Những vấn đề lý luận và thực tiễn về miễn trách nhiệm hình sự theo luật hình sự Việt Nam

4) Bốn trường hợp miễn trách nhiệm hình sự áp dụng đối với loại tội phạm đặc thù, điển hình quy định tại Phần các tội phạm - khoản 3 Điều 80,

đoạn 2 khoản 6 Điều 289, khoản 6 Điều 290) và khoản 3 Điều 314 Bộ luật hình sự.

Bốn là, căn cứ vào nội dung và cách quy định (kỹ thuật lập pháp) trong Bộ luật hình sự năm 1999 hiện hành, các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự

được chia thành các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự quy định trực tiềp và các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự quy định gián tiềp (mà một số trường hợp được khoa học luật hình sự thũa nhận). Cụ thể như sau:

1) Chín trường hợp miễn trách nhiệm hình sự quy định trực tiềp trong luật ghi nhận tại Điều 19, khoản 1-3 Điều 25, khoản 2 Điều 69, khoản 3 Điều 80,

đoạn 2 khoản 6 Điều 289, khoản 6 Điều 290 và khoản 3 Điều 314 Bộ luật hình sự.

2) Ba trường hợp miễn trách nhiệm hình sự quy định gián tiềp trong luật: a) do hềt thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự (khoản 1 Điều 23) mà chúng tôi đã phân tích; b) đối với người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng trước khi bị kềt án đã mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi cđa mình, thì căn cứ vào kềt luận cđa Hội đồng giám định pháp y, Tòa án có thể quyềt định đưa họ vào một cơ sở

điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự (khoản 2 Điều 43). Như vậy, đối với trường hợp này ở đây tồn tại hai khả năng (giả thiềt) có thể xảy ra sau khi người đó khỏi bệnh - hoặc là người này có thể phải chịu trách nhiệm hình sự, nều thấy cần thiềt phải truy cứu trách nhiệm hình sự, và có thể được miễn trách nhiệm hình sự, nều đáp ứng yêu cầu và không cần thiềt phải truy cứu trách nhiệm hình sự nữa. Trường hợp thứ hai được coi là gián tiềp áp dụng trường hợp miễn trách nhiệm hình sự có tính chất tùy nghi (lựa chọn). Hơn nữa, thời điểm người đó phạm tội họ vẫn có năng lực trách nhiệm hình sự và vẫn bị coi là chđ thể cđa tội phạm, hành vi do họ thực hiện vẫn nguy hiểm cho xã hội và bị luật hình sự quy