Phân tích hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam

2. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án

Trong nước, thời gian qua đã có một số công trình nghiên cứu về hoạt động của công ty tài chính như:

Luận án tiến sỹ kinh tế của Hồ Kỳ Minh (2002) về Giải pháp phát triển Công ty tài chính Bưu điện. Tác giả đã đi sâu nghiên cứu hoạt động của Công ty tài chính Bưu điện, từ đó đề xuất một số giải pháp để thúc đẩy phát triển công ty tài chính trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam; Luận án tiến sỹ kinh tế của Trần Công Diệu (2002) về Những giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển công ty tài chính ở Việt Nam. Tác giả đã đề cập và đánh giá hiệu quả hoạt động, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty tài chính, của loại hình công ty tài chính tại thời điểm công ty tài chính mới được thành lập khi nền kinh tế Việt Nam chưa hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới. Trong luận án, tác giả đã đề xuất một số ý kiến nhằm xây dựng hệ thống các giải pháp mang tính vĩ mô để nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty tài chính Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới hiện nay.

Luận văn thạc sỹ kinh tế của Hoàng Đình Chiến (2001) về Giải pháp hoàn thiện và phát triển các công ty tài chính trong các tổng công ty Nhà nước ở Việt Nam hiện nay đã đề cập một số vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động của các công ty tài chính trong các tổng công ty Nhà nước, làm rõ những kết quả hoạt động của các công ty tài chính và đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển hoạt động tại các công ty này; Luận văn thạc sỹ kinh tế của Ngô Anh Sơn (2002) về Giải pháp phát triển các nghiệp vụ của Công ty tài chính Dệt may đã đi sâu nghiên cứu các nghiệp vụ cụ thể và đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động nghiệp vụ của Công ty tài chính Dệt may. Đồng thời, tác giả đã có một số kiến nghị với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Tổng công ty dệt may Việt Nam (nay là Tập đoàn dệt may Việt Nam).

Tác giả Trịnh Bá Tửu (2003) với công trình: Công ty tài chính trên thế giới và ở Việt Nam đã đề cập đến các loại hình và hoạt động của công ty tài chính trên thế giới và Việt Nam… Ngoài những công trình nghiên cứu trên, còn có một số bài viết đi sâu vào các nghiệp vụ cụ thể của các công ty tài chính, tác giả Nguyễn Đăng Nam (2003) có công trình: Vai trò của các công ty tài chính trong việc phát triển thị trường chứng khoán ở Việt Nam…

Nhìn chung, nội dung nghiên cứu của các tác giả đã đề cập đến nhiều khía cạnh trong hoạt động của công ty tài chính, đặc biệt là công ty tài chính thuộc tổng công ty Nhà nước với mục đích nhằm làm rõ thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn hoạt động của công ty tài chính ở nước ta. Đồng thời, các tác giả còn đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động của các công ty tài chính. Các công trình này chủ yếu nghiên cứu về công ty tài chính trong thời gian từ 2003 trở về trước, khi các công ty tài chính vừa hình thành, mới bắt đầu đi vào hoạt động trong điều kiện Việt Nam chưa gia nhập WTO.

Ở nước ngoài có một số công trình nghiên cứu về công ty tài chính và thị trường tài chính như: Sundararajan, V. (1990), “Financial sector Reform and Central banking in Centrally Planned Economies”, IMF Working Paper WP/90/120; Singh, Ajit and Javed, Hamid (1992), “Corporate Financial Structures in Developing Countries”, Technical paper No 1, International Finance Corporation, Washington D.C; Breadley, R.A and S.C. Mayers (1996), Principles of Corporate Finance (5th) New York: McGraw-Hill;

Claessens, Stijn; Djankov, Semeon; and Klingebiel Daniela (2000), “Stock Market in transition economies”, Financial Sector Discussion Paper No 5, The World Bank, September; Carmicheal, Jeffrey and Micheal Pomerleano (2002), The Development and Regulation of non-Bank Financial Institutions, The World Bank, Washington D.C; Choudhry, Moorad, Didier Joannas, Richard Pereira and Rod Pienaar (2002), Capital Market Instrument: Analysis and Valuation, Financial Times – Prentice Hall, London-Amsterdam… Nhìn

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 211 trang tài liệu này.

chung, các công trình này đã đi sâu phân tích về thị trường tài chính và hoạt động của công ty tài chính trong nền kinh tế thị trường. Đặc biệt, một số công trình đã đi sâu nghiên cứu về đặc điểm thị trường tài chính và vai trò của công ty tài chính trong các nền kinh tế chuyển đổi.

Tuy nhiên, hiện chưa công trình nào nghiên cứu sâu về hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Đó là lý do nghiên cứu sinh chọn đề tài nghiên cứu: “Hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam: kinh nghiệm và giải pháp”.

3. Mục tiêu nghiên cứu của luận án

- Từ nghiên cứu hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam để rút ra một số bài học kinh nghiệm là cơ sở cho việc đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của Công ty tài chính Dầu khí trong giai đoạn tới.

- Từ nghiên cứu hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt các công ty tài chính thuộc tập đoàn kinh tế ở nước ta trong điều kiện nền kinh tế thị trường và mở cửa hội nhập kinh tế thế giới.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu của luận án: nghiên cứu về hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu về hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, luận án tập trung chủ yếu vào các vấn đề huy động vốn và sử dụng vốn; hoạt động đầu tư; hoạt động dịch vụ tài chính; hoạt động điều phối vốn giữa Công ty tài chính Dầu khí với các đơn vị thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

+ Thời gian nghiên cứu chủ yếu từ năm 2000 đến năm 2007 (thời gian Công ty tài chính Dầu khí 100% vốn Nhà nước).

5. Phương pháp nghiên cứu

- Cơ sở phương pháp luận được sử dụng trong nghiên cứu của luận án là phương pháp duy vật biện chứng cùng với sự kết hợp chặt chẽ giữa phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic.

- Các phương pháp cụ thể được áp dụng trong nghiên cứu bao gồm: phương pháp thống kê, phương pháp so sánh, các phương pháp phân tích kinh tế, phương pháp chuyên gia... để làm rõ hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Đồng thời, luận án đã thu thập, sử dụng và kế thừa có chọn lọc nguồn tài liệu, các số liệu cả trong và ngoài nước phục vụ cho nội dung nghiên cứu của đề tài.

6. Những đóng góp của luận án

- Làm rõ thêm vai trò của công ty tài chính trong nền kinh tế thị trường, đặc biệt là sự cần thiết của công ty tài chính đối với hoạt động của các tập đoàn kinh tế. Từ nghiên cứu hoạt động của các công ty tài chính thuộc tập đoàn kinh tế lớn của một số nước trên thế giới, luận án đã rút ra một số bài học kinh nghiệm có ý nghĩa thực tiễn đối với Việt Nam hiện nay.

- Đã làm rõ thực trạng hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2007; từ kết quả và hạn chế trong hoạt động kinh doanh, luận án đã rút ra một số bài học kinh nghiệm có ý nghĩa lý luận và thực tiễn là cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam hiện nay.

- Luận án đã làm rõ phương hướng và đề xuất một số giải pháp thúc đẩy phát triển Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

7. Kết cấu của luận án

Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án được kết cấu thành 3 chương:

Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản và kinh nghiệm hoạt động của công ty tài chính thuộc tập đoàn kinh tế trong nền kinh tế thị trường.

Chương 2: Thực trạng hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Chương 3: Phương hướng và giải pháp thúc đẩy hoạt động của Công ty tài chính Dầu khí thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VÀ KINH NGHIỆM HOẠT ĐỘNG

CỦA CÔNG TY TÀI CHÍNH THUỘC TẬP ĐOÀN KINH TẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TY TÀI CHÍNH TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

1.1.1. Thị trường tài chính

Trong nền kinh tế thị trường, hệ thống kinh tế của mỗi quốc gia có nhiều loại thị trường hoạt động nhưng về cơ bản có 3 loại: thị trường các yếu tố sản xuất, thị trường sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, thị trường tài chính. Trong đó, thị trường tài chính và các trung gian tài chính đóng vai trò quan trọng, có tính chất quyết định đối với sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia.

Thực tế, thị trường tài chính thực hiện chức năng kinh tế chủ yếu trong việc dẫn vốn từ những người có nhiều vốn vì họ chi tiêu ít hơn thu nhập tới những người thiếu vốn vì họ muốn chi tiêu nhiều hơn thu nhập của họ. Hay nói cách khác trong một nền kinh tế do có những đơn vị dư thừa vốn và có những đơn vị thiếu hụt vốn nên xuất hiện các hướng lưu chuyển tài chính không ngừng giữa các đơn vị dư vốn với các đơn vị thiếu vốn thông qua các trung gian tài chính và các thị trường tài chính.

Thị trường tài chính và các trung gian tài chính đóng vai trò trung gian kết nối giữa các bộ phận dư vốn, ít có cơ hội đầu tư sinh lời với các bộ phận thiếu vốn nhưng có cơ hội đem lại lợi nhuận nếu được đáp ứng về vốn thông

qua sự lưu chuyển của các dòng tài chính. Nói cách khác, thị trường tài chính đã giúp nâng cao năng suất và hiệu quả của toàn bộ nền kinh tế.

Tài chính gián tiếp

Tài chính trực tiếp

Hình 1.1: Những đồng vốn đi qua hệ thống tài chính

1.1.1.1. Các chủ thể tham gia thị trường tài chính

Trong thị trường tài chính, các chủ thể tham gia thị trường là các cá nhân hay tổ chức có nhu cầu gửi tiền hoặc cần đầu tư vào các hoạt động kinh doanh tài chính. Cụ thể:

- Các thể nhân tham gia đầu tư

Thị trường tài chính là nơi để các cá nhân tiết kiệm (gửi tiền vào ngân hàng, quỹ tiết kiệm... ), cho vay, cầm cố, thế chấp tài sản, là nơi đầu tư các loại chứng khoán. Thị trường tài chính giúp công chúng có cơ hội đầu tư những khoản tiền nhàn rỗi của mình, tạo điều kiện luân chuyển vốn dễ dàng. Điều đó giúp nền kinh tế tập trung các khoản vốn nhỏ lẻ nhàn rỗi từ số đông bộ phận công chúng đầu tư vào sản xuất kinh doanh. Đồng thời cho phép công chúng thực hiện đa dạng hoá đầu tư, phân tán rủi ro.

Trên thị trường tài chính, những người tham gia với tư cách người bán là người có nhu cầu chuyển nhượng sử dụng vốn trong thời gian nhất định để thu về khoản giá trị gọi là lãi vay. Những người này đem số tiền nhàn rỗi do mình sở hữu đến ngân hàng, hay tổ chức tài chính để gửi, đầu tư vào một loại chứng khoán nào đó trên thị trường mà theo họ đánh giá là có khả năng mang lại lợi nhuận cao nhất. Khác với hoạt động mua bán thông thường, hoạt động mua bán trên thị trường tài chính chỉ chuyển quyền sử dụng chứ không chuyền quyền sở hữu các khoản vốn vay.

Người tham gia với tư cách người mua là người có nhu cầu sử dụng vốn, thông qua các tổ chức tài chính để vay vốn và chấp nhận trả một khoản giá trị tương ứng với lãi suất cam kết. Những người tham gia với tư cách người mua được quyền sử dụng khoản tiền trên trong thời gian cam kết với người cho vay, sử dụng tiền đi vay theo đúng mục đích cam kết với người cho vay.

- Các pháp nhân tham gia đầu tư

Thị trường tài chính là nơi doanh nghiệp huy động ngân quỹ hay đầu tư vốn, xác lập giá trị của công ty. Những thay đổi đối với giá trị của công ty cung cấp cho ban lãnh đạo công ty những thông tin chính xác về phản ứng của công chúng đối với chính sách và quyết định của công ty. Các pháp nhân tham gia đầu tư vào thị trường tài chính bao gồm nhiều loại với những hình thức đa dạng. Thị trường tài chính tạo điều kiện để các doanh nghiệp tạo vốn và tăng vốn. Các doanh nghiệp có thể tạo vốn bằng cách phát hành cổ phiếu hoặc tăng vốn bằng cách thuê mua các loại bất động sản, động sản trên thị trường tín dụng thuê mua, phát hành trái phiếu, vay tiền từ các định chế tài chính, các nhà tài trợ... Đồng thời liên tục xác định giá trị của các tài sản mà doanh nghiệp hiện đang nắm giữ thông qua sự đánh giá của thị trường. Từ đó thúc đẩy công ty không ngừng hoàn thiện kỹ năng quản trị doanh nghiệp, đổi mới phương thức kinh doanh để đạt hiệu quả cao hơn. Một doanh nghiệp