Thực Trạng Hệ Thống Chỉ Tiêu Phân Tích Tình Hình Cổ Phiếu

3.2.1.6. Thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tình hình cổ phiếu

Các NHTMCP niêm yết đều công bố thông tin về tình hình cố phiếu trên trang web của. ngân hàng. Tuy nhiên, số lượng, chỉ tiêu sử dụng không đầy đủ và không có bình luận đánh giá.

Minh họa, thông tin về cổ phiếu trên BCTC của CGT, VCB như sau:

Bảng 3.19. Chỉ tiêu phân tích cổ phiếu của CGT

CÁC CHỈ SỐ TÀI CHÍNH CƠ BẢN

Chỉ tiêu ĐVT 31/12/2018 31/12/2017 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2014

MỘT SỐ CHỈ TIÊU HOẠT ĐỘNG KINH DOANH

Tổng tài sản

Tỷ đồng	1.164.435	1.095.061	948.568	779.483	661.242
Vốn chủ sở hữu	Tỷ đồng	67.455	63.765	60.307	56.110	55.259
Vốn điều lệ	Tỷ đồng	37.234	37.234	37.234	37.234	37.234
Tiền gửi khách	Tỷ đồng	825.816	752.935	655.060	492.960	424.181
Tổng dư nợ tín dụng	Tỷ đồng	888.216	837.180	706.876	591.110	477.326
Thu nhập từ hoạt động dịch vụ	Tỷ đồng	5.954	4.302	3.334	2.651	2.117
Tổng thu nhập hoạt động kinh doah HĐKD)	Tỷ đồng	28.736	32.620	26.361	22.744	21.031
Tổng chi phí hoạt động	Tỷ đồng	(14.256)	(15.070)	(12.849)	(10.719)	(9.804)
Lợi nhuận thuần từ HĐKD trước chi phí dự phòng rủi ro tín dụng	Tỷ đồng	14.428	17.550	13.512	12.024	11.226
Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng	Tỷ đồng	(7.751)	(8.344)	(5.059)	(4.679)	(3.923)
Lợi nhuận trước thuế	Tỷ đồng	6.730	9.206	8.454	7.345	7.303
Thuế thu nhập doanh nghiệp	Tỷ đồng	(1.316)	(1.747)	(1.689)	(1.629)	(1.576)
Lợi nhuận sau thuế	Tỷ đồng	5.416	7.459	6.765	5.717	5.727
CHỈ TIÊU HIỆU QUẢ
ROA	%	0,6	0,9	1,0	1,0	1,2
ROE	%	8,3	12,0	11,6	10,3	10,5
CHỈ TIÊU AN TOÀN
Tỷ lệ nợ xấu/ dư nợ tín dụng	%	1,60	1,13	0,93	0,81	0,90
Tỷ lệ an toàn vốn (CAR)	%	>9	>9	>9	>9	>9
CỔ PHIẾU
Cổ phiếu phổ thong	Cổ phiếu	3.723.404.556	3.723.404.556	3.723.404.556	3.723.404.556	3.723.404.556
Giá cổ phiếu (thời điểm cuối năm)	Đồng/cổ phiếu	19.300	24.200	15.050	18.600	13.800
Giá trị vốn hoá thị trường	Tỷ đồng	71.862	90.106	56037	69.255	51.383
EPS	Đông/ cổ phiếu	1.454	1.546	1.432	1.208	1.266
P/E		13,27	15,65	10,51	15,40	10.90

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 203 trang tài liệu này.

Nguồn: BCTN của CGT năm 2018

Bảng 3.20. Chỉ tiêu phân tích cổ phiếu của VCB

2014 2015 2016 2017 2018

MỘT SỐ CHỈ TIÊU HOẠT ĐỘNG	KINH DOANH
Tổng tài sản (TTS)		Tỷ đồng 576.996 674.395 787.935 1.035.293 1.074.027
Vốn chủ sở hữu		Tỷ đồng 43.473 45.172 48.102 52.558 62.179
Tổng dư nợ TD/TTS		% 56,04 57,4 58,5 52,5 58,8
Thu nhập ngoài lãi thuần		Tỷ đồng 5.295 5.749 6.352 7.459 10.870
Tổng thu nhập hoạt động kinh		Tỷ đồng 17.286 21.202 24.886 29.406 39.278
doah HĐKD)
Tổng chi phí hoạt động		Tỷ đồng (6.849) (8.306) (9.950) (11.866) (13.611)
Lợi nhuận thuần từ HĐKD		Tỷ đồng 10.436 12.896 14.929 17.540 25.667
trước chi phí dự phòng rủi ro tín
dụng
Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng		Tỷ đồng (4.591) (6.068) (6.406) (6.198) (7.398)
Lợi nhuận trước thuế		Tỷ đồng 5.844 6.872 8.523 11.341 18.269
Thuế thu nhập doanh nghiệp		Tỷ đồng (1.258) (1.495) (1.672) (2.231) ()3.647
Lợi nhuận sau thuế		Tỷ đồng 4.586 5.332 6.851 9.111 14.622
Lợi nhuận thuần trong kỳ		Tỷ đồng 4.567 5.314 6.832 9.091 14.606

CHỈ TIÊU HIỆU QUẢ

NIM ROE ROA

%	2,35	2,58	2,63	2,66	2.94
%	10.76	12,03	14,59	18,09	25,49
%	0,88	0,85	0,94	1,00	1,39

CHỈ TIÊU AN TOÀN

Tỷ lệ dư nợ cho vay/ hy động vốn Tỷ lệ nợ xấu

Hệ số an toàn vốn (CAR)

%	74,92	76,76	76,71	76,74	77,68
	2,31	1,79	1,46	1,11	0,97
%	11,35	11,04	11,13	11,63	12,14

CỔ PHIẾU

Cổ phiếu phổ thong

Cổ phiếu 2.665 2.665 3.597 3.597 3.597
Tỷ lệ chi trả cổ tức	% 10 10 8 8 8
Giá cổ phiếu (thời điểm cuối	Đồng/cổ 31.900 43.900 35.450 54.300 53.500 phiếu
năm)	Đồng/cổ 31.900 43.900 35.450 54.300 53.500 phiếu
Giá trị vốn hoá thị trường	Tỷ đồng 85.014 116.994 127.514 195.359 192.440
EPS	Đông/ cổ 1.533 1.626 1.566 2.526 3.584 phiếu
DPS	1.000 1.000 800 800 800

Nguồn: BCTC của VCB năm 2018

3.2.1.7. Thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tình hình chấp hành, thực hiện chính sách, chế độ

Các ngân hàng có thương hiệu mạnh nhất hiện nay là các ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước đã chấp hành nghiêm túc các chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà Nước và Chính Phủ. Trong thời gian gần đây, các Ngân hàng thương mại cổ phần nhỏ tìm mọi cách để huy động vốn kể cả việc chạy đua lãi suất đưa mức lãi suất lên cao. Vì vậy, để đảm bảo khả năng thanh toán thì NHTMCP Việt Nam cần tránh chạy đua lãi suất nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp.

3.2.2. Đánh giá thực trạng hệ thống chỉ tiêu tài chính của các Ngân hàng

thương mại cổ phần Việt Nam

Trên cơ sở thực trạng hệ thống chỉ tiêu tài chính trong các NHTMCP Việt Nam, NCS tiến hành đánh giá thực trạng hệ thống chỉ tiêu tài chính của các NHTMCP ở Việt Nam như sau:

3.2.2.1. Các kết quả đạt được

Các NHTMCP đã sử dụng được một số chỉ tiêu cơ bản khi thực hiện phân tích tài chính như các chỉ tiêu về quy mô vả cơ cấu nguồn vốn, quy mô tài sản, hệ số an toàn vốn, tổng dư nợ tín dụng, tỷ lệ nợ xấu, khe hở lãi suất,... qua đó cơ bản thể hiện được thực trạng tài chính của các NHTMCP, phục vụ cho nhu cầu quản lý và sử dụng thông tin.

Các NHTMCP đã sử dụng phương pháp so sánh giữa năm nay với năm trước, giữa thực hiện với kế hoạch, và so sánh với quy định của nhà nước để phân tích tình hình nguồn vốn, phân tích tình hình vốn, phân tích khả năng thanh toán, phân tích tình hình kinh doanh và phân tích rủi ro tài chính của các NHTMCP. Qua đó, giúp cho các nhà quản lý thấy được các chính sách huy động và sử dụng vốn, hiệu quả hoạt động và rủi ro của các NHTMCP. Số liệu các NHTMCP phản ánh thường là 3-5 năm, giúp các chủ thế thấy được tình hình tài chính của ngân hàng trong 1 giai đoạn.

3.2.2.2. Những hạn chế

Qua khảo sát 31 NHTMCP Việt Nam về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính, tác giả rút ra những nhận định chủ quan sau:

- Tên gọi và cách tính toán các chỉ tiêu giữa các ngân hàng và trong cùng một ngân hàng giữa các thời kì không thống nhất. Cụ thể: khi phân tích phân tích chi tiết tinh hình vốn tín dụng, tên và cách tính toán chỉ tiêu giữa các ngân hàng không thống nhất: có ngân hàng dùng chỉ- tiêu “Dư nợ tín dụng” bao gồm cho vay khách hàng, phát hành giấy tờ có giá và tiền gửi, cho vay các TCTD nhưng có ngân hàng tính “Dư nợ tín dụng” chỉ có cho vay khách hàng và phát hành giấy tờ có giá; chỉ tiêu “Huy động vốn”: có ngân hàng tính toán gồm có huy động từ tổ chức cá nhân và các TCTD; có ngân hàng ngầm định là huy động từ tổ chức kinh tế và cá nhân;...

- Số lượng chỉ tiêu sử dụng trong mỗi nội dung phân tích tài chính của các ngân hàng khác nhau là khác nhau, không NHTMCP nào sử dụng đầy đủ các chỉ tiêu trong mỗi nội dung phân tích như phân tích cơ cấu vốn, tính ổn định của nguồn tiền gửi, tốc độ luân chuyển vốn huy động, khả năng sinh lợi hoạt động, chỉ tiêu phản ánh khả năng bù đắp, chịu đụng rủi ro tín dụng hay tỉ lệ đầu tư xấu về trái phiếu... Điều này tạo nên cách đánh giá không toàn diện về năng lực tài chính của NHTMCP.

3.2.2.3. Nguyên nhân của những hạn chế

 Nguyên nhân khách quan

- Do các quy định về chế độ kế toán, tài chính nói chung và của lĩnh vực ngân hàng nói riêng khá nhiều và thường xuyên thay đổi, ít nhiều ảnh hưởng đến việc sử dụng số liệu để tính toán các chỉ tiêu và những kết luận quan trọng;

- Do việc công bố thông tin tài chính của các NHTMCP chỉ mang tính hình thức. Các quy định về công bố thông tin chỉ là quy định vê hình thức và thời điểm thực

hiện công bố thông tin chứ không phải nội hàm của thông tin được công bố. NHNN chưa đưa ra được hệ thống chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính mang tính chuẩn mực (ngoài các chỉ tiêu mang tính khống chế để đảm bảo an toàn trong hoạt động kinh doanh ngân hàng) để hướng dẫn các NHTMCP thực hiện và có cơ sở thực hiện;

- Một nguyên nhân khách quan có tầm ảnh hưởng không kém là thái độ của nhà đầu tư, của khách hàng trước các thông tin tài chính mà NHTMCP cung cấp. Hiện nay, hầu như tất cả nhà đầu tư, khách hàng còn khá dễ dãi, dễ chấp nhận những thông tin công bố mà họ nhận được, không có một công cụ hỗ trợ nào bảo vệ lợi ích hợp pháp của họ khi các NHTMCP cung cấp thông tin không đáp ứng yêu cầu. Nếu nhà đầu tư, khách hàng có những đòi hỏi khắt khe, có những ràng buộc nhất định với các thông tin tài chính của NHTMCP công bố thì sẽ làm cho các NHTMCP có trách nhiệm hơn trong việc công bố thông tin.

Các nguyên nhân từ chính các NHTMCP Việt Nam

- Do ban giám đốc chưa xem xét công tác phân tích tài chính như một bộ phận chức năng của NHTMCP, các NHTMCP xem việc phân tích tài chính là một nhiệm vụ kiêm nhiệm của phòng tài chính kế toán. Vì vậy, không có những quy định về quyền hạn, trách nhiệm cho những người thực hiện công việc này cũng như sự kiêm nhiệm sẽ dẫn đến sự chồng chéo;

- Do NHTMCP thiếu một quy trình phân tích tài chính rõ ràng, khoa học, đầy đủ, chuyên nghiệp. Việc phân tích chủ yếu tiến hành theo kế hoạch lập từ năm trước và theo cảm giác chủ quan, ngẫu hứng của người thực hiện;

- Do NHTMCP chưa nhận thức nghiêm túc được vai trò quan trọng của các thông tin phân tích tài chính đối với chính bản thân ngân hàng cũng như đối với nhà đầu tư. Vì vậy, NHTMCP thực hiện với thái độ đối phó là chủ yếu, thiếu tính chủ động;

- Do NHTMCP chưa đáp ứng được nhân sự đủ trình độ phân tích cũng như những trang bị kỹ thuật, công nghệ thông tin cho việc phân tích. Nhân sự cho phân tích tài chính của NHTMCP phải là người vừa có kinh nghiệm vừa có kiến thức chuyên môn về ngân hàng, kiến thức về phân tích tài chính.

3.3. Kết quả nghiên cứu về thực trạng năng lực tài chính so với khung an toàn Camel của các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

Tại thời điểm 31/12/2018 (tại thời điểm tiến hành nghiên cứu), hệ thống NHTMCP bao gồm 31 ngân hàng (Phụ lục 1), trong đó có 9 ngân hàng có vốn chủ sở hữu trên 15.000 tỷ đồng; 7 ngân hàng có vốn chủ sở hữu từ 8000 tỷ đồng đến 15.000 tỷ đồng; 15 ngân hàng có vốn chủ dưới 8000 tỷ đồng.

Theo niên giám ngân hàng (2018), Vốn chủ sở hữu, trong đó bao gồm vốn điều lệ, là cơ sở và cũng là điều kiện để một NHTM xác định quy mô hoạt động của mình. Nói cách khác, quy mô vốn chủ sở hữu của ngân hàng chi phối quy mô tổng tài sản của ngân hàng. Bởi vậy, để có cơ sở đánh giá năng lực tài chính của các NHTMCP, tác giả thu thập số liệu của 31 NHTMCP và được chia thành 3 nhóm dựa vào quy mô vốn chủ sở hữu, bao gồm:

Bảng 3.21. Bảng phân nhóm các NHTMCP theo qui mô vốn chủ sở hữu

Nhóm các NHTMCP

Tên NHTMCP	Tên giao dịch
Nhóm NHTMCP lớn Gồm 9 ngân hàng có vốn chủ sở hữu >15.000 tỷ	Đầu tư và phát triển Việt Nam	BID
	Công Thương Việt Nam	CTG
	Ngoại Thương Việt Nam	VCB
	Việt Nam Thịnh Vượng	VPB
	Quân đội	MB
	Kĩ Thương Việt Nam	TCB
	Sài Gòn	SCB
	Á Châu	ACB
	Sài Gòn Thương Tín	STB
Nhóm NHTMCP vừa Gồm 7 ngân hàng có vốn chủ sở hữu từ 8.000 đến 15.000 tỷ	Phát triển nhà TPHCM	HDB
	Đại chúng	VPCB
	Xuất nhập khẩu	EIB
	Bưu Điện Liên Việt	LPB
	Tiền Phong	TPB
	Hàng Hải	MSB
	Sài Gòn- Hà Nội	SHB
Nhóm NHTMCP nhỏ Gồm 15 ngân hàng có vốn chủ sỡ hữu dưới 8.000 tỷ	Kiên Long	KLB
	Quốc dân	NCB
	Nam Á	NamA
	Phương Đông	OCB
	Quốc tế	VIB
	Sài Gòn- Công Thương	SGB
	Việt Á	VietA
	Xăng dầu Petrolimex	PGB
	Đông Á	EAB
	An Bình	ABB
	Bắc Á	BacA
	Bản Việt	Banviet
	Bảo Việt	BVB
	Việt Nam Thương Tín	VietB
	Đông Nam Á	SeaB

Nguồn: Tác giả tự tổng hợp

Với số liệu thu thập của 31 NHTMCP, cơ sở đánh giá của luận án có tính trung thực và bao quát. Mặt khác, việc phân chia thành 3 nhóm ngân hàng sẽ giúp cho những phân tích, đánh giá của đề tài chi tiết và có tính xác thực cao hơn.

3.3.1. Thực trạng năng lực tài chính so với khung an toàn Camel của các NHTMCP Việt Nam

3.3.1.1. Thực trạng quy mô và tốc độ tăng trưởng vốn chủ sở hữu

a. Qui mô và tốc độ tăng trưởng vốn chủ sở hữu

Trong nhiều năm trở lại đây, các NHTM Việt Nam nói chung và NHTM cổ phần nói riêng đã có nhiều nỗ lực trong việc gia tăng vốn chủ sở hữu để đảm bảo tuân thủ theo quy định pháp luật cùng như thực hiện chiến lược gia tăng năng lực cạnh tranh của ngân hàng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế (Bảng 3.22)

Bảng 3.22. Quy mô và tốc độ tăng trưởng vốn chủ sở hữu của các NHTMCP giai đoạn 2013- 2018 (ĐV tỷ VNĐ).

Tiêu thức

2013		2014		2015		2016		2017		2018
Số tiền	% tăng	Số tiền	% tăng	Số tiền	% tăng	Số tiền	% tăng	Số tiền	% tăng	Số tiền	% tăng
NHTMCP lớn	51.547	-	67.303	30,6	79.971	18,8	86.600	8,3	93.084	7,5	96.501	3,7
NHTMCP vừa	24.219	-	34.726	43,4	40.762	17,4	42.906	5,3	43.263	0,8	44.901	3,8
NHTMCP nhỏ	13.248	-	18.872	42,5	21.851	15,8	24.695	13,02	26.019	5,36	26.030	0,04
Tổng VCSH NHTMCP	103.411	-	140.453	35,82	164.253	16,9	183.139	11,5	195.123	5,5	203.514	5,7
Mức VCSH/1 NHTMCP	3.397	-	4.130	-	4.439	-	5.386	-	5.913	-	6.167	-
Mức VCSH/1 NHTMNN	16.678	-	22.659	-	27.280	-	34.712	-	40.592	-	42.384	-

Nguồn: Tổng hợp và tính toán của tác giả

Căn cứ vào số liệu vốn chủ sở hữu của 31 NHTMCP Việt Nam, vốn chủ sở hữu của các NHTMCP tăng với trung bình gần 15% từ 2013 đến 2017, trong đó tốc độ tăng lớn nhất là năm 2014 (35,82%).

Nhìn vào diễn biến tăng vốn chủ sở hữu của 3 nhóm ngân hàng được khảo sát trong khoảng thời gian từ 2013- 2016, vốn chủ sở hữu của ngân hàng tăng mạnh nhất trong năm 2014, trong đó tốc độ tăng trưởng lớn nhất ở khối NHTMCP vừa và nhỏ.

b. Đòn bẩy tài chính

Hệ số đòn bẩy tài chính được xác định:

Hệ số đòn bẩy tài chính = Tổng nợ phải trả/ Vốn chủ sở hữu

Nếu xem xét mức độ đảm bảo nợ của ngân hàng qua hệ số đòn bẩy tài chính theo khung an toàn CAMEL thì mặt bằng chung các NHTMCP vẫn đảm bảo trong giới hạn cho phép (Mức trung bình của Nợ phải trả/ vốn chủ sở hữu là 12,5 lần). Tuy nhiên, nếu xét từng nhóm ngân hàng hay từng ngân hàng cá biệt thì mức độ đảm bảo nợ có dấu hiệu giảm sút, thậm chí vượt mức ngưỡng an toàn cần thiết (Bảng 3.23). Trong các nhóm ngân hàng thì mức độ đảm bảo nợ lại trái chiều với quy mô của của các NHTMCP, điều này cho thấy, ngay cả những ngân hàng có quy mô lớn thì mức độ “vững chắc” cũng không hẳn đã cao.

Bảng 3.23. Tỷ lệ nợ phải trả/Vốn chủ sở hữu của các NHTMCP

giai đoạn 2013-2018

(ĐV: lần)

Ngân hàng

2013	2014	2015	2016	2017	2018
NHTMCP nhỏ	6,19	6,25	7,06	5,56	7,12	8,66
NHTMCP vừa	9,07	10,95	12,11	11,01	12,34	13,76
NHTM lớn	9,21	12,56	12,86	11,47	10,7	11,2
Trung bình	8,73	11,12	11,76	10,41	10,57	11,5

Nguồn: Tính toán và tổng hợp của tác giả

c. Mức độ đảm bảo hệ số an toàn vốn

Để đảm bảo chỉ số an toàn hoạt động, bên cạnh việc đáp ứng quy định về mức vốn điều lệ tối thiểu mà cho đến nay tất cả các NHTMCP đều đã đạt yêu cầu, (cho dù không ít các ngân hàng phải khá chật vật để hoàn thành). Các NHTMCP còn phải chấp hành quy định về hệ số an toàn vốn tốn thiểu (Hệ số CAR).

Bằng nhiều biện pháp phù hợp được áp dụng, hầu hết các NHTMCP đã đảm bảo được hệ số an toàn vốn theo quy định của NHNN (Bảng 3.24)

Bảng 3.24. Hệ số an toàn vốn của các NHTMCP giai đoạn 2013-2018

(Đv %)

Ngân hàng

2013	2014	2015	2016	2017	2018
NHTMCP lớn	14,52	12,47	11,25	12,42	12,47	12,09
NHTMCP vừa	10,96	11,69	12,29	13,04	13,8	15,17
NHTMCP nhỏ	21,33	16,46	18,62	25,05	16,31	11,18

Nguồn: Tổng hợp và tính toán của tác giả

Theo công bố của NHNN, hệ số an toàn vốn bình quân của các NHTMCP trong những năm qua đều ở mức trên 12%. Số liệu khảo sát về hệ số an toàn vốn của 31 NHTMCP cho thấy tất cả các NHTM đều đạt mức hệ số an toàn vốn theo quy định.

Qua tính toán mức trung bình về hệ số an toàn vốn ở 3 nhóm ngân hàng theo phân chia của tác giả cho thấy con số hết sức bất ngờ. Ở nhóm các NHTMCP lớn và vừa thì tỷ lệ an toàn vốn lại khá ổn định qua các năm và thấp hơn hẳn so với nhóm các NHTMCP nhỏ. Khối NHTMCP nhỏ khảo sát thì hệ số an toàn vốn dao động khá lớn ở các năm và là nhóm ngân hàng có tỷ lệ đảm bảo an toàn vốn lớn nhất, thậm chí cao gấp 1,5- 2 lần so với mức chỉ số của các NHTMCP lớn (trong giai đoạn 2013-2016).

Mặc dù có nhiều vấn đề cần được bàn luận và xem xét một cách thấu đáo, nhưng xét trên gốc độ tuân thủ theo quy định của pháp luật thì việc tất cả các NHTMCP đều đã đạt mức hệ số an toàn vốn tối thiểu cũng là một nỗ lực đáng ghi nhận của các NHTCP cũng như của hệ thống NHTMVN.

3.3.1.2. Thực trạng quy mô và chất lượng tài sản

a. Quy mô, cơ cấu và tăng trưởng của tổng tài sản

Trong giai đoạn 2013-2018, tốc độ tăng tổng tài sản ở các nhóm NHTMCP khá phù hợp với nhịp độ tăng của mức vốn chủ sở hữu. Nếu so sánh giữa các năm, thì năm 2014 là năm tổng tài sản của các NHTMCP có tốc độ tăng nhanh nhất (Đây cũng là năm mà tốc độ tăng trưởng vốn chủ sở hữu là lớn nhất), và nếu năm 2016 có tốc độ tăng trưởng vốn chủ thấp nhất thì tốc độ tăng trưởng tổng tài sản của các NHTMCP cũng tăng rất thấp, thậm chí sụt giảm ở nhóm NHTMCP lớn (Bảng 3.25).

Xem toàn bộ nội dung bài viết ᛨ