Bàn về hoạt động đầu tư trong doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ

Trước hết, việc đầu tư của DNBH cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc cơ bản như : an toàn, sinh lời, đảm bảo khả năng thanh toán thường xuyên cũng như phải đa dạng hóa các danh mục đầu tư để phân tán rủi ro.

Do đó các DNBH có thể xem xét thực hiện một số giải pháp sau : Thứ nhất: Cần xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp.

Chiến lược đầu tư đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với hoạt động đầu tư trong điều kiện các thị trường vốn, thị trường tài chính luôn luôn vận động và thay đổi. Điều này có ý nghĩa đặc biệt đối với việc đầu tư nguồn vốn nhàn rỗi trong dự phòng nghiệp vụ trong DNBH nhân thọ. Một chiến lược đầu tư đúng đắn sẽ có tác dụng làm tăng khả năng mang lại lợi nhuận của đồng vốn bỏ ra, góp phần tăng khả năng chi trả cho người được bảo hiểm, nâng cao phúc lợi cho xã hội.

Các doanh nghiệp bảo hiểm cần phải xây dựng các chiến lược đầu tư tài chính trong mỗi giai đoạn, cho từng loại tài sản đầu tư, đồng thời thực hiện chuyển dịch đầu tư một cách linh hoạt giữa các tài sản đầu tư cho phù hợp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; phù hợp với sự phát triển kinh tế và sư phát triển của thị trường vốn trong mỗi giai đoạn.

Thứ hai, các DNBH nhà nước cần tiếp tục thực hiện đa dạng hoá danh mục đầu tư , mở rộng và tăng cường đầu tư vào các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng. Đồng thời phải có chiến lược đầu tư linh hoạt, chắc chắn trên thị trường chứng khoán và coi đây là chiến lược cơ bản, lâu dài. Theo kinh nghiệm của những công ty bảo hiểm ở các nước phát triển thì đầu tư vào chứng khoán là danh mục đầu tư phù hợp nhất với các công ty bảo hiểm . Có thể thấy điều này qua một vài số liệu về vấn đề đầu tư của các công ty bảo hiểm Châu Âu năm 1997 như sau:

Bảng 5: Cơ cấu đầu tư vốn của các công ty bảo hiểm nhân thọ châu Âu

( Đơn vị: %)

Cổ	Trái	Bất	Gửi tiền	Đầu tư	Tổng
Các nước	phiếu	phiếu	động	vào các	khác	nguồn
			sản	tổ chức		vốn đầu
				tín		tư
				dụng

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 60 trang tài liệu này.

4,1	27,1	67,6	1,1	0,1	100
Bỉ	3,4	22,4	70,1	2,9	1,2	100
Đan Mạch	2,5	34,1	58,2	0,5	4,7	100
Pháp	5,7	16,0	73,9	1,8	2,6	100
Anh	5,6	51,2	33,6	1,9	7,7	100
Thụy Điển	4,7	48,3	46,2	0,5	0,3	100
Thụy Sỹ	10,2	24,6	58,4	3,6	3,2	100

CHLB Đức

( Nguồn:Tạp chí nghiên cứu kinh tế số 276) Thứ ba: Chú trọng đến việc đầu tư chứng khoán.

Để thâm nhập vào thị trường chứng khoán, các doanh nghiệp bảo hiểm cần phải thực hiện chuyên môn hóa đầu tư vốn như mô hình đầu tư mà Bảo Việt đã tiến hành- tức là thành lập công ty quản lý đầu tư vốn hay còn gọi là công ty quản lý tài sản có. Các công ty quản lý này không thể thiếu đối với các tập đoàn bảo hiểm trong nền kinh tế thị trường.

Trong việc mua bán chứng khoán, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ nên tập trung chủ yếu vào các loại chứng khoán nhà nước như trái phiếu, kỳ phiếu kho bạc nhà nước, công trái nhà nước... Đây là các chứng khoán lãi suất không thấp mà được coi là có rủi ro thấp nhất.

Với ưu thế về thông tin, các DNBH nhà nước cần tìm mua được các loại cổ phiếu, trái phiếu công nghệ cao. Theo kinh nghiệm của các nhà đầu tư chứng khoán ở các nước thì việc đầu tư vào chứng khoán công nghệ cao là chiến lược đầu tư hiệu quả cao. Tuy nhiên cần xác định nguồn vốn đầu tư vào các loại chứng khoán này phải là nguồn vốn dài hạn.

Thứ tư : Các DNBH cần mạnh dạn nghiên cứu chiến lược đầu tư vào lĩnh vực bất động sản. Mặc dù trong những năm gần đây,thị trường bất động sản có những biến động không lường, nhất là đất đai. Nhưng trong làn sóng di dân và tốc độ đô thị hóa như hiện nay, đầu tư vào lĩnh vực này cũng là một hướng đầu tư hiệu quả. Đầu tư bất động sản không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế trực tiếp mà còn mang lại những lợi ích về quảng cáo rất quan trọng.

Đầu tư bất động sản luôn chiếm tỷ lệ lớn trong danh mục đầu tư của các công ty bảo hiểm trên thế giới. Nhưng với điều kiện Việt Nam khi mà Nhà nước không công nhận quyền sở hữu về đất, thủ tục chuyển nhượng rất phức tạp thì đầu tư vào lĩnh vực này sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Để tham gia vào lĩnh vực này thì các công ty bảo hiểm có thể liên doanh với một công ty có kinh nghiệm, có tư cách pháp nhân về xây dựng và kinh doanh bất động sản.

ở những nước có thị trường bảo hiểm phát triển,các doanh nghiệp bảo hiểm luôn luôn có tên trong các đô thị lớn. Đây là sự quảng cáo tốt nhất cho hình ảnh và sức mạnh tài chính của công ty bảo hiểm .Đồng thời, đầu tư vào lĩnh vực bất động sản cũng là một lĩnh vực đầu tư cho phép các công ty bảo hiểm chống lại rủi ro một cách hiệu quả nhất .

Thứ năm: Mở rộng hình thức cho vay đối với các chủ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Trong kỹ thuật bảo hiểm nhân thọ , hợp đồng bảo hiểm sau một thời gian nhất định nộp phí bảo hiểm sẽ có dự phòng toán học - khoản tiền trên là thuộc sở hữu của chủ hợp đồng. Nếu DNBH cho chủ hợp đồng vay thì khoản tiền dự phòng được coi là tài sản thế chấp. Như vậy sẽ rất hiệu quả , vừa đảm bảo cho DNBH thu lãi cao hơn lãi kỹ thuật, vừa giúp các chủ hợp đồng vay được vốn trong thời gian khó khăn. Điều này sẽ tăng khả năng duy trì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.

Thứ sáu : Các DNBH cần nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả đầu tư thông qua các công ty quản lý tài sản có theo mô hình được xem xét như sau:

Sơ đồ 2: Mô hình đầu tư giả định của các DNBH.

Quỹ đầu tư của Công ty

(Fund famuly)

hội đồng quản lý quỹ s1

hội đồng quản lý quỹ s3

hội đồng quản lý quỹ s2

Hợp đồng Hợp đồng Hợp đồng

công ty quản lý quỹ(trực tiếp hoặc liên doanh)

Mô hình quỹ này có thể vừa đảm bảo yêu cầu về hoà hợp giữa tài sản nợ và tài sản có, vừa nâng cao tính chuyên nghiệp của hoạt động đầu tư và tiếp thu kỹ năng tiên tiến về đầu tư.

Bên cạnh đó nâng cao tính chuyên nghiệp trong đầu tư bằng cách đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp giỏi, am hiểu về thị trường tài chính và đầu tư tài chính để thực hiện các hoạt động đầu tư là rất cần thiết. Nó góp phần đảm bảo thực hiện các hoạt động đầu tư an toàn và hiệu quả hơn trong xu hướng phát triển mạnh mẽ của thị trường tài chính trong và ngoài nước như hiện nay.

Thứ bảy : Phát triển mạnh các loại hình bảo hiểm nhân thọ để thu hút vốn đầu tư dài hạn. Hiện nay trên thị trường bảo hiểm nhân thọ, ngoài Bảo Việt còn có 4 công ty bảo hiểm liên doanh và 100% vốn nước ngoài. Sự cạnh tranh diễn ra hết sức gay gắt. Các công ty bảo hiểm nước ngoài đã mang đến những thay đổi cơ bản về phương thức kinh doanh bảo hiểm nhân thọ. Để đứng vững trong cạnh tranh, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ nhà nước, một mặt phải thay đổi những chính sách về thương mại đặc biệt là chính sách về Marketing, làm cho sản phẩm bảo hiểm hấp dẫn hơn. Mặt khác cần phải đa dạng hoá sản

phẩm bảo hiểm để đáp ứng nhu cầu phong phú của khách hàng. Thành công trong thu hút phí bảo hiểm sẽ là bước khởi đầu quan trọng cho chiến lược đầu tư của DNBH nhà nước.

Thứ tám: Xu thế hiện nay lãi suất ngân hàng ngày càng giảm, so với cùng thời điểm này năm 1995, lãi suất tiền gửi có kỳ hạn đã giảm khoảng 30%. Đây chính là định hướng của Nhà nước nhằm thúc đẩy đầu tư, kích thích sản xuất. Trong thời gian tới, theo chủ trương của Nhà nước, lãi suất sẽ được giảm thấp hơn nữa. Với xu thế như vậy, đầu tư vào tiền gửi ngân hàng sẽ được hưởng lãi suất thấp hơn các lĩnh vực đầu tư khác.

Cùng với tiền gửi, lãi suất đầu tư vào các trái phiếu của Chính phủ cũng sẽ giảm thấp. Thực tế trong thời gian qua, nguồn mua trái phiếu kho bạc trực tiếp từ kho bạc đã bị dừng lại. Nguồn trái phiếu kho bạc hiện nay chỉ qua đấu thầu tại NHNN, các NHTM do bị hạn chế nợ nên họ tập trung nguồn đấu thầu tại thị trường này để giải quyết nguồn vốn đã huy động của họ. Điều đó dẫn đến lãi suất trúng thầu giảm liên tục và xuống tới mức10,65% trong những đợt đầu thầu gần đây so với năm 1995 là 17%.

Trước tình hình đó việc chuyển hướng đầu tư của các DNBH nhân thọ vào dài hạn là cần thiết. Nhưng các doanh nghiệp phải xác định được tỷ lệ đầu tư như thế nào cho phù hợp. Tuy nhiên dù có hiệu quả hơn cũng không thể dồn toàn bộ vốn vào đầu tư dài hạn mà cần phải đa dạng hoá các danh mục đầu tư. Nên chăng các DNBH cần phải đồng thời giữa cho vay, gửi có kỳ hạn tại các ngân hàng, mua trái phiếu Chính phủ , mua cổ phần của các Công ty, góp vốn liên doanh với các công ty khác ; trong đó việc đầu tư vào liên doanh và cổ phần nên được đẩy mạnh, nhất là đối với các DNBH nhà nước.

Tuy nhiên,việc gửi tiền tại các ngân hàng vẫn là hạng mục đầu tư cần thiết để đảm bảo khả năng thanh toán thường xuyên của các công ty bảo hiểm khi có nhu cầu về thanh toán. Ngoài ra các trái phiếu Chính phủ cũng không thể thiếu trong danh mục đầu tư. Hoạt động cho vay các DNBH có thể xem xét tăng các khoản cho vay trung và dài hạn; cũng có thể xem xét việc cho vay bằng ngoại tệ đối với các tổ chức trong nước.

Kinh nghiệm của các công ty bảo hiểm các nước thì để đa dạng hoá đầu tư họ đầu tư vào cho vay khoảng 20%, bất động sản khoảng 25%, đầu tư chứng khoán khoảng 30% và còn lại là các lĩnh vực khác.

Thứ chín: Những chính sách kiểm soát rủi ro lãi suất cho DNBHNT :

Như đã nghiên cứu ở trên rủi ro lãi suất có tác động rất lớn đối với việc nâng cao hiệu quả đầu tư của DNBHNT . Do đó các DNBHNT phải có những chính sách hợp lí để kiểm soát những rủi ro này.

+ Định phí bảo hiểm an toàn và thương mại hoá tối đa sản phẩm bảo hiểm . Lãi suất và phí bảo hiểm tương quan nghịch :

Lãi suất kỹ thuật được giả định cao sẽ làm phí bảo hiểm thấp, trường hợp này DNBHNT sẽ gặp nguy cơ lãi suất thị trường giảm.

Ngược lại lãi suất kỹ thuật được giả định thấp sẽ làm phí bảo hiểm cao, điều này làm giảm tính hấp dẫn của sản phẩm bảo hiểm . Như vậy lãi suất kỹ thuật bao nhiêu thì hợp lý? Đó là một câu hỏi không dễ có thể trả lời.

DNBHNT có thể sử dụng một số phương pháp khác nhau để dự kiến lãi suất kỹ thuật . Theo kinh nghiệm của nhiều công ty bảo hiểm , lãi suất được xác định bằng cách phổ biến sau:

ấn định lãi suất kỹ thuật bằng tỷ lệ sinh lời bình quân của danh mục đầu tư hiện tại đây là cách mà các công ty bảo hiểm nhân thọ Mỹ sử dụng để tính phí bảo hiểm cho các sản phẩm mới .

ấn định lãi suất kỹ thuật theo lãi suất tín dụng nhà nước. Đây là phương pháp của các công ty BHNT Pháp . Các công ty này ấn định lãI suất kỹ thuật băng 60% lãI suất bình quân các khoản tín dụng Nhà nước .

Trong điều kiện đầu tư môI trường Việt Nam , cách xác định lãi suất kỹ thuật thứ hai tỏ ra phù hợp hơn vì lãi suất này không quá thấp và DNBH có thể lựa chọn đầu tư ít rủi ro nhất , nhỏ hơn các trái phiếu chính phủ .Tuy nhiên cũng không cần quá thận trọng . Lãi suất kỹ thuật bằng lãi suất trái phiếu chính phủ khi đảm bảo sự an toàn cho các DNBHNT.

Định phí với lãI suất kỹ thuật an toàn sẽ cho phép DNBHNT phòng ngừa được rủ ro lãi suất giảm, nhưng lại làm cho tính hấp dẫn của sản phẩm mất đi do phí bảo hiểm cao.

Để đảm bảo tính hấp dẫn của sản phẩm BHNT, doanh nghiệp BHNT phải đưa ra các cơ chế : chia lãi chỉ số hoá số tiền bảo hiểm , lãi suất bảo đảm , tuy nhiên những cơ chế này là khó hiểu đối với NĐBH vì vậy DNBHNT phải thực hiện tốt các chính sách thương mại quan trọng nhất là chính sách marketing để tư vấn tốt nhất cho khách hàng . Bằng

những chính sách này DNBHNT có thể thu hút NĐBH bằng những khía cạnh khác của sản phẩm BHNT ngoài yếu tố giá cả .

Tóm lại, để có thể thực hiện tốt các chiến lược, giải pháp đầu tư, DNBH cần phải xây dựng chiến lược đầu tư thích hợp; đa dạng hoá các hạng mục đầu tư ; chú trọng đến đầu tư chứng khoán và mạnh dạn nghiên cứu chiến lược đầu tư bất động sản. Đồng thời cần có sự đầu tư nhất định vào việc đào tạo đội ngũ nhân viên đầu tư ; phát triển mạnh các loại hình bảo hiểm nhân thọ, đa dạng hoá sản phẩm để đáp ứng nhu cầu khách hàng, tăng doanh thu phí, tạo nguồn vốn đầu tư . Đầu tư chỉ có thể có hiệu quả khi có những người đầu tư sáng tạo, kinh nghiệm và bản lĩnh, hệ thống sản phẩm đa dạng. Bên cạnh đó, việc hiện đại hoá cơ sở vật chất, hiện đại hóa công nghệ thông tin trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm cũng là điều kiện không thể thiếu cho việc nâng cao khả năng đầu tư của doanh nghiệp bảo hiểm trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay.

Xu thế hội nhập và tiến trình toàn cầu hóa về kinh tế cũng khiến các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty bảo hiểm nước ngoài có tiềm lực tài chính mạnh hơn nhiều với trình độ nghiệp vụ cao và kinh nghiệm kinh doanh được tích luỹ lâu đời hơn thông qua hoạt động trên thị trường quốc tế và khu vực. áp lực cạnh tranh thể hiện trên nhiều mặt như chất lượng phục vụ, sản phẩm bảo hiểm, giá cả dịch vụ, sản phẩm bảo hiểm...Hoạt động bảo hiểm nhân thọ còn phải chịu sự cạnh tranh từ các hình thức dịch vụ khác như ngân hàng, chứng khoán. Các hình thức tiết kiệm ngân hàng, đầu tư chứng khoán... đang tỏ ra chiếm ưu thế và hấp dẫn các nhà đầu tư hơn. Do đó việc quan tâm và nâng cao hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ là hết sức cần thiết để đứng vững trong cạnh tranh trên thị trường.

Kết luận

Qua một số phân tích và thực trạng trên cho thấy đầu tư tài chính trong doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ là hết sức quan trọng. Đó là vấn đề đặt ra không những cho doanh nghiệp bảo hiểm mà còn cho các cơ quan nhà nước có liên quan nhằm có chiến lược và biện pháp thích hợp trong quản lý hoạt động đầu tư của các DNBH nhân thọ.

Hoạt động đầu tư của DNBH nhân thọ chịu tác động của nhiều nhân tố và cũng bị chi phối bởi chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp trên thị trường. Các hình thức đầu tư cần phải được đa dạng hóa nhằm giảm thiểu rủi ro và đảm bảo những nguyên tắc đầu tư vốn của DNBH. Các DNBH nhân thọ nên chú trọng đến việc đầu tư nhưng không phải vì thế mà chạy theo lợi nhuận, vi phạm những nguyên tắc đầu tư làm ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm và uy tín của doanh nghiệp.

Theo kinh nghiệm tổ chức và tiến hành hoạt động đầu tư ở nhiều nước trên thế giới đồng thời xuất phát từ điều kiện kinh tế xã hội cụ thể của thị trường bảo hiểm Việt Nam, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ Việt Nam nên tập trung và quan tâm hơn nữa đến hoạt động đầu tư tài chính của mình. Đồng thời cần củng cố và nâng cao hiệu quả của hoạt động đầu tư thông qua các chiến lược và biện pháp đầu tư thích hợp.

Khác với các loại hình kinh doanh khác, bảo hiểm nhân thọ là loại hình dịch vụ tư vấn tài chính rất nhạy cảm và còn mới mẻ ở Việt Nam. Nền kinh tế nước ta đang đứng trước những tín hiệu lạc quan trong đổi mới và phát triển, do đó sẽ mở ra những cơ hội mới cho các DNBH nhân thọ trong việc khẳng định vai trò và vị trí của mình trên thị trường. Và kết quả của hoạt động đầu tư nguồn vốn nhàn rỗi của doanh nghiệp là một trong những yếu tố quyết định.