Đánh giá hiện trạng và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất thải nguy hại trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2015

ĐẠI HỌC QUỐC G IA HÀ NỘI

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

PHẠM NHƯ THỊNH

ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH ĐẾN NĂM 2015

Chuyên ngành: Môi trường trong phát triển bền vững (Chương trình đào tạo thí điểm)

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN YÊM

Hà Nội – Năm 2013

LỜI CẢM ƠN

Với tất cả lòng chân thành, em xin bày tỏ lời cảm ơn tới Ban giám hiệu Đại học Quốc gia Hà Nội, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh; Phòng cảnh sát PCTP về môi trường Công an tỉnh Quảng Ninh; Bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, xây dựng và hoàn thành Luận văn.

Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới các cán bộ trong Trung tâm nghiên cứu Tài nguyên và môi trường – Đại học quốc gia Hà Nội đã luôn tận tình chỉ bảo, truyền đạt cho tôi rất nhiều kiến thức, kỹ năng làm việc, giúp đỡ tôi trong học tập, nghiên cứu khoa học và trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.

Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự chỉ bảo, giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của thầy giáo PGS.TS Trần Yêm – Đại học Quốc gia Hà Nội cùng toàn thể các thầy cô giáo trong trung tâm nghiên cứu tài nguyên và môi trường đã giúp đỡ em hoàn thành luận văn này./.

Hà Nội, ngày.....tháng .... năm 2013

Tác giả Luận Văn

Phạm Như Thịnh

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung của Luận văn này được hình thành và phát triển từ những quan điểm của cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS. TS Trần Yêm. Các số liệu và kết quả có được trong Luận văn là hoàn toàn trung thực.

Hà Nội, ngày ..... tháng ..... năm 2013

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Phạm Như Thịnh

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN i

LỜI CAM ĐOAN ii

MỤC LỤC. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT. vi

DANH MỤC BẢNG vii

DANH MỤC HÌNH vii

MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG I TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI NGUY HẠI 3

1.1. Cơ sở lý luận về CTNH 3

1.1.1. Một số khái niệm về CTNH 3

1.1.2. Nguồn gốc và phân loại CTNH 4

1.1.2.1. Nguồn gốc phát sinh CTNH 4

1.1.2.2. Phân loại CTNH 5

1.2. Hiện trạng về chất thải nguy hại trên thế giới và ở Việt Nam 7

1.2.1. Tình hình phát sinh CTNH trên thế giới và ở Việt Nam 7

1.2.1.1. Tình hình phát sinh CTNH trên thế giới 7

1.2.1.2. Tình hình phát sinh CTNH của Việt Nam 8

1.2.2. Tình hình quản lý CTNH trên thế giới và ở Việt Nam 12

1.2.2.1. Tình hình quản lý CTNH trên thế giới 12

1.2.2.2. Tình hình quản lý CTNH tại Việt Nam 15

1.3. Tổng quan vùng nghiên cứu 17

1.3.1. Điều kiện tự nhiên 17

1.3.2. Tình hình kinh tế xã hội 18

CHƯƠNG II 21

ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21

2.1. Địa điểm, thời gian và đối tượng nghiên cứu. 21

2.1.1. Địa điểm nghiên cứu 21

2.1.2. Thời gian nghiên cứu 21

2.1.3. Đối tượng nghiên cứu 21

2.2. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 21

2.2.1. Phương pháp luận 21

2.2.2. Các phương pháp nghiên cứu. 21

CHƯƠNG III 24

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 24

3.1. Hiện trạng nguồn, khối lượng và thành phần chất thải nguy hại 24

3.1.1. Các loại nguồn thải và đặc điểm của chất thải nguy hại 24

3.1.1.1. CTNH phát sinh từ lĩnh vực công nghiệp 24

3.1.1.2. CTNH từ ngành Y tế 25

3.1.1.3. CTNH từ sản xuất nông nghiệp 25

3.1.1.4. CTNH từ hoạt động khác 26

3.1.2. Khối lượng và thành phần chất thải nguy hại 26

3.1.2.1. Khối lượng phát sinh CTNH 26

3.1.2.2. Thành phần CTNH 28

3.2. Đánh giá ảnh hưởng của CTNH đến môi trường và sức khỏe cộng đồng 36

3.2.1. Ảnh hưởng đến môi trường đất. 36

3.2.2. Ảnh hưởng đến môi trường nước 37

3.2.3. Ảnh hưởng đến môi trường không khí 38

3.2.4. Ảnh hưởng đến hệ sinh thái 39

3.2.5. Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng 39

3.3. Đánh giá hiện trạng xử lý vi phạm và quản lý CTNH tại tỉnh Quảng Ninh 41

3.3.1 Các vụ vi phạm về quản lý CTNH 41

3.3.2. Tổ chức quản lý 43

3.3.3. Hiện trạng các văn bản pháp luật về quản lý CTNH của tỉnh Quảng Ninh 45

3.3.4. Các hoạt động quản lý đang được thực hiện tại Quảng Ninh 46

3.3.6. Các công nghệ xử lý CTNH đang được áp dụng tại Quảng Ninh 54

3.4. Dự báo nguồn, khối luợng và thành phần CTNH của tỉnh Quảng Ninh 56

3.4.1. Cơ sở dự báo 56

3.4.2. Kết quả dự báo 56

3.5. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý CTNH trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 59

3.5.1. Cơ sở đề xuất các giải pháp 59

3.5.2. Các giải pháp quản lý CTNH 60

3.5.2.1. Quản lý CTNH an toàn 60

3.5.2.2. Đề xuất quy trình quản lý CTNH 68

3.5.2.3. Hoàn thiện, bổ sung, nâng cao thể chế về quản lý CTNH 70

3.5.2.4. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý CTNH 72

3.5.2.5. Đề xuất biện pháp kinh tế hỗ trợ 77

3.5.2.6. Ứng dụng tin học để quản lý cơ sở dữ liệu CTNH 80

3.5.3. Các biện pháp công nghệ xử lý CTNH 81

3.5.3.1. Giảm thiểu CTNH tại nguồn 81

3.5.3.2. Công nghệ xử lý hóa - lý 82

3.5.3.3. Các quá trình sinh học 84

3.5.3.4. Các quá trình xử lý nhiệt 84

3.5.3.5. Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh 86

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 88

1. Kết luận 88

2. Kiến nghị 89

2.1. Đối với các cơ quan nhà nước 89

1.2. Đối với các đơn vị chức năng thu gom, vận chuyển, lưu giữ, xử lý CTNH...90

TÀI LIỆU THAM KHẢO 91

PHỤ LỤC 93

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT‌

Cụm từ viết tắt

Giải nghĩa cụm từ viết tắt
CT	Chất thải
CTCN	Chất thải công nghiệp
CTR	Chất thải rắn
CTNH	Chất thải nguy hại
BVMT	Bảo vệ môi trường
TN&MT	Tài nguyên và Môi trường
SX & TM	Sản xuất và thương mại
PCB	Polychlorinated Biphenyl
UBND	Ủy ban nhân dân
TP, TX	Thành phố, thị xã
KCN	Khu công nghiệp
KTTĐ	Kinh tế trọng điểm
QCVN07:2009/BTNMT	Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về ngưỡng chất thải nguy hại
TT số 12	Thông tư số 12/2011/TT-BTNMT ngày 14/4/2011 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc “Quy định về quản lý chất thải nguy hại”