Các Tiêu Chí Để Xây Dựng Mô Hình Phát Triển Du Lịch Dựa Vào Cộng Đồng Gắn

- Năm 2010 dự báo còn 20%, năm 2011 còn 17%, năm 2012 còn

14,8%, năm 2013 còn 12,92%, năm 2014 còn 9,89%, năm 2015 còn 5%, năm 2020 về cơ bản không còn hộ nghèo.

- Tỷ lệ giảm các năm như sau: năm 2010 là 3%, năm 2011 là 3%, năm 2012 là 4%, năm 2013 là 4%, năm 2014 là 5%, năm 2015 là 6%.

(5) Tỷ lệ hộ gia đình văn hóa, năm 2010 là 80%, năm 2015 là 90%, năm 2020 là 95%.

(6) Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng, năm 2010 là 26%, năm 2015 là 20%, năm 2020 còn 15%.

(7) Tạo công ăn việc làm mới, từ nay đến năm 2010 là 9,5 nghìn người, từ năm 2011 đến 2020 khoảng 5,5 nghìn người.

(8) Tỷ lệ người tập thể thao, năm 2010 là 20%, năm 2015 là 30%, năm 2020 là 40%.

3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH GẮN VỚI XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO Ở LÀO CAI

3.2.1. Xây dựng mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 220 trang tài liệu này.

Như đã trình bày tại Chương 2, hiện nay du lịch Lào Cai đã bước đầu triển khai thí điểm mô hình du lịch dựa vào cộng đồng góp phần xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, mô hình thí điểm tại bản Sín Chải chưa được phân tích, đánh giá thực trạng để có thể phát triển và nhân rộng mô hình này ra các địa bàn trong Tỉnh. Các điểm du lịch nổi tiếng khác ở các huyện nghèo của Lào Cai cũng chưa được ứng dụng mô hình phát triển du lịch phù hợp để phát huy được thế mạnh sẵn có về tài nguyên du lịch để góp phần xóa đói giảm nghèo. Mô hình phát triển du lịch gắn với xóa đói giảm nghèo mới chỉ theo hướng phát triển các tuyến, điểm du lịch cộng đồng. Vì vậy, dựa trên cơ sở lý luận về mô hình du lịch dựa vào cộng đồng, kinh nghiệm thực tế của các nước và một

số địa phương trong nước và thực tế thí điểm mô hình du lịch dựa vào cộng đồng tại Lào Cai, cần thiết phải xây dựng, triển khai mô hình du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo để phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội và góp phần vảo công cuộc xóa đói giảm nghèo của Tỉnh.

3.2.1.1. Các tiêu chí để xây dựng mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo

Tiêu chí đạt được của mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo cần phải đáp ứng và thỏa mãn các vấn đề sau:

- Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng để bảo tồn giá trị tài nguyên thiên nhiên và nhân văn góp phần phát triển bền vững góp phần xóa đói giảm nghèo cho cư dân bản địa.

- Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng là góp phần phát triển kinh tế địa phương, tạo thu nhập cho cộng đồng cư dân bản địa.

- Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo tại một địa bàn phải đạt được giải quyết công ăn việc làm cho đại đa số người dân địa phương.

- Phát triển du lịch du lịch cộng đồng là để khuyến khích cộng đồng xây dựng và tạo ra sẩn phẩm du lịch đặc trưng của địa bàn để thu hút khách du lịch.

- Phát triển du lịch và xây dựng nâng cấp cơ sở hạ tầng tại địa bàn nhằm tạo ra các điều kiện tốt nhất cho cộng đồng dân cư.

- Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng là để nâng cao trình độ và nhận thức cho cộng đồng cư dân địa phương.

3.2.1.2. Mô hình mẫu phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo ở Lào Cai

Dự kiến mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo như sau:

Chính quyền các cấp và các tổ chức đoàn thể

Cộng đồng dân cư thực hiện

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo tại một địa bàn

Thị trường khách du lịch

Các tổ chức phi chính phủ

Tài nguyên du lịch

Mô hình 3.1 Mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với

xóa đói giảm nghèo

* Về địa điểm triển khai: cần cân nhắc và lựa chọn một số địa bàn để phát triển mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo, sau đó tổng kết rút kinh nghiệm nhân rộng ra các địa bàn khác. Trên địa bàn tỉnh Lào Cai, có thể cân nhắc các vùng có lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, khí hậu mát mẻ, có hệ động thực vật phong phú như huyện Sa Pa, Bát Xát ở phía Tây Bắc, huyện Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương ở phía Đông Bắc, huyện Bảo Yên, Bảo Thắng, Văn Bàn ở phía Tây Nam của tỉnh Lào Cai. Để đảm bảo mục tiêu của phát triển du lịch gắn với xóa đói giảm nghèo, trước hết cần tiếp tục tổng kết đánh giá kinh nghiệm mô hình thí điểm tại bản Sín Chải – Sa Pa để nhân rộng mô hình du lịch dựa vào cộng đồng góp phần xóa đói giảm nghèo ra các địa bàn khác. Về địa điểm triển khai, cần thiết phải lựa chọn địa bàn có tỷ lệ hộ nghèo còn cao của Tỉnh để phát triển mô

hình này, cụ thể là các huyện Bắc Hà (50,24%), Si Ma Cai (62,5%), Mường Khương (57,87%).

* Xác định thành phần tham gia mô hình.

Trên cơ sở phân tích thực trạng phát triển du lịch, vai trò cộng đồng dân cư tại địa bàn triển khai mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo, đề xuất các thành phần tham gia mô hình như sau:

- Chính quyền các cấp và các tổ chức đoàn thể:

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo tại một địa bàn cần phải nhận được sự ủng hộ tích cực của nhiều cấp chính quyền và các tổ chức đoàn thể tại địa phương như: Ủy ban nhân dân các cấp có vai trò quan trọng trong việc định hướng phát triển du lịch địa phương thông qua Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Lào Cai, Phòng Du lịch và tổ chức hỗ trợ phát triển du lịch xóa đói giảm nghèo.

Ngoài ra, phát triển du lịch cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo còn cần phải có sự hỗ trợ tham gia của các tổ chức đoàn thể tại địa bàn thì mới có thể thành công. Các tổ chức đoàn thể ở đây là tổ chức công đoàn, thanh niên, mặt trận tổ quốc, hội phụ nữ, hội nông dân tại địa bàn dự định triển khai phát triển du lịch xóa đói giảm nghèo của Lào Cai.

- Cộng đồng dân cư thực hiện:

Cộng đồng dân cư tại địa bàn tham gia thực hiện cần hiểu được mục đích của phát triển du lịch cộng đồng phục vụ cho xóa đói giảm nghèo tại địa phương mình, sẵn sàng hưởng ứng tham gia vào các chương trình hành động phát triển du lịch, bảo vệ tài nguyên thiên thiên và văn hóa truyền thống mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống của họ.

Cộng đồng dân cư là người đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật cho phát triển du lịch như: các nhà nghỉ, nhà trọ phục vụ khách lưu trú, đầu tư vào hệ thống nhà hàng, quán phục vụ khách ăn uống, đầu tư vào phương tiện chuyển khách

du lịch. Cộng đồng dân cư cung cấp hàng hóa, lương thực thực phẩm, tham gia cung cấp các dịch vụ bổ sung. Cộng đồng dân cư góp vốn đầu tư và tổ chức thi công hệ thống đường xá nông thôn, hệ thống cơ sở hạ tầng tại một vài điểm du lịch phục vụ khách đi lại và tham quan. Cộng đồng dân cư tham gia bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn tài nguyên nhân văn và góp phần quan trọng bảo vệ môi trường, giảm bớt ô nhiễm do hoạt động du lịch gây nên.

- Các tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước:

Các tổ chức phi chính phủ là nguồn cung cấp về kỹ thuật, kinh nghiệm phát triển du lịch dựa vào cộng đồng phục vụ cho xóa đói giảm nghèo, tư vấn cho các công ty lữ hành trong vần đề tuyên truyền quảng cáo thu hút khách du lịch đến tham quan và đào tạo nguồn nhân lực. Vì vậy, cần phát huy và vận dụng một cách hiệu quả các trợ giúp kỹ thuật của các tổ chức này để phát triển mô hình du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo tại Lào Cai nói riêng, sau đó tổng kết rút kinh nghiệm phát triển, nhân rộng áp dụng cho cả nước.

- Thị trường khách du lịch.

Thị trường khách du lịch có vai trò quan trọng đến mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo. Có khách du lịch tức là có cầu du lịch, có cầu mới có cung tức là các nhà cung cấp các cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành du lịch mà trong đó có cộng đồng dân cư là chủ yếu tại địa bàn phát triển du lịch. Giải pháp để thu hút được khách du lịch phải vận dụng đồng bộ các chính sách về marking tổng hợp để thu hút khách du lịch.

3.2.1.3. Cơ chế để mô hình được thực hiện.

- Hoạt động phát triển du lịch có tham gia của cộng đồng dân cơ tại địa bàn cần đặt dưới sự quản lý trực tiếp của chính quyền địa phương, và chỉ đạo

hướng dẫn nghiệp vụ chuyên môn của cơ quan quản lý nhà nước về du lịch tại địa phương.

Để đạt các mục tiêu phát triển du lịch, bảo vệ tài nguyên và nâng cao đời sống cộng đồng dân cư tại địa bàn, cần có quan tâm trực tiếp của chính quyền các cấp đặc biệt là chính quyền cơ sở cấp xã, lãnh đạo các thôn tại địa bàn triển khai mô hình. Công tác quản lý tập trung các lĩnh vực hướng đẫn, chỉ đạo thông qua các chính sách, cơ chế của các ngành các cấp tập trung thông qua bộ máy chính chính quyền địa phương.

- Để đạt các mục tiêu cơ bản cần có các chỉ tiêu giao khoán các nguồn thu cho các thôn, xã tại địa bàn phát triển du lịch. Để tạo ra môi trường thuận lợi trong kinh doanh, đảm bảo các lợi ích các bên tham gia trong đó chú trọng lợi ích của cộng đồng dân cư trực tiếp tham gia cung cấp dịch vụ cần tính toán một cách hợp lý các nghĩa vụ cần phải nộp trong đó có nộp ngân sách địa phương và cân nhắc hài hòa các mối quan hệ giữa các bên tham gia trong đó chú trọng mối quan hệ lợi ích kinh tế của cộng đồng và nhà nước, giữa địa phương thôn xã tại địa bàn.

- Thực hiện cơ chế tự quản của cộng đồng trong hoạt động cung cấp các dịch vụ và bảo vệ tài nguyên môi trường. Tự quản của cộng đồng có vai trò quan trọng đối với phát triển du lịch và công tác bảo vệ bảo tồn tài nguyên môi trường tại các điểm khu du lịch.

- Cơ chế hoạt động kinh doanh du lịch tại địa bàn cần tuân thủ cơ chế thị trường và các quy luật kinh tế có sự quản lý của Nhà nước. Hiện nay, nền kinh tế nước ta đang chuyển sang nền kinh tế thị trường có định hướng XHCN. Vì vậy, hoạt động kinh doanh du lịch cũng phải chịu sự điều tiết của cơ chế thị trường trong đó có quy luật cạnh tranh và quy luật cung cầu khi đó mới đảm bảo cho du lịch phát triển. Điều tiết của thị trường tập trung vào giá

các sản phẩm dịch vụ hàng hoá đảm bảo thu hút khách du lịch và có lợi nhuận, để tránh tình trạng áp đặt giá hoặc bắt chẹt giá đối với khách du lịch.

- Cộng đồng thực hiện tham gia từ đầu các kế hoạch phát triển du lịch. Để đảm bảo cho sự phát triển bền vững thì yếu tố cộng đồng dân cư được tham gia bàn bạc ngay từ đầu về các chủ trương, kế hoạch, cũng như trong quá trình triển khai, thực hiện các kế hoạch, chương trình. Các vấn đề bàn bạc thảo luận cần được công khai dân chủ đặc biệt là cơ chế ăn chia các lợi ích đảm bảo công bằng, người tham gia hoạt động cung cấp dịch vụ phải là người chứng kiến phân chia các lợi ích cho các bên tham gia.

3.2.1.4. Đánh giá những điều kiện cần thiết để vận dụng và thực hiện mô hình phát triển du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo tại một địa bàn của Lào Cai

Điều kiện về sự hỗ trợ từ các tổ chức chính phủ và phi chính phủ: Việc lựa chọn địa bàn dự định để phát triển mô hình du lịch dựa vào cộng đồng góp phần xóa đói giảm nghèo ở Lào cai phải là nơi có điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí và nhận thức của cộng đồng còn nhiều hạn chế, cơ sở hạ tầng chưa phát triển. Các địa bàn có tỷ lệ hộ nghèo còn cao của tỉnh như các huyện Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương ở phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai cần được cân nhắc lựa chọn thí điểm và điều kiện tiên quyết là phải được sử ủng hộ của chính quyền các cấp, cơ quan quản lý chuyên ngành du lịch và các tổ chức phi chính phủ.

Điều kiện về tài nguyên du lịch thiên nhiên: Tài nguyên thiên nhiên là yếu tố cần thiết cho việc thu hút khách du lịch để phục vụ cho phát triển du lịch tại các điểm du lịch. Vì vậy, tại các địa bàn dự định phát triển du lịch cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo cần chú ý đến điều kiện này. Tại các địa bàn có nhiều tài nguyên thiên nhiên phải kể đến huyện Bắc Hà có cao nguyên đã vôi Bắc Hà, khí hậu quanh năm mát mẻ, là một vùng mận Tam

Hoa khổng lồ, có nhiều hang động nổi tiếng; huyện Mường Khương có động Hàm Rồng, nước khoáng Tăckô có thể đưa vào khai thác loại hình du lịch sinh thái.

Theo kết quả tra cứu tài nguyên do Tổng cục Du lịch tiến hành năm 2005 (Phụ lục 5) cho thấy các tài nguyên thiên nhiên của các huyện nghèo của Lào Cai có thể đáp ứng được điều kiện để phát triển mô hình du lịch dựa vào cộng đồng gắn với xóa đói giảm nghèo như sau:

- Tài nguyên du lịch thiên nhiên huyện Bắc Hà: là một huyện thuộc vùng cao nguyên đá vôi gồm nhiều dãy núi với thung lũng hẹp, đất nông nghiệp rất ít chủ yếu là đất lâm nghiệp, sông suối và có khí hậu á nhiệt đới. Tài nguyên thiên nhiên được xếp hạng bao gồm: Dinh Hoàng A Tưởng là di tích văn hóa lịch sử cấp quốc gia với diện tích 2 ha, lượng khách du lịch đến năm 2005 là 12.500 lượt khách; Đền Bắc Hà là công trình kiến trúc cấp quốc gia với diện tích 1 ha, lượng khách du lịch đến năm 2005 là 5.000 lượt khách; hồ Na Cổ là hồ thác nước cấp địa phương với diện tích 5 ha; động Bắc Hà là hang động cấp địa phương với diện tích 5 ha, lượng khách du lịch đến năm 2005 là 200 lượt khách.

- Tài nguyên du lịch thiên nhiên huyện Mường Khương: là một huyện vùng cao biên giới, phía Bắc và Tây Bắc giáp huyện Mã Quan và Hà Khẩu tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Tài nguyên thiên nhiên được xếp hạng bao gồm: núi Cô Tiên là di tích cấp địa phương với diện tích 6 ha, lượng khách du lịch đến năm 2005 là 100 lượt khách; những ngôi nhà cổ là công trình kiến trúc cấp địa phương với diện tích 17 ha, lượng khách đến năm 2005 là 200 lượt khách; Thác Văng Lieng là tài nguyên thiên nhiên cấp địa phương với diện tích 2 ha, lượng khách du lịch đến năm 2005 là 200 lượt khách. Ngoài ra, Mường Khương còn có động Hàm Rồng là một quần thể gồm 4 hang khác nhau trong đó có 2 hang chính nối liên hoàn với nhau dài gần 750 mét nằm ở