Tăng Lipoprotein Máu Và Phân Loại Sự Tăng Lipid Máu

THUỐC HẠ LIPID MÁU

Mục tiêu:

1. Trình bày tác dụng, cơ chế tác dụng và chỉ định của thuốc ảnh hưởng đến hấp thu và thải trừ lipid.

2. Trình bày tác dụng, cơ chế tác dụng và chỉ định của thuốc ảnh hưởng đến sinh tổng hợp lipid.

1. Đại cương

Tăng lipid máu là một yếu tố gây nên xơ vữa động mạch và bệnh mạch vành. Để giảm lipoprotein máu, bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn (ăn ít lipid), tăng cường hoạt động thể lực là những biên pháp quan trọng, thì việc dùng thuốc hạ lipid máu là rất cần thiết.

1.1. Phân loại lipoprotein

– Trong máu, các lipid không tan được. Vì vậy, lipid phải kết hợp với protein để tạo thành lipoprotein, dạng này tan được trong nước và lipid được chuyển đến các mô.

– Protein gắn vào lipid có nguồn gốc từ niêm mạc ruột hay từ gan gọi là apolipoprotein.

– Dựa vào tỷ trọng, lipoprotein được xếp thành 5 loại như sau:

+ Hạt vi thể dưỡng chấp (chylomicron)

+ Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL : low density lipoprotein)

+ Lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL : very low density lipoprotein)

+ Lipoprotein tỷ trọng trung bình (IDL : intermediate density lipoprotein)

+ Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL : high density lipoprotein)

– Trong cơ thể HDL có vai trò như chất “ dọn ” cholesterol (cơ chế vận chuyển cholesterol của HDL vẫn chưa rõ ). HDL có vai trò quan trọng trong bệnh vữa xơ mạch: khi HDL trong máu < 0,3g/l thì tỷ lệ xơ vữa động mạch cao và ngược lại khi nồng độ HDL > 0,76g/l thì tỷ lệ xơ vữa rất thấp. Vì thế, một thuốc hạ lipid tốt phải làm giảm mạnh LDL và gây tăng HDL.

1.2. Tăng lipoprotein máu và phân loại sự tăng lipid máu

– Ở cơ thể bình thường nồng độ các lipoprotein trong máu tồn tại ở trạng thái cân bằng động. Khi có rối loạn sẽ gây nên rối loạn chuyển hóa lipid. Sự rối loạn có thể do:

+ Tăng cholesterol, triglycerid ngoại sinh.

+ Rối loạn chức năng của lipoproteinase (xúc tác cho chuyển hóa lipoprotein)

+ Yếu tố toàn thân : tăng tổng hợp lipid từ glucid và protid. Tăng hoạt động của hormon làm giảm thủy phân lipid ở trong cơ, gan và mỡ như bệnh đái tháo đường, hội chứng thận hư, …

+ Yếu tố di truyền : rối loạn chuyển hóa lipid (giảm LDL - receptor về số lượng hay chất lượng)

– Tăng lipid máu được phân thành 6 typ sau :

Typ

Loại lipoprotein tăng cao
I	Chylomicron
II a	LDL
II b	LDL và VLDL
III	Cấu trúc bất thường của LDL
IV	VLDL
V	Chylomicron và VLDL