøng khi đaàu tö voán cho cuøng moät DNNN thöïc teá khoù khaên daãn đeán ruûi ro cho ngaân haøng. Thöïc teá vieäc phoái hôïp giöõa caùc Ngaân haøng khi thöïc hieän cho vay cuøng moät DN khi xem xeùt cho vay, kieåm tra söû duïng voán vay cuûa DN cuõng nhö naém baét thoâng tin veà tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp raát khoù khaên , caùc Ngaân haøng thöôøng giöõ bí maät khoâng cung caáp thoâng tin cho nhau. Thöïc teá taïi BIDV trong thôøi gian qua caùc Chi nhaùnh khi thöïc hieän bieän phaùp haïn cheá cung caáp tín duïng đaõ xaûy ra tình traïng caùc Doanh nghieäp khoâng chuyeån doanh thu veà, gaây khoù khaên trong vieäc thu hoài nôï cho caùc Chi nhaùnh.

2.3.1.3 Toác đoä taêng tröôûng kinh teá cao

- Toác đoä taêng tröôûng kinh teá khaù cao (bình quaân treân 7%/ naêm) gaây söùc eùp cho nhu caàu phaùt trieån kinh teá noùi chung, đaëc bieät trong boái caûnh tyû leä tieát kieäm töø noäi boä kinh teá thaáp, do đoù nhu caàu vay voán đeå phaùt trieån saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp heát söùc caàn thieát, trong khi đoù thò tröôøng voán phaùt trieån chaäm chaïp,


đang taïo aùp löïc vaø thuùc đaåy tín duïng ngaân haøng taêng tröôûng ôû möùc đoä khaù noùng, đaùng lo ngaïi.

- Theo Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ (ADB), hieän nay caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh cuûa Vieät Nam vaãn đang chi phoái caùc Ngaân haøng thuông maïi,thò tröôøng trong nöôùc chieám hôn 70%(1)(Nguoàn134.53.0.4/ bantinkinhte/btkt.htm) laø nguoàn cung caáp tín duïng chuû yeáu cho caùc DN nhaø nöôùc, nhöng caùc DNNN đoái maët vôùi caïnh tranh töø beân ngoaøi cuõng nhö söï giaûm bôùt caùc hoã trôï töø Chính phuû đaõ thöïc söï boäc loä yeáu keùm, laøm aên khoâng hieäu quaû. Nhö vaäy, neáu toác đoä tín duïng taêng nhanh seõ daãn đeán tyû leä nôï khoù đoøi ngaøy caøng cao. Do cô cheá nhaø nöôùc daønh quaù nhieàu đaëc aân cho DNNN neân töø tröôùc tôùi nay thaønh phaàn kinh teá naøy đöôïc vay voán cuûa caùc NHTM quoác doanh maø khoâng caàn phaûi theá chaáp taøi saûn. Hieän nay caùc DNNN laøm aên keùm hieäu quaû neân soá nôï toàn đoïng cuûa thaønh phaàn kinh teá naøy chieám haàu heát trong toång soá nôï khoù đoøi cuûa BIDV, tính đeán cuoái naêm 2004 dö nôï cuûa caùc DNNN taïi BIDV chieám tyû leä 65% töông đöông 44.137 tyû đoàng so vôùi toång dö nôï, quaù haïn taäp trung nhoùm khaùch haøng DNNN. (Theo keát quaû đieàu tra möùc đoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 59%, trung bình : 32%, ít : 9%).

2.3.1.4 Thò tröôøng taøi chính tieàn teä chöa phaùt trieån, thò tröôøng chöùng khoùan chöa phaûi laø keânh huy đoäng voán phuïc vuï đaàu tö phaùt trieån.

Hieän nay, nöôùc ta thò tröôøng taøi chính vaãn coøn phaùt trieån ôû trình đoä thaáp. Thò tröôøng voán chöa phaûi laø keânh phaân boå voán đa daïng vaø coù hieäu quaû cuûa neàn kinh teá, trong đoù thò tröôøng coå phieáu vaø thò tröôøng traùi phieáu (nhaát laø traùi phieáu coâng ty) coøn quaù nhoû beù, chöa đuû haøng hoaù caàn thieát đeå taïo moät thò tröôøng voán, thò tröôøng chöùng khoaùn soâi đoäng, haáp daãn. Voán đaàu tö cho hoaït đoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa neàn kinh teá vaãn döïa quaù möùc vaøo nguoàn voán tín duïng ngaân haøng cung öùng. Caùc TCTD nhaát laø TCTD nhaø nöôùc vaãn đang laø chuû löïc chính cung


öùng voán do đoù deã daãn đeán ruûi ro. (Theo keát quaû đieàu tra möùc đoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 48%, trung bình : 42%, ít : 10%).

2.3.1.5 Caïnh tranh giöõa caùc toå chöùc tín duïng chöa thöïc söï laønh maïnh, vieäc chaïy theo quy moâ, boû qua caùc tieâu chuaån, đieàu kieän trong cho vay, thieáu quan taâm đeán chaát löôïng khoaûn vay.

Söï gia taêng nhanh choùng caùc loaïi hình TCTD laø đieàu caàn thieát đeå thò tröôøng tín duïng phaùt trieån. Tuy nhieân, khi caøng coù nhieàu TCTD thì söï caïnh tranh treân thò tröôøng ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Caùc TCTD đang coù xu höôùng môû roäng đòa baøn hoaït đoäng baèng vieäc thaønh laäp vaø phaùt trieån theâm nhieàu Chi nhaùnh, thaäm chí treân cuøng moät đòa baøn coù 2-3 Chi nhaùnh đöôïc thaønh laäp coù tính đoäc laäp kinh doanh vôùi nhau. Ñieàu naøy khoâng chæ taïo ra söï caïnh tranh giöõa TCTD naøy vôùi TCTD khaùc maø coøn laø söï caïnh tranh gay gaét khoâng đaùng coù cuûa caùc Chi nhaùnh trong cuøng moät TCTD. Haäu quaû cuûa vieäc môû roäng quaù möùc maïng löôùi Chi nhaùnh do thieáu söï tính toaùn vaø phaân chia hôïp lyù đòa baøn hoaït đoäng, đang laø moät caûnh baùo cho söï tranh giaønh khaùch haøng, caïnh tranh thieáu bình đaúng, maát đi tính hôïp taùc giöõa caùc Chi nhaùnh trong cuøng moät TCTD.

Taâm lyù sôï maát khaùch haøng daãn đeán khoâng ít tröôøng hôïp TCTD söû duïng nhieàu bieän phaùp nhö :thöïc teá coù moät soá khaùch haøng khaû naêng taøi chính yeáu keùm, tình hình saûn xuaát kinh doanh caàm chöøng, keát quaû kinh doanh coù laõi thaáp hoaëc loã, nguoàn voán kinh doanh aâm, khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng yeáu… nhöng caùc Chi nhaùnh cuûa caùc TCTD vaãn cho vay, thaäm chí coù nhieàu Chi nhaùnh buoâng loûng trong khaâu xeùt duyeät cho vay nhö đaùnh giaù sô saøi veà hieäu quaû döï aùn, phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, khoâng thöôøng xuyeân giaùm saùt voán vay, đaëc bieät laø nhöõng khaùch haøng coù truï sôû giao dòch ngoaøi đòa baøn hoaït đoäng vaø coù quan heä vôùi nhieàu TCTD. Töø đoù, aûnh höôûng đeán chaát löôïng cuûa caùc TCTD. Moät vaøi chi nhaùnh trong heä thoáng BIDV sau moät thôøi gian thaønh laäp đaõ boäc loä nôï quaù haïn cao trong


toaøn heä thoáng nhö Sôû Giao dòch 2: 264,2 tyû, Haø noäi: 120 tyû… (1) (nguoàn baùo caùo sô keát 06 thaùng 2005) (Theo keát quaû đieàu tra möùc đoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 45%, trung bình : 45%, ít : 10%).

2.2.1.6 Caùc quy đònh veà taøi saûn, giao dòch đaûm baûo, coâng chöùng thieáu đoàng boä, chaäm söûa đoåi boå sung, thieáu höôùng daãn, ngoaøi ra vieäc phaùt maïi taøi saûn đeå thu hoài nôï quaù phöùc taïp, qua nhieàu khaâu, lieân quan đeán nhieàu cô quan , thöôøng keùo daøi raát laâu.

Nghò đònh 178/1999/NÑ-CP vaø nghò đònh 85/2002/NÑ-CP veà baûo đaûm tieàn vay cuûa caùc TCTD cuûa Chính phuû quy đònh: taøi saûn đaûm baûo tieàn vay phaûi đöôïc xaùc đònh giaù trò taïi thôøi đieåm kyù keát HÑ baûo đaûm. Ñieàu naøy chæ aùp duïng đöôïc đoái vôùi taøi saûn theá chaáp caàm coá maø khaùch haøng đang sôõ höuõ, rieâng đoái vôùi taøi saûn hình thaønh trong töông lai thì khoâng theå xaùc đònh giaù trò taøi saûn taïi thôøi đieåm kyù keát hôïp đoàng baûo đaûm, vì khi đoù taøi saûn chöa hình thaønh chöa bieát giaù trò. Do đoù, caùc Chi nhaùnh trong heä thoáng BIDV khi kyù keát caùc HÑ baûo đaûm baèng taøi saûn hình thaønh voán vay thöôøng taïm tính giaù trò taøi saûn trong töông lai, khi taøi saûn đaõ hoaøn thaønh thì kyù phuï luïc boå sung. Do taøi saûn chöa hình thaønh neân chöa đaêng kyù giao dònh đaûm baûo đöôïc. Vöøa qua moät soá Chi nhaùnh khi cho doanh nghieäp vay trung daøi haïn đeå xaây döïng nhaø xöôûng vaø mua maùy moùc thieát bò, khi taøi saûn đaõ hình thaønh Doanh nghieäp laïi đem taøi saûn caàm coá theá chaáp cho Ngaân haøng khaùc.

Taïi khoaûn 3 đieàu 110 - luaät đaát đai quy đònh: Toå chöùc kinh teá đöôïc nhaø nöôùc giao đaát coù thu tieàn söû duïng đaát maø tieàn söû duïng đaát đaõ traû coù nguoàn goác töø ngaân saùch nhaø nöôùc thì khoâng coù quyeàn chuyeån đoåi, chuyeån nhöôïng, cho thueâ, theá chaáp, baûo laõnh goùp voán baèng quyeàn söû duïng đaát. Quy đònh naøy hoaøn toaøn phuø hôïp. Nhöng thöïc teá, caùc DNNN đang sôû höõu moät soá taøi saûn laø baát đoäng saûn hoaëc quyeàn söû duïng đaát, taøi saûn naøy đöôïc doanh nghieäp mua töø nguoàn lôïi nhuaän


đeå laïi qua nhieàu naêm, khoâng phaûi laø nguoàn voán ngaân saùch, khi đaêng kyù theá chaáp taøi saûn cho BIDV Phoøng coâng chöùng nhaø nöôùc yeâu caàu phaûi xaùc nhaän taøi saûn treân khoâng thuoäc voán ngaân saùch. Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc khoâng xaùc nhaän đöôïc, khoâng coù cô quan naøo chòu xaùc nhaän, do đoù, thöïc teá khoâng thöïc hieän đöôïc. Ñeå traùnh tröôøng hôïp khaùch haøng đem taøi saûn caàm coá TCTD khaùc, caùc Chi nhaùnh taïm giöõ giaáy tôø, khoâng đònh giaù, đieàu naøy chæ naâng cao traùch nhieäm cuûa khaùch haøng, xeùt veà phaùp lyù chöa đuùng thuû tuïc, vì vaäy neáu coù tranh chaáp xaûy ra BIDV seõ phaûi chòu ruûi ro.

Trong thöïc teá coù nhöõng tröôøng hôïp xaûy ra maëc duø trong quaù trình thaåm đònh cho vay Ngaân haøng nhaän taøi saûn theá chaáp, caàm coá đuùng thuû tuïc phaùp lyù, nhöng khi xaûy ra tranh chaáp daãn đeán phaûi xöû lyù taøi saûn đaûm baûo vaãn khoâng theå tieán haønh đöôïc nhö : ngöôøi vay boû troán khoâng ra haàu toaø, hoaëc ngöôøi vay theá chaáp taøi saûn coù mang yeáu toá löøa đaûo, Ngaân haøng hoaøn toaøn phaûi chòu thieät, chôø toaø aùn đieàu tra, sau khi đieàu tra xong, neáu taøi saûn khoâng vi phaïm toaø seõ traû cho Ngaân haøng đeå xöû lyù.

Ngoaøi ra, coøn coù nhöõng tröôøng hôïp khaùc: sau khi toaø aùn đaõ tuyeân aùn, ngöôøi thaéng kieän thuoäc veà Ngaân haøng, nhöng ngöôøi vay coá tình khoâng thi haønh aùn, khoâng chòu giao taøi saûn đaõ theá chaáp cho Ngaân haøng, hoaëc ngöôøi vay đaõ taåu taùn taøi saûn tröôùc khi toaø aùn aùp duïng bieän phaùp khaån caáp, gaây nhieàu thieät haïi cho ngaân haøng caû veà thôøi gian, tieàn voán vaø coâng söùc. (Theo keát quaû đieàu tra möùc đoä aûnh höôûng cuûa nguyeân nhaân naøy laø : nhieàu : 39%, trung bình : 48%, ít : 13%).

2.3.1.7 Do thay đoåi caùc chuû tröông chính saùch cuûa nhaø nöôùc hoaëc vieäc saép xeáp laïi DNNN chöa thöïc söï trieät đeå, DNNN laøm aên keùm hieäu quaû khoâng coù khaû naêng hoøan traû nôï cho Ngaân haøng daãn đeán ruûi ro .

Chính saùch cuûa nhaø nöôùc khoâng hieäu quaû hoaëc thay đoåi laøm taùc đoäng đeán moät soá ngaønh, moät soá doanh nghieäp nhö chính saùch đoùng cöûa röøng vaøo cuoái

Xem tất cả 97 trang.

Ngày đăng: 15/05/2022
Trang chủ Tài liệu miễn phí