Sự Phân Bổ Các Tài Nguyên Sinh Thái Trong Vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long.

CHƯƠNG IV

TÌNH HÌNH DU LỊCH SINH THÁI VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

1. KHÁI QUÁT VỀ DU LỊCH SINH THÁI VÙNG ĐB SÔNG CỬU LONG

Theo quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam từ năm 1995 đến năm 2010. Tiểu vùng du lịch Tây Nam Bộ còn gọi là khu vực đồng bằng sông Cửu Long (bao gồm 12 tỉnh) với tổng diện tích là: 39,565 km2. Trong đó:

1 - Tỉnh Long An : 4,341 km2

2 - Tỉnh Đồng Tháp : 3,275 km2 3 - Tỉnh An Giang : 3,424 km2 4 - Tỉnh Tiền Giang : 2,338 km2 5 - Tỉnh Bến Tre : 2,247 km2 6 - Tỉnh Vĩnh Long : 1,487 km2 7 - Tỉnh Trà Vinh : 2,368 km2 8 - Tỉnh Cần Thơ : 2,962 km2

9 - Tỉnh Sóc Trăng : 3,190 km2 10 - Tỉnh Bạc Liêu : 6,243 km2 11 - Tỉnh Kiên Giang : 2,487 km2 12 - Tỉnh Cà Mau : 5,203 km2

(Bản đồ hành chánh Việt Nam - nhà xuất bản Bản đồ, 9/1997) Nằm ở hạ lưu sông Mê Kông (con sông lớn nhất Đông Nam Á) có chiều dài 4,220 km bắt nguồn từ vùng núi Vân Nam - Trung Quốc, được biết đến như một khu vực có diện tích đất ngập nước (được dịch từ 1 từ tiếng Anh là Wetland) lớn nhất Việt Nam. Vùng đồng bằng sông Cửu Long có nhiều nét đặc trưng: Đa dạng về tự nhiên, và các kiểu sinh cảnh đất ngập nước: kể cả nước mặn và nước ngọt đồng thời đa dạng cả về hệ thống động vật và thực vật, tương đối phong phú về sắc thái dân tộc và không đồng đều về trình độ phát triển kinh tế. Trong vùng phải kể đến vựa lúa và trái cây lớn nhất toàn quốc. Đặc biệt là tiềm năng phát triển về nông nghiệp và thủy hải sản có ý nghĩa vô cùng quan trọng với việc phát triển kinh

tế nói riêng và du lịch nói chung.

Điều kiện tự nhiên vùng đồng bằng sông Cửu Long khá thuận tiện cho hoạt động du lịch. Với khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ bình quân cả năm là 27,5oC. Chênh lệch giữa mùa cao nhất và thấp nhất chỉ 5oC. Khí hậu chia làm 2 mùa rõ rệt: mùa mưa (từ tháng 05 đến tháng 11), mùa khô (từ tháng 12 đến tháng 04) và hầu như không có bão.

&&&& ĐĐĐĐỊỊỊỊNNNNHHHH HHHHƯƯƯƯƠƠƠỚÙÙÙNNNNGGGG PPPPHHHHAAAÁÙÙÙTTTT TTTTRRRRIIIIEEEỂÅÅÅNNNN DDDDLLLL SSSSIIIINNNNHHHH TTTTHHHHAAAÁÙÙÙIIII ĐĐĐĐOOOỒÀÀÀNNNNGGGG BBBBAAAẰÈÈÈNNNNGGGG SSSSOOOÔÂÂÂNNNNGGGG

Trang 50

Về tài nguyên nước bao gồm: Sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây và sông Cửu Long dồi dào với các hệ thống sông và kênh rạch dày đặc.

TIIIIEÀÀÀÀM NAÊÊÊÊNG

CƯÛÛÛÛU LONG

đầm sen đồng tháp mười

Thông qua hệ thống giao thông tương đối phát triển như đường bộ đi khắp 12 tỉnh thành trong vùng, nhất là khi Cầu Bắc Mỹ Thuận nối liền giữa Tiền Giang và Cần Thơ, hệ thống sông ngòi và kênh rạch chằng chịt, các đường bay từ TP Hồ Hồ Chí Minh đi Cần Thơ, Phú Quốc, Côn Đảo, Rạch Giá và hệ thống tàu cao tốc cánh ngầm từ thành phố Hồ Chí Minh đi Cần Thơ, Rạch Giá, Phú Quốc giúp vùng đồng bằng sông Cửu Long có thể liên hệ trực tiếp, thuận tiện với nhiều vùng trong và ngoài nước, hình thành nhiều tuyến điểm du lịch phong phú và đa dạng.

2. TIỀM NĂNG DU LỊCH SINH THÁI VÙNG ĐB SÔNG CỬU LONG.

2.1 Tài nguyên thiên nhiên.

Lãnh thổ vùng đồng bằng sông Cửu Long trải dài nối tiếp sau vùng Đông Nam Bộ đất đai màu mỡ. Thừa hưởng nguồn đất phù sa, những vùng ngập nước, đầm lầy nhiệt đới rộng biểu thị sự tranh chấp giữa đất liền và biển cả. Các quần đảo lớn như: Côn Đảo, Phú Quốc. Kiểu địa hình Kar-stơ ở Hà Tiên. Các núi đá hoa cương ở núi Bà Đen… Tất cả những điều đó tạo nên sự phong phú và đa dạng về kiểu địa hình cho vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Về động thực vật: Với những kiểu địa hình phong phú, với những điệu kiện vô cùng thuận lợi của khí hậu động thực vật của vùng đồng bằng sông Cửu Long là một trong những hệ sinh thái điển hình đặc trưng khá phong phú.

Hệ thực vật: Về cơ bản được chia thành các quần xã nước ngọt mà tiêu biểu là cây Tràm (Melaleuca cajuputi), các trảng cỏ và các quần xã nước mặn với các loài ưu thế là mắm (Avicenia Alba), vẹt (Bruguiere), đước (Rhizophora), cóc (Lumnitzera racemora). Các tập đoàn cây chìa nước (Nypa fruticans) là đặc thù của những vùng nước lợ.

Hệ động vật: Đa dạng và phân bố trong các sinh cảnh như bãi bồi, rừng ngập mặn, trảng cỏ ngập nước theo mùa và rừng tràm, đầm lầy trống và đất nông nghiệp. Theo điều tra ban đầu của đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 23 loài thú

như: Khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis);Rái cá lông mượt (Lutragale perspicillata); Mèo cá (Prionailurus viverrina); Sóc chuột lửa (Tamiops rodolphii)… 194 loài chim trong đó có 73 loài “chim nước”; 27 loài phụ thuộc vào đất ngập nước; 61 loài di cư thường xuyên đến đồng bằng sông Cửu Long (14 loài đang hoặc sắp bị đe dọa tuyệt chủng trên phạm vi toàn cầu cũng đã được ghi nhận); 260 loài cá; nhiều loài lưỡng cư và bò sát như: Cá sấu hoa cà (Crocodylus porosus); Rùa (Tabagua Batagur baska); Kỳ đà hoa (Varanus salvator); Trăn gấm (Pythou retieulatus),…

Không kể đến những bãi biển nổi tiếng tuyệt vời ở Hà Tiên, Phú Quốc, Côn Đảo, trong đó có những bãi biển nằm gần các cánh rừng như Ba Động - Trà Vinh có khá nhiều các loài động vật thân mềm giáp sắt dưới những lớp cát mỏng ven bờ như ngêu, sò … Các bãi biển ở những cụm đảo nhỏ như: Hòn Khoai, Hòn Sao (Đất Mũi - Cà Mau) …

SÂN CHIM NGỌC HIỂN – CÀ MAU

Vùng đồng bằng sông Cửu Long là những nơi có tiềm năng du lịch sinh thái cơ bản bao gồm: Hệ sinh thái đất ngập nước nội địa; Hệ sinh thái đất ngập nước ven biển; các miệt vườn và các sân chim.

2.2 Các hệ sinh thái và bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia.

Các hệ sinh thái điển hình của vùng đồng bằng sông Cửu Long đã được xác định tại các khu bảo tồn thiên nhiên Quốc Gia như sau:

STT

KHU VỰC				HỆ SINH THÁI ĐIỂN HÌNH	ĐẶC ĐIỂM
01	Khu	bảo	toàn	thiên	Đất ngập nước

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 103 trang tài liệu này.

nhiên Tam Nông - Đồng Tháp		Sếu cổ đỏ
02	Khu bảo tồn thiên nhiên U Minh Thượng - Cà Mau	Rừng ngập mặn	Rái cá lông mũi
03	Khu bảo tồn thiên nhiên Phú Quốc	Rừng cao vùng đảo	Cây trầm
04	Vườn Quốc Gia Côn Đảo	Rừng khô hạn vùng đảo

Bên cạnh đó còn có các vườn chim như vườn cò Bằng Lăng, vườn cò Mỹ An (Đồng Tháp). Đặc biệt hai sân chim lớn đang được các tổ chức quốc tế lập dự án thành lập khu bảo tồn và quan sát chim biển di trú thế giới: sân chim Vàm Hồ (Bến Tre) và sân chim Ngọc Hiển (Cà Mau) là những tiềm năng phong phú cho du lịch sinh thái.

2.3 Tài nguyên nhân văn.

Ngoài các di tích lịch sử - văn hóa được nhà nước sắp hạng. Tài nguyên nhân văn của vùng đồng bằng sông Cửu Long còn rất nhiều tiềm năng để phục vụ cho du lịch sinh thái.

Cộng đồng dân tộc của vùng với các lễ hội văn hóa nghệ thuật như múa chằng, diễn xướng “duke” của người Khơme, đua ghe ngo…, tập tục và các dụng cụ sinh hoạt đặc trưng, các loại hình cư trú thành phum, sóc cùng với các thiết chế, tín ngưỡng trong cộng đồng là những nét văn hóa đa dạng phong phú cần được bảo vệ.

Đặc biệt môi trường sông nước, đất ngập nước cũng ảnh hưởng đến loại hình cư trú và sản xuất. Trong sản xuất là các làng cá bè, các loại hình săn bắt như: đặt trum, đặt lưới và đặc biệt như đặt kèo, nuôi và lấy ong mật ở U Minh Thượng… Trong vận chuyển là sự phong phú của các loại ghe thuyền như: tam bản, tắc ráng, ghe bầu…

Trong cư trú là từ chỗ tụ tập tại một thị trấn, các trục đường giao thông đường sông và kêng mương tỏa ra thành hình tia kéo theo những dãy nhà nằm ven bờ, cố băng nhanh qua những cánh đồng quá rộng để mau chóng tụ tập ở một thị trấn khác; rồi từ đó lại toả đi đến các thị trấn khác cho đến khi ra tới biển… Kiểu “quần cư theo tuyến” đó chỉ có thể có được ở những vùng đất mới. Kiểu quần cư đó cũng đã dẫn đến việc hình thành các chợ nổi - một hình thức văn hóa xã hội tiêu biểu của vùng đồng bằng sông nước và cũng là một hình thức sinh hoạt vô cùng hấp dẫn du khách nước ngoài.

Bên cạnh đó các di chỉ văn hóa Óc Eo - một nền văn hóa đã từng tỏa sáng khắp vùng Đông Nam Á; trải dài từ thượng du sông Đồng Nai sang tận Đồng Tháp, An Giang và đến tận bìa rừng U Minh với các di tích và đền đài một thời nguy nga hoành tráng cùng các di vật phong phú là những tài nguyên tăng thêm phần hấp dẫn du khách của vùng đồng bằng sông Cửu Long.

3. SỰ PHÂN BỔ CÁC TÀI NGUYÊN SINH THÁI TRONG VÙNG ĐỒNG BẰNGSÔNG CỬU LONG.

Các tài nguyên sinh thái vùng đồng bằng sông Cửu Long được phân bố trên

bản đồ như sau:

Hệ sinh thái đất ngập nước nội địa: Phát triển chủ yếu ở vùng Hà Tiên, Đồng Tháp Mười và U Minh với thảm thực vật ưu thế là rừng tràm và các trảng cỏ ngập nước theo mùa bao gồm:

- Trảng cỏ trên những vùng đất ngập nước ngọt sâu và kéo dài.

- Trảng cỏ trên đất phèn ưu thế (ngập nước ngọt trong thời gian vừa phải).

- Trảng cỏ trên đất cát hoặc đất phù sa cổ (chỉ ngập nước nông trong một thời gian ngắn).

- Trảng cỏ bị ảnh hưởng bởi nước lợ (đây là những vùng có xu hướng nước lợ và có thể bị ngập nước theo ngày do thủy triều).

Các trảng cỏ ngập nước theo mùa ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện chỉ còn phân bố hạn chế ở vùng Đồng Hà Tiên và Đồng Tháp Mười, ở đó có các quần xã thực vật đặc trưng không thể tìm thấy ở bất cứ nơi nào khác tại Đông Dương.

Các trảng cỏ ngập nước theo mùa ở vùng Đồng Hà Tiên: Vùng này bao gồm những trảng cỏ rộng lớn cuối cùng với những quần xã thực vật đặc biệt còn lại ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây có sự chuyển tiếp từ các quần xã nước lợ đến phù sa bồi tụ. Đây là điểm được xác định là 1 trong 4 vùng đặc biệt quan trọng cho công tác bảo tồn tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Khu bảo tồn thiên nhiên U Minh Thượng: Được thành lập năm 1993 có diện tích khoảng 8,500 ha. Đây là nơi có vùng rừng trên đầm lầy than bùn cuối cùng ở vùng Thượng U Minh. Nơi đây có một sân chim được xem là khu tập trung sinh sản lớn nhất các loài chim nước ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Khu bảo tồn thiên nhiên Vồ Dơi: Đây là vùng rừng Tràm, đầm lầy, và trảng cỏ trên vùng đất than bùn có diện tích khoảng 3,700 ha. Có thể coi đây là vùng đa dạng sinh học ở U Minh bổ xung cho khu bảo tồn U Minh Thượng. Hệ động thực vật ở đây khá phong phú với khoảng 82 loài chim và một số loài thú như nai (Cervus unicolor), sóc đỏ (Callosciurus sp.). Đặc biệt đây còn là nơi sinh sống của loài dơi quả (Pteropus sp.) vốn rất nổi tiếng.

Láng sen: Nằm kẹp giữa sông Cái Sách và sông Nước Lớn trên địa phận huyện Tân Hưng tỉnh Long An với diện tích khoảng 3,200 ha. Đây là khu vực có rừng tràm bán tự nhiên có tính đa dạng sinh học cao. Đặc biệt ở đây tồn tại một số đầm sen lớn một kiểu thảm thực vật rất đặc trưng của vùng Đồng Tháp Mười.

Xẻo Quýt: Là khu di tích căn cứ kháng chiến cũ của tỉnh Kiến Phong (trên địa bàn huyện Cao Lãnh) nằm giữa hệ sinh thái rừng tràm. Đây là một số ít khu vực ở Đồng Tháp Mười còn bảo tồn được những cánh rừng tràm lâu năm tương đối nguyên vẹn.

Hệ sinh thái đất ngập nước ven biển: Các vùng đất ngập nước ven biển ưu thế bởi rừng ngập mặn, trong đó có một số vùng còn rừng trưởng thành tự nhiên. Sinh cảnh này là nơi sinh trưởng và phát triển của nhiều loài động vật, đặc biệt là nơi tập trung một số lớn loài chim nước di cư, trong đó có một số loài đang hoặc sắp bị đe dọa tuyệt chủng trên toàn cầu. Hệ sinh thái rừng ngập mặn có thể coi là tài nguyên du lịch sinh thái đặc thù của Đồng bằng sông Cửu Long nơi có diện tích rừng ngập mặn lớn thứ 3 trên thế giới sau Brazin và Philippin. Diểm tiêu biểu cho hệ sinh thái đất ngập nước ven biển Đồng bằng sông Cửu Long có giá trị thu hút khách du lịch sinh thái là khu bảo tồn thiên nhiên Đất Mũi và rừng ngập mặn Duyên Hải (Trà Vinh).