Bảo đảm quyền của trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS ở Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

LÊ THỊ HÀ

BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành: Pháp luật về Quyền con người

Mã số: Chuyên ngành đào tạo thí điểm

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN DUY SƠN

HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Lê Thị Hà

MỤC LỤC

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, biểu đồ

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: CƠ SỞ PHÁP LÝ BẢO ĐẢM QUYỀN TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS 6

1.1. QUYỀN CON NGƯỜI CỦA TRẺ EM 6

1.1.1. Khái niệm quyền con người 6

1.1.2. Quyền của trẻ em trong hệ thống quyền con người 6

1.2. TÁC ĐỘNG CỦA HIV/AIDS ĐẾN SỰ THỤ HƯỞNG CÁC QUYỀN CON NGƯỜI CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG

BỞI HIV/AIDS 10

1.2.1. Thế nào là trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 10

1.2.2. Các hệ quả tiêu cực của tình trạng trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng

bởi HIV/AIDS 13

1.2.3. Các quyền con người cơ bản cần được bảo vệ đối với trẻ em sống

chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 15

1.3. PHÁP LUẬT QUỐC TẾ BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG

CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS 24

1.4. PHÁP LUẬT VIỆT NAM TRONG VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA

TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS 27

1.4.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta trong việc bảo đảm quyền của trẻ em 27

1.4.2. Nội dung quyền của trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS

trong pháp luật Việt Nam 28

Chương 2: THỰC TRẠNG BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS Ở VIỆT NAM

THỜI GIAN QUA 33

2.1. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN LÂY NHIỄM HIV/AIDS Ở

TRẺ EM TẠI VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA 33

2.1.1. Thực trạng lây nhiễm HIV/AIDS ở trẻ em tại Việt Nam trong thời gian qua 33

2.1.2. Nguyên nhân lây nhiễm HIV/AIDS ở trẻ em tại Việt Nam thời gian qua 37

2.2. MỘT SỐ THÀNH TỰU BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS Ở VIỆT NAM THỜI

GIAN QUA 38

2.2.1. Thành tựu trong việc thực hiện nguyên tắc "Vì lợi ích tốt nhất của trẻ"

đối với trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 38

2.2.2. Thành tựu trong việc thực hiện nguyên tắc "Không phân biệt đối xử"

với trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 40

2.2.3. Thành tựu trong việc thực hiện nguyên tắc:"Đảm bảo sự sống còn của

trẻ ở mức tối đa" 42

2.2.4. Thành tựu trong việc thực hiện nguyên tắc: "Đảm bảo quyền được

tham gia của trẻ" 45

2.3. MỘT SỐ HẠN CHẾ, BẤT CẬP TRONG BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA

TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS 48

2.3.1. Quyền học tập của trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS

vẫn chưa được đảm bảo 48

2.3.2. Quyền sống của trẻ em sống chung và ảnh hưởng bởi HIV/AIDS chưa

được đảm bảo ở mức tối đa 48

2.3.3. Quyền tiếp cận các thông tin về HIV/AIDS của trẻ em Việt Nam còn

hạn chế 49

2.3.4. Quyền được hỗ trợ của trẻ em bị nhiễm và ảnh hưởng HIV/AIDS theo Nghị định 67/NĐ-CP, ngày 13/4/2007 của Chính phủ chưa được đảm bảo 50

2.4. NGUYÊN NHÂN CỦA HẠN CHẾ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRONG BẢO VỆ QUYỀN CỦA EM SỐNG CHUNG VỚI HIV/AIDS 51

2.4.1. Nguyên nhân của hạn chế 51

2.4.2. Bài học kinh nghiệm trong việc bảo đảm quyền của trẻ em sống chung

và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 59

Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH

HƯỞNG BỞI HIV/AIDS Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 65

3.1. DỰ BÁO CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI

HIV/AIDS Ở VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 65

3.1.1. Về quy mô dân số trẻ em và trẻ em cần bảo vệ đặc biệt 65

3.1.2. Tình hình trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS trong thời gian tới 66

3.1.3. Tình hình lây nhiễm HIV từ mẹ sang con 67

3.2. MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG CƠ BẢN NHẰM BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS

Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 71

3.2.1. Bảo đảm quyền của trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS

là nghĩa vụ của toàn xã hội 71

3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện thể chế bảo đảm quyền của trẻ em sống chung và

bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 72

3.2.3. Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra việc thực hiện pháp luật, chính sách về phòng chống HIV/AIDS ở trẻ em 74

3.2.4. Giảm tình trạng kỳ thị và phân biệt đối xử đối với trẻ em sống chung

và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 74

3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN BẢO ĐẢM QUYỀN CỦA TRẺ EM SỐNG CHUNG VÀ BỊ ẢNH HƯỞNG BỞI HIV/AIDS HIỆN NAY 76

3.3.1. Giải pháp đẩy mạnh tuyên truyền thay đổi hành vi trong bảo đảm quyền của trẻ em sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 76

3.3.2. Sửa đổi, bổ sung pháp luật có liên quan đến bảo đảm quyền trẻ em sống chung và chịu ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 82

3.3.3. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch liên ngành nhằm ngăn ngừa

tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS đối với trẻ em Việt Nam 84

3.3.4. Xây dựng mô hình Công tác xã hội dành cho nhóm trẻ em sống chung

và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 87

3.3.5. Phân bổ nguồn lực cho công tác bảo đảm quyền của trẻ em sống chung

và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS 88

KẾT LUẬN 90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 92

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AIDS

Hội chứng suy giảm miễn dịch do HIVgây ra (Acquiret Immune Deficiency Syndrom)
ARV	Thuốc được chế ra nhằm làm giảm sự sinh sôi nảy nở của HIV trong cơ thể (Antiretroviral)
BRIGHTFUTURE	Quỹ vì ngày mai tươi sáng
CEDAW	Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Againts Women)
CRC	Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền trẻ em (The UN Convention on the Rights of the Child)
HIV	Virut gây suy giảm miễn dịch ở người (Human Immune Deficiency Virus)
HOPE	Quỹ hi vọng
ICCPR	Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị (International Convent on Civil and Political Rights)
ICESCR	Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội (International Convent on Economic, Social and Cultural Rights)
ILO	Tổ chức lao động quốc tế (International Labour Organization)
MDGs	Mục tiêu thiên niên kỷ
UDHR	Tuyên ngôn toàn thế giói về quyền con người (Universal declaration of Human Rights
UNAIDS	Chương trình Phòng chống AIDS của Liên Hợp Quốc (Joint United Nations Program on AIDS)
UNDP	Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (United nAtions Development Prgramme)
UNICEF	Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (United nations childrens fund)
UNITED FRIENDSHIP	Quỹ những người bạn thân thiết.
VAAC	Cục phòng chống HIV/AIDS – Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội
WHO	Tổ chức y tế thế giới (World Health organization)