Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam Thực trạng và giải pháp phòng ngừa

Luận văn

Rủi ro tín dụng tại Ngân

hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Thực trạng và giải pháp phòng ngừa

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

1. Söï caàn thieát cuûa đeà taøi:

Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam coù truyeàn thoáng phuïc vuï đaàu tö phaùt trieån, thöïc hieän nhieäm vuï huy đoäng moïi nguoàn voán đeå đaàu tö vaø phaùt tireån, goùp phaàn thöïc hieän coâng nghieäp hoaù vaø hieän đaïi hoaù đaát nöôùc. Hieän nay, hoaït đoäng tín duïng vaãn chieám tyû troïng lôùn trong hoaït đoäng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam vaø đaây laø hoaït đoäng tieàm aån nhieàu ruûi ro, nôï quaù haïn coù xu höôùng ngaøy caøng gia taêng, coù nguy cô daãn đeán maát voán. Tröôùc söùc eùp taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá, nhu caàu đaàu tö xaõ hoäi vaãn coøn raát lôùn vöøa laø cô hoäi đeå môû roäng tín duïng, đoàng thôøi cuõng taïo aùp löïc vay voán đeán caùc ngaân haøng thöông maïi noùi chung vaø cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam noùi rieâng. Vieäc chuyeån đoåi caùc Doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø giaûi quyeát nôï đoïng trong xaây döïng cô baûn dieãn ra raát chaäm, moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên keùm hieäu quaû, maát khaû naêng thanh toaùn, moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc đang toàn taïi nhöng chöùa döïng nhieàu ruûi ro, đieàu naøy aûnh höôùng đeán hoaït đoäng tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam.

Nhaèm cô caáu laïi hoaït đoäng vaø laønh maïnh hoaù tình hình taøi chính đeå hoäi nhaäp vaø phaùt trieån, đieàu quan troïng laø Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam phaûi chuû đoäng kieåm soaùt taêng tröôûng tín duïng, naâng cao chaát löôïng tín duïng vaø đaûm baûo an toaøn trong hoaït đoäng tín duïng trong thôøi gian tôùi. Ñeå đaït đöôïc muïa tieâu naøy, Ngaân haøng đaàu tö vaø phaùt trieån Vieät Nam caàn phaûi đöa ra nhöõng giaûi phaùp thích hôïp nhaèm haïn cheá ruûi ro trong hoaït đoäng tín duïng. Ñoù laø lyù do Toâi choïn đeà taøi nghieân cöùu “Ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam - thöïc traïng vaø giaûi phaùp phoøng ngöøa” .

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 97 trang tài liệu này.

2. Muïc tieâu cuûa đeà taøi:

Muïc tieâu cuûa đeà taøi laøm saùng toû nhöõng vaán đeà sau:

- Laøm roõ vaø goùp phaàn hoaøn thieän lyù luaän veà ruûi ro tín duïng.

- Phaân tích thöïc traïng hoaït đoäng tín duïng, nguyeân nhaân daãn đeán ruûi ro vaø caùc bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam.

- Treân cô sôû lyù luaän vaø phaân tích thöïc traïng ruûi ro tín duïng, töø đoù đöa ra moät soá bieän phaùp phoøng ngöøa nhaèm haïn cheá ruûi ro cho hoaït đoäng tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam.

3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:

Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa đeà taøi laø: nguyeân nhaân daãn đeán ruûi ro vaø đeà ra caùc bieän phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro.

Phaïm vi nghieân cöùu : Nghieân cöùu giöõa lyù luaän vaø thöïc teá nguyeân nhaân daãn đeán ruûi ro tín duïng trong thôøi gian qua taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, töø đoù đöa ra caùc giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro.

4. Phöông phaùp nghieân cöùu:

Söû duïng caùc phöông phaùp : thoáng keâ, phöông phaùp toång hôïp, phöông phaùp so saùnh …

5. Caáu truùc noäi dung nghieân cöùu

Chöông 1 : Cô sôû lyù luaän veà ngaân haøng thöông maïi vaø ruûi ro tín duïng taïi ngaân haøng thöông maïi.

Chöông 2 : Thöïc traïng veà hoïat đoäng tín duïng vaø ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vöøa Phaùt trieån Vieät nam.

Chöông 3 : Nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät nam.

CHÖÔNG 1

NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

Luaät tín duïng do Quoác hoäi khoùa X thoäng qua vaøo ngaøy 12 thaùng 12 naêm 1997 đònh nghóa : Ngaân haøng thöông maïi laø moät loaïi hình toå chöùc tín duïng đöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït đoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït đoäng khaùc coù lieân quan. Luaät naøy coøn đònh nghóa : Toå chöùc tín duïng laø loaïi hình doanh nghieäp đöôïc thaønh laäp theo quy đònh cuûa Luaät naøy vaø caùc quy đònh khaùc cuûa phaùp luaät đeå hoaït đoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung nhaän tieàn göûi vaø söû duïng tieàn göûi đeå caáp tín duïng, cung öùng caùc dòch vuï thanh toaùn .

Luaät Toå chöùc tín duïng khoâng coù đònh nghóa hoaït đoäng ngaân haøng vì khaùi nieäm naøy đaõ đöôïc đònh nghóa trong luaät Ngaân haøng Nhaø Nöôùc, cuõng do Quoác hoäi khoùa X thoâng qua cuøng ngaøy, Luaät Ngaân haøng nhaø nöôùc đònh nghóa : Hoaït đoäng ngaân haøng laø hoaït đoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi vaø söû duïng soá tieàn naøy đeå caáp tín duïng, cung öùng dòch vuï thanh toaùn.

Nhö vaäy, xeùt veà baûn chaát thì ngaân haøng thöông maïi laø moät doanh nghieäp đaëc bieät treân thò tröôøng. Noù laø doanh nghieäp vì cuõng coù voán rieâng, mua vaøo baùn ra, chi phí, lôïi nhuaän....Noù laø doanh nghieäp đaëc bieät vì kinh doanh haøng hoùa đaëc bieät laø tieàn teä, vaøng baïc, chöùng khoaùn ..., laøm dòch vuï ngaân haøng theo quy đònh cuûa phaùp luaät

1.2 CAÙC NGHIEÄP VUÏ CHUÛ YEÁU CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI:

1.2.1 Nghieäp vuï nguoàn voán (nghieäp vuï nôï):

Laø nghieäp vuï hình thaønh neân caùc nguoàn voán hoaït đoäng cuûa ngaân haøng

1.2.1.1 Voán đieàu leä vaø caùc quyõ:

- Voán đieàu leä: laø nguoàn voán ban đaàu khi ngaân haøng môùi baét đaàu đi vaøo hoaït đoäng vaø đöôïc ghi vaøo baûn đieàu leä hoaït đoäng cuûa ngaân haøng. Voán đieàu phaûi đaït möùc toái thieåu theo quy đònh cuûa phaùp luaät (ôû caùc nöôùc vaø Vieät Nam đeàu coù quy đònh möùc voán phaùp đònh cho moãi loaïi hình ngaân haøng). Voán đieàu leä đöôïc ngaân saùch nhaø nöôùc caáp phaùt neáu đoù laø ngaân haøng coâng, do caùc coå đoâng goùp theo coå phaàn neáu laø ngaân haøng coå phaàn. Voán đieàu leä coù theå đöôïc thay đoåi theo xu höôùng taêng leân nhôø đöôïc caáp boå sung, hoaëc phaùt haønh coå phieáu boå sung, hoaëc đöôïc keát chuyeån töø quyõ döï tröõ boå sung voán đieàu leä theo quy đònh cuûa phaùp luaät moãi nöôùc. Voán đieàu leä đöôïc söû duïng tröôùc heát đeå xaây döïng, mua saém taøi saûn coá đònh, caùc phöông tieän laøm vieäc vaø quaûn lyù, töùc laø taïo ra cô sôû vaät chaát ban đaàu cho hoaït đoäng ngaân haøng. Ngoaøi ra caùc ngaân haøng thöông maïi coøn đöôïc pheùp söû duïng voán đieàu leä đeå huøn voán, lieân doanh, caáp voán cho caùc coâng ty tröïc thuoäc vaø thöïc hieän caùc hoaït đoäng kinh doanh khaùc.

- Caùc quyõ cuûa ngaân haøng: đöôïc hình thaønh khi ngaân haøng đaõ đi vaøo hoaït đoäng, bao goàm caùc quyõ trích töø laõi roøng haøng naêm cuûa ngaân haøng nhö: quyõ döï tröõ boå sung voán đieàu leä, caùc quyõ döï phoøng (taøi chính, trôï caáp maát vieäc laøm), quyõ đaàu tö vaø phaùt trieån, quyõ khaùc (khen thöôûng, phuùc lôïi)…. Ngoaøi ra, coøn coù caùc quyõ đöôïc hình thaønh baèng caùch trích vaø tính vaøo chi phí hoaït đoäng cuûa ngaân haøng nhö: quyõ khaáu hao cô baûn, söõa chöõa taøi saûn, döï phoøng đeå xöû lyù ruûi ro….

1.2.1.2 Voán huy đoäng:

Ñaây laø nguoàn voán chuû yeáu söû duïng trong hoaït đoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng, noù chieám tyû troïng raát lôùn trong toång nguoàn voán kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi. Nguoàn voán huy đoäng goàm coù:

- Tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa khaùch haøng.

- Tieàn göûi coù kyø haïn cuûa toå chöùc vaø caù nhaân.

- Tieàn göûi tieát kieäm cuûa daân cö.

- Nguoàn voán huy đoäng qua phaùt haønh kyø phieáu. Traùi phieáu ngaân haøng, chöùng chæ tieàn göûi….

1.2.1.3 Nguoàn voán đi vay:

Trong tröôøng hôïp voán töï coù vaø voán huy đoäng khoâng đaùp öùng đuû nhu caàu kinh doanh, NHTM coù theå vay voán cuûa caùc chuû theå sau :

- Vay cuûa NHNN döôùi hình thöùc chieát khaáu, taùi chieát khaáu caùc chöùng töø coù giaù, caàm coá, taùi caàm coá caùc thöông phieáu, vay laïi theo hôïp đoàng tín duïng….

- Vay cuûa caùc NHTM khaùc qua thò tröôøng lieân ngaân haøng …

- Vay cuûa caùc toå chöùc taøi chính, tín duïng quoác teá…

1.2.1.4 Nguoàn voán khaùc:

Voán tieáp nhaän töø ngaân saùch nhaø nöôùc đeå thöïc hieän caùc chöông trình, döï aùn theo keá hoaïch taäp trung cuûa nhaø nöôùc, voán chieám duïng cuûa khaùch haøng trong quaù trình thöïc hieän thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët.

1.2.2 Nghieäp vuï söû duïng voán:

Vôùi nguoàn voán coù đöôïc, ngaân haøng söû duïng caùc hoaït đoäng nhö sau:

1.2.2.1 Thieát laäp döï tröõ:

Caùc NHTM khoâng söû duïng toaøn boä nguoàn voán cho hoaït đoäng kinh doanh, maø phaûi daønh moät phaàn döï tröõ thích hôïp nhaèm đaùp öùng nhöõng yeâu caàu sau:

- Thöïc hieän döï tröõ baét buoäc theo quy đònh cuûa NHNN.

- Thöïc hieän caùc leänh ruùt tieàn vaø thanh toaùn chuyeån khoaûn cuûa khaùch haøng.

- Chi traû caùc khoaûn tieàn göûi đeán haïn, chi traû laõi.

- Ñaùp öùng nhu caàu vay voán hôïp lyù trong ngaøy cuûa khaùch haøng.

- Thöïc hieän caùc khoaûn chi tieâu haøng ngaøy taïi ngaân haøng…

- Döï tröõ cuûa ngaân haøng coù theå toàn taïi döôùi hình thöùc tieàn maët, tieàn göûi taïi ngaân haøng khaùc vaø caùc chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao.

1.2.2.2 Caáp tín duïng:

Bao goàm cho vay ngaén haïn, trung vaø daøi haïn, chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc chöùng töø coù giaù, cho thueâ taøi chính, baûo laõnh.

1.2.2.3 Ñaàu tö:

Ngaân haøng thöông maïi söû duïng caùc nguoàn voán oån đònh đeå thöïc hieän caùc hình thöùc đaàu tö nhaèm kieám lôøi vaø chia seû ruûi ro vôùi nghieäp vuï tín duïng. Caùc hình thöùc đaàu tö bao goàm :

- Goùp voán, lieân doanh, mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty, xí nghieäp vaø caùc TCTD khaùc.

- Mua chöùng khoaùn vaø caùc giaáy tôø coù giaù trò đeå höôûng lôïi töùc vaø cheânh leäch giaù.

- Söû duïng voán cho caùc muïc đích khaùc nhö : mua saém thieát bò, duïng cuï phuïc vuï cho hoaït kinh doanh, xaây döïng truï sôû ngaân haøng, heä thoáng kho baõi vaø caùc chi phí khaùc.

1.2.3 Dòch vuï ngaân haøng vaø caùc hoaït đoäng kinh doanh khaùc:

Ñaây laø caùc dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng seõ nhaän đöôïc caùc khoaûn hoa hoàng vaø leä phí nhö:

Dòch vuï ngaân quyõ, dòch vuï uûy thaùc, toå chöùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët cho khaùch haøng, nhaän quaûn lyù taøi saûn quyù giaù theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng, kinh doanh vaøng baïc đaù quyù, ngoaïi teä, mua baùn hoä chöùng khoaùn, phaùt haønh hoä coå phieáu, traùi phieáu cho caùc coâng ty xí nghieäp, tö vaán veà taøi chính, đaàu tö.

Caùc nghieäp vuï treân cuûa NHTM khoâng theå taùch rôøi, đoäc laäp nhau maø chuùng coù moái quan heä hoã töông vôùi nhau trong quaù trình kinh doanh cuûa ngaân haøng.

1.3 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ VEÀ RUÛI RO TÍN DUÏNG:

1.3.1 Ruûi ro tín duïng laø gì?

Ruûi ro tín duïng phaùt sinh trong tröôøng hôïp ngaân haøng khoâng thu đöôïc đaày đuû caû goác vaø laõi cuûa khoaûn vay, hoaëc vieäc thanh toaùn nôï goác vaø laõi khoâng đuùng kyø haïn. Neáu taát caû caùc khoaûn đaàu tö cuûa Ngaân haøng đöôïc thanh toaùn đaày đuû caû laõi vaø goác đuùng haïn thì ngaân haøng khoâng chòu baát cöù ruûi ro tín duïng naøo. Trong tröôøng hôïp ngöôøi vay tieàn phaù saûn , thì vieäc thu hoài goác vaø laõi tín duïng đaày đuû laø khoâng chaéc chaén, do đoù ngaân haøng coù theå gaëp ruûi ro tín duïng

1.3.2 Nguyeân nhaân daãn đeán ruûi ro tín duïng:

1.3.2.1 Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng:

- Do khoâng quaûn lyù chaët cheõ thanh khoaûn daãn đeán thieáu khaû naêng chi traû.

- Cho vay vaø đaàu tö quaù lieàu lónh, cuï theå trong cho vay caùc ngaân haøng taäp trung nguoàn voán quaù nhieàu vaøo moät doanh nghieäp hoaëc moät ngaønh kinh teá naøo đoù hoaëc trong đaàu tö ngaân haøng chæ chuù troïng đaàu tö vaøo moät loaïi chöùng khoaùn coù ruûi ro cao.

- Do thieáu am hieåu thò tröôøng, thieáu thoâng tin hoaëc phaân tích thoâng tin khoâng đaày đuû, daãn đaàu tö hoaëc cho vay khoâng hôïp lyù.

- Do hoaït đoäng kinh traùi phaùp luaät hoaëc tham oâ.

- Do caùn boä Ngaân haøng thieáu đaïo đöùc ngheà nghieäp, yeáu keùm veà trình đoä nghieäp vuï.

1.3.2.2 Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà khaùch haøng:

- Do khaùch haøng thieáu naêng löïc phaùp lyù: nguôøi vay phaûi coù đuû naêng löïc haønh vi vaø naêng löïc phaùp lyù đeå kyù keát hôïp đoàng tín duïng. Ví duï ôû haàu heát caùc nöôùc đeàu quy đònh ngöôøi döôùi 18 tuoåi khoâng đuû tö caùch phaùp lyù đeå kyù keát hôïp đoàng tín duïng vaø ngöôøi đaïi dieän cho coâng ty kyù keát hôïp đoàng tín duïng phaûi laø ngöôøi đöôïc uûy quyeàn hôïp phaùp cuûa coâng ty.