Chi Tiết Các Công Thức Chủ Yếu Trong Liên Kết Tiếng Việt

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1: CHI TIẾT CÁC CÔNG THỨC CHỦ YẾU TRONG LIÊN KẾT TIẾNG VIỆT

Trong phụ lục chúng tôi giải thích kèm theo ví dụ các liên kết quan trọng trong tiếng Việt. Việc phân chia từ thành tiểu loại dựa theo [16]. Để phân chia nhỏ hơn, thành các tiểu tiểu loại, luận án tham khảo cách chia trong [16], đồng thời thêm vào nhiều tiểu tiểu loại xuất phát từ nhu cầu phân tích liên kết và dịch máy với dạng tuyển có chú giải. Liên kết của một số loại từ đơn giản như định từ, giới từ đã trình bày chi tiết trong luận án sẽ không được nhắc lại trong phụ lục này.

Tiểu từ loại	Đặc điểm phân loại	Ví dụ từ	Tên liên kết	Ví dụ liên kết
Danh từ riêng Proper Noun (Np)	1.Tên người	Tên người: Giáng Kiều Tên nhân vật siêu nhiên: Cuội, Phật,…	SA+ NcN1- SV+ IO	Mai đẹp nàng Giáng Kiều, chú Cuội, đức Phật Nguyễn Du viết tặng Mai
	2. Tên tổ chức	Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Trường Đại học Bách khoa…	NpEp- NNp- SV+ IO	ở Trường Đại học Bách khoa cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trường Đại học Bách khoa đạt (thành tích) tặng trường Đại học Bách khoa (sách)
	3. Tên địa danh, thiên thể	Cổ Loa, Việt Nam, Hỏa Tinh	EpN SV+ DT_LA+ NNp	ở Cổ Loa trên Hỏa Tinh Việt Nam là (đất nước anh hùng) nhân dân Việt Nam
	4. Tên sự kiện	Cách mạng tháng Tám, Cách mạng tháng Mười	NcN6- EsN NNp SV+	cuộc Cách mạng tháng Tám trước Cách mạng tháng Mười sự kiện Cách mạng tháng Tám Cách mạng tháng Tám thành công
	5. Tên tác phẩm	Truyện Kiều, Kinh Thánh	NcN4- SV+	quyển Kinh Thánh,cuốn Truyện Kiều Cách mạng Tháng tám thành công
	6. Tên động vật	Nhân Sư, Xích Thố	NcN2- SV+ DT_LA+ SA+ SHSH+ NNp	con Nhân Sư Xích Thố ăn (cỏ) Nhân Sư là (nhân vật huyền thoại) (ngựa) Bạch Long (rất) hay tượng Nhân Sư Nhân Sư Ai Cập ngựa Xích Thố
	7. Tên đồ vật	Lada, Granit, Penicillin	{PqN-} & {DpN-}& NcN4- NNpNcN4- & NPd+ SV+ NuNp	tất cả những chiếc Lada, những chiếc Lada, chiếc Lada xe Lada, thuốc Penicillin chiếc Lada ấy (chiếc) Lada chạy (chầm chậm) xeLada

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 305 trang tài liệu này.

Tiểu từ loại	Đặc điểm phân loại	Ví dụ từ	Tên liên kết	Ví dụ liên kết
Danh từ cụ thể Concrete Noun (Nt)	1. Người	ông, bà, nam, nữ, nô tì, phi công nhân vật siêu nhiên: phù thủy, ma, thần linh	SH+, SH- {PqNt-} & {DpNt- or McNc- }&{NcN4-}& {NPd+} NN+ SV+ SA+ NtNp+ IO	bố cô giáo, chữ bác sĩ toàn bộ các em học sinh, toàn bộ các học sinh, nhứng học sinh, tất cả học sinh, tất cả ba em học sinh ấy công nhân nhà máy công nhân vận hánh (máy) (người) công nhân chăm chỉ công nhân Việt nam (tôi ) tặng em bé (sách)
	2. Động vật	thú: chó, mèo, cá voi chim: gà, bồ câu cá: trắm, mè, thu lưỡng cư: ếch, nhái bò sát: rắn, thằn lằn côn trùng: kiến, gián thân mềm: ngao, bào ngư giáp xác: tôm, cua, ghẹ động vật hư cấu: rồng, ma gà vi sinh vật: virus, vi khuẩn, vi trùng	NtNp+ {PqN-} & {DpNt- or McNt- }& NcN2- & {NtPd+} SHSV+ NtAp+ EoNt+	chuột Mickey tất cả những con mèo, tất cả những con mèo ấy tai thỏ, sừng trâu gà chạy mèo con (lâu đài) của rồng
	3. Thực vật	cây thân gỗ: lim, đa cây bụi: cúc tần, duối cây thân leo: tơ hồng cây thân cỏ: lau, cói rau, củ: cải bẹ, bầu, bí	{NcN3-}& {DpN-} SV+ NtAp+ NuNNtNt DT_LA+ O	(những) bông lúa rau cải được trồng lúa xanh mướt yến cải bẹ rau bí, dây tơ hồng, quả chuối, giàn bầu cải bẹ là… . mua cải cúc
	4. Lương thực, thực phẩm nói chung	hạt : đậu, lạc, vừng lương thực: thóc lúa, ngô, khoai …	NuNt4- NtNt DT_LA+ OSA+	(hai) cân đậu quả đậu, củ sắn, cây vừng gạo là lương thực mua ngô mùa này, lúa thật xanh tốt
	5. Đồ dùng, vật dụng	vật dụng gia đình:bàn, ghế, ba lô, đồng hồ, điện thoại	NcN4-& {DpN-}&{PqNt-} &{ NtPd+} CH+ NtEmSV+ OEsNt	tất cả những cái bàn ấy bàn gỗ bàn bằng (gỗ) chiếc bàn gỗ thật chắc chắn. sản xuất trên bàn
		dụng cụ thiết bị: búa, kìm, cày, bừa, cuốc, xẻng…	{PqNt-}&{McNt-}&{NcNt-} McNt- EsNt- SV+ NtAp +	ba (cái) kìm trên đe dưới búa búa đóng đinh xẻng to
		phụ tùng, phụ kiện: van, vòi nước, lò xo	NcN4-& {DpN-}&{PqNt-} &{ NtPd+} NN+ or NNMcNt- & NcN4- O-	tất cả những cái vòi nước ấy giường lò xo hai chiếc xích mua lò xo
		đồ chơi: búp bê, bóng bay	NcNt SA+ SV+	con búp bê,quả bóng bay búp bê nhỏ búp bê đi chơi
		máy móc: máy nổ, máy bơm nhạc cụ: đàn, sáo, trống, kèn	SA+ NcN4- & {DpN-}&{PqNt-} &{ NtPd+} O NuNt NtNp SV+ SA+ O-	máy bơm khỏe toàn bộ hai mươi chiếc máy bơm ấy sản xuất máy bơm chiếc đàn, cây sáo,cây đàn trống Paranưng, đàn Piano đàn trở thành (nguồn vui) cây đàn kỳ diệu đập vỡ cây đàn, làm trống, yêu thích đàn
			SH- NuNt- & SH+	tiếng đàn, cây đàn sinh viên
		nhạc cụ: đàn, sáo, trống, kèn	NuNt NtNp SV+ SA+ O-	chiếc đàn, cây sáo,cây đàn trống Paranưng, đàn Piano đàn trở thành (nguồn vui) cây đàn kỳ diệu đập vỡ cây đàn, làm trống, yêu thích đàn
			SH- NuNt- & SH+	tiếng đàn, cây đàn sinh viên
		trang phục: quần áo, giày dép	{McNu}& NuNt O-	hai bộ quần áo sắm sửa quần áo
		trang sức: nhẫn, vòng,	NuNt- NN+ or NN- DT_LA+ O-	chiếc nhẫn nhẫn kim cương, hộp nhẫn nhẫn là (đồ nữ trang) bán nhẫn
		vật dụng khác: củi, đóm, điếu, rơm rạ	NaNt- SV+	đống rơm, bó rạ củi cháy
	6. Chất	mĩ phẩm: son, phấn, thuốc men: ký ninh, cao hổ cốt	SV+ O- DT_LA+ O- NtVu+ {PqNt-} & {DpN-}& NcN4- &{ NtPd+}	phấn gây dị ứng xoa phấn cao hổ cốt là (thuốc bổ) mua ký ninh thuốc an thai toàn bộ những lọ cao hổ cốt
		chất gây nghiện: thuốc phiện, bạch phiến,…	DT_LA+ SA+	thuốc phiện là (chất gây nghiện) ma túy (rất) độc hại
		nguyên vật liệu: lụa, xi măng, mực	CH- EmNt+	áo lụa, nền xi măng, bàn gỗ
		chất rắn: gỗ, đá, sắt, … .	CH- EmNt+	bàn gỗ bằng gỗ
		chất lỏng: bia, cồn, dầu hỏa, dầu ăn	{McNt- & NuN-}	(bốn) lít bia
		chất khí: gas, hydro, oxy	NuN-	(10) kg gas, (hai) bình gas
		chất thải: phân, rác rưởi. .	NN	thùng phân
	7. Tác phẩm	tranh, ảnh, tác phẩm, vở kịch	NtAp	tác phẩm nổi tiếng vở kịch được công diễn vở kịch thành công
	8. Cấu kiện xây dựng	bê tông, thanh dầm, xà. .	SH+ O	xà nhà trộn bê tông
	9. Công trình xây dựng	cầu, đường, quảng trường, nhà hát	SH-	dầm cầu
	10. Phương tiện giao thông	máy bay, ô tô	SH-	lốp ô tô
	Vũ khí	máy bay tiêm kích, khu trục, xe tăng	SH-	xích xe tăng
	Vật nói chung	thanh, que, xiên	CH+	thanh tre
	Bộ phận	cơ thể người cơ thể động vật bộ phận thực vật bộ phận của vật bộ phận tác phẩm	SH+	Tay em bé
	Vũ trụ: sao, hành tinh		NtNp	Sao Kim
	Hiện tượng tự nhiên: bão, mưa, sấm		NtAp NtAo SV+ Nc5Nt	bão mạnh sấm chớp àm ầm bão đến cơn bão
	Đất đai: ruộng, vườn, đồi		EpNt- DT_LA+ SA+ NcNt	ngoài ruộng ruộng là tài sản vườn rộng thửa ruộng, mảnh vườn
	Vùng có nước: sông, hồ		EpNt- DT_LA+ SA+	dưới sông sông là . . . sông rộng
	Nơi tưởng tượng: thiên đầng, địa ngục…		EpNt NN	lên thiên đàng ở địa ngục địa ngục trần gian

Tiểu từ loại	Đặc điểm phân loại	Ví dụ từ	Tên liên kết	Ví dụ liên kết
Danh từ tổng thể General Noun (Ng)	Chỉ những vật khác nhau về loại nhưng thường đi kèm với nhau thành một tập hợp hoàn chỉnh mang ý nghĩa khái quát	nhà cửa, thầy trò, chim muông, nhân dân, quân đội …	NtNg O- SV+ NgNp+	chuyện nhà cửa săn băt chim muông nhân dân nhân dân Việt Nam
Danh từ trừu tượng	Khái niệm, thuật ngữ, chuyên ngành	Khái niệm được khái quát hóa trong tư duy:	SHA+ NaNa	tư tưởng Hồ Chí Minh khoa học vật lý
Abstract Noun (Na)		tật, tư tưởng, khoa học, cuộc sống, sự kiện	NaNc	sự kiện Cách mạng Tháng tám
		chưc vụ: bí thư, thủ tướng, chủ tịch. .	NaNu+	chủ tịch phường
		âm thanh: tiếng, giọng	SHA+	tiếng đàn
		bệnh tật: lao, ung thư	DT_LA+ {NaNa+}	lao là bệnh truyền nhiễm bệnh lao
		trò chơi: cờ, cờ vua	O- DT_LA-	chơi cờ cờ là trò chơi hấp dẫn
Danh từ chỉ loại Classified Noun (Nc)	Đơn vị sự vật tồn tại thành từng loại đơn lẻ	người: người, tên, chú, thằng, đứa, đức . .	NcN1+ McNc	thằng trộm hai con (ngựa
		động vật: con, cái. .	NcN2+	con gà
		thực vật: bông, đóa, hạt. .	NcNt3+	bông hồng
		vật: cái,con, tòa, căn, cuốn, quyển…	NcNt4+	quyển sách
		hiện tượng: tiếng, tia, dòng, mũi	NcNt5+	tia chớp, mũi dao, tia hy vọng
		khái niệm: cuộc, sự, nỗi , niềm	NcNt6+ NcVs NcAp	cuộc Cách mạng Tháng tám nỗi buồn niềm vui
		thứ	NcMc+	thứ năm
	Đơn vị sự vật cùng loại tồn tại thành một tập hợp	bầy ,đàn, toán, tốp, buồng(cau) cột(khói), bộ, chồng, nắm, ngụm …	NcNt+	bầy chim, tốp công nhân
Danh từ chỉ đơn vị Unit Noun (Nu)	Đo lường khoa học chính xác	kg, ha, cân,ram…	McNu-&{NuNt4}	hai kg thóc
	Đo lường dân gian	ca, thùng, đấu, bơ, xe	McNu-&NuNt4+	ba cân bí
	Thời gian	bầy, đàn	McN-	ba ngày
	Tiền tệ	hào, đồng, xu, đô la	McN-	ba hào, hai đô la
	Hành chính, tổ chức	làng, phường, huyện, quận, tỉnh, thành phố, xí nghiệp, câu lạc bộ	NaNu- NtNu- SV+	chủ tịch phường công nhân nhà máy phường đã xây dựng đóng góp cho phường
	Tần suất	lần, phiên, mẻ, cú, tuần (hương)	NuV+ NuN+	phiên họp, cú đấm mẻ lưới