Một Số Bài Học Kinh Nghiệm Rút Ra Trong Quá Trình Thông Tin Về Những Bất Cập

Tính thời sự, chính xác, cụ thể thường được thể hiện qua các thông tin mang độ tin cậy cao. Báo Hànộimới ra ngày 22-3-2013 Xã đạt chuẩn NTM 100% đường trục giao thông được cứng hóa. Theo quy định tạm thời phương pháp đánh giá, chấm điểm các tiêu chí công nhận xã đạt chuẩn NTM thành phố Hà Nội vừa được ban hành, xã đạt chuẩn NTM trên địa bàn phải bảo đảm 100% đường trục xã, thôn xóm, đường liên xã được nhựa hóa, cứng hóa, bê tông hóa chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ Giao thông Vận tải…

Việc sử dụng ngôn ngữ trên Đài PT-TH Hà Nội có nhiều khác biệt hơn so với báo Hànộimới. Ngoài chữ viết như với báo in còn có lời bình và hình ảnh, tiếng động.

Lời bình trên chuyên mục hay chuyên đề phát sóng về xây dựng NTM của Thủ đô do đối tượng độc giả chủ yếu là nông dân nên lời bình trong các tác phẩm đơn giản, ngắn gọn, gần gũi với người dân. Đối với phần tin vắn, giọng đọc nhanh, dứt khoát, nhưng phóng sự lại có giọng đọc nhẹ nhàng, truyền cảm khi viết về gương người tốt việc tốt, điển hình tiên tiến trong xây dựng NTM, những cách làm hay.Chẳng hạn như: Phóng sự ra ngày 10-10- 2014: “Trung Châu – Đan Phượng, điểm sáng trong xây dựng đường giao thông nông thôn”. Chúng tôi về xã Trung Châu, là xã xa và nghèo nhất huyện Đan Phượng nhưng cũng là xã làm tốt phong trào huy động sức dân xây dựng đường giao thông nông thôn. Những con đường đất lầy lội giờ đã được thảm bê tông thẳng tắp làm thay da đổi thịt cho bộ mặt làng quê. Đây là một bài tuyên truyền về địa phương làm tốt khi xây dựng đường làng ngõ xóm trong chương trình xây dựng NTM. Giọng đọc của phóng sự được thể hiện dứt khoát, sôi động, mang tính chất cổ vũ, tạo sự hào hứng cho người xem truyền hình. uy nhiên, lời bình có thể thay đổi khi bài viết tập trung những vấn đề vuớng mắc từ cở, bất cập trong xây dựng NTM.

Tuy nhiên, giọng đọc trong các bài phóng sự có thể thay đổi nhấn mạnh khi bài viết phản ánh về bất cập tại cơ sở. Phóng sự ra ngày 2-8-2015

có bài: Nguồn lực cho xây dựng NTM ở Hà Nội còn khó khăn, phản ánh về tình trạng một số địa phương trên địa bàn thành phố đang gặp khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn. Do kinh phí để xây dựng NTM của xã quá lớn từ 200-250 tỷ đồng, trong khi đó nguồn vốn ở các xã đều gặp khó do bất động sản đi xuống, các xã chỉ trông chờ vào nguồn đấu giá đấu, nhưng không thực hiện được.

Nhìn chung ngôn ngữ sử dụng trong 2 cơ quan báo chí đều mang tính chất dễ hiểu, sử dụng văn phong trong sáng, có độ tin cậy cao nhưng vẫn phản ánh những vấn đề của đời sống chính trị xã hội, đáp ứng với đòi hỏi ngày càng cao của độc giả.

Cách trình bày:

Để một tác phẩm báo chí thành công ngoài việc nội dung đa dạng phong phú, ngôn ngữ dễ hiểu thì cách trình bày đóng vai trò quan trọng. Việc sử dụng hình ảnh đi kèm bài sẽ làm cho bài báo có giá trị hơn rất nhiều so với nội dung toàn chữ.

Khảo sát ở 2 cơ quan báo cho thấy, để gây chú ý cho người đọc, báo đã dùng nhiều hình ảnh minh họa, đặc biệt là bài đinh, hình ảnh đi kèm thường rất to, sinh động, tít bài to, đậm. Ngoài ra, những bài có vấn đề sự kiện lớn, báo cũng thường sử dụng các box bài đi kèm thể hiện nhiều nội dung đa chiều của những người được phỏng vấn về cùng một chủ đề nào đó. Việc sử dụng hình ảnh trên Đài PT-TH Hà Nội mang tính chất sôi động hơn với lợi thế về hình.

Điển hình cho cách trình bày sinh động, hấp dẫn, báo đã sử dụng các loạt bài với tiêu điểm khác nhau. Ngày 2-12-2013 có loạt bài: Công tác dồn điền đổi thửa ở Hà Nội: Liệu có về đích đúng hẹn. Ngày 14-4-2014, Báo Hànộimới có loạt bài: Xây dựng NTM ở Hà Nội: Gian nan ở phía trước, mỗi loạt bài thường có từ 3-5 bài, thể hiện những vấn đề còn khó khăn, bức xúc ở cơ sở trong việc xây dựng NTM.

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 138 trang tài liệu này.

Hình ảnh trên Đài PT-TH Hà Nội mang thể hiện đậm nét hơn, đặc biệt là trên chuyên mục “Nông thôn Thủ đô hội nhập và phát triển” và chuyên đề “NTM Thủ đô hội nhập và phát triển”. Đây là chuyên trang viết về nông nghiệp, nông thôn, xây dựng NTM của Thủ đô, nên chuyên mục cũng như chuyên đề không ngừng nâng cao chất lượng cả về nội dung lẫn hình ảnh để đáp ứng với đòi hỏi ngày càng cao của độc giả xem truyền hình. Trong các tác phẩm truyền hình, ngoài lời bình, hình ảnh đóng vai trò quan trọng tạo ra sự phấn kích cho người xem. Vì vậy, trong mỗi phóng sự khi phát sóng, ngoài lời bình, phóng viên đều sử dụng 3-5 hình ảnh đi kèm để minh chứng cho lời bình trong bài viết.

Mỗi cơ quan báo chí đều có cách trình bày riêng sao cho phù hợp với đối tượng bạn đọc mà báo hướng tới, với cách trình bày sử dụng nhiều hình ảnh, đồ họa hoặc mở nhiều cổng thông tin trong bài viết sẽ làm cho độc giả dễ hiểu hơn về thông tin mà bài báo đang hướng tới. Việc này không chỉ làm đẹp bài viết mà còn tạo hứng thú cho người đọc trong cuộc cạnh tranh thông tin giữa các loại hình báo chí đa dạng và phong phú như hiện nay.

2.5. Một số bài học kinh nghiệm rút ra trong quá trình thông tin về những bất cập xây dựng NTM ở Thủ đô.

2.5.1. Thành công

Xây dựng NTM là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta , đang từng ngày làm thay đổi diện mạo nông thôn , nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân . Chính vì vậy , ngay sau khi Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp , nông dân , nông thôn , Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định

800/QĐ-TTg ngày 04-6-2010 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, Thành phố Hà Nội đã ban hành Chương trình 02/CT-TU ngày 2-11-2011 về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, xây dựng NTM và nâng cao đời sống người dân , Hà Nội đã vươṭ

qua không ít khó khăn , thách thức để từ ng bước thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM . Với quyết tâm chí nh tri ̣cao của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân, Chương trình xây dựng NTM được triển khai quyết liệt và đồng bộ. Công tác tuyên truyền đóng góp vai trò quan trọng

trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng NTM. Hà Nội đã xác định công tác tuyên truyền, vận động phải được đặt lên hàng đầu, phải đi trước một bước và phải được triển khai theo lộ trình, xác định từng nội dung, cách thức triển khai cụ thể trong từng thời điểm, giai đoạn cụ thể.

Những vấn đề bức xúc ở cơ sở từ khi thực hiện Chương trình xây dựng NTM đặc biệt là về đất đai, DĐĐT, môi trường, cơ sở vật chất văn hóa, trường học. Các cơ chế, chính sách của Trung ương cũng như thành phố được mổ xẻ phân tích, khi áp dụng vào thực tế có những thuận lợi và khó khăn như thế nào đều được báo chí thông tin kịp thời, đầy đủ. Việc này không những giúp cơ sở đề nghị với chính quyền các cấp nhằm sửa đổi sao cho phù hợp với thực tế địa phương còn giúp các nhà lãnh đạo thấy được bất cập tại cơ sở với mục đích tháo gỡ khó khăn nhằm đẩy nhanh chương trình xây dựng NTM. Do đó, đến cuối năm 2015 Hà Nội trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về xây dựng NTM, với 201/386 xã đạt chuẩn quốc gia NTM.

Nhiều bài viết phản ánh thực trạng xây dựng NTM trên địa bàn thành phố Hà Nội đã góp phần thông tin định hướng dư luận và cung cấp thông tin để Ban Chỉ đạo Chương trình02 kịp thời ban hành những biện pháp trong chỉ đạo, điều hành, tháo gỡ khó khăn xây dựng NTM góp phần vào chuyển biến sâu sắc và cơ

bản về nhân

thứ c trong xây dưn

g NTM của một bộ phận cán bộ , đảng viên và

nhân dân, giúp họ thay đổi nhân

thứ c, hiểu rõ viêc

xây dưn

g đề án, dự án, quy

hoạch xây dựng NTM là của chính địa phương mình, địa phương phải làm, phải chịu trách nhiệm và hiệu quả, lợi ích khi chính người dân được thụ hưởng. Báo

chí Thủ đô đã chú tron

g tập trung tuyên truyền các mô hình NTM điển hình ,

những cách làm hay tao

thành phong trào hưởng ứ ng của người dân tham gia

đóng góp công sứ c và tiền của vào công cuôc

xay dưn

g NTM với hàng trăm các

bài viết về hiến đất làm đường, góp tiền xây dựng NTM, tập trung dồn điền đổi thửa thành công ở Sóc Sơn, Sơn Tây, Đan phượng, Mê Linh, Thạch Thất... Báo chí còn có nhiều bài viết phỏng vấn, đặt bài các chuyên gia, Ban chỉ đạo xây dựng NTM của Trung ương và Hà Nội về xây dựng NTM, kịp thời tháo gỡ khó khăn, hạn chế, chấn chỉnh những điều cơ sở hiểu sa,ilàm sai…

Các nội dung đó được tuyên truyền có hiệu quả đến với độc giả và để cho

nhiều địa phương cũng như cá nhân mỗi bản thân độc giả thấy được lợi ích của việc xây dựng NTM từ đó mỗi người góp sức cùng với chính quyền địa phương từng bước đưa bộ mặt nông thôn ở quê hương mình ngày càng khang trang, sạch đẹp. Nhìn chung, báo chí đã phản ánh được không khí chung tay xây dựng NTM, cung cấp cho độc giả một cái nhìn sinh động, toàn cảnh trên nhiều lĩnh vực, tại nhiều địa phương; phản ánh được không khí phấn khởi, vào cuộc với những bài viết sâu sắc, có ý nghĩa và sức lan tỏa tích cực, rộng rãi, thể hiện được quyết tâm của Đảng, nhà nước trong thực hiện một chương trình của Quốc gia, góp phần tạo nên những chuyển biến sâu sắc về nhận thức, khơi dậy tiềm năng, nỗ lực vượt qua khó khăn; cổ vũ mạnh mẽ các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, xã hội chung sức, đồng lòng trong công tác xây dựng NTM.

Về hình thức thể hiện, các báo đều sử dụng hệ thống các thể loại, chuyên trang, chuyên mục và hình thức truyền tải báo chí hiện đại, phù hợp với đông đảo đối tượng bạn độc, ngôn ngữ sử dụng đơn giản, dễ hiểu đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả mọi nơi, góp phần thành công vào cho mỗi tác phẩm báo chí khi thể hiện trên mặt báo.

2.5.2.Hạn chế

Mặc dù đã có những thành công nhất định trong việc thể hiện các nội dung về xây dựng NTM, đặc biệt nêu lên những bất cập của việc thực hiện 19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM. Báo đã thể hiện đúng vai trò của mình nâng cao sức chiến đấu của mình và nêu những gương điển hình

tiên tiến, các địa phương làm tốt về xây dựng NTM. Tuy nhiên, những mảng đề cập đến trong các bài tuyên truyền mới chỉ dừng lại ở các vấn đề như: DĐĐT, cơ chế chính sách, môi trường, cơ sở vật chất văn hóa, trường học.

Nhiều mảng bức xúc tại cơ sở vẫn chưa được các báo đề cập đến như: các tiêu chí về giảm nghèo, nhiều địa phương chạy theo thành tích, để đạt được NTM phải giảm hộ nghèo xuống còn 3%, nhưng thực chất nhiều xã tỷ lệ hộ nghèo còn cao trên 10%, nên chỉ trong một thời gian ngắn 1-2 năm không thể thực hiện được tiêu chí này. Đối với những xã làng nghề, điều này có thể đạt được, song đối với các xã thuần nông, để nâng cao tiêu chí này không hề đơn giản vì người dân chủ yếu sống bằng sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, một loạt các tiêu chí khác như đạt danh hiệu làng văn hóa, trong thôn, xóm không để xảy ra tình trạng tệ nạn ma túy, sinh con thứ 3….Những vấn đề này báo chí vẫn chưa tích cực tuyên truyền mặc dù còn nhiều bất cập ở địa phương.

Các bài viết chưa mang tính thời sự cao, báo Hànộimới trong 1 tuần chỉ đăng 1 trang viết về NTM, Đài PT-TH Hà Nội, với tần suất phát sóng tương đối ít từ 1-2 số/tuần. Qua thực tế cho thấy, có những vấn đề thực tế diễn ra ngay tại cơ sở như người dân bỏ ruộng không cấy ở xã Kim Lũ (Sóc Sơn), nhưng do tính chất của chuyên trang cũng như chuyên mục mà cả báo Hànộimới cũng như Đài PT-TH Hà Nội chỉ đưa tin ngắn ngọn, sau đó mới viết bài phản ánh hoặc phóng sự.

Về hình thức thể hiện, các báo mới chỉ tập trung đưa các bài phản ánh, phóng sự mang tính chất chung chung. Việc sử dụng các bài phản ánh đáp ứng phù hợp với số đông độc giả nhưng lại gây ra tình trạng các bài đều na ná giống nhau và phản ánh ở cùng một khía cạnh, nên không khỏi sự trùng lặp trong các nguyên nhân gây ra khó khăn tại cơ sở khi thực hiện chương trình xây dựng NTM. Chẳng hạn như các địa phương đều kêu khó về nguồn vốn, một số địa phương có tâm lý trông chờ, ỷ lại vào nguồn vốn của Nhà nước hay một số cán bộ chưa hiểu sâu về nội dung của xây dựng NTM…

Khảo sát ở 2 cơ quan báo viết về NTM thì hình thức thể hiện đều viết các bài phản ánh, phóng sự là chính dẫn tới nội dung nhiều khi giống nhau. Dung lượng chữ của các thể loại trong bài viết đăng trên các báo đều dài từ 1.000 chữ đến 1.200 chữ, so với báo chí hiện đại thì việc báo viết nhiều chữ như hiện nay vẫn còn hạn chế. Chưa có nhiều bài viết sử dụng các hình thức trình bày khác như mở nhiều ô cửa sổ hoặc dùng đồ họa, sử dụng ảnh minh họa.

2.5.3. Nguyên nhân

Việc thành công của công tác tuyên truyền về xây dựng NTM, thời gian qua cac cơ quan báo chí đã thể hiện đúng vai trò, trách nhiệm của báo chí với nhiệm vụ xây dựng NTM; công tác lãnh đạo, chỉ đạo định hướng tuyên truyền; công tác phối hợp tuyên truyền giữa các cơ quan báo chí với các địa phương, đơn vị, Ban chỉ đạo chương trình NTM của thành phố; nâng cao hiệu quả nội dung tuyên truyền qua báo chí; đổi mới các hình thức tuyên truyền phù hợp với đối tượng, địa bàn, văn hoá vùng miền; cơ chế, chính sách phù hợp đối với nhiệm vụ tuyên truyền trên báo chí.

Đầu tư, phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân là chính sách lâu dài, được thực hiện thường xuyên, liên tục. Do đó, các cơ quan báo chí cần xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện mang tầm chiến lược, quan tâm tìm hiểu rõ hơn bản chất của chương trình xây dựng NTM, đặc biệt là vai trò chủ thể của người dân và việc duy trì các mô hình phát triển bền vững nhằm phát huy vai trò tiên phong của báo chí trong xây dựng NTM.

Thành công của tác phẩm báo chí khi tuyên truyền về bất cập trong xây dựng NTM còn được sự quan tâm của độc giả từ các nhà lãnh đạo, quản lý tới đông đảo người dân đã phản hồi lại giúp cho các cơ quan báo điều chỉnh kịp thời những nội dung thông tin bám sát với thực tiễn, phản ánh chân thực, khách quan những yêu cầu của cơ sở. Đồng thời, để được thành công này còn nhờ sự giúp đỡ trong việc cung cấp thông tin, số liệu của Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM thành phố, các huyện, thị xã, xã, phường của 18 huyện, thị xã.

Hạn chế của công tác tuyên truyền về bất cập trong xây dựng NTM có nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan nhưng chủ yếu là do các nhà báo còn né tránh, không tích cực viết những bài bất cập tại cơ sở, hoặc những bài điều tra. Mặc dù đã thể hiện nhưng còn nhiều vấn đề gai góc tại các địa phương chưa đưa hết. Ngoài ra, do một số huyện, thị xã chưa tích cực phối hợp với cơ quan báo chí để tuyên truyền về lĩnh vực này thậm chí còn đùn đẩy trách nhiệm giữa các bên có liên quan hoặc từ chối cung cấp thông tin. Hạn chế về hình thức, báo chậm đổi mới theo xu hướng của báo chí hiện đại.

Để thực hiện có hiệu quả Chương trình 02-CTr/TU, thời gian tới, công tác thông tin, tuyên truyền của thành phố Hà Nội tập trung thực hiện các nhiệm vụ: các cấp ủy đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt mục đích, yêu cầu nhằm tạo sự chuyển biến mạnh hơn nữa về nhận thức, ý nghĩa to lớn của Chương trình. Các báo cần phối hợp với Ban Tuyên giáo Thành ủy tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn công tác tuyên truyền ở các địa phương, hướng vào mục tiêu, đề cao ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm của mỗi người dân, tổ chức, cá nhân tự nguyện đóng góp nhân tài, vật lực tham gia xây dựng NTM.

2.5.4. Bài học kinh nghiệm

Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền các chủ trương đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và Thành phố về phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM.

Nắm bắt thông tin phản ánh dư luận xã hội đi thực tế để viết về đề tài xây dựng NTM ở ngoại thành, những kinh nghiệm, mô hình, tấm gương người tốt, việc tốt...Những vấn đề khó khăn tại cơ sở, đặc biệt là các tiêu chí mà các địa phương đang thực hiện. Từ đó rút kinh nghiệm các bài viết trước để có bài viết sau mang tính chuyên sâu và chuyên nghiệp hơn.

Các cơ quan báo giữ vững định hướng tuyên truyền, xác định rõ chức năng , nhiệm vụ của mình trong công tác tuyên truyền