Tín dụng ngân hàng góp phần phát triển kinh tế hợp tác xã ở Việt Nam

186

Trong thực tế, do tính chất phức tạp của kinh tế thị trường, sự khó khăn trong công tác cho vay đối với kinh tế HTX thì đòi hỏi cán bộ tín dụng có ý thức trách nhiệm, kiến thức nghiệp vụ chuyên môn giỏi và cả những kiến thức khác về các lĩnh vực hoạt động của kinh tế HTX một cách thường xuyên, để có được điều này thì các NHTM, chi nhánh NHTM cần tổ chức thi tuyển nhân viên đầu vào một cách công bằng, lựa chọn những người thực sự có năng lực, có trình độ, ưu tiên những người đã từng làm công tác TD đối với kinh tế HTX. Đối với những cán bộ tín dụng lâu năm phải có kinh nghiệm nắm bắt nhanh các chủ trương chính sách của các chi nhánh NHTM, NHTM cũng như của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế HTX, biết vận dụng sáng tạo, linh hoạt các chủ trương trong từng thời kỳ.

Bên cạnh đó, các NHTM, chi nhánh NHTM cần có kế hoạch tổ chức các lớp huấn luyện nghiệp vụ thường xuyên về hoạt động của kinh tế HTX, tăng cường công tác đào tạo và đào tạo lại nhằm không ngừng trau dồi kiến thức nghiệp vụ chuyên môn cũng như kiến thức kinh tế thị trường, đáp ứng tính cập nhật của những vấn đề kinh tế hiện đại nói chung, cũng như kinh tế HTX nói riêng. Nhưng khả năng của mỗi người có hạn nên không thể một lúc tiếp thu được tất cả các kiến thức tổng hợp nên các NHTM, chi nhánh NHTM cần có kế hoạch đào tạo từng bước mang tính chuyên sâu.

Đối với những cán bộ quản lý kinh doanh thì không chỉ nâng cao trình độ nghiệp vụ tín dụng mà cần nắm chắc tất cả các nghiệp vụ khác của các NHTM, chi nhánh NHTM, có khả năng phân tích, đánh giá các hiện tượng kinh tế một cách tổng hợp, sắc bén, có kinh nghiệm thực tế về hoạt động của kinh tế HTX từ đó đưa ra các quyết định đúng đắn, thêm vào đó công tác quản lý đòi hỏi cần có nghệ thuật quản lý, công tác tổ chức cán bộ cần có tính chuyên sâu trong công việc, mỗi người phụ trách một công việc cụ thể và hoàn toàn chịu trách nhiệm về kết quả công việc của mình, mọi nhân viên

187

kinh doanh nghiêm túc thực hiện đúng theo đường lối, chủ trương của các NHTM, chi nhánh NHTM với một tinh thần trách nhiệm và đạt hiệu quả cao.

Ngoài việc nâng cao trình độ của cán bộ quản lý thì bộ phận cán bộ tín dụng trực tiếp giao dịch với khách hàng là kinh tế HTX cần được chú trọng một cách đặc biệt vì đây là những người có ảnh hưởng lớn đến khả năng mở rộng cho vay. Đội ngũ này tham gia giao tiếp với khách hàng là HTX, cán bộ HTX, thẩm định dự án đầu tư và đề xuất với cán bộ lãnh đạo ra các quyết định nhưng những quyết định này lại phụ thuộc rất nhiều vào cán bộ tín dụng này, do đó ngoài những tiêu chuẩn về nghiệp vụ chung đòi hỏi đội ngũ cán bộ này phải là người có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật cao, có lập trường tư tưởng vững vàng, không bị cám dỗ bởi những lợi ích cá nhân mà gây thiệt hại cho các NHTM, chi nhánh NHTM để những đánh giá, thẩm định của cán bộ tín dụng mang tính khách quan, thẳng thắn. Là những người trực tiếp phụ trách các khoản vay nên các cán bộ tín dụng phải sâu sát thực tế, có hiểu biết nhất định về pháp luật, thị trường, kỹ thuật…tinh tế trong việc kiểm tra, phát hiện những hành vi lừa đảo của các HTX, hoặc lợi dụng danh nghĩa HTX để vay vốn, hoặc những biểu hiện thiếu trung thực bằng cách trắc nghiệm, thăm dò…Trước những khó khăn của các HTX, nếu có thể giúp được, cán bộ các NHTM, chi nhánh NHTM phải nhiệt tình, không ngại vất vả, kiên trì giúp đỡ hết mình, tạo mối quan hệ thiện cảm, lâu dài giữa các NHTM, chi nhánh NHTM và kinh tế HTX.

Các NHTM, chi nhánh NHTM cần có chế độ thưởng phạt xứng đáng đối với người làm công tác TD kinh tế HTX, gắn lợi ích của cán bộ tín dụng với hiệu quả đầu tư tín dụng nhằm nâng cao trách nhiệm và tinh thần hào hứng của cán bộ chuyên trách trong việc tìm kiếm khách hàng mới là các HTX trong mọi lĩnh vực ngành nghề, mở rộng tín dụng cũng như nâng cao chất lượng tín dụng. Quy chế thưởng phạt phải gắn liền với hiệu quả làm việc

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 228 trang tài liệu này.

188

đồng thời phải có quy định cụ thể và xử lý nghiêm minh đối với cán bộ tín dụng để xảy ra thất thoát vốn, hoặc làm trái những quy tắc trong cho vay của các chi nhánh NHTM ở một số tỉnh, thành phố gây ảnh hưởng đến lòng tin của các DNNVV, làm mất uy tín của các NHTM, chi nhánh NHTM. Các NHTM, chi nhánh NHTM cũng nên thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, trao đổi kinh nghiệm nghề nghiệp về cho vay vốn kinh tế HTX, tổ chức các cuộc thi đua cán bộ có tay nghề giỏi nhằm khuyến khích không khí làm việc hiệu quả trong các NHTM, chi nhánh NHTM.

Nhìn chung, các Ngân hàng thương mại phải thường xuyên quan tâm trau dồi phẩm chất đạo đức nghề nghiệp đi đôi với nâng cao trình độ quản lí tín dụng kinh tế HTX, thẩm định dự án cho vay của các cán bộ tín dụng, nhất là về nghiệp vụ kiểm toán, kế toán để có thể đánh giá thực chất tình hình tài chính kinh tế HTX cũng như thẩm định chính xác dự án cho vay, trên cơ sở đó, dễ dàng tự quyết định mức cho vay không có tài sản đảm bảo đối với HTX vay vốn và tự chịu trách nhiệm về quyết định cho vay của mình.

Để đáp ứng chất lượng cán bộ tín dụng trong cho vay vốn kinh tế HTX, các NHTM cần thực hiện một số biện pháp sau:

- Tổ chức thi tuyển một cách công bằng, nghiêm túc, khách quan, tuyển chọn những người có năng lực, chuyên môn, tâm huyết với nghề, lựa chọn người có khả năng và ý thức trách nhiệm bố trí phụ trách cho vay vốn kinh tế HTX.

- Tiếp tục nâng cao trình độ nhận thức về vai trò của cán bộ tín dụng đối với kinh tế HTX trong cơ cấu kinh tế nhiều thành phần ở nước ta, tăng cường công tác đào tạo và đào tạo lại để cán bộ tín dụng có đủ kiến thức chuyên môn cũng như kiến thức về kinh tế thị trường, về kinh tế HTX. Khuyến khích các cán bộ đi nghiên cứu, nâng cao trình độ, học tập ở trong và ngoài nước.

189

- Phối hợp với các cơ quan quản lý HTX, các Ngân hàng thương mại khác và các cơ quan thuộc Chính phủ tổ chức các cuộc hội thảo về phương pháp đánh giá tài sản thế chấp, các thông số thẩm định kết quả tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của HTX, vấn đề thông tin phòng chống rủi ro tín dụng cho vay vốn HTX, tổ chức cuộc thi cán bộ tín dụng giỏi nhằm khuyến khích cán bộ tín dụng học hỏi kinh nghiệm từ các Ngân hàng bạn, đồng thời cập nhật những thông tin mới từ Chính phủ, từ Bộ NO&PTNT, Liên minh HTX Việt Nam.

- Các NHTM phải có chế độ thưởng phạt nghiêm minh, gắn lợi ích với hiệu quả hoạt động nhằm nâng cao trách nhiệm cán bộ tín dụng trong việc tìm kiếm khách hàng mới là các dự án vay vốn của HTX, mở rộng tín dụng, cũng như giảm nợ quá hạn, nợ khó đòi.

- Bố trí sắp xếp đội ngũ cán bộ tín dụng chuyên phụ trách cho vay vốn kinh tế HTX phải phù hợp với vị trí, yêu cầu và ý thức trách nhiệm, lòng nhiệt tình say mê đối với kinh tế HTX. Phân rõ trách nhiệm pháp lí của cán bộ tín dụng phụ trách cho vay kinh tế HTX đảm bảo quyền lợi gắn với trách nhiệm.

3.2.8. Giải pháp khác

- Triển khai bảo hiểm tín dụng đối với kinh tế hợp tác xã

Bảo hiểm tín dụng phát triển từ lâu và hiện nay trở thành thông lệ trong hoạt động ngân hàng trên thế giới, song chưa phát triển tại Việt Nam do các nhân tố chủ quan và khách quan khác nhau. Đặc biệt là môi trường bảo hiểm tín dụng chưa phát triển. Các HTX nói riêng và khách hàng nói chung chưa chấp nhận loại hình bảo hiểm này. Phí bảo hiểm còn cao trong khi lãi suất cho vay cao nên càng làm cho chi phí vay vốn lớn. Song về mặt trung hạn và dài hạn, khi bảo hiểm tín dụng đối với các đối tượng khách hàng khác triển khai được, thì các NHTM cũng cần triển khai đối với kinh tế HTX. Việc triển khai này thực hiện từng bước đối với các HTX trong các linh vực ngành nghề

190

chuyên sâu, đối với thiết bị máy móc đắt tiền và dễ thực hiện bảo hiểm, sau đó mở rộng triển khai các lĩnh vực khác của kinh tế HTX.

- Tạo lập mối quan hệ gắn bó khăng khít giữa Ngân hàng và hợp tác xã, trên cơ sở xóa bỏ mặc cảm tâm lý về HTX kiểu cũ, xây dựng chữ tín và tìm cách thỏa mãn nhu cầu vốn cho phát triển kinh tế hợp tác xã.

Ngân hàng đi sâu tìm hiểu tình hình sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính, công tác quản lý,... của HTX, từ đó để đề ra chiến lược đầu tư với hai ý nghĩa: vừa là mục tiêu mở rộng khách hàng để kinh doanh thu lợi nhuận ở một "sân chơi" mới, vừa là trách nhiệm thực hiện định hướng phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước.

Qua tình hình thực tế, đối với từng ngành nghề khác nhau, cán bộ tín dụng phải nắm được sản phẩm của ngành nghề đó sản xuất ra có đáp ứng được nhu cầu của thị trường hay không, nguồn cung cấp nguyên vật liệu, hiệu quả kinh tế của phương án sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý của hợp tác xã,... Bên cạnh đó, cán bộ tín dụng đồng thời cũng là người tư vấn, tham mưu những điểm còn sai sót khiếm khuyết trong phương án để hợp tác xã chỉnh sửa, hoàn thiện và quyết định đầu tư.

Khi đã nắm chắc được tình hình sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính, thị trường đầu vào, đầu ra, dự án tính được hiệu quả kinh tế. Từ đó ngân hàng đầu tư theo đúng nguyên tắc, đối tượng sẽ là cơ sở vững chắc cho dự án mang lại hiệu quả đồng thời giúp ngân hàng đảm bảo an toàn vốn.

Sự kết dính chặt chẽ giữa Ngân hàng và hợp tác xã cũng giúp hợp tác xã từng bước nâng cao trình độ về xây dựng thẩm định dự án và nâng cao trình độ quản lý, đáp ứng được yêu cầu phát triển ngày càng cao của kinh tế hợp tác xã.

- Bố trí một lực lượng cán bộ tín dụng đủ mạnh về chuyên môn, giàu lòng nhiệt tình, luôn đi sâu đi sát cùng kinh tế hợp tác xã để đầu tư vốn tín dụng. Những cán bộ này phải hiểu được định hướng phát triển các Hợp tác xã

191

kiểu mới, hiệu quả phát triển kinh tế hợp tác xã bao gồm cả hiệu quả về chính trị, kinh tế và xã hội, tính sở hữu đan xen giữa sở hữu tập thể và sở hữu cá nhân... Cán bộ tín dụng hợp tác xã phải được đào tạo về kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ về ngành nghề, lĩnh vực sản xuất kinh doanh của hợp tác xã, để từ đó giúp kinh tế hợp tác xã tiếp cận được nhiều hơn với vốn tín dụng ngân hàng và đây chính là động lực thúc đẩy kinh tế hợp tác xã phát triển. Bên cạnh đó, Ngân hàng cũng có chính sách đãi ngộ thỏa đáng với những cán bộ tín dụng đã tận tâm với công việc được giao.

- Ngân hàng thực hiện phối hợp tốt với chính quyền sở tại và các cơ quan chức năng nhằm tháo gỡ những khó khăn trước mắt của hợp tác xã, hỗ trợ giúp các hợp tác xã xây dựng được những chương trình, kế hoạch sản xuất kinh doanh nhằm tạo việc làm và tăng thu nhập, giúp ngân hàng xử lý những vướng mắc khi vốn tín dụng ngân hàng đầu tư cho hợp tác xã gặp rủi ro.

3.3. GIẢI PHÁP ĐIỀU KIỆN

3.3.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách phát triển kinh tế hợp tác xã

Thực hiện tốt các chính sách đã được đề cập trong Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về Chính sách hỗ rợ, khuyến khích của Nhà nước với hợp tác xã và thực hiện các quy định của Luật hợp tác xã năm 2003, cần ban hành và triển khai thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển hợp tác xã với các nội dung chính sau đây:

- Chính sách hỗ trợ, khuyến khích thành lập hợp tác xã

Sáng lập viên hợp tác xã sẽ được thành lập được UBND xã, phường, thị trấn chứng thực được hỗ trợ:

- Thông tin, tư vấn về pháp luật hợp tác xã;

- Tham gia các chương trình đào tạo, bồi dưỡng quản lý và chuyên môn nghiệp vụ;

192

- Dịch vụ tư vấn xây dựng Điều lệ hợp tác xã, hoàn thiện các thủ tục để đăng ký kinh doanh thành lập hợp tác xã, tổ chức hoạt động hợp tác xã;

- Chính sách bồi dưỡng và đào tạo các chức danh, xã viên hợp tác xã

Các chức danh quản lý, điều hành hợp tác xã theo Luật hợp tác xã năm 2003 gồm: Trưởng ban kiểm soát, Chủ nhiệm, Trưởng ban quản trị, kinh tế trưởng (hoặc kế toán viên nếu hợp tác xã không có kế toán trưởng) được hưởng chính sách bồi dưỡng kiến thức quản lý, điều hành hợp tác xã, khi tham gia lớp bồi dưỡng: hỗ trợ toàn bộ chi phí đi lại, cấp tài liệu theo chương trình khóa học; miễn trả các khoản chi phí tổ chức, quản lý lớp học, thuê hội trường, thù lao giảng viên, tham quan, khảo sát; đối với hợp tác xã nông nghiệp còn được hỗ trợ không dưới 50% chi phí ăn ở theo quy định của cơ sở đào tạo; ngoài ra xã viên được hợp tác xã cử đi học tại các trường Đại học, Trung học chuyên nghiệp, trường Dạy nghề thì được giảm 50% tiền học phí theo quy định của trường. Nguồn kinh phí hỗ trợ bồi dưỡng đào tạo được lấy từ ngân sách địa phương, của ngân sách Trung ương và các nguồn hợp pháp khác.

- Chính sách đất đai

Từng địa phương dựa vào quỹ đất và nhu cầu của hợp tác xã để quyết định giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hợp tác xã. Đối với hợp tác xã nông nghiệp có nhu cầu làm trụ sở, nơi để sản xuất thì được hưởng chính sách giao đất không thu tiền sử dụng. Nếu hợp tác xã đã có đất thì xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Xã viên góp đất nông nghiệp vào hợp tác xã thì không thu tiền sử dụng đất và hợp tác xã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với đất đó. Ngoài ra, hợp tác xã nông nghiệp còn được giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc thuê đất trả tiền thuê hàng năm nếu có nhu cầu sử dụng.

193

Đối với hợp tác xã phi nông nghiệp được lựa chọn hình thức giao đất có thu tiền đất hoặc thuê đất thu tiền thuê hàng năm. Hợp tác xã được giảm 50% tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất trong 10 năm theo giá do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định. Hợp tác xã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đối với diện tích đất do Nhà nước giao hoặc cho thuê.

- Chính sách thuế môn bài

Các hợp tác xã mà xã viên góp vốn bằng tài sản và thực hiện các hoạt động sản xuất - kinh doanh bằng tài sản đã góp vào hợp tác xã theo nhiệm vụ của hợp tác xã giao chỉ phải nộp thuế môn bài chung với mức thấp nhất theo quy định của pháp luật về thuế môn bài.

- Chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp

Hợp tác xã thực hiện các hợp đồng dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ sản xuất nông nghiệp, được miễn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với phần nhập từ thực hiện các hợp đồng dịch vụ.

Hợp tác xã thực hiện các hoạt động dịch vụ sản xuất và đời sống xã viên được miễn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với phần thu nhập hoạt động dịch vụ phục vụ sản xuất và đời sống xã viên.

- Thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã

Nghiên cứu thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, hoặc các hình thức thể chế khác phù hợp để tiếp nhận nguồn vốn ngân sách Nhà nước; vốn của các tổ chức trong, ngoài nước và tự góp của các hợp tác xã để thực hiện mục tiêu hỗ trợ phát triển hợp tác xã.

- Chính sách hỗ trợ xúc tiến thương mại

Nhà nước hỗ trợ các điều kiện cần thiết để hợp tác xã có được thông tin, kiến thức về xúc tiến thương mại và tham gia hoạt động xúc tiến thương mại. Các hình thức hỗ trợ: tư vấn xuất khẩu, đào tạo nâng cao năng lực và kỹ năng kinh doanh xuất khẩu, tham gia hội chợ, tìm kiếm thị trường xuất khẩu, tài chính.