Một Số Quan Điểm Về Hoàn Thiện Chính Sách Phát Triển Làng Nghề Tỉnh Bắc Ninh

2.4.6. Chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh để nâng cao sức cạnh trang của các làng nghề trong hội nhập kinh tế quốc tế

Trong điều kiện mở cửa hội nhập kinh tế thế giới thì năng lực cạnh

tranh của các DN có y nghĩa sống còn đối với sự tồn tại và phát triển của các LN. Thực tế các LN ở Bắc Ninh tuy có sự tăng trưởng và phát triển khá nhanh nhưng năng lực cạnh tranh còn hạn chế như: năng xuất lao động chưa cao, chất lượng và tính độc đáo của sản phẩm còn thấp, trình độ công nghệ và khả năng tiếp cận công nghệ mới còn hạn chế, chi phí đầu vào còn cao và chưa hợp lý, dẫn đến giá cả cao chưa cạnh tranh so với hàng nhập khẩu, thị trường đầu ra cho sản phẩm chưa ổn định và bền vững.

Mặc dù nhà nước và chính quyền địa phương cũng đã có nhiều chính sách hỗ trợ các DN, song cần phải có một chiến lược tổng thể quốc gia về hội nhập kinh tế quốc tế để các Bộ ngành, địa phương và từng DN cụ thể hoá chiến lược riêng của mình cho phù hợp, đồng thời xây dựng các chính sách thiết thực hỗ trợ DN xúc tiến đầu tư thương mại, đổi mới trang thiết bị công nghệ, thay đổi mẫu mã, chất lượng sản phẩm nhằm hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm. Đặc biệt là địa phương cần phải coi trọng các yêu cầu khách quan về thống nhất môi trường đầu tư phù hợp với các cam kết quốc tế và chủ động hợp tác thống nhất nhận thức và hành động với vùng thủ đô, vùng trọng điểm kinh tế Bắc Bộ và cả nước để xử lý các vấn đề về phát triển LN trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế trước mắt và dài hạn.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2:

Luận án đã khái quát điều kiện tự nhiên, KT – XH của tỉnh Bắc Ninh có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển các LN. Ở đó, bao hàm cả thuận lợi và khó khăn đối với hoạt động SXKD ở các LN.

Luận án đã đi sâu phân tích những chính sách của Nhà nước và địa phương từ 1997 đến nay có tác động đến sự phát triển các LN ở tỉnh Bắc Ninh. Từ thực tế phát triển các LN, luận án đã làm rõ những thành tựu và hạn chế cùng những nguyên nhân của các hạn chế. Đó là cơ sở để luận án rút ra một số bài học kinh nghiệm có ý nghĩa lý luận và thực tiễn trong hoạch định và thực thi chính sách phát triển LN, góp phần thúc đẩy CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn tỉnh Bắc Ninh hiện nay.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 209 trang tài liệu này.

Chương 3

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ Ở TỈNH BẮC NINH TRONG THỜI GIAN TỚI

3.1. Một số quan điểm về hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề tỉnh Bắc Ninh

3.1.1. Hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề phải phù hợp với vai trò của làng nghề trong sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

Một chính sách cho là hiệu quả khi nó có đối tượng, phạm vi điều

chỉnh rộng và có tác dụng đạt mục đích cao của chính sách. Vì vậy trước tiên cần phải đánh giá phạm vi đối tượng điều chỉnh có vai trò ảnh hưởng như thế nào đối với tình hình KT - XH của địa phương để từ đó hoàn thiện chính sách phù hợp.

Với tỉnh Bắc Ninh, LN đóng vai trò quan trọng trong nền KT - XH địa phương: LN phát triển nhanh cả số lượng, chất lượng, phân bố rộng khắp toàn tỉnh, đóng góp phần đáng kể vào tổng sản phẩm của tỉnh, giải quyết công ăn việc làm… và thực tế những năm qua LN ở Bắc Ninh phát triển với tốc độ cao, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh và đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trưởng KT - XH của tỉnh. Vấn đề phát triển LN không chỉ là vấn đề quan tâm của chính quyền mà là sự quan tâm của mọi người dân trong tỉnh. Do đó trong quan điểm xây dựng chính sách phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh cần phải xác định các chế tài đủ mạnh để kích thích sự phát triển của các LN, mặt khác cũng cần lồng ghép quan tâm đến LN trong các chính sách phát triển KT - XH chung của tỉnh.

3.1.2. Hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề trên cơ sở phát huy tiềm năng thế mạnh của địa phương và những đặc điểm của làng nghề trong công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn

Những điều kiện tự nhiên, đặc điểm KT - XH và các nguồn lực khác tại

địa phương có ảnh hưởng rất lớn đến phát triển LN. Vì vậy, hoàn thiện chính sách phát triển LN phải chú ý đến các yếu tố này nghĩa là chính sách cần khuyến khích để phát huy được những lợi thế so sánh về vị trí địa lý thuận lợi là tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, giáp thủ đô và có hệ thống giao thông thuận tiện để phát triển, giao lưư hợp tác kinh tế, thu hút đầu tư, áp dụng cải tiến kỹ thuật, công nghệ, máy móc thiết bị… Bắc Ninh là tỉnh có nền văn hoá phong phú, có nhiều cảnh quan du lịch và các lễ hội truyền thống… nên chính sách phát triển LN cần phải chú ý kết hợp phát triển SXKD và thúc đẩy du lịch LN nhằm khai thác có hiệu quả các tiềm năng. Mặt khác, chính sách cũng cần hạn chế và khắc phục những khó khăn. Là tỉnh diện tích nhỏ hẹp, dân số đông, vì vậy chính sách phát triển LN cần rất chú ý đến phát triển nguồn nhân lực, chú ý khuyến khích các ngành nghề trong nông thôn sử dụng nhiều lao động nhằm giải quyết việc làm. Đồng thời, chính sách phát triển LN cũng cần phải phù hợp với đặc điểm thực tế của các LN trong tỉnh như chính sách cần ưu đãi, khuyến khích tập trung vào một số sản phẩm LN có số lượng lớn, có sức cạnh tranh cao như đồ gỗ mỹ nghệ, sắt thép, giấy… Chính sách cũng cần khuyến khích ưu đãi các vùng khó khăn chưa có ngành nghề và các LN thông qua chính sách nhân cấy nghề mới và các ưu đãi khác nhằm giải quyết việc làm, tăng thu nhập. Chính sách phát triển LN cần gắn với khuyến khích phát triển hạ tầng nông thôn và phát triển toàn diện công nghiệp - nông nghiệp và dịch vụ theo tiến trình CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn.

3.1.3. Hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề theo thực tế định hướng và mục tiêu phát triển làng nghề của địa phương

Các chính sách có định hướng và mục tiêu cụ thể. Phương hướng và

mục tiêu phát triển LN của tỉnh được xây dựng trên nhiều căn cứ khác nhau từ điều kiện tự nhiên, KT - XH, từ trình độ phát triển KT - XH và kết cấu hạ tầng, từ mục tiêu KT - XH của cả tỉnh, kể cả những kết quả, kinh nghiệm trước đó và những dự báo xu thế phát triển trước, những yêu cầu đòi hỏi của tình hình mới v.v… Vì vậy, việc hoàn thiện chính sách hay hoạch định chính sách mới phải bám chắc phương hướng và mục tiêu đã đặt ra. Để phát triển LN theo hướng CNH, HĐH, kết hợp yếu tố truyền thống và yếu tố hiện đại thì chính sách cần phải khuyến khích, hỗ trợ tích cực cho việc chuyển giao khoa học công nghệ, áp dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, hỗ trợ CSHT LN v.v… Để đa dạng hoá ngành nghề, đa dạng hình thức tổ chức sản xuất thì chính sách cần tập trung các biện pháp khuyến công, khuyến khích mọi thành phần kinh tế phát triển, các quy định ưu đãi, khuyến khích đảm bảo công bằng, minh bạch, không phân biệt đối xử v.v… Để đạt mục tiêu về số lượng LN và giải quyết việc làm… Các chính sách cần tập trung là đào tạo nguồn nhân lực, nhân cấy nghề mới, phát triển nghề thế mạnh, khôi phục các LN, ngành nghề đã mai một v.v… Hay như để đạt mục tiêu cụ thể bảo vệ môi trường thì các chính sách về môi trường cần được chú trọng tương xứng v.v…

3.1.4. Hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề gắn với chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần của Đảng và nhà nước

Hiện nay, ở các LN của tỉnh Bắc Ninh thành phần kinh tế là các hộ gia

đình cá thể, các cơ sở SXKD là Công ty cổ phần, Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty tư nhân, Hợp tác xã, trang trại… đều là kinh tế tư nhân. Do vậy, hoàn thiện chính sách phát triển LN nhất thiết phải quán triệt chủ trương của Đảng và

Nhà nước trong việc tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân, nhằm góp phần giải phóng lực lượng sản xuất, thúc đẩy phân công lao động xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH, HĐH, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội đất nước. Theo đó, chính sách phát triển LN cần phải tạo ra nền tảng pháp lý cơ bản cho “sân chơi” bình đẳng nói chung và phát triển kinh tế tư nhân nói riêng, xoá bỏ sự phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế, tạo các điều kiện thuận lợi về thành lập doanh nghiệp, đăng ký kinh doanh, đầu tư… Chính sách cũng cần quan tâm đến mở cửa thị trường cho các doanh nghiệp tư nhân, bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp… và do đó một loạt các cơ chế chính sách về đất đai, tài chính, tín dụng… cũng cần được hoàn thiện, sửa đổi bổ sung cho phù hợp.

3.1.5. Hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề phải phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế

Các chính sách của Nhà nước cần phải được tôn trọng các quy luật của

nền kinh tế thị trường, tôn trọng vai trò phân bổ nguồn lực của thị trường. Tuy nhiên, chính sách một mặt có thể đạt được hiệu quả cao trong phân bổ nguồn lực và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mặt khác có thể xử lý những khiếm khuyết của kinh tế thị trường dựa trên nguyên tắc công bằng, dân chủ. Hay nói cách khác các chính sách là công cụ quản lý điều hành vĩ mô của Nhà nước nhằm đảm bảo cho nền kinh tế phát triển tự do nhưng đảm bảo được mục tiêu phát triển bền vững. Chính sách phát triển LN phải hoàn thiện theo hướng tự do hoá kinh tế, mở rộng quyền xuất nhập khẩu, từng bước cắt giảm hàng rào thuế quan và phi thuế quan, mở rộng hội nhập kinh tế quốc tế và thực hiện các cam kết của hội nhập, các quy định của WTO. Chính sách cần hướng tới khuyến khích sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm và bình đẳng của các chủ thể kinh tế, một mặt bằng pháp lý và các điều kiện kinh doanh chủ yếu trên thương trường cho các doanh nghiệp

thuộc mọi thành phần kinh tế đồng thời cần hoàn thiện điều chỉnh các hành vi, cơ chế hoạt động trên thị trường còn thiếu hoặc chưa phù hợp với cơ chế thi trường và yêu cầu của hội nhập quốc tế nhằm hình thành và phát triển đồng bộ các loại thị trường chủ yếu: thị trường hàng hoá dịch vụ và thị trường các yếu tố sản xuất như thị trường tài chính, thị trường bất động sản, thị trường lao động, khoa học công nghệ v.v… Và cuối cùng để thực hiện yêu cầu này thì phải hoàn thiện đổi mới về thủ tục hành chính, đổi mới vai trò, chức năng quản lý của Nhà nước đối với nền kinh tế quốc dân.

3.1.6. Hoàn thiện chính sách phát triển làng nghề phải phù hợp chiến lược phát triêng kinh tế - xã hội

Các chính sách tác động đến LN phải đảm bảo quá trình phát triển có

sự kết hợp chặt chẽ, hợp lý và hài hoà giữa 3 mặt của sự phát triển là: phát triển kinh tế nhất là tăng trưởng kinh tế; phát triển xã hội nhất là thực hiện tiến bộ công bằng xã hội, xoá đói giảm nghèo, giải quyết việc làm và bảo vệ môi trường nhất là xử lý, khắc phục ô nhiễm, phục hồi và cải thiện chất lượng môi trường khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên. Hoàn thiện và phát triển thể chế chính sách phát triển LN phải phù hợp với những lựa chọn ưu tiên về ngành nghề, sản phẩm có ưu thế ở địa phương, ưu tiên phát triển khu, cụm công nghiệp LN và đa nghề gắn với phát triển bền vững đô thị hoá, những ưu tiên về CSHT, ngành nghề nông thôn, những vùng sinh thái, vùng văn hoá du lịch, những ưu tiên về giải quyết việc làm, giáo dục, y tế, về sử dụng tài nguyên đất, nước, khoáng sản… và các ưu tiên về phòng ngừa kiểm soát ô nhiễm, suy thoái môi trường v.v… Các chính sách vừa phải khuyến khích phát triển SXKD nhưng vừa phải đảm bảo giữ gìn bảo tồn các giá trị văn hoá của các LN, ngành nghề, các di tích lịch sử, cảnh quan thiên nhiên, các phong tục, lễ hội truyền thống cổ truyền v.v…

3.2. định hướng và mục tiêu phát triển làng nghề ở tỉnh bắc ninh

3.2.1. Định hướng phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh

Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng bộ lần thứ 17 (năm 2005) đã nhấn mạnh: “Phát triển LN có vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển KT - XH của tỉnh” và chủ trương: “Trong những năm tới cần đẩy mạnh phát triển các LN mà sản phẩm đa dạng có sức cạnh tranh trên thị trường, nhất là những LN sản xuất thép, đồ gỗ mỹ nghệ, giấy, tiếp tục hỗ trợ những LN có sức phát triển kém, có biện pháp nhằm khôi phục những LN đã mai một”{41, tr.37}. Trên cơ sở chủ trương này, định hướng phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới là:

- Phát triển làng nghề theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Các LN cần phải được phát triển theo hướng gắn với công nghiệp, có tác động cải tạo nền nông nghiệp, cung cấp những công cụ chế biến nông nghiệp, trong đó chú ý đến công nghiệp chế biến nông sản và ngành nghề nông thôn. Phát triển mạnh mẽ sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, khuyến khích và sắp xếp lại các ngành nghề có sản phẩm chất lượng tốt được các nước trên thế giới ưa chuộng như: đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ, đồ đồng mỹ nghệ Đại Bái, tranh thêu Xuân Lai, khuyến khích các hộ sản xuất, các doanh nghiệp làm đồ gốm Phù Lãng cải tiến công nghiệp, áp dụng kĩ thuật tiên tiến vào sản xuất.

- Phát triển làng nghề theo hướng kết hợp yếu tố truyền thống và yếu tố hiện đại.

Việc đổi mới và hiện đại hoá kỹ thuật là một yêu cầu quan trọng có tính sống còn đối với LN. Vì cứ theo phương pháp thủ công thuần tuý như trước, các sản phẩm không được cải tiến, không có khả năng cạnh tranh và khó tiêu thụ. Do vậy nhất thiết phải đưa ngành nghề truyền thống từng bước lên trình