Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương

Luận văn

Lời mở đầu

Lao động của con người theo Mác là một trong 3 yếu tố quan trọng và quyết định sự tồn tại của quá trình sản xuất, lao động giữ vai trò quan trọng và chủ chốt trong việc tái tạo ra của cải vật chất tinh thần cho xã hội. Lao động có năng suất, có chất lượng và đạt hiệu quả cao là nhân tố đảm bảo cho sự phồn thịnh của mọi quốc gia.

Trên thực tế người lao động chỉ phát huy hết khả năng của mình khi sức lao động của họ bỏ ra được đền bù xứng đáng. Đó là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để họ có thể tái sản xuất sức lao động, đồng thời có tích luỹ, được gọi là tiền lương. Tiền lương là một bộ phận của sản phẩm xã hội , nguồn khởi đầu của quá trình tái sản xuất tạo ra sản phẩm hàng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 96 trang tài liệu này.

hoá. Vì vậy việc hạch toán phân bổ chính xác tiền lương vào giá thành sản phẩm, tính đủ và thanh toán kịp thời tiền lương cho người lao động sẽ góp phần hoàn thành kế hoạch sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, đồng thời làm tăng năng xuất lao động, tăng tích luỹ, cải thiện đời sống cán bộ công nhân viên.

Chính sách tiền lương được vận dụng linh hoạt ở mỗi doanh nghiệp phụ thuộc vào đặc điểm tổ chức quản lý, tổ chức kinh doanh và phụ thuộc vào tính chất công việc. Xí nghiệp môi trường đô thị số 4 là một thành viên của Trung Tâm Giống Cây Trồng với nhiệm vụ duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn hai quận Đống Đa và Thanh Xuân bảo tồn và phát triển vốn do ngân sách nhà nước cấp, thực hiện sản xuất kinh doanh có lãi nhằm đảm bảo đầy đủ việc làm và không ngừng nâng cao đời sống cho người lao động, hoàn thành nghĩa vụ đóng góp cho nhà nước. Vì vậy, việc xây dựng một cơ chế trả lương phù hợp, hạch toán đủ và thanh toán kịp thời có 1 ý nghĩa to lớn về mặt kinh tế cũng như chính trị.

Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương

Một số vấn đề chung về chuyên đề

1. Sự cần thiết của chuyên đề được lựa chọn:

Để tiến hành sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp bao giờ cũng phải kết hợp đồng thời ba yếu tố cơ bản đó là lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động trong đố lao động là yếu tố cần thiết giữ vai trò quyết định đối với quá trình sản xuất.

Lao động với tư cách là hoạt động chân tay và trí óc của con người sử dụng các tư liệu lao động nhằm tác động, biến đổi các đối tượng lao động thành những vật phẩm có ích phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của xã hội. Xã hội ngày càng phát triển, tính chất quyết định của lao động con người đối với quá trình sản xuất, quá trình sáng tạo ra của cải vật chất biểu hiện rõ rệt. Theo Mác '' Sức lao động là xương là bắp của sản xuất '' có nghĩa là lao động không có giá trị riêng biệt mà lao động tạo ra giá trị. Cái mà người ta mua bán như hàng hoá không phải là lao động mà là sức lao động. Khi sức lao động trở thành hàng hoá thì giá trị của nó được đo bằng lao động thể hiện. Người công nhân, người bán sức lao động nhận được giá trị của sức lao động dưới hình thức tiền lương. Mặt khác để đảm bảo liên tục quá trình tái sản xuất trước hết cần phải tái sản xuất sức lao động nghĩa là sức lao động mà con người bỏ ra phải được bồi hoàn dưới dạng thù lao lao động.

Tiền lương là một phạm trù kinh tế phức tạp mang tính lịch sử có ý nghĩa chính trị và xã hội to lớn. Ngược lại bản thân tiền lương cũng chịu tác động mạnh mẽ của xã hội và tư tưởng chính trị. ở nước ta sau khi tiến hành công cuộc đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định lại:" Nhà nước là người chủ đại diện cho toàn dân..." (Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 7). Như vậy người chủ sở hữu tư liệu sản xuất trong các doanh nghiệp Nhà nước là Nhà nước chứ không phải tập thể người lao động, người lao động chỉ có quyền sử dụng các tư liệu đó mà thôi. Điều này ảnh hưởng mạnh mẽ đến bản chất tiền lương, tiền lương đã thoát khỏi sự bao cấp và trở thành giá cả của

sức lao động. Tiền lương là 1 phần giá trị mới sáng tạo ra của doanh nghiệp dùng để trả lương cho người lao động.

2. Mục đích của chuyên đề:

Tiền lương là một bộ phận cấu thành nên giá trị của sản phẩm do vậy doanh nghiệp cần phải có sự quản lý chặt chẽ về công tác tiền lương. Về mặt chất lượng các doanh nghiệp hạch toán tiền lương trên cơ sở nhà nước ban hành các hình thức trả lương phù hợp đối với người lao động, phù hợp với trình độ, công việc của mỗi người và phải phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp mình. Về mặt số lượng doanh nghiệp phải sử dụng lượng lao động hợp lý để từ đó tiết kiệm tiền lương và hạ giá thành sản phẩm. Điều này có ý nghĩa rất lớn và vô cùng quan trọng đối với các doanh nghiệp.

Quản lý lao động tốt không chỉ đem lại sự tiết kiệm trong chi phí tiền lương, không xảy ra hiện tượng hao phí thừa thãi lao động mà doanh nghiệp còn hạn chế được sự di chuyển, thay đổi lao động từ nơi này sang nơi khác nghĩa là những người lao động có tay nghề cao sẽ chuyển sang nơi làm việc có thu nhập lớn hơn, những lời mời hấp dẫn hơn. Từ đó mà có doanh nghiệp có số lao động tay nghề vững nhiều còn một số doanh nghiệp sẽ dần mất đi những người lao động giỏi nếu như không có sự quản lý chặt chẽ. Sự mất cân bằng, trong nội bộ doanh nghiệp bị phá vỡ, tiến trình sản xuất kinh doanh kém hiệu quả. Nếu công tác tổ chức kế toán tiền lương tại các doanh nghiệp được tổ chức khoa học, hợp lý giúp cho việc hạch toán kinh doanh của doanh nghiệp nói chung đi vào nề nếp nên từ giảm đưọc các khoản chi phí không cần thiết. Vì vậy vấn đề tiết kiệm chi phí sản xuất nói chung luôn được đặt trong mối quan hệ với các chi phí khác.

Hoàn thiện việc hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế đang tồn tại trong các doanh nghiệp nhà nước hiện nay. Đồng thời trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi cũng mạnh dạn đề xuất 1 số giải pháp nhằm góp phần vào việc Hoàn thiện công tác hạch toán

tiền lương và các khoản trích theo lương ở các doanh nghiệp nhà nước nói

chung và ở Xí nghiệp môi trường đô thị số 4 nói riêng.

3. Phạm vi đề tài

Tiền lương có vai trò quan trọng trong Doanh nghiệp, nó là công cụ khuyến khích vật chất đối với người lao động, là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh chất lượng của quá trình Sản xuất kinh doanh, là một bộ phận cấu thành nên chi phí sản xuất. Đây là một vấn đề nhạy cảm đối với mọi doanh nghiệp, bất kỳ một sai lầm dù nhỏ trong chính sách tiền lương của một doanh nghiệp cũng gây ra những tác hại mà hậu quả của nó đến quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của chính doanh nghiệp đó là không thể lường trước hết được.

Hoàn thiện công tác hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương là vấn đề chính được đề cập trong chuyên đề này. Đáp ứng được nhu cầu, đòi hỏi do thực tiễn đặt ra hiện nay tại Xí nghiệp MTĐT số 4, việc hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương của phòng Tài chính Kế toán của Xí nghiệp đã có những bước đi thích hợp, mang lại những hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực mà Xí nghiệp đã đạt được trong công tác kế toán nói chung và hạch toán tiền lương nói riêng, xí nghiệp còn bộc lộ một số tồn tại cần giải quyết. Chuyên đề này chỉ mang tính chất nghiên cứu, xem xét, đánh giá và rút ra những tồn tại chung cần khắc phục và sửa chữa để hoàn chỉnh hơn công tác hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương của Xí nghiệp MTĐT số 4.

Đề tài “ Hoàn thiện công tác hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương ” là một đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng, có liên quan đến nhiều lĩnh vực, khía cạnh của quá trình hoạt động của Xí nghiệp; Hơn nữa do thời gian thực tập tại Xí nghiệp có hạn nên tôi không có điều kiện chuyên sâu vào lĩnh vực chuyên môn. Chính vì vậy, bản chuyên đề này chắc chắn còn có những thiếu sót không thể tránh khỏi. Rất mong nhận được sự thông cảm và đóng góp của độc giả nhằm giúp cho bản chuyên để của tôi được hoàn thiện hơn.

4. Phương pháp Nghiên cứu:

Phương pháp nghiên cứu lý luận khoa học: Dựa vào những kiến thức đã thu nhận được trong quá trình học tập trên giảng đường, cũng như qua các sách báo tài liệu tham khảo cùng với sự hướng dẫn tận tình của các thầy cô giáo giảng dạy và các cán bộ chuyên môn có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Dựa vào tình hình hoạt đọng thực tế của Xí nghiệp MTĐT số 4, kết quả hoạt động của Xí nghiệp trong các năm qua, hoạt động của phòng Tài chính Kế toán của Xí nghiệp, các quy chế, nội quy, điều lệ của Xí nghiệp … cùng với sự vận dụng những kiến thức chuyên môn thu nhận được để đánh giá những ưu điểm và những tồn tại của Xí nghiệp đồng thời đề xuất một số giải pháp khắc phục.

Phương pháp tư duy lozic: Chuyên đề này được xây dựng theo bố cục từ lý luận khoa học đến thực tiễn hoạt động; từ đó đưa ra những nhận xét và giải pháp dưới sự chỉ bảo tận tình của thày giáo hướng dẫn cũng như sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các cô chú Cán bộ nhân viên hiện đang công tác tại Xí nghiệp MTĐT số 4.

5. Nôi dung chuyên đề :

Chuyên đề “ Hoàn thiện công tác hoạch toán tiền lương và các khoản phải trích theo lương ” gôm có 3 phần chính :

Phần I: Cơ sở Lý luận chung về công tác hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương ở các Doanh nghiệp ( Bản chất, khái niệm, vai trò của tiền lương, các hình thức tiền lương ….)

Phần II: Thực trạng Công tác hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Xí nghiệp MTĐT số 4 (Giới thiệu về Công ty MTĐT Hà nội, Xí nghiệp MTĐT số 4, Phòng Tài Chính Kế toán Xí nghiệp, phương pháp hoạch toán…)

Phần III: Một số đánh giá về công tác hoạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương của Xí nghiệp MTĐT số 4 ( Nhận xét, Đánh giá, Biện pháp khắc phục …)

Phần thứ nhất

cơ sở lý luận chung về kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương ở trong các doanh nghiệp

I. lý luận chung trong công tác tổ chức công tác hạch toán tiền lương và các khoảntrích theo lương

1. Bản chất, khái niệm tiền lương.

Quá trình sản xuất là quá trình kết hợp đồng thời cũng là quá trình tiêu hao các yếu tố lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động. Trong đó, lao động với tư cách là hoạt động chân tay và trí óc của con người sử dụng các tư liệu lao động nhằm tác động, biến đổi các đối tượng lao động thành các vật phẩm có ích phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của mình. Để bảo đảm tiến hành liên tục quá trình tái sản xuất, trước hết cần phải bảo đảm tái sản xuất sức lao động, nghĩa là sức lao động mà con người bỏ ra phải được bồi hoàn dưới dạng thù lao lao động.

Tiền lương( tiền công) chính là phần thù lao lao động được biểu hiện bằng tiền mà doanh nghiệp trả cho người lao động căn cứ vào thời gian, khối lượng và chất lượng của họ đóng góp. Về bản chất tiền lương chính là biểu hiện bằng tiền của giá cả sức lao động. Bên cạnh đó tiền lương còn là đòn bẩy kinh tế để khuyến khích tinh thần hăng hái lao động, kích thích và tạo mối quan tâm của người lao động đến kết quả công việc. Nói cách khác tiền lương chính là một nhân tố thúc đẩy năng suất lao động.

Tại các doanh nghiệp, hạch toán lao động và thù lao lao động là một bộ phận phức tạp trong việc hạch toán chi phí kinh doanh bởi vì cách trả thù lao lao động thường không thống nhất giữa các bộ phận, các thời kỳ, các đơn vị... Chi phí lao động là một bộ phận cấu thành nên giá trị của sản phẩm mà sản phẩm là cơ sở tạo ra nguồn thu nhập của doanh nghiệp. Chính vì điều đó mà yêu cầu quản lý chặt chẽ về công tác hạch toán tiền lương trên hai phương diện số lượng và chất lượng là việc bức thiết của doanh nghiệp, các đơn vị phải sử dụng lao động một cách có hiệu quả nhằm tiết kiệm chi phí, góp phần

hạ giá thành sản phẩm. Mặt khác tổ chức tốt hạch toán lao động và tiền lương của doanh nghiệp là một biện pháp cần thiết cho công tác quản lý lao động và tiền lương của doanh nghiệp đi vào nề nếp, thúc đẩy người lao động chấp hành kỷ luật lao động, tăng năng suất lao động và hiệu suất công tác. Đồng thời nó còn tạo cơ sở cho việc tính, trả lương theo đúng nguyên tắc phân phối theo lao động và là căn cứ để xác định các khoản nghĩa vụ phải nộp cho Ngân sách, cho các cơ quan phúc lợi xã hội.

b. Vai trò của tiền lương và các khoản trích theo lương.

Tiền lương có vai trò quan trọng trong doanh nghiệp, nó là công cụ khuyến khích vật chất đối với người lao động, là chỉ tiêu tổng hợp phản ánh chất lượng của sản xuất kinh doanh, là một bộ phận cấu thành nên chi phí sản xuất.

Trên thực tế cái mà nguời lao động quan tâm không phải là khối lượng tiền lương mà là khối luợng tư liệu sinh hoạt mà họ nhận được thông qua tiền lương danh nghĩa và tiền lương thực tế.

Tiền lương danh nghĩa là khối lượng tiền trả cho nhân viên dưới hình thức tiền tệ. Đó là số tiền thực tế người lao động nhận được.

Tiền lương thực tế được sử dụng để xác định số lượng hàng hoá tiêu dùng và dịch vụ người lao động nhận được thông qua tiền lương danh nghĩa.

Về phương diện hạch toán tiền lương công nhân doanh nghiệp sản xuất được chia làm hai loại:

Tiền lương chính: Tiền lương trả cho công nhân viên trong thời gian thực hiện nhiệm vụ chính của họ bao gồm: tiền lương trả theo cấp bậc và các khoản phụ cấp kèm theo (phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp khu vực...).

Tiền lương phụ: Tiền lương trả cho công nhân viên trong thời gian thực hiện nhiệm vụ khác ngoài nhiệm vụ chính của họ và thời gian công nhân viên nghỉ được hưởng lương theo quy định của chế độ (nghỉ phép, nghỉ vì ngừng sản xuất...).

Việc phân chia tiền lương thành lương chính, lương phụ có ý nghĩa quan

trọng với công tác kế toán và phân tích tiền lương trong giá thành sản phẩm.