Đánh Giá Và Xếp Hạng Năng Lực Cạnh Tranh Trong Đấu Thầu Xây Lắp

dự thầu, tổng hợp tài liệu về quá trình đánh giá xét chọn nhà thầu và lập báo cáo xét thầu. Việc đánh giá hồ sơ dự thầu, đề xuất ý kiến chọn thầu ảnh hưởng rất lớn đến khả năng thắng thầu của doanh nghiệp xây dựng, đặc biệt khi các nhà thầu có khả năng trúng thầu tương đương. Do đó kinh nghiệm, trình độ và sự công tâm, khách quan của tư vấn có ảnh hưởng rất lớn tới việc trúng thầu của nhà thầu.

Tư vấn giám sát thi công: Thực hiện việc theo gõi kế hoạch tiến độ của

đơn vị

nhận thầu, kiểm tra tiến độ

thi công, chất lượng thi công, nghiệm thu

công trình, đôn đốc đơn vị nhận thầu thực hiện toàn diện hợp đồng.

Với chức năng, nhiệm vụ nặng nề như trên, các cơ quan tư vấn luôn đi sát mọi hoạt động của nhà thầu trong quá trình đấu thầu, thi công và ảnh hưởng không nhỏ đến các nhà thầu.

+ Các nhà cung cấp:

Các doanh nghiệp xây dựng cần phải có quan hệ với các tổ chức cung cấp các yếu tố đầu vào cho quá trình sản xuất kinh doanh của mình như vật tư, thiết bị, nhân lực, tài chính.

Đối với thị trường xây dựng, danh tiếng, sự đảm bảo của nhà cung cấp có ảnh hưởng rất lớn đến chủ đầu tư, do có sự liên quan trực tiếp đến chất lượng công trình. Vì vậy, tạo được những mối quan hệ tốt với các nhà thầu cung cấp có danh tiếng sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh trong đấu thầu nói riêng và tăng thế mạnh của doanh nghiệp nói chung.

Đối với một số dự án doanh nghiệp không đáp ứng đủ về vốn, phải tìm kiếm, huy động từ các nguồn vốn khác như vay ngắn hạn, dài hạn từ các tổ chức tín dụng ngân hàng. Nếu doanh nghiệp có quan hệ tốt với cộng đồng tài chính thì doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội kinh doanh, có thể tham gia dự thầu các dự án có quy mô lớn.

Nguồn lao động cũng là một phần chính yếu trong môi trường cạnh tranh của doanh nghiệp. Khả năng thu hút và giữ được các nhân viên có năng lực là tiền đề đảm bảo thành công cho doanh nghiệp.

Nhà cung cấp nói chung có áp lực nhất định đối với hoạt động của doanh nghiệp một cách gián tiếp, góp phần vào việc làm tăng hoặc giảm khả năng cạnh tranh trong đấu thầu của doanh nghiệp.

+ Thị trường:

Thị trường là nơi diễn ra sự cạnh tranh của các doanh nghiệp, ở đó xác định ai có đủ khả năng thắng thầu và ai sẽ bị loại. Mặt khác, thị trường là cơ sở quan trọng hình thành nên cơ cấu đấu thầu, nó tác động đến đầu vào và đầu ra của dự án. Thị trường cũng là nơi đề ra mục tiêu và nhu cầu phục vụ việc thực

hiện đấu thầu, ở

đó các yếu tố

cung cầu, giá cả

lên xuống thất thường

ảnh

hưởng tới việc xác định giá dự thầu.

+ Các đối thủ cạnh tranh:

Các đối thủ cạnh tranh là nhân tố có ảnh hưởng trực tiếp nhất đối với khả năng trúng thầu của doanh nghiệp. Số lượng cũng như khả năng cạnh tranh của các đối thủ cạnh tranh quyết định mức độ cạnh tranh trong các cuộc đấu thầu.

Để trúng thầu nhà thầu phải vượt qua được tất cả các đối thủ tham dự đấu thầu. Tức là phải đảm bảo được năng lực vượt trội của mình trước các đối thủ cạnh tranh hiện tại với các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn. Do vậy, sự hiểu biết đối thủ cạnh tranh có một ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp. Mức độ cạnh tranh phụ thuộc vào mối tương tác giữa các yếu tố như số lượng các nhà thầu tham gia cạnh tranh, tốc độ tăng trưởng của ngành, sự đa dạng hóa của các đối thủ cạnh tranh, hàng rào cản trở sự xâm nhập của các đối thủ tiềm ẩn mới. Sự vận động theo hướng đi lên của các đối thủ cạnh tranh là một sức ép mạnh mẽ với doanh nghiệp trong việc đổi mới các hoạt động của mình.

1.6. Đánh giá và xếp hạng năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp

Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là thể hiện thực lực và lợi thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc thoả mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi ngày càng cao hơn. Như vậy, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trước hết phải được tạo ra từ thực lực của doanh nghiệp. Đây là các yếu tố nội hàm của mỗi doanh nghiệp, không chỉ được tính bằng các tiêu chí

về công nghệ, tài chính, nhân lực, tổ

chức quản trị

doanh nghiệp… một cách

riêng biệt mà cần đánh giá, so sánh với các đối tác cạnh tranh trong hoạt động

trên cùng một lĩnh vực, cùng một thị

trường. Sẽ

là vô nghĩa nếu những điểm

mạnh và điểm yếu bên trong doanh nghiệp được đánh giá không thông qua việc so sánh một cách tương ứng với các đối tác cạnh tranh. Trên cơ sở các so sánh đó, muốn tạo nên năng lực cạnh tranh, đòi hỏi doanh nghiệp phải tạo lập được lợi thế so sánh với đối tác của mình. Nhờ lợi thế này, doanh nghiệp có thể thoả mãn tốt hơn các đòi hỏi của khách hàng mục tiêu cũng như lôi kéo được khách hàng của đối tác cạnh tranh.

Thực tế cho thấy, không một doanh nghiệp nào có khả năng thỏa mãn đầy đủ tất cả những yêu cầu của khách hàng. Thường thì doanh nghiệp có lợi thế về mặt này và có hạn chế về mặt khác. Vần đề cơ bản là, doanh nghiệp phải nhận biết được điều này và cố gắng phát huy tốt những điểm mạnh mà mình đang có để đáp ứng tốt nhất những đòi hỏi của khách hàng. Những điểm mạnh và điểm yếu bên trong một doanh nghiệp được biểu hiện thông qua các lĩnh vực hoạt

động chủ

yếu của doanh nghiệp như

marketing, tài chính, sản xuất, nhân sự,

công nghệ, quản trị, hệ thống thông tin…Tuy nhiên, để đánh giá năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp, cần phải xác định được các yếu tố phản ánh năng lực cạnh tranh từ những lĩnh vực hoạt động khác nhau và cần thực hiện việc đánh giá bằng cả định tính và định lượng. Các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh ở những ngành, lĩnh vực khác nhau có các yếu tố đánh giá năng lực cạnh tranh khác nhau. Đối với các doanh nghiệp xây dựng, có thể đưa ra 5 nhóm chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh, bao gồm: tài chính, kỹ thuật và công nghệ, kinh nghiệm và năng lực thi công, giá dự thầu, chất lượng hồ sơ dự thầu.

Việc lượng hóa các tiêu chí để

hình thành chỉ

tiêu tổng hợp được thực

hiện thông qua phương pháp ma trận. Quá trình thực hiện cụ thể như sau:

Bước 1: Lập danh mục các tiêu tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Các tiêu chí cụ thể bao gồm: kinh nghiệm, nhân sự, máy móc thiết bị thi công, tài chính, kỹ thuật và công nghệ, giá dự thầu, chất lượng hồ sơ dự thầu, thương hiệu của doanh nghiệp.

Bước 2: Xác định tầm quan trọng của từng tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh, trên cơ sở đó ấn định điểm trọng số cho từng tiêu chí. Ở đây xin đề xuất các mức điểm trọng số như sau:

Tiêu chí ảnh hưởng mạnh, trực tiếp tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp có điểm trọng số là 3. Thuộc nhóm này có các tiêu chí: Giá dự thầu, nhân sự, máy móc thiết bị thi công, tài chính, kỹ thuật và công nghệ.

Tiêu chí có ảnh hưởng trung bình tới năng lực cạnh tranh của doanh

nghiệp có điểm trọng số là 2. Thuộc nhóm này có các tiêu chí: kinh nghiệm, chất lượng hồ sơ dự thầu.

Tiêu chí có ảnh hưởng yếu, gián tiếp tới năng lực cạnh tranh của doanh

nghiệp có điểm trọng số doanh nghiệp.

là 1. Thuộc nhóm này có tiêu chí: Thương hiệu của

Bước 3: Xác định mức điểm để đánh giá các tiêu chí.

Tiêu chí nào được đánh giá là tốt, xếp loại A, thì mức điểm bằng 5.

Tiêu chí nào được đánh giá là khá, xếp loại B, thì mức điểm bằng 4.

Tiêu chí nào được đánh giá là trung bình, xếp loại C, thì mức điểm bằng

Tiêu chí nào được đánh giá là yếu, xếp loại D, thì mức điểm bằng 2.

Tiêu chí nào được đánh giá là kém, xếp loại E, thì mức điểm bằng 1.

Bước 4: Xác định thang điểm xếp hạng

Các tiêu chí cần đánh giá, điểm trọng số, được tổng hợp vào trong bảng

STT

Chỉ tiêu Giá dự thầu	Trọng số 3	Tốt	Khá	Trung bình	Yếu	Kém
		A	B	C	D	E
		5	4	3	2	1
2	Nhân sự	3	5	4	3	2	1
3	Máy móc thiết bị	3	5	4	3	2	1
4	Tài chính	3	5	4	3	2	1
5	Kỹ thuật, công nghệ	3	5	4	3	2	1
6	Kinh nghiệm	2	5	4	3	2	1