Giải phẫu sinh lý vật nuôi - Trường CĐ Nông Lâm Đông Bắc

nên cân bằng. Hoạt động của hệ thần kinh thực vật có tác dụng điều hòa sự hoạt động của mỗi cơ quan ăn khớp với nhau trong công tác chung.

Cụ thể:

+Tim: Hệ giao cảm làm tăng nhịp tim.

Hệ phó giao cảm làm giảm nhịp tim.

+ Mạch máu: Hệ giao cảm làm co mạch.

Hệ phó giao cảm làm giãn mạch.

+ Ống tiêu hóa: Hệ giao cảm làm giảm nhu động của dạ dày, ruột.

Hệ phó giao cảm làm tăng nhu động.

+ Tuyến nước bọt: Hệ giao cảm làm giảm sự chế tiết. Hệ đối giao cảm làm tăng sự chế tiết.

+ Mắt: Hệ giao cảm làm giãn đồng tử.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 102 trang tài liệu này.

Hệ phó giao cảm làm co hẹp đồng tử.

4.Học thuyết Paplop

Páp- lốp là nhà sinh lý học người Nga đã có rất nhiều công trình nghiên cứu trong lĩnh vực sinh lý học. Đặc biệt ông nghiên cứu và làm sáng tỏ nhiều vấn đề về hoạt động thần kinh cấp cao, trong đó có đại não. Học thuyết của ông đề cao vai trò chủ đạo của hệ thần kinh trong hoạt động sống của động vật.

4.1. Một số vấn đề cơ bản trong học thuyết Páp- lốp.

Hình 37: Ví dụ về phản xạ có điều kiện của Paplop

- Phản xạ không điều kiện

Phản xạ không điều kiện là phản xạ bẩm sinh hoặc phản xạ có tính chất tức thời để trả lời lại tác nhân kích thích. Phản xạ không điều kiện do chất xám tủy sống hoặc hành tủy điều khiển. Ví dụ: Thú con mới đẻ có phản xạ mút vú. Cho miếng thịt vào mồm, chó con tự nhiên có phản xạ tiết nước bọt.

Ở loại phản xạ này cứ có kích thích là có đáp ứng không cần điều kiện gì. Ví dụ: Bò đạp phải đinh co phắt chân lên.

- Phản xạ có điều kiện

+ Khái niệm:

Phản xạ có điều kiện là phản xạ được thiết lập trong đời sống cá thể mỗi loài động vật, do hai tác nhân kích thích trực tiếp và gián tiếp gần nhau được lặp đi lặp lại nhiều lần thông qua vỏ đại não mà phát sinh ra.

Điều kiện ở đây là tác nhân kích thích trực tiếp và gián tiếp gần nhau, lặp đi, lặp lại nhiều lần.

Tính chất của phản xạ có điều kiện:

Tạm thời, dễ bị mất đi nếu không được củng cố.

Phản xạ có điều kiện có liên quan mật thiết với trí nhớ vì vậy cần đến sự toàn vẹn của vỏ đại não và cần được luyện tập để củng cố phản xạ này.

Bất cứ phản xạ có điều kiện nào cũng được thành lập trên cơ sở phản xạ không điều kiện.

Ví dụ: Ta tập cho chó ăn quen một loại thức ăn nào đó, sau đó chỉ nhìn thấy hoặc ngửi thấy mùi thức ăn quen thuộc chó cũng có phản xạ tiết nước bọt.

* Phân loại phản xạ có điều kiện: có 2 loại

Phản xạ có điều kiện tự nhiên: Phản xạ được tự thiết lập trong đời sống cá thể.

Ví dụ: gà con bắt chước mẹ đi tìm mồi. Thú hoang biết tránh mưa, tránh nắng.

Phản xạ có điều kiện nhân tạo: Phản xạ được thiết lập có sự tác động của con người nhằm bắt gia súc phục vụ cho con người. Ví dụ: tập cho gia súc đực giống nhảy giá; Tập vắt sữa bò trong điều kiện cố định;Tập cho gia súc ăn uống đúng giờ…

* Ý nghĩa sinh học của phản xạ có điều kiện

Điều kiện ngoại cảnh cũng như trạng thái bản thân động vật không ngừng biến đổi một cách phức tạp. Nếu động vật chỉ nhờ vào một số phản xạ không điều kiện có hạn sẽ không thích ứng với sự thay đổi của ngoại cảnh và bản thân. Trong quá trình sống động vật thành lập được nhiều phản xạ có điều kiện làm cho nó thích ứng kịp thời, phong phú và hoàn thiện với sự thay đổi của điều kiện ngoại cảnh.

Phản xạ có điều kiện không ngừng hình thành hoặc mất đi có lợi cho động vật. Khi điều kiện sống thay đổi thì phản xạ có điều kiện cũ bị ức chế và thiết lập phản xạ có điều kiện mới thích ứng với hoàn cảnh sống mới.

4.2. Ứng dụng học thuyếp Páp- lốp trong chăn nuôi thú y.

+Thiết lập, duy trì các phản xạ có điều kiện của gia súc có lợi cho con người.

+ Chăn nuôi gia súc khỏe mạnh, cho nghỉ ngơi, làm việc vừa sức.

+Tiêm vaccine khi gia súc khỏe mạnh, tỉnh táo thì khả năng đáp ứng miễn dịch cao.

+Chữa bệnh bằng giấc ngủ.

+Dùng thuốc an thần hoặc thuốc kích thích thần kinh trung ương trong các trường hợp cụ thể.

Câu hỏi và bài tập

1. So sánh về sự phân bố của hệ giao cảm và phó gia cảm trong cơ thể?

2. Tóm tắt chức năng sinh lý của 5 phần cấu tạo trên bộ não?

3. Phân tích sự khác nhau giữa phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện trong cơ thể? Lấy ví dụ minh họa?

4.Nêu những ứng dụng của học thuyết Paplop trong CNTY?

Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập

Đánh giá kết quả học tập (điểm thường xuyên) dựa trên hình thức kiểm tra từng học sinh về vị trí, chức năng hệ thần kinh trong cơ thể vật nuôi.

Ghi nhớ

Mỗi nội dung học sinh đều phải xác định được vị trí, chức năng của hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh thực vật đối với cơ thể gia súc.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. NGƯT, TS Nguyễn Đình Nhung, BSTY Nguyễn Minh Tâm (2005). Giáo trình giải phẫu sinh lý vật nuôi. NXB Nông Nghiệp.

2. Nguyễn Bá Tiếp (2010). Bài giảng giải phẫu vật nuôi.

3. Phạm Thị Xuân Vân (1982). Giáo trình giải phẫu gia súc. NXB Nông nghiệp.