Đặc điểm du kí Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX

phải trái của văn hóa và đời sống tâm linh, tín ngưỡng và cuộc sống đời thường qua những cái mà người Việt mượn làm chốn múa may đồng bóng kiếm kế sinh nhai, lại là biểu tượng tín ngưỡng, tinh thần của dân tộc Chămpa. Du kí không phải kén chọn chủ nhân như tùy bút nhưng nó không cho phép chủ nhân dễ dãi với nó khi đã chọn cách đi. Vì thế mà Nguyễn Đôn Phục phải đem hết vốn văn hóa truyền thống có trong mình dâng cho du kí; Phạm Quỳnh đưa cả tinh thần thời đại vào từng trang du kí để làm nên một phong cách hiện đại; còn Mãn Khánh Dương Kỵ mang tài nghệ phục chế lịch sử vào văn chương để tạo sắc cho du kí. Đó chỉ là những trường hợp tiêu biểu. Trong du kí Việt Nam có bao nhiêu cách đi thì có bấy nhiêu cách viết, tất cả cùng nhau làm nên sự phong phú về nội dung, đa dạng về hình thức để hình thành đặc điểm của du kí Việt nam nửa đầu thế kỉ XX.

5. Du kí là một thể loại văn học mang tính dân chủ và đại chúng. Làn sóng "đi Tây" đầu thế kỉ XX có sự tương đồng với làn sóng "đi Tây" ở đầu thế kỉ XXI và đều xuất phát ở khát vọng của giới trí thức và thế hệ trẻ về sự trải nghiệm, nhu cầu học tập, khám phá đã tạo ra dòng du kí viễn du. Du kí có khả năng thắp sáng những ước mơ, đánh thức tâm hồn, khơi dậy sự sáng tạo nên du kí dễ thích nghi với xã hội văn minh, hiện đại. Trong tương lai không xa, du kí đến với thế hệ trẻ Việt Nam không phải là là nhu cầu mang tính hiện tượng mà là sự thỏa mãn cho những khát vọng bay cao, bay xa để tìm hiểu, khám phá chân trời mới của thế giới và bản thân, đưa văn học hòa nhập vào cuộc sống luôn sôi động và biến động.

Du kí có thể nghỉ chân nhưng không từ bỏ hành trình, cũng không bị các thể loại khác buộc phải dừng chân ở một thời điểm nào đó bởi chừng nào con người còn có khát vọng di chuyển, thay đổi không gian, thay đổi chính mình thì vẫn còn du kí. Tuy nhiên, một khi phương tiện tối tân làm cho người ta di chuyển quá nhanh, người đi lại quá đông, lại chia thành nhiều hạng người hơn so với trước thì du kí có nguy cơ bị tước đoạt đi những cái tinh anh hoặc bị hòa lẫn vào trong những cái dung tục, tầm thường của chủ nghĩa thực dụng và giải trí. Nghiên cứu du kí đương đại phải có trách nhiệm điều hướng cả trong phê bình và sáng tác để du kí không mất đi những vẻ đẹp nhân văn cao cả của nó.

NHỮNG CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. Nguyễn Hữu Lễ, “Yếu tố kì ảo trong du kí Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX”, Kỉ yếu hội thảo Yếu tố kì ảo và huyền thoại trong văn học, Đại học Khoa học Huế, 5/2013.

2. Nguyễn Hữu Lễ, “Phong cách du kí Nguyễn Đôn Phục”, Tạp chí Khoa học Đại học Sư phạm Hà Nội, số 3/2014.

3. Nguyễn Hữu Lễ, “Một số vấn đề phong cách thể loại của du kí”, Tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống, số 6/2014.

4. Nguyễn Hữu Lễ, “Một số vấn đề thi pháp thể loại của du kí”, Tạp chí Khoa học Đại học Huế, Tập 95, số 7/2014.

5. Nguyễn Hữu Lễ, “Bút pháp nghệ thuật du kí Mãn Khánh Dương Kỵ”, Tạp chí