Trình Bày Được Cách Sử Dụng Thuốc Kháng Giáp Và I131.

2.1. Nhận định tình hình

Khi bệnh nhân vào điều trị tại khoa, người điều dưỡng phải có thái độ tiếp xúc tốt với bệnh nhân, quan sát và đáng giá được tình trạng của bệnh nhân, cụ thể bằng những biện pháp sau :

2.1.1. Đánh giá bằng hỏi bệnh

Có bị rối loạn về tiểu tiện không ?

Màu sắc của nước tiểu : màu đục hay đỏ ?

Đả lần nào đi tiểu ra sỏi chưa ?

Đã bị phẫu thuật hay có can thiệp gì về hệ thống thận và tiết niệu không ?

Đã sử dụng thuốc gì chưa ?

Trong gia đình đã có ai bị như vậy chưa ?

Bị như vậy lần đầu hay lần thứ mấy ?

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 153 trang tài liệu này.

Có bị rối loạn tiêu hoá không ?

2.1.2. Quan sát

Tình trạng bệnh nhân có mệt mỏi, người hốc hác không ?

Tình trạng sốt.

Đau vùng hông một hoặc hai bên.

Tình trạng nước tiểu : màu sắc và số lượng.

2.1.3. Thăm khám

Kiểm tra các dấu hiệu sống.

Đo số lượng và quan sát màu sắc nươc tiểu.

Khám vùng thận đau, thận lớn.

2.1.4. Thu nhận thông tin

Thu nhận thông tin qua gia đình của bệnh nhân.

Thu nhận qua hồ sơ bệnh án, cách thức điều trị …

2.2. Chẩn đoán điều dưỡng

Qua khai thác bệnh sử, quan sát và thu thập thông tin giúp cho ngừơi điều dưỡng có được chẩn đoán điều dưỡng, một số chẩn đoán có thể gặp như sau :

Tăng thân nhiệt do nhiễm trùng.

Đau vùng hông nghi do sỏi niệu quản.

Nước tiểu màu đỏ do viêm chảy máu đường tiết niệu.

Nguy cơ tráng nhiễm trùng do điều trị không hiệu quả.

2.3. Lập kế hoạch chăm sóc

Người điều dưỡng phân tích, tổng hợp và đúc kết các dữ kiện để xác định nhu cầu cần thiết của bệnh nhân, từ đó lập ra kế hoạc chăm sóc. Khi lập kế hoạch chăm sóc phải xe xét đến toàn trạng bệnh nhân, đề xuất vấn đề ưu tiên, vấn đề nào cần thực hiện trước và vấn đề nào thực hiện sau.

2.3.1. Chăm sóc cơ bản.

Để bệnh nhân nghỉ ngơi thích hợp.

Ăn đầy đủ năng lượng và uống nước đầy đủ.

Vệ sinh hàng ngày sạch sẽ.

2.3.2. Thực hiện các y lệnh

Cho bệnh nhân uống thuốc và tiêm thuốc theo chỉ định.

Làm các xét nghiệm cơ bản.

2.3.3. Theo dõi

Mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở nếu có bất thường phải báo bác sĩ ngay.

Theo dõi số lượng và màu sắc nước tiểu.

Theo dõi tiến triển và các biến chứng của bệnh.

- Theo dõi một số xét ngiệm như : công thức bạch cầu, ure và creatinin máu, tế bào vi trùng niệu, cấy nước tiểu, protein niệu.

2.3.4. Giáo dục sức khoẻ.

- Bệnh nhân và gia đình cần phải biết về nguyên nhân, cách phát hiện bệnh và thái độ xử trí cũng như cách chăm sóc bệnh nhân viêm thận bể thận.

- Biết được tiến triển của bệnh nhân và các biến chứng có thể xảy ra.

2.4. Thực hiện kế hoạch chăm sóc.

Đặc điểm của bệnh nhân viêm thận bể thận là tình trạng nhiễm trùng, rối loạn nước và điện giải có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân.

2.4.1. Thực hiện chăm sóc cơ bản

Đặc bệnh nhân nằm nghỉ ở tư thế đầu cao, phòng thoáng mát sạch sẽ.

- Luôn giữ ấm cơ thể bệnh nhân, mùa đông không dùng nước lạnh tắm hay rửa.

- Quan sát và theo dõi cơn đau nếu bệnh nhân quá đau hoặc có những bất thường phải báo cho bác sĩ biết.

Chế độ ăn uống.

+ Nước uống : cần căn cứ vào tình trạng bệnh nhân, thường thì không có hạn

chế nước uống, một số trường hợp cần phải truyền tĩnh mạch cho bệnh

nhân để chống mất nước. Nếu bệnh nhân có tăng huyết áp thì cần hạn chế nước.

+ Ăn chất dễ tiêu, đảm bảo năng lượng và nhiều hoa quả tươi. Lượng đạm

đưa vào cần căn cứ vào tình trạng ure máu có ở trên bệnh nhân, bình thường lượng đạm đưa vào khoảng 12g/ngày, nếu :

* Ure máu dưới 0,5g/lcó thể cho bệnh nhân ăn nhiều đạm thực vật, ít đạm động vật. Số lượng đạm đưa trong một ngày khoảng 0,25g/kg trọng lượng cơ thể.

* Ure máu từ 0,51g/l, nên dùng đạm thực vật, không dùng đạm động vật và lượng đạm đưa vào trong một ngày ít hơn 0,25g/kg trọng lượng.

* Ure máu trên 1g/l chế độ ăn chủ yếu là gluxid và một số acid amin cần thiết.

+ Vệ sinh hàng ngày cho bệnh nhân : hàng ngày vệ sinh răng miệng và da để tránh các ổ nhiễm khuẩn, phát hiện sớm các ổ nhiễm trùng để có hướng điều trị cho bệnh nhân. Áo, quần, vải trải giường và các vật dụng khác phải luôn được sạch sẽ.

2.4.2.Thực hiện các y lệnh

- Thuốc dùng : thực hiện đầy đủ các y lệnh khi dùng thuốc như : các thuốc

tiêm, thuốc uống. Trong quá trình dùng thuốc nếu có bất thường phải báo cho bác sĩ biết.

- Thực hiện các xét nghiệm :

+ Xét ngiệm về máu như : công thức máu, máu lắng, ure, creatinin, điện giải

…

+ Các xét nghiệm khác như : siêu âm bụng, chụp film bụng không chuẩn bị.

+ Các xét nghiệm về nước tiểu : hàng ngày phải theo dõi kỹ số lượng nước tiểu và màu sắc. Lấy nước tiểu xét nghiệm phải đảm bảo đúng quy trình. Các xét nghiệm cần làm là : protein, ure, creatinin, cấy nước tiểu.

2.4.3. Theo dõi

Dầu hiệu sinh tồn mạch, nhiệt, huyết áp, nhịp thở của bệnh nhân.

Cơn đau quặn thận, đau vùng thận.

Tình trạng màu sắc và số lượng nước tiểu.

Theo dõi các biến chứng.

2.5. Đánh giá chăm sóc

Tình trạng bệnh nhân sau khi đã thực hiện y lệnh, thực hiện kế hoạch chăm sóc so với lúc ban đầu của người bệnh để đánh giá tình hình bệnh tật, cụ thể :

Quan sát tình trạng sốt có cải thiện không ?

Tình trạng đau và rối loạn tiểu tiện có giảm không ?

Quan sát số lượng, màu sắc của nước tiểu so với ban đầu.

Đánh giá mức độ giải quyết nguyên nhân.

Các dấu hiệu sinh tồn có gì bất thường hay tốt lên không ?

- Chăm sóc điều dưỡng cơ

bản có đáp

ứng được với yêu cầu người bệnh

không?

Những vấn đề sai sót hoặc thiếu cần bổ sung vào kế hoạch chăm sóc.

LƯỢNG GIÁ

1. Kể các nguyên nhân gây viêm thận bể thận.

2. Nêu các triệu chứng lâm sàng của viêm thận bể thận.

3. Trình bày quy trình điều dưỡng bệnh nhân viêm thận bể thận.

4. Đánh giá tình trạng bệnh nhân đáp

ứng tốt với điều trị

và chăm sóc trong

trường hợp bị viêm thận bể thận cấp,

a. Đau vùng hông giảm.

b. Sốt giảm.

c. Thiểu niệu.

d. Ăn ngon miệng.

e. Nước tiểu trong dần.

ngoại trừ :

5. Lượng đạm cần cho bệnh nhân ăn hàng ngày trong trường hợp thực hiện chăm sóc trong viêm thận bể thận có ure dưới 0,5g/lít.

a. 0,15 g/kg trọng lượng cơ thể.

b. 0,25 g/kg trọng lượng cơ thể.

c. 0,025 g/kg trọng lượng cơ thể.

d. 1,25 g/kg trọng lượng cơ thể.

e. 2,25 g/kg trọng lượng cơ thể.

6. Một số yếu tố thuận lợi gây viêm thận bể thận, ngoại trừ :

a. Sỏi đường tiết niệu.

b. Nhiễm khuẩn huyết.

c. Do nhiễm khuẩn ngược dòng.

d. Do tiến hành các thủ thuật về đường tiết niệu không đảm bảo vô khuẩn.

e. Do khối u trung thất chèn ép.

CHĂM SÓC BỆNH NHÂN BỊ BỆNH BASEDOW

MỤC TIÊU

1. Mô tả

được các dấu chứng thần kinh dễ bị

ki8ch1 thích và phân độ

tổn

thương mắt ở bệnh nhân bị bệnh Basedow.

2. Trình bày được cách sử dụng thuốc kháng giáp và I131.

3. Lập được kế hoạch chăm sóc bệnh nhân bị bệnh Basedow.

1. BỆNH HỌC CỦA BỆNH BASEDOW

1.1. Định nghĩa

Basedow là một trong những bệnh lý cường giáp thường gặp trên lâm sàng với các biểu hiện chính : nhiễm độc giáp kèm bướu giáp lớn lan toả, lồi mắt và tổn thương ở ngoại biên. Bệnh Basedow mang nhiều tên gọi khác nhau : bệnh Graves, bệnh Parry, bướu giáp độc lan toả hay bệnh cường giáp tự miễn. Nhờ sự tiến bộ của miễn dịch hoạc, ngày càng nhiều kháng thể hiện diện trong huyết tương người bệnh được phát hiện, vì thế hiện nay bệnh được xếp vào nhóm bệnh liên quan tự miễn.

1.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

1.2.1. Nguyên nhân

Nguyên nhân gây ra chưa rõ, nhưng sự tăng tiết hormon tuyến giáp T3 và T4 được cho là rối loạn miễn dịch gây kích thích bất thường tuyến giáp.

Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhất là độ tuổi 2040, ở phụ nữ chiếm ưu thế. Tỉ

lệ nam / nữ từ 1/5 đến 1/7 ở vùng không bị bướu cổ địa phương. Tuy nhiên, ở

vùng dịch tễ tỉ lệ này thấp hơn. Theo Volpé có lẽ liên quan đến sự khiếm khuyết của tế bào lympho T ức chế, là yếu tố cơ bản trong bệnh lý tự miễn ở tuyến giáp. Một vài yếu tố ghi nhận có thể gây đáp ứng miễn dịch trong bệnh Basedow như :

Thai nghén nhất là giai đoạn chu sinh.

- Dùng nhiều iod, đặc biệt dân cư sống trong vùng thiếu iod, có thể khởi phát bệnh Basedow tiềm tàng.

Dùng lithium làm thay đổi đáp ứng miễn dịch.

Nhiễm trùng và nhiễm virus.

Ngừng corticoid đột ngột.

iod làm

- Người có HLA B8DR3, HLA BW 46B5 (Trung Quốc) và HLAB17 (da đen).

Vai trò stress: những stress tinh thần, chấn động thể chất, nhiễm khuẩn.

- Liên quan di truyền với 15% bệnh nhân có người thân mắc bệnh tương tự và

khoảng chừng 50% người thân của bệnh nhân có tự trong máu.

kháng thể

kháng giáp

Yếu tố thuận lợi là những stress tinh thần, chấn động thể chất, nhiễm khuẩn.

1.2.2. Cơ chế bệnh sinh

Trong bệnh Basedow người ta thấy có sự khiếm khuyết của tế bào lympho T ức chế (Ts, T8), cho phép tế bào lympho T hỗ trợ, kích thích tế bào lympho B tổng hợp các kháng thể chống lại tuyến giáp. Globulin miễn dịch kích thích tuyến giáp ( TSI: Thyroid stimulating im, unoglobulin hoặc TSH. R Ab: kháng thể kích thích thụ thể TSH) gây tình trạng nhiễm độc giáp. Ngoài ra còn tìm thấy nhiều loại kháng thể kháng thyroglobulin, kháng thể kháng enzym peroxydase giáp hoặc kháng thể kháng tiêu thể. Ngoài ra tiến trình viêm nhiễm cơ hốc mặt trong sự kết hợp với các kháng thể độc tế bào. Tuyến giáp và mắt có thể có liên quan bởi một kháng nguyên chung giữa tuyến giáp và nguyên bào hốc mắt. Tuy nhiên vẫn chưa rõ là làm sao gây ra dòng miễn dịch này.

1.3. Triệu chứng lâm sàng

Thể điển hình có đủ 3 biểu hiện lâm sàng chính : bướu giáp, hội chứng cường giáp và lồi mắt, nhưng độ trầm trọng của mổi biệu hiện khác nhau tuỳ từng bệnh nhân.

Bệnh có khi xảy ra rất nhanh chỉ trong vòng vài tuần hay ít hơn nữa, nhưng thường tăng dần trong nhiều tháng thậm chí nhiều năm trước khi bệnh nhân thấy.

1.3.1. Bướu giáp

Tuyến giáp thường lan toả tương đối đều, mềm hoặc chắc. Nghe tại bướu có thể phát hiện tiếng thổi liên tục hay trội hơn ở thì tâm thu. Bướu giáp lớn đôi khi gây chèn ép các cơ quan lân cận. Khoảng 7,4% trường hợp không có bướu

1.3.2. Hội chứng cường giáp

1.3.2.1. Dấu dễ kích thích thần kinh

- Bệnh nhân dễ nóng giận, dễ xúc cảm, nói nhiều, vận động nhiều nhưng mau mệt, dễ lo âu sợ sệt đôi khi không tập trung được tư tưởng, mất ngủ, phản xạ gân xương đôi khi tăng.

- Run tay, yếu cơ và teo cơ là những dấu chứng thuộc thần kinh cơ do nnhiễm độc giáp, run thường ưu thế ở đấu ngón tay run thường xuyên, gia tăng khi xúc động hoặc lúc ít hoạt động, thường kết hợp với vụng về. Teo cơ thường gặp ở cơ gốc, kết hợp với yếu cơ.

1.3.2.2. Rối loạn thần kinh thực vật

- Mặt phừng đỏ, da nóng ẩm, có cơn tiết mồ hôi thường xảy ra, rối loạn nhiệt về mùa đông và khát nước bất thường.

Dấu hiệu tiêu hoá :

+ Ăn nhiều, ăn ngon miệng hoặc đôi lúc chán ăn.

+ Buồn nôn hay nôn.

+ Tăng nhu động ruột gây tiêu chảy hay gây đại tiện nhiều lần.

Dấu tăng chuyển hoá :

+ Gầy, khó chịu nóng và dễ chịu lạnh.

+ Chuyển hoá cơ bản tăng.

Dấu hiệu tim mạch :

+ Thường mạch nhanh, tăng hơn khi gắng sức hoặc xúc động mạnh.

+ Có khi loạn nhịp.

+ Suy tim có thể xuất hiện : hồi hợp mệt ngực …

Rối loạn sinh dục :

+ Phụ nữ có thể rối loạn kinh nguyệt.

+ Đàn ông có thể bị liệt dương.

Dấu da, lông, tóc, móng :

+ Da mỏng mịn và hồng, nóng ẩm ; có hồng ban.

+ Lông tóc mảnh, khô, dễ gãy.

+ Móng tay dễ gãy.

+ Phù niêm trước xương chày.

1.3.3. Dấu chứng về mắt

Có thể giả lồi mắt do cường giáp. lồi mắt thật sự còn gọi là bệnh mắt tẩm nhuận nội tiết có khi trở thành ác tính làm hỏng mắt, mắt lồi không khép kín dễ nhiễm khuẩn, loét giác mạc, đôi khi mắt lồi hẳn ra ngoài hốc mắt. Lồi mắt không liên quan đến cường giáp, đôi lúc xảy ra sau quá trình điều trị nhất là phẩu thuật

hoặc điều trị quan :

phóng xạ. Cần phân biệt biểu hiện mắt trong bệnh Basedow liên

- Tổn thương không thâm nhiễm liên quan đến bất thường về tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm.

chức năng do

- Tổn thương thâm nhiễm liên quan đến các thành phần hốc mắt gây bệnh mắt nội tiết trong bối cảnh tự miễn trong bệnh basedow gây thương tổn cơ vận nhãn và tổ chức sau hốc mắt. Bệnh lí mắt thường phối ợp gia tăng nồng độ kháng thể kháng thụ thể TSH ( kích thích ). Theo phân loại của hội giáp trạng mỹ ( american thyroid association ) các biểu hiện ở mắt được phân độ như sau

+ Độ 0 : không có dấu hiệu và triệu chứng.

+ Độ I : không có triệu chứng, có dấu co kéo mi trên, mất đồng vận giữa nhãn cầu và trán, giữa nhãn cầu và mi trên.

+ Độ II : ngoài các dấu hiệu của độ I, còn có cảm giác dị vật ở trong mắt, sợ ánh sáng ( photophobie ), chảy nước mắt, phù mí mắt, sung huyết và sưng kết mạc …( thâm nhiễm cơ và tổ chức hốc mắt, nhất là tổ chức quanh hốc mắt ).