BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
NGUYỄN VƯƠNG BÌNH
Có thể bạn quan tâm!
-
Định hướng giá trị văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội - 2 -
Tổng Quan Tài Liệu Nghiên Cứu Thực Tiễn Về Hoạt Động Định Hướng Giá Trị Văn Hóa -
Cơ Sở Lý Luận Về Định Hướng Giá Trị Văn Hóa Của Học Viên Đào Tạo Sĩ Quan
Xem toàn bộ 201 trang tài liệu này.
ĐỊNH HƯỚNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỦA HỌC VIÊN ĐÀO TẠO SĨ QUAN TRONG
CÁC TRƯỜNG QUÂN ĐỘI
Chuyên ngành: Văn hóa hoc
Mã số: 62310640
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HÓA HỌC
Ngườ i hướ ng dẫn khoa hoc: PGS.TS. Văn Đứ c Thanh
HÀ NỘI - 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính tác giả. Kết quả nghiên cứu và các kết luận trong luận án này là trung thực, không sao chép từ bất kỳ một nguồn nào và dưới bất kỳ hình thức nào. Việc tham khảo các nguồn tài liệu đã được thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu tham khảo đúng quy định.
Hà Nội, ngày 29 tháng 8 năm 2017
Tác giả luận án
Nguyễn Vương Bình
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
Trang
MỤC LỤC… 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT… 2
MỞ ĐẦU… 3
Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT VỀ HỌC VIÊN ĐÀO TẠO SĨ QUAN TRONG CÁC TRƯỜNG QUÂN ĐỘI…. 12
1.1. Tổng quan nghiên cứu định hướng giá trị văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội 12
1.2. Cơ sở lý luận về định hướng giá trị văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan... 25
1.3. Khái quát về học viên đào tạo sĩ quan 40
Tiểu kết chương 1 48
Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỊNH HƯỚNG CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA
CỦA HỌC VIÊN ĐÀO TẠO SĨ QUAN TRONG CÁC TRƯỜNG QUÂN 50
ĐỘI HIỆN NAY…………………………………………………………………
2.1. Nội dung định hướng giá trị văn hóa 50
2.2. Phương thức định hướng giá trị văn hóa 87
2.3. Đặc điểm định hướng giá trị văn hóa. 95
Tiểu kết chương 2… 101
Chương 3: NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG, XU HƯỚNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG ĐỊNH HƯỚNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỦA HỌC VIÊN ĐÀO TẠO SĨ QUAN. 103
3.1. Nhân tố tác động đến định hướng giá trị văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội 103
3.2. Xu hướng định hướng giá trị văn hóa cho học viên đào tạo sĩ quan trong
các trường quân đội hiện nay 117
3.3. Những vấn đề đặt ra trong nâng cao định hướng giá trị văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội trong thời gian tới… 124
Tiểu kết chương 3 144
KÊT LUẬN 146
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 150
PHỤ LỤC 160
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ
BCHTƯ : Ban Chấp hành Trung ương CNH,HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNXH : Chủ nghĩa xã hội
CTĐ,CTCT : Công tác đảng, công tác chính trị CTQG : Chính trị Quốc gia
ĐHCT : Đại học Chính trị
ĐHGT : Định hướng giá trị
ĐHTQT : Đại học Trần Quốc Tuấn
ĐSVH : Đời sống văn hóa
ĐVCS : Đơn vị cơ sở
GTVH : Giá trị văn hóa
HĐVH : Hoạt động văn hóa
HVHC : Học viện Hậu cần KHXN&NV : Khoa học xã hội và nhân văn MTVH : Môi trường văn hóa
Nxb : Nhà xuất bản
PL : Phụ lục
QĐND : Quân đội nhân dân
QPTD : Quốc phòng toàn dân
XHCN : Xã hội chủ nghĩa
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài, lĩnh vực nghiên cứu
Hiện nay, giá trị và định hướng giá trị đang là vấn đề được xã hội quan tâm, thu hút nhiều nhà khoa học, nhiều tổ chức tham gia nghiên cứu. Đó là một trong những phạm trù cơ bản trong lý luận triết học, xã hội học, văn hóa học, đạo đức học… và có ý nghĩa thực tiễn to lớn đối với phát triển con người. Trong xây dựng chiến lược con người, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, cũng như chiến lược giáo dục và đào tạo của mỗi quốc gia đương đại đều phải tính đến giải pháp xây dựng hệ giá trị và giáo dục giá trị, trong đó có giáo dục, định hướng GTVH cho các thế hệ kế tiếp.
Học viên đào tạo sĩ quan trong các nhà trường quân đội chính là lực lượng đông đảo kế cận, bổ sung trực tiếp cho đội ngũ cán bộ quân đội. Định hướng GTVH của họ ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường là một bảo đảm quan trọng đối với sự trưởng thành của mỗi cá nhân khi ra trường theo hướng ngày càng làm giàu vốn văn hoá cá nhân cũng như phát huy vai trò văn hoá trong thực hiện nhiệm vụ và góp phần xây dựng quân đội theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Do vậy, nghiên cứu, làm rò thực trạng định hướng GTVH, nhận diện những nhân tố tác động, dự báo xu hướng vận động và những vấn đề đặt ra trong định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan là vấn đề hết sức quan trọng. Từ đó, góp phần giúp cho học viên nâng cao hiệu quả quá trình định hướng GTVH. Đồng thời, là cơ sở cho lãnh đạo, chỉ huy, các tổ chức, lực lượng trong nhà trường
quân đội có thể đề xuất các giải pháp giáo dục và tạo mọi điều kiện cho học viên
nâng cao khả năng định hướng GTVH, góp phần xây dựng nhân cách, bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, nâng cao năng lực công tác của học viên đào tạo sĩ quan.
Thực tiễn đổi mới của đất nước ta thời gian qua đã tác động một cách toàn diện và sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong đời sống văn hóa đã và đang diễn ra những biến đổi hết sức đa dạng, phong phú với nhiều sự đan xen phức tạp. Cùng với những chuyển biến tích cực làm phong phú, đa dạng đời sống tinh thần con người, còn có những hướng biến đổi tiêu cực về quan niệm giá trị, chuẩn mực và sự nảy sinh của các GTVH mới gây tác động, ảnh hưởng không tốt đến việc
định hướng GTVH của xã hội nói chung và của học viên đào tạo sĩ quan trong các nhà trường quân đội nói riêng.
Cùng với những tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế thị trường và tình hình chính trị, xã hội trong nước, những biến đổi nhanh chóng của tình hình chính trị thế giới, sự chống phá của các thế lực thù địch bằng “diễn biến hoà bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hoá ảnh hưởng rất lớn đối với các giai tầng xã hội. Hiện nay, các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam đang thực hiện thủ đoạn rất thâm độc, nguy hiểm là thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ cơ quan Đảng, Nhà nước cũng như lực lượng vũ trang. Đối với Quân đội, “mặc dù tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên, chiến sĩ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, song không phải không có những biểu hiện vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống, kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước, mất đoàn kết, đề cao vai trò của vũ khí, coi nhẹ yếu tố chính trị - tinh thần, xa rời nguyên tắc Đảng lãnh đạo Quân đội… ở một bộ phận cán bộ, chiến sĩ. Điều đó, dễ bị kẻ địch lợi dụng, chống phá, làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng, sức mạnh chiến đấu của Quân đội” [25]. Đối với học viên đào tạo sĩ quan quân đội, những tác
đông tiêu cưc trên đã ảnh hưởng không tốt đến việc hình thành nhân cách người sĩ
quan quân đội trong tương lai. Ở một số học viên đã xuất hiện những biểu hiện suy thoái về phẩm chất đạo đức; phai nhạt mục tiêu, lý tưởng, ý chí chiến đấu; chưa thực sự tự giác trong quá trình học tập, rèn luyện; chưa có thái độ đúng đắn với nghề nghiệp mình đã chọn; coi trọng giá trị vật chất, kinh tế hơn các giá trị tinh thần
thiêng liêng khác; kết quả công tác của học viên sau khi tốt nghiệp ra trường còn hạn chế...
Các tổ chức, lực lượng trong các nhà trường quân đội nhìn chung đã thể hiện được vai trò tích cực, giúp học viên định hướng đúng đắn các GTVH, tuy nhiên đạt được vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế. Xây dựng MTVH, ĐSVH chưa được chú ý đúng mức và chưa phát huy hiệu quả trong giáo dục, định hướng GTVH cho học viên. Chất lượng giáo dục GTVH của hệ thống thiết chế văn hóa cũng như việc giáo dục thông qua các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao, các cuộc thi tìm hiểu… còn thấp so với yêu cầu nhiệm vụ và nhu cầu văn hoá của học viên, chưa
thực sự thu hút sự quan tâm, tham gia của học viên. Đặc biệt, khả năng định hướng GTVH của học viên chưa được phát huy hiệu quả tương xứng.
Vấn đề GTVH và định hướng GTVH đã có một số công trình nghiên cứu cả về lý luận và thực tiễn ở những góc độ và phương diện khác nhau. Tuy nhiên, nghiên cứu định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các nhà trường quân đội là vấn đề mới mẻ. Cho đến nay chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện về định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các nhà trường quân đội.
Từ những lý do trên, tôi đã lựa chọn đề tài “Định hướng giá trị văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội” làm đề tài luận án. Việc thực hiện nghiên cứu này có ý nghĩa to lớn cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rò một số vấn đề lý luận và thực tiễn về định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan, trên cơ sở đó nhận diện xu hướng và vấn đề đặt ra trong định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Trình bày một số vấn đề lý luận nghiên cứu định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội.
- Khảo sát, phân tích thực trạng định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội thông qua khảo sát tại Học viện Hậu cần, Trường Đại học Chính trị và Trường Đại học Trần Quốc Tuấn.
- Nhận định những nhân tố tác động, xu hướng và những vấn đề đặt ra trong định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan tại các trường quân đội trong giai đoạn mới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội ở nước ta.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1 Phạm vi vấn đề nghiên cứu
Luận án tập trung làm rò thực trạng định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội
3.2.2. Phạm vi không gian
Luận án tiến hành điều tra, khảo sát tại một số trường đào tạo sĩ quan trong quân đội như Học viện Hậu cần, Trường Đại học Chính trị và Trường Đại học Trần Quốc Tuấn.
3.2.3. Phạm vi thời gian
Nghiên cứu định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội từ năm 2010 - 2015
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp luận
Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, luận án nhìn nhận đặc trưng, tác động qua lại, mâu thuẫn và quá trình vận động, phát triển định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan học viên đào tạo sĩ quan.
Dựa vào tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng về văn hoá, giáo dục và định hướng GTVH để nghiên cứu, phân tích, đánh kết quả quá trình định hướng GTVH của học viên; nhận diện xu hướng và vấn đề đặt ra trong định hướng GTVH của học viên đào tạo sĩ quan học viên đào tạo sĩ quan trong các trường quân đội.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp tiếp cận liên ngành văn hóa học như triết học văn hóa, xã hội học văn hóa, tâm lý học, giáo dục học, nhân hoc̣ … để nhìn nhận và giải quyết các
vấn đề về lý luận và thực tiễn đinh hướng GTVH của hoc
viên đào tao
sı ̃quan.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp: Thu thập tư liệu và các công trình nghiên cứu có liên quan, phân tích, nghiên cứu, phản biện và tổng hợp các thông tin từ nguồn tư liệu để xác định những yếu tố, những mối liên hệ bản chất giữa tác động của các chủ thể, MTVH, vai trò của GTVH đối với hình thành, phát triển nhân cách học viên.