Xây Dựng Một Chiến Lược Nhượng Quyền Kinh Doanh Chuẩn

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể học tập kinh nghiệm từ các nước bạn trong việc khuyến khích hoạt động nhượng quyền kinh doanh. Một trong những biện pháp mà Chính phủ Malaysia đã áp dụng và mang lại kết quả rất tốt là giảm thuế kinh doanh có thời hạn cho những doanh nghiệp nhượng quyền kinh doanh, bên cạnh đó cho phép người lao động trong các nhà máy chế tạo sản phẩm công nghiệp vay vốn với lãi suất thấp để mua nhượng quyền kinh doanh của chính nhà máy họ tham gia sản xuất, và trợ giúp họ về nghiệp vụ nhượng quyền kinh doanh…

2. Nhóm giải pháp vi mô

2.1. Đối với các doanh nghiệp nhượng quyền

2.1.1. Xây dựng một chiến lược nhượng quyền kinh doanh chuẩn

Điều kiện cần cho các doanh nghiệp có thể làm nhượng quyền kinh doanh là phải có một mô hình kinh doanh chuẩn. Doanh nghiệp có thể thực hiện nhượng quyền kinh doanh thương hiệu hoặc hệ thống, nhưng dù ở hình thức nào thì việc đầu tiên cần làm đều là có chiến lược đầu tư và xây dựng cho mình một mô hình kinh doanh theo những bước đi bài bản từ giai đoạn chuẩn bị, tới khi ký hợp đồng nhượng quyền và sau là duy trì, phát triển hệ thống. Có như vậy, hệ thống nhượng quyền kinh doanh được tạo ra mới có đủ nền tảng để tồn tại và đứng vững.

Để có những kiến thức về nhượng quyền kinh doanh chuẩn, các chủ doanh nghiệp có thể chủ động tìm hiểu, nghiên cứu và học tập mô hình nhượng quyền kinh doanh nổi tiếng trên thế giới. Đồng thời tham khảo ý kiến các chuyên gia để thực hiện nhượng quyền kinh doanh. Việc qui chuẩn mô hình kinh doanh không chỉ bao gồm những hoạt động kinh doanh diễn ra hàng ngày mà còn bao hàm cả việc chuẩn hóa những qui định mà bên nhượng quyền đặt ra với bên nhận quyền, ví dụ như những qui định về giá cả, thông tin liên quan đến nghĩa vụ bên mua, sổ sách kế toán, phương thức kiểm tra,

hay thậm chí là tiêu chí chọn mặt bằng kinh doanh… Đây sẽ là những tài liệu điều hành quan trọng góp phần tạo nên sự đồng bộ cho cả hệ thống.

Tuy nhiên, mô hình nhượng quyền kinh doanh của McDonald’s đã thành công trên thế giới và được xem là một hệ qui chiếu đối với các doanh nghiệp nhượng quyền nhưng cũng không có nghĩa là nó sẽ đảm bảo thành công 100% ở tất cả những thị trường mới thâm nhập. Do đặc thù thị trường ở mỗi nước khác nhau và tiềm năng kinh tế của các doanh nghiệp không giống nhau nên không thể có một mô hình nhượng quyền kinh doanh chuẩn nhất cho tất cả những ai làm nhượng quyền. Nói một cách khác, nghiên cứu và xây dựng một mô hình kinh doanh chuẩn phụ thuộc rất nhiều vào bản thân các doanh nghiệp. Việc cá nhân hóa và thay đổi một cách phù hợp các mô hình học tập được là cần thiết để đạt hiệu quả tối ưu nhất.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 112 trang tài liệu này.

Từ nhu cầu của thị trường, ngày nay có nhiều công ty ra đời chuyên về hoạt động tư vấn nhượng quyền kinh doanh cho các doanh nghiệp. Với sự tư vấn từ các chuyên gia này, các doanh nghiệp có thể bớt lúng túng hơn trong việc định hình một hướng đi nhượng quyền phù hợp cho mình. Thậm chí, doanh nghiệp có thể giao trọn công việc nghiên cứu và lập kế hoạch kinh doanh cho các công ty tư vấn nhượng quyền danh tiếng. ở Việt Nam, Công ty thương hiệu LANTABRAND đang nổi lên với vị trí là công ty tư vấn nhượng quyền uy tín và được nhiều doanh nghiệp tin tưởng tìm đến.44

2.1.2. Có chiến lược bảo vệ tài sản trí tuệ cho hệ thống nhượng quyền kinh doanh.

Đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ trong và ngoài nước là điều đầu tiên mà bất cứ nhà nhượng quyền nào cũng phải nghĩ tới trước khi làm nhượng quyền kinh doanh. Bài học về trường hợp cà phê Trung Nguyên ở thị trường Nhật Bản vẫn còn là một kinh nghiệm đắt giá cho các doanh nghiệp Việt Nam ta

44 Theo http://www.lantabrand.com/news2259group2.html

khi xâm nhập vào thị trường các nước khác. Do bị một nhà đầu tư Nhật Bản đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu Trung Nguyên – “khơi nguồn sáng tạo” mà cà phê Trung Nguyên đã gặp không ít khó khăn và tốn kém khi phải đương đầu với vụ kiện về quyền sở hữu thương hiệu này. Rõ ràng Trung Nguyên là thương hiệu thuộc về cà phê Trung Nguyên ở Việt Nam nhưng việc chậm chễ trong đăng ký bảo hộ và để cho nhà đầu tư Nhật Bản đăng ký trước đã dẫn tới hàng loạt điều bất lợi của Trung Nguyên ở thị trường Nhật Bản.

Do vậy, ngay từ đầu doanh nghiệp cần có chiến lược bảo vệ thương hiệu và hệ thống kinh doanh của mình bằng việc đăng ký sở hữu trí tuệ, bản quyền… Điều này đặc biệt quan trọng ở các doanh nghiệp Việt Nam khi muốn làm nhượng quyền bởi thói quen chưa chú ý tới vấn đề sở hữu trí tuệ vẫn còn khá ăn sâu trong tâm trí những người kinh doanh Việt Nam. Doanh nghiệp có thể dựa vào chiến lược kinh doanh của mình để đăng ký hoặc xin bảo hộ tại một số nước quan trọng và có tiềm năng xuất khẩu thương hiệu hay mô hình kinh doanh của mình. ở Việt Nam hiện nay, doanh nghiệp có thể đăng ký bảo vệ tài sản trí tuệ với Cục Sở hữu công nghiệp có trụ sở chính tại Hà Nội. Tuy nhiên trên thực tế việc triển khai đăng ký thương hiệu hay quyền sở hữu công nghiệp đối với mô hình kinh doanh không dễ dàng gì với những doanh nghiệp thiếu kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn về lĩnh vực sở hữu công nghiệp. Để hiệu quả thì các doanh nghiệp nên tìm đến các công ty tư vấn để được hướng dẫn.

2.1.3. Đào tạo nguồn nhân lực cho hệ thống nhượng quyền kinh doanh

Việc dành một sự đầu tư thích đáng để đào tạo đội ngũ nhân viên quản lý chủ chốt có năng lực chuyên muôn trong lĩnh vực kinh doanh nhượng quyền là vô cùng quan trọng. Theo Howard Schultz, Chủ tịch tập đoàn cà phê Starrbuck’s – một trong số 200 hệ thống nhượng quyền kinh doanh lớn nhất

thế giới: “bạn không thể xây một tòa nhà chọc trời trên nền móng thiết kế cho tòa nhà chỉ có hai tầng. Và trong cái nền móng đó, yếu tố con người luôn đóng vai trò hàng đầu”.45 Việc kiểm soát chất lượng của hệ thống nhượng quyền kinh doanh có tốt hay không, sự phát triển hệ thống nhượng quyền kinh doanh có bền vững hay không được quyết định phần lớn bởi chính đội ngũ quản lý này. Doanh nghiệp phải xác định yếu tố con người là quan trọng nhất trong quá trình tồn tại và mở rộng kinh doanh.

Đi đôi với việc đào tạo nguồn lực bên trong, doanh nghiệp cũng cần nhanh chóng xây dựng chương trình đào tạo cho các bên nhận quyền tùy theo đặc điểm ở từng địa bàn, từng quốc gia. Một ví dụ là Phở 24 bắt nguồn từ miền Nam nên những hương vị của Phở 24 mang đậm màu sắc Nam Bộ. Phở cũng là một món ăn truyền thống và được ưa chuộng ở miền Bắc, nhưng hương vị phở ở hai miền lại có một vài khác biệt, chẳng hạn như người Bắc thích bỏ tương ớt cay vào phở chứ không thích tương ớt ngọt như khẩu vị người miền Nam, người Bắc không thích mùi ngũ vị và không muốn nước phở có quá nhiều mì chính… Nắm bắt được tâm lý này, Phở 24 đã có những sự điều chỉnh nhất định về sản phẩm sao cho thích nghi được với vị giác của người miền Bắc, đồng thời phong cách phục vụ của nhân viên cũng có những thay đổi nhỏ để phù hợp với văn hóa từng miền… dù đây chỉ là những điểm rất nhỏ nhưng chính những sự thay đổi một cách tinh tế và hài hòa này lại là chìa khóa chiếm được sự cảm tình của khách hàng đối với hệ thống nhượng quyền kinh doanh ở từng khu vực địa lý khác nhau. Khi thực hiện nhượng quyền kinh doanh ở nước ngoài thì sự khác biệt về văn hóa lớn hơn rất nhiều, do vậy các doanh nghiệp càng cần phải chú ý hơn nữa trong việc làm hài hóa hóa mô hình nhượng quyền kinh doanh của mình mà vẫn không đi chệch hướng so với mô hình tiêu chuẩn.

45 Theo http://www.cbsnews.com/stories/2006/04/21/60minutes/main1532246.shtml

2.1.4. Những giải pháp khác

Doanh nghiệp nên thường xuyên có những hoạt động hội thảo, giao lưu giữa các nhà nhượng quyền nhằm chia sẻ kinh nghiệm và quảng bá dịch vụ. Đặc biệt việc tham gia vào các hội thảo nhượng quyền kinh doanh quốc tế sẽ là một cách hiệu quả để các doanh nghiệp Việt Nam vừa học hỏi vừa tìm hiểu thăm dò thị trường nước ngoài. Thông qua các website của Hiệp hội nhượng quyền kinh doanh quốc tế hoặc Hội đồng nhượng quyền kinh doanh thế giới46, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tự tìm thấy nhữn thông tin về hội chợ, triển lãm nhượng quyền kinh doanh tổ chức thường xuyên trong cả năm.

Đồng thời, các doanh nghiệp nhượng quyền kinh doanh cần biết đoàn kết thành một khối tổng thể để gia tăng sức mạnh và vị thế của các nhà nhượng quyền Việt Nam so với thế giới. Kinh nghiệm từ các nước cho thấy, các vấn đề tranh chấp giữa nhà nhượng quyền nội địa với các bên nhận quyền nước ngoài sẽ được giải quyết dễ dàng hơn nếu nhà nhượng quyền nội địa được bảo đảm và che chở bởi một Hiệp hội những người cùng ngành. Và một qui luật tất yếu là “một cây làm chẳng nên non. Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”, nhượng quyền kinh doanh sẽ chỉ có thể phát triển theo hướng chuyên nghiệp và hiệu quả khi đó là sự phát triển của cả cộng đồng chứ không phải của riêng một trường hợp đơn lẻ nào trong nền kinh tế.

Hiện nay các doanh nghiệp nhượng quyền kinh doanh Việt Nam đã tập hợp trong Câu lạc bộ các nhà nhượng quyền Việt Nam. Để trở thành thành viên của Câu lạc bộ này, các doanh nghiệp phải có đơn xin gia nhập. Nhưng Câu lạc bộ các nhà nhượng quyền kinh doanh cũng chỉ mới được thành lập, cần có thời gian và sự góp sức nhiều hơn nữa của các doanh nghiệp thì Câu lạc bộ mới có thể thực sự hỗ trợ hiệu quả cho các doanh nghiệp nhượng quyền kinh doanh Việt Nam.

46 www.franchise.org và www.worldfranchisecouncil.org

2.2. Đối với doanh nghiệp nhận quyền

Như đã phân tích ở trên, cơ hội nhận quyền đối với các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng nhiều. Tuy nhiên để có được sự phát triển vững chắc và lâu dài thì các doanh nghiệp nước ta cũng cần có bước đi thận trọng trước những sự lựa chọn đầy tiềm năng đó.

2.2.1. Tìm hiểu kỹ càng về khả năng thành công khi nhận quyền

Trước hết, doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt những doanh nghiệp chưa có nhiều kinh nghiệm cần tìm hiểu kỹ lưỡng liệu hình thức kinh doanh mà mình sẽ tham gia có mang lại thành công hay không. Việc nhượng quyền kinh doanh của thương hiệu hay mô hình đó thành công ở nhiều nước, nhiều doanh nghiệp khác không thể khẳng định là nó chắc chắn thành công 100%. Cần phải cân nhắc những điều kiện của doanh nghiệp với những yêu cầu đặt ra của bên nhượng quyền trước khi có quyết định đầu tư.

2.2.2. Tìm hiểu kỹ về hợp đồng nhượng quyền kinh doanh

Doanh nghiệp nhận quyền nên nghiên cứu kỹ về từng điều khoản và chú trọng vào phí nhượng quyền. Nhiều hợp đồng nhượng quyền kinh doanh yêu cầu bên nhận quyền phải trả một khoản phí nhượng quyền cố định ngay cả khi doanh nghiệp kinh doanh chưa có lãi. Đây là điều mà doanh nghiệp nhận quyền cần cân nhắc xem liệu khả năng tài chính dự phòng của mình có đáp ứng đủ nghĩa vụ này hay không.

Bên nhận quyền cũng phải có sự đàm phán kỹ lưỡng về điều khoản chấm dứt hợp đồng, tránh việc nhận bất lợi về mình khi bên nhượng quyền được phép đơn phương hay chủ động trong việc chấm dứt hoặc không gia hạn hợp đồng.

Thêm một điều quan trọng là bên nhận quyền nên kiểm tra rõ động cơ của bên nhượng quyền, tránh trường hợp bên nhượng quyền chỉ muốn khoản

tiền phí trước mắt mà không quan tâm đến lợi tích lâu dài của cả hệ thống hay của bên nhận quyền.

2.2.3. Đúc rút kinh nghiệm và học hỏi cách thức kinh doanh từ hệ thống nhượng quyền kinh doanh

Bản thân nhượng quyền kinh doanh là một phương thức kinh doanh có khả năng sinh lời cao đối với bên nhượng quyền. Đây là động lực để các doanh nghiệp có chiến lược xây dựng cho mình một hệ thống nhượng quyền riêng. Việc có cơ hội thực hành trong một hệ thống nhượng quyền kinh doanh đang hoạt động là kinh nghiệm quí báu và vô cùng hữu ích cho các doanh nghiệp.

Từ thực tế kinh doanh trong hệ thống nhượng quyền, bên nhận quyền có thể học hỏi kinh nghiệm quản lý, cách thức điều hành một hệ thống kinh doanh, cách thức đối phó với những biến động của thị trường… Từ đó biến thực tiễn kinh doanh thành kiến thức và nền tảng kinh doanh cho mình, đặc biệt là những doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận với phương pháp và tư duy kinh doanh từ các nhà nhượng quyền nước ngoài.

Nhận quyền kinh doanh thường được cân nhắc là bước đi đầu tiên mang tính học tập và trưởng thành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam. Thu thập kiến thức và học hỏi kinh nghiệm là những yếu tố có giá trị lâu dài, góp phần tạo nên sự vững vàng cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thương trường để chuẩn bị cho một tương lai xa hơn.

KếT LUậN

Qua những nội dung được trình bày trong đề tài này, tác giả đã phần nào làm rõ được những vấn đề sau:

Trình bày một cách hiểu thống nhất về nhượng quyền kinh doanh, đồng thời làm rõ các khái niệm có ngoại diên nhỏ hơn như nhượng quyền kinh doanh thương hiệu và đặc biệt là nhượng quyền kinh doanh hệ thống. Trên cơ sở đó tìm hiểu về kỹ thuật thực hiện một qui trình nhượng quyền kinh doanh hoàn chỉnh.

Phân tích những cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động nhượng quyền kinh doanh trên thế giới và ở Việt Nam. Tổng hợp những kết quả từ thực tiễn để đưa ra một bức tranh khái quát về tình hình áp dụng nhượng quyền kinh doanh ở các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian qua, trong đó nhấn mạnh vào việc triển khai triển khai hoạt động này ở thị trường nước ngoài.

Đưa ra những giải pháp ở cả tầm vĩ mô và vi mô để giúp định hướng và phát triển hoạt động nhượng quyền kinh doanh ở các doanh nghiệp Việt Nam trong xu thế hội nhập quốc tế.

Trước ngưỡng cửa của toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, nhượng quyền kinh doanh nói chung và nhượng quyền kinh doanh hệ thống nói riêng sẽ là sự lựa chọn hợp lý cho các doanh nghiệp Việt Nam. Sự mở rộng nhượng quyền kinh doanh sang các thị trường nước ngoài sẽ là xu thế tất yếu của các nhà nhượng quyền Việt Nam. Để chuẩn bị cho những bước đi dài trong tương lai, các doanh nghiệp Việt Nam còn phải hoàn thành khá nhiều công việc. Trong đó những việc phải làm được đầu tư trước mắt là xây dựng cho mình một chiến lược nhượng quyền kinh doanh bài bản và chuẩn hóa, đào tạo nguồn nhân lực, có kế hoạch bảo vệ tài sản trí tuệ cho hệ thống nhượng quyền kinh doanh, tìm hiểu và nghiên cứu về các mô hình nhượng quyền kinh doanh