Nội Dung Quản Lý Thu Ngân Sách Cấp Huyện

thuộc sở hữu nhà nước; thu từ hoạt động xổ số kiến thiết; các khoản thu hồi vốn ngân sách địa phương đầu tư tại các tổ chức kinh tế, thu cổ tức, lợi nhuận được chia tại các công ty cổ phần, công ty TNHH hai thành viên trở lên có vốn góp của nhà nước do UBND cấp tỉnh đại diện chủ sở hữu; các khoản thu phí, lệ phí, tiền phạt vi phạm hành chính, phạt, tịch thu khác theo quy định thuộc thẩm quyền của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp thuộc địa phương quản lý; thu từ bán tài sản nhà nước bao gồm cả thu từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với tài sản trên đất, chuyển mục đích sử dụng đất do các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, tổ chức và các đơn vị khác thuộc địa phương quản lý; viện trợ không hoàn lại của các tổ chức quốc tế, tổ chức, cá nhân ở nước ngoài trực tiếp cho địa phương; thu từ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cấp quyền khai thác tài nguyên nước phần ngân sách địa phương được hưởng theo quy định; tiền sử dụng khu vực biển thuộc thẩm quyền địa phương quản lý; thu từ quỹ đất công ích, hoa lợi công sản khác; huy động đóng góp của tổ chức, cá nhân theo quy định; thu quỹ dự trữ tài chính địa phương; thu kết dư ngân sách địa phương và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.

1.2.3. Nội dung quản lý thu ngân sách cấp huyện

Chu trình ngân sách dùng để chỉ toàn bộ hoạt động của một ngân sách từ lúc bắt đầu hình thành đến khi kết thúc chuyển sang ngân sách mới. Chu trình ngân sách gồm 3 giai đoạn thực hiện nối tiếp nhau từ khâu lập dự toán ngân sách đến khâu chấp hành ngân sách và khâu cuối cùng là kế toán, quyết toán ngân sách. Chu trình ngân sách bắt đầu trước năm ngân sách và kết thúc sau năm ngân sách. Thời gian của chu trình ngân sách dài hơn so với năm tài chính, quyết toán ngân sách được thực hiện sau khi năm tài chính kết thúc. Trong năm ngân sách trải qua 03 khâu tiếp nối nhau từ chấp hành dự toán chu trình ngân sách hiện tại, quyết toán chu trình ngân sách hiện tại, đồng thời lập dự toán chu trình ngân sách kế tiếp. Trên cơ sở chu trình ngân sách, nội dung quản lý thu NSNN được thực hiện như sau: Lập dự toán ngân sách, chấp hành dự toán ngân sách, quyết toán ngân sách và thanh tra, kiểm tra thu NSNN.

1.2.3.1. Lập dự toán thu NSNN cấp huyện

Lập dự toán thu NSNN là quá trình xây dựng dự toán thu NSNN việc dự tính số thu NSNN sẽ được huy động vào quỹ NSNN trong tháng, quý, năm trên cơ sở các căn cứ, điều kiện nhất định. Từ đó, dự kiến được các giải pháp nhằm thực hiện dự toán NSNN đã được xác định. Đây là giai đoạn mà các cấp ngân sách căn cứ vào chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính hướng dẫn lập dự toán ngân sách nhà nước và thông báo số kiểm tra về dự toán NSNN cho các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác thuộc Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Sau khi nhận được Quyết định giao dự toán thu, chi ngân sách của UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện trình HĐND huyện quyết định dự toán thu, chi ngân sách cấp huyện và phương án phân bổ dự toán thu, chi ngân sách cấp huyện trước ngày 20/12 năm trước.

Mục tiêu cơ bản của việc lập dự toán thu NSNN là tính toán được số thu NSNN sẽ huy động vào quỹ NSNN trong kỳ kế hoạch dựa trên các căn cứ khoa học, căn cứ thực tiễn các chỉ tiêu thu ngân sách cấp huyện trong kỳ kế hoạch nhằm đáp ứng được các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đã đặt ra.

Việc lập dự toán thu NSNN phải đáp ứng các yêu cầu như sau: Các nội dung thu NSNN phải được tổng hợp theo từng lĩnh vực thu, chi tiết các nội dung thu, chi theo các sắc thuế, đồng thời dự toán phải được lập đúng theo quy định về biểu mẫu, nội dung và thời hạn đã quy định và kèm theo báo cáo thuyết minh cụ thể về cơ sở, căn cứ tính toán các nội dung trong dự toán.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 111 trang tài liệu này.

Lập dự toán thu NSNN phải bám sát nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh; phải tính toán đầy đủ và chính xác các khoản thu theo quy định; dự toán thu NSNN tuân thủ đúng theo mục lục NSNN và mẫu biểu quy định của Bộ Tài chính; đảm bảo cân đối ngân sách nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của bộ máy chính quyền cấp huyện đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Dự toán thu NSNN cấp huyện phản ánh khả năng thu NSNN gắn với thực hiện nhiệm vụ của bộ máy chính quyền cấp huyện. Vì vậy, Lập dự toán thu NSNN phải dựa trên các căn cứ sau: Các quy định của pháp luật về thuế,

phí, lệ phí và chế độ thu ngân sách nhà nước; phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách và tỷ lệ % phân chia đối với các khoản thu phân chia và mức bổ sung cân đối ngân sách của ngân sách cấp tỉnh cho ngân sách cấp dưới; văn bản pháp luật của các cấp, cơ quan nhà nước có thẩm quyền hướng dẫn xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm sau; các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của huyện; kế hoạch tài chính 5 năm; kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm; kế hoạch đầu tư công trung hạn từ nguồn ngân sách nhà nước; thông báo số kiểm tra về thu NSNN của UBND cấp tỉnh và tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm trước.

Lập dự toán thu NSNN cấp huyện được thực hiện theo quy trình sau:

Bước 1: Sở Tài chính hướng dẫn lập dự toán và giao số kiểm tra thu NSNN cho UBND cấp huyện.

Hàng năm, căn cứ vào chỉ thị của Thủ tướng về xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và dự toán, hướng dẫn lập dự toán ngân sách của Bộ Tài chính thì Sở Tài chính có văn bản hướng dẫn lập dự toán ngân sách và giao số kiểm tra thu NSNN cho UBND cấp huyện.

Bước 2: Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn của Sở Tài chính về xây dựng dự toán toán và giao số kiểm tra thu NSNN cho UBND cấp huyện, phòng Tài chính - Kế hoạch huyện chủ trì cùng với chi cục thuế huyện tham mưu UBND huyện lập dự toán thu NSNN gửi về Sở Tài chính.

Bước 3: Sở Tài chính thông báo kết quả thẩm định dự toán thu NSNN, tổ chức thảo luận dự toán thu NSNN giữa UBND cấp huyện với Sở Tài chính, Cục thuế.

Bước 4: UBND huyện nhận quyết định giao dự toán thu NSNN đầu năm của UBND tỉnh, tổ chức xây dựng dự toán, phương án phân bổ ngân sách của các cơ quan, đơn vị có liên quan.

Bước 5: UBND huyện lập dự toán thu ngân sách cấp huyện và phương án phân bổ ngân sách cấp huyện báo cáo HĐND cấp huyện xem xét, quyết định trước 10 ngày từ thời điểm HĐND cấp tỉnh quyết định dự toán và phương án phân bổ ngân sách.

Bước 6: UBND huyện thực hiện công khai dự toán thu ngân sách theo quy định hiện hành.

1.2.3.2. Chấp hành thu ngân sách nhà nước cấp huyện

Chấp hành thu NSNN là quá trình sử dụng tổng hợp các biện pháp kinh tế tài chính và hành chính nhằm biến các chỉ tiêu thu trong kế hoạch NSNN thực hiện được nhằm mục đích biến các khoản thu NSNN trong kế hoạch ngân sách thành hiện thực nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và kiểm tra thực hiện các chế độ, chính sách, tiêu chuẩn, định mức về kinh tế - tài chính của nhà nước. Từ đó, thông qua chấp hành thu NSNN đánh giá được sự phù hợp của chính sách so với thực tiễn.

Trong toàn bộ nội dung tổ chức công tác quản lý thu NSNN thì khâu chấp hành thu ngân sách là nội dung rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả của công tác quản lý thu ngân sách nhà nước. Vì việc triển khai chấp hành dự toán thu ngân sách nhà nước không kịp thời, không phù hợp với thực tiễn, quá cứng nhắc dẫn đến không động viên được nguồn thu cho ngân sách nhà nước theo dự toán, đồng thời gây lãng phí nguồn lực xã hội. Vì vậy, để công tác quản lý chấp hành thu đạt hiệu quả cao thì các khoản thu NSNN đáp ứng các yêu cầu như sau:

Thứ nhất, thu đúng pháp luật là yêu cầu quan trọng hàng đầu trong chấp hành thu NSNN. Đặt trong mối quan hệ tương tác giữa các chủ thể trong quản lý thu NSNN, thì thu đúng bao gồm thu đúng đối tượng, đúng mức mà mỗi đối tượng phải nộp vào các khoản thu vào NSNN theo quy định của pháp luật, đúng quy trình tổ chức thu đã được công bố và áp dụng cho từng giai đoạn.

Thứ hai, thu đúng đối tượng, đúng mức mà mỗi đối tượng phải nộp là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi cá nhân và tổ chức có phát sinh các quan hệ tài chính thuộc phạm vi điều chỉnh của các văn bản quy phạm pháp luật thu NSNN hiện hành.

Thứ ba, thu kịp thời được hiểu là khi phát sinh các khoản thu NSNN thì phải được động viên tập trung kịp thời vào quỹ NSNN theo quy định của pháp luật.

Để việc quản lý thu NSNN cấp huyện hoàn thiện hơn nữa, trước hết cần phải đảm bảo nguyên tắc sau:

Thứ nhất, toàn bộ các khoản thu NSNN cấp huyện phải được nộp qua

ngân hàng hoặc nộp trực tiếp tại KBNN. Nguồn thu bổ sung cân đối, bổ sung mục tiêu từ ngân sách cấp trên cho cấp huyện đã được thông báo trong quyết định giao dự toán đầu năm. Trên cơ sở dự toán được duyệt, đối chiếu với nhu cầu sử dụng kinh phí ngân sách cấp huyện và số bổ sung cho ngân sách cấp xã, phòng Tài chính – Kế hoạch cấp huyện thực hiện rút dự toán bổ sung từ ngân sách cấp trên đảm bảo nhu cầu chi ngân sách cấp huyện. Tất cả các khoản thu NSNN được hạch toán bằng đồng nội tệ, chi tiết theo niên độ ngân sách, cấp ngân sách và mục lục NSNN.

Thứ hai, trong quá trình quản lý và tập trung nguồn thu vào NSNN cấp huyện nếu có các khoản thu không đúng chế độ quy định phải được hoàn trả. Các khoản thu đã tập trung thu nộp vào NSNN nhưng được miễn giảm hoặc hoàn trả theo quyết định của các cấp có thẩm quyền, thì KBNN hoàn trả cho các đối tượng nộp. Căn cứ vào quyết định hoàn trả của UBND cấp huyện, KBNN thực hiện xuất quỹ NSNN cấp huyện để hoàn trả cho các đối tượng được hưởng.

Cơ quan thu ngân sách là cơ quan tài chính, cơ quan thuế và cơ quan khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao hoặc uỷ quyền tổ chức thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước.

HĐND cấp huyện

UBND cấp huyện

Chi cục thuế

Kho bạc nhà nước

Phòng Tài chính -

Thứ nhất, Chi cục thuế thực hiện thu các khoản thu nội địa như thuế, phí và lệ phí và chịu trách nhiệm phối hợp với các ngành, các cấp tổ chức các khoản thu, nộp đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thu vào NSNN. Cơ quan thuế có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân nộp đủ, đúng hạn các khoản thu phải nộp NSNN, đồng thời thực hiện kiểm tra, kiểm soát các nguồn thu ngân sách, kiểm tra thanh tra việc chấp hành kê khai, thu, nộp, ngân sách và xử lý hành vi vi phạm theo quy định

của pháp luật. Cơ quan thuế tổ chức quản lý và thực hiện thu thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác trực tiếp vào KBNN. Trường hợp được phép thu qua uỷ nhiệm thu thì phải nộp đầy đủ, đúng thời hạn vào KBNN theo quy định của Bộ Tài chính.

Thứ hai, Kho bạc Nhà nước căn cứ vào tỷ lệ điều tiết các khoản thu theo quy định của các cấp ngân sách để hạch toán tiền thu vào tài khoản thu NSNN của từng cấp theo quy định. KBNN được mở tài khoản tại NHNN và NHTM để tập trung các khoản thu của NSNN, hạch toán đầy đủ, kịp thời các khoản thu vào NS, điều tiết các khoản thu cho ngân sách các cấp theo đúng quy định.

Thứ ba, phòng Tài chính - Kế hoạch được uỷ quyền thu các khoản thu còn lại của NSNN.

1.2.3.3. Kế toán, quyết toán thu NSNN cấp huyện

Kế toán các khoản thu NSNN là việc ghi chép, phản ánh số đã thu, phải thu và số thu hoàn trả lại cho cá nhân, tổ chức thực hiện nghĩa vụ với NSNN và các khoản thu khác phát sinh có liên quan. Tổ chức công tác quản lý kế toán thu NSNN là việc kiểm tra, giám sát việc ghi chép, phản ánh kết quả thu NSNN theo đúng chế độ quy định của nhà nước.

Quyết toán thu NSNN là việc tổng kết, đánh giá việc thực hiện dự toán thu NSNN với các chính sách chế độ, các văn bản pháp luật về thu NSNN, trách nhiệm pháp lý của các cơ quan quản lý thu NSNN khi thực hiện chính sách huy động, động viên của nhà nước.

Nguyên tắc quyết toán thu NSNN:

Thứ nhất, số liệu trong báo cáo quyết toán thu NSNN phải chính xác, trung thực, đầy đủ. Số quyết toán thu NSNN là số đã thực nộp vào ngân sách hoặc đã hạch toán thu NSNN qua kho bạc nhà nước. Các khoản thu thuộc ngân sách các năm trước nộp ngân sách năm sau phải hạch toán vào thu ngân sách năm sau.

Thứ hai, báo cáo quyết toán thu NSNN phải làm đúng theo các nội dung trong dự toán được giao và theo mục lục ngân sách. Báo cáo quyết toán năm phải có báo cáo thuyết minh tăng, giảm các chỉ tiêu thu so với dự toán giao.

Thứ ba, Thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực và đầy đủ báo cáo quyết toán của đơn vị mình.

Thứ tư, Kho bạc nhà nước các cấp có trách nhiệm tổng hợp số liệu quyết toán gửi cơ quan tài chính cùng cấp để cơ quan tài chính lập báo cáo quyết toán. Kho bạc nhà nước có trách nhiệm xác nhận vào số liệu thu NSNN trên báo cáo quyết toán của các cấp ngân sách, đơn vị sử dụng ngân sách.

Thứ năm, Kiểm toán nhà nước có trách nhiệm kiểm toán báo cáo quyết toán thu NSNN trước khi Quốc hội, HĐND các cấp phê chuẩn quyết toán thu NSNN.

Quyết toán thu NSNN cấp huyện được thực hiện theo trình tự sau:

Bước 1: Các đơn vị thực hiện thu ngân sách gửi báo cáo thu – chi ngân sách có xác nhận của kho bạc nhà nước cho phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện.

Bước 2: Phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện thẩm định quyết toán thu, chi ngân sách xã đã được HĐND cấp xã phê chuẩn; thẩm định, xét duyệt quyết toán ngân sách các đơn vị dự toán cấp I thuộc cấp mình; tổng hợp, lập báo cáo quyết toán thu NSNN trên địa bàn huyện được giao và quyết toán thu, chi ngân sách huyện trình UBND cấp huyện để gửi ban Kinh tế xã hội của HĐND cấp huyện để thẩm tra, đồng thời gửi Sở Tài chính.

Bước 3: UBND cấp huyện báo cáo thường trực HĐND cấp huyện quyết toán ngân sách để cho ý kiến. Sau khi có ý kiến của thường trực HĐND cấp huyện, UBND cấp huyện trình HĐND cấp huyện xem xét, phê chuẩn quyết toán ngân sách. Chậm nhất 05 ngày làm việc kể từ ngày báo cáo quyết toán được phê chuẩn, UBND cấp huyện gửi báo cáo quyết toán ngân sách huyện cho UBND cấp tỉnh, Sở Tài chính.

Bước 4: Sở Tài chính có trách nhiệm thẩm tra báo cáo quyết toán thu – chi NSNN cấp huyện. Trường hợp có sai sót phải báo cáo UBND tỉnh yêu cầu HĐND cấp huyện điều chỉnh theo quy định.

1.2.3.4. Thanh tra, kiểm tra thu ngân sách nhà nước

Công tác Thanh tra, kiểm tra thu NSNN có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lý thu NSNN, góp phần đảm bảo việc thu ngân sách thực hiện

thu đúng, thu đủ và kịp thời theo quy định của pháp luật, tránh thất thu ngân sách. Từ đó tạo nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác thanh tra thu ngân sách nhà nước là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về lĩnh vực ngân sách nhà nước với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về thu ngân sách nhà nước. Công tác thanh tra thu ngân sách nhà nước do Thanh tra nhà nước thực hiện theo chuyên đề hoặc thanh tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm.

Công tác kiểm tra việc thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật của nhà nước về thu ngân sách của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân được thực hiện bởi Chi cục thuế, phòng Tài chính – Kế hoạch thực hiện theo quy định của Bộ Tài chính hướng dẫn về việc hướng dẫn xét duyệt, thẩm định và thông báo quyết toán.

Yêu cầu của thanh tra, kiểm tra công tác thu NSNN:

Được tiến hành kịp thời, thường xuyên, có thể diễn ra theo định kỳ hoặc đột xuất tuỳ theo nội dung và hình thức.

Đảm bảo công khai, khách quan, đúng theo quy định của pháp luật.

Phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về thu NSNN qua đó thu hồi tiền, tài sản cho Nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của cơ quan, tổ chức, cá nhân và góp phần duy trì trật tự, kỷ cương xã hội.

Chỉ ra sự khác biệt giữa thực tế thực hiện so với kế hoạch, nguyên nhân sai khác và đưa ra phương án xử lý kết quả. Từ đó ra thông báo kết luận kiểm tra, thanh tra.

Nội dung của thanh tra, kiểm tra công tác thu NSNN

Thanh tra, kiểm tra sự tuân thủ chế độ, chính sách, pháp luật nhà nước về thu ngân sách của cơ quan, tổ chức, cá nhân gồm: Kiểm tra căn cứ pháp lý các khoản thu NSNN, tính hợp pháp, hợp lệ và lưu trữ hồ sơ gốc có liên quan; kiểm tra các chứng từ thu NSNN; kiểm tra tiêu chuẩn, định mức về thu NSNN; kiểm tra sổ sách kế toán, các biểu mẫu theo quy định, kiểm tra việc hạch toán kế toán các khoản thu NSNN…

Mục đích của thanh tra, kiểm tra nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về thu NSNN, phát hiện thiếu sót trong