Nghiên cứu mô bệnh học và hóa mô miễn dịch tổn thương tiền ung thư và ung thư biểu mô tế bào gan

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

TRẦN NGỌC MINH

NGHIÊN CứU MÔ BệNH HọC Và HóA MÔ MIễN DịCH TổN THƯƠNG

TIềN UNG THƯ Và UNG THƯ BIểU MÔ Tế BàO GAN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

HÀ NỘI - 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

TRẦN NGỌC MINH

NGHIÊN CứU MÔ BệNH HọC Và HóA MÔ MIễN DịCH TổN THƯƠNG

TIềN UNG THƯ Và UNG THƯ BIểU MÔ Tế BàO GAN

Ngành: Giải phẫu bệnh và Pháp y Mã số: 62720105

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. Nguyễn Văn Hưng

HÀ NỘI - 2020

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn Đảng ủy, Ban Giám Hiệu, Phòng Đào tạo Sau Đại học, Bộ môn Giải phẫu bệnh Trường Đại Học Y Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi tận tình trong thời gian học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Phòng Kế Hoạch tổng hợp, Khoa Giải phẫu bệnh - Bệnh viện ĐHY Hà Nội, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, Bệnh Viện Việt Đức và Trung tâm Giải phẫu bệnh – Tế bào học Bệnh Viện Bạch Mai đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành nghiên cứu của mình.

Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy hướng dẫn của tôi - PGS.TS. Nguyễn Văn Hưng - đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và cũng là người thầy đầu tiên hướng dẫn tôi vào học ngành Giải phẫu bệnh, người khai phá và truyền cho tôi ý tưởng niềm cảm hứng và say mê khi đi sâu nghiên cứu lĩnh vực này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các Thầy, cô, anh, chị, em đồng nghiệp trong Bộ môn Giải phẫu bệnh thân yêu của tôi, đặc biệt Cô TS. Nguyễn Thúy Hương đã truyền đạt kiến thức, luôn dìu dắt, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập cũng như trong công tác hàng ngày.

Tôi xin bảy tỏ lòng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cô, anh chị em nhân viên tập thể Khoa Giải phẫu bệnh – Bệnh viện ĐHY Hà Nội, nơi tôi làm việc và nghiên cứu hàng ngày đã hết lòng vì tôi để hoàn thành Luận án này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các bạn đồng nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ, trao đổi và hợp tác với tôi trong công việc chuyên môn và nghiên cứu khoa học để đến ngày hôm nay tôi mới có thể hoàn thành xong luận án này.

Tôi xin bảy tỏ sự cảm ơn tới các bệnh nhân đã góp phần, hỗ trợ giúp tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình – các Bố, Mẹ và Vợ, các con tôi, cùng người thân và bạn bè đã luôn sát cánh, dành cho tôi sự yêu thương vô bờ và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.

Hà Nội, ngày tháng 12 năm 2020

Tác giả

Trần Ngọc Minh

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Trần Ngọc Minh, nghiên cứu sinh khóa 31 Trường Đại học Y Hà Nội, chuyên ngành Giải phẫu bệnh và Pháp Y, xin cam đoan:

1. Đây là luận án do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS. TS. Nguyễn Văn Hưng.

2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã được công bố tại Việt Nam

3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi nghiên cứu.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những cam kết này.

Hà Nội, ngày tháng 12 năm 2020

Tác giả

Trần Ngọc Minh

NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

AASLD

American Association for the Study of Liver Diseases (Hội gan mật Hoa Kỳ)
AFP	Alpha Fetoprotein
APASL	Asian Pacific Association for the Study of Liver (Hội Gan mật Châu Á Thái Bình Dương)
Arg-1	Arginase-1
B-HCA	β-catenin-mutated HCA – U tuyến tế bào gan đột biến gen Beta-catenin
BN BĐTBL BĐTBN	Bệnh nhân Biến đổi tế bào lớn Biến đổi tế bào nhỏ
CĐHA	Chẩn đoán hình ảnh
CHT	Cộng hưởng từ
CLVT	Cắt lớp vi tính
EASL	European Association for the Study of the Liver (Hội Gan mật Châu Âu)
FNA	(Fine Needle Aspiration) - Chọc hút bằng kim nhỏ
GPB	Giải phẫu bệnh
GPC-3	Glypican-3
GS	Glutamine Synthetase
HepPar-1	Hepatocyte Paraffin-1
H-HCA	Hepatocyte nuclear factor 1 α-mutated HCA – U tuyến tế bào gan đột biến yếu tố 1 α trong nhân tế bào gan.
HMMD	Hóa mô miễn dịch
HSP-70	Heat shock protein – 70 – Protein sốc nhiệt 70.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 178 trang tài liệu này.

I-HCA

Inflammatory HCA- U tuyến tế bào gan viêm
JSH	(Japan Society of Hepatology) - Hội Gan mật Nhật Bản
L-FABP	Liver fatty acid binding protein (Protein liên kết với acid béo của gan)
MBH	Mô bệnh học
NC	Nghiên cứu
NLS	Nốt loạn sản
PAS	Periodic Acid Shiff
pCEA QSNKT	Polyclonal Carcinoembryonic Antigen Quá sản nốt khu trú
SAA	Serum Amyloid A – Protein Amyloid A huyết thanh
SIR	Society of Interventional Radiology (Hội can thiệp điện quang)
TERT	Telomarase sao chép ngược
TNM	Phân loại T, N, M
U-HCA	Unclassified HCA – U tuyến tế bào gan không phân loại
UTBM	Ung thư biểu mô
UTBMTBG	Ung thư biểu mô tế bào gan
UTG	Ung thư gan
UTKNT	U thần kinh nội tiết
UTTBG	U tuyến tế bào gan
VGB	Viêm gan B
VGC	Viêm gan C

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 3

1.1. Cơ sở phân tử của UTBMTBG 3

1.2. Chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan 5

1.2.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán UTBMTBG của Bộ Y tế Việt Nam 5

1.2.2. Dấu ấn sinh học chẩn đoán 6

1.2.3. Chẩn đoán hình ảnh 7

1.2.4. Chẩn đoán giai đoạn lâm sàng 8

1.2.5. Sinh thiết và tế bào học chẩn đoán 9

1.3. Tổn thương tiền ung thư gan 12

1.3.1 Biến đổi tế bào gan 13

1.3.2. Ổ loạn sản 18

1.3.3. Nốt loạn sản 18

1.3.4. U tuyến tế bào gan 19

1.4. Ung thư biểu mô tế bào gan 23

1.4.1. Ung thư biểu mô tế bào gan sớm 23

1.5. Hóa mô miễn dịch liên quan đến chẩn đoán UTBMTBG và tiền ung thư gan 26

1.5.1. Hepatocyte Paraffin-1 26

1.5.2. Arginase-1 27

1.5.3. Glypican-3 27

1.5.4. Glutamine Synthetase 28

1.5.5. Polyclonal Carcinoembryonic Antigen 29

1.5.6. Protein sốc nhiệt 70 29

1.5.7. Dấu ấn CD34 30