Thành Tố Mỹ Thuật Thể Hiện Qua Trang Phục, Đạo Cụ

4.2. Sơ đồ tiểu lễ Then “Giải hạn”. Nguồn: Nghệ nhân Lường Thị Đứng cung cấp ngày 13-4-2016.

4.3. Sơ đồ lễ Then “Cúng 40 ngày” cho người chết. Nguồn: Nghệ nhân, thầy Then Dương Đình Danh cung cấp ngày 28/6/2015.

4.4. Quy trình tiểu lễ Then “Giả lễ học trò”.

Có thể bạn quan tâm!

Thời gian tiến hành nghi lễ Then: 9/01/2017 (tức 12/12/2016 âm lịch).

Địa điểm diễn ra nghi lễ Then: Làng Trí Yên, xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn)

Gia đình tổ chức nghi lễ: Ông Dương Hữu Khoát (74 tuổi); con trai Dương Hữu Hà (47 tuổi); làm lễ chính cho cháu nội là Dương Hữu Hải (24 tuổi) có căn “con học trò Quan Đốc học” do tác giả ghi chép

Mục đích: Khi gia đình ông Khoát có những bất thường trong cuộc sống, nhiều việc không tốt xảy đến với gia đình, ông đã đi xem thầy Then và được “phán quyết” rằng cháu nội ông là anh Dương Hữu Hải có căn số làm con của Quan Đốc học nên anh Hải phải đi thi vào cửa Quan đấy, nếu “vía” của anh Hải đỗ đạt thì thân xác anh ở trần gian sẽ gặp điều trắc trở. Vì thế, gia đình ông Khoát phải làm lễ “giả lễ học trò” để xin với Vua cha, xin Quan Đốc học khất không đi thi nữa, nếu không làm lễ thì anh Hải sẽ chết….

Trình tự buổi lễ

1. Khắp: Sắp binh mã; mời âm binh từ nhà thầy Then tới gia chủ làm lễ

2. Tháo vế: tẩy uế toàn bộ khu vực thực hành nghi lễ

3. Biên lễ, biên mâm: Chuẩn bị sắp xếp các lễ vật, đồ mã, ….

4. Chứng lễ: Sai quân Vua đi quang cầu, chứng lễ vật của gia chủ

5. Lên đường

6. Săn hươu, săn nai

7. Qua sông, vượt biển

8. Qua các cửa (lễ chính): 5 cửa

- Cửa 1: Vào cửa Vua Chang Há

- Cửa 2: Vào cửa bà sinh (12 bà mụ sinh)

- Cửa 3: Vào cửa năm vị Vua : ứng với quan niệm về ngũ hành, tương khắc, tương sinh

Hoàng đế (Đất)

Xích đế (Lửa)

Hoắc đế Bạch đế

(Thủy) (Kim)

Thanh đế (Mộc)

- Cửa 4: Vào cửa Vua đốc học (đây là vị vua cai quản, giữ sổ sách ghi số mệnh của những người có căn số là con Quan; tổ chức thi cử)

- Cửa 5: Vào cửa Vua Nam Tào (vị vua này giữ sổ sách báo cáo về việc thi cửa giống vua Đốc học; khi làm lễ khất xong thì phải báo cáo để được xóa tên; nếu không thì lễ này không hiệu nghiệm)

9. Lên đường trở về gia đình

10. Khao binh, tán lộc, đốt mã…

PHỤ LỤC 5

HÌNH ẢNH VỀ CÁC THÀNH TỐ NGHỆ THUẬT TRONG NGHI LỄ THEN

5.1. Thành tố mỹ thuật thể hiện qua đồ vàng mã