Những Vấn Đề Chưa Được Đề Cập Nghiên Cứu Và Luận Án Cần Giải Quyết

NHTM; tham khảo các nguồn thông tin, dữ liệu rút ra từ nghiên cứu của Nguyễn

Thị Hoài Phương (Quản lý nợ

xấu tại ngân hàng thương mại Việt Nam,

năm

2012) Nguyễn Đức Tú với luận án Quản lý rủi ro tín dụng tại NHTM cổ phần

Công Thương Việt Nam, năm 2012;

Nguyễn Thị

Thu Cúc

với luận án tiến sĩ

Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, năm 2015); Nguyễn Thị Hồng Vinh (Nợ xấu của hệ thống Ngân hàng Thương Mại Việt Nam, năm 2017; Trương Thị Đức Giang với luận án tiến sĩ Quản lý nợ

xấu trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng Thương mại Cổ Thương Việt Nam, năm 2020…

phần Công

2.3. Những vấn đề chưa được đề cập nghiên cứu và luận án cần giải quyết

Như vậy, mặc dù vấn đề nợ xấu đã được quan tâm khá nhiều ở các công

triǹ h khoa hoc, nhưng khi nghiên cứu sâu vào nội dung, tác giả nhận thấy:

Thứ nhất: Phần lớn các nghiên cứu trên mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu hạn chế sự phát sinh các khoản nợ xấu hoặc việc xử lý các khoản nợ xấu, chứ chưa có sự kết hợp toàn diện giữa hai vấn đề này. Trong khi đó thực tiễn đòi hỏi phải quản lý nợ xấu đồng thời trên cả hai giác độ: hạn chế sự phát sinh nợ xấu và xử lý những khoản nợ xấu đã phát sinh như thế nào.

Thứ hai: Các công trình nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở một ngân hàng cụ thể mà chưa mở rộng ra phạm vi toàn bộ hệ thống ngân hàng.

Trong những năm vừa qua, các NHTM Lào cũng đã và đang từng bước bước vào vòng xoáy của quá trình hội nhập và toàn cầu hoá. Xu hướng tự do hoá thương mại và tự do hoá tài chính ngày càng rộng khắp, mạnh mẽ đã và đang chi phối khuynh hướng, cấu trúc vận động của hệ thống tài chính, NHTM Lào. Điều này đồng nghĩa với việc các NHTM Lào sẽ phải đối mặt với cuộc cạnh tranh gay gắt không chỉ riêng ở thị trường trong nước mà còn ở nước ngoài. Những thành tựu đáng khích lệ của các NHTM Lào trong thời gian vừa qua đã góp phần đóng góp to lớn cho sự phát triển chung của nền kinh tế nước nhà. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, các NHTM Lào cần phải có những hoạch định riêng cho mình

để không những đứng vững mà còn có đủ sức mạnh để khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế. Hiện nay cùng với xu hướng phát triển chung trong lĩnh vực ngân hàng, hệ thống các NHTM Lào đã mở rộng phạm vi hoạt động theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ phi tín dụng. Tuy nhiên chúng ta vẫn không thể phủ nhận rằng hiện tại và trong tương lai tín dụng vẫn đem lại nguồn thu chính cho các ngân hàng này. Do vậy, kiểm soát chất lượng tín dụng là yêu cầu cần thiết trong quản trị ngân hàng, với mục tiêu đảm bảo cho hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả.

Việc phát sinh nhiều khoản thiệt hại đáng kể do thực hiện những khoản

tín dụng kém hiệu quả đã khiến các ngân hàng ngày càng chú trọng hơn đến

quản lý nợ xấu. Quản lý nợ xấu một cách có hệ thống sẽ giúp nhận biết các khoản nợ xấu, từ đó có thể phòng ngừa hay xử lý nó hiệu quả hơn. Ở CHDCND Lào, nợ xấu chỉ thực sự bắt đầu được quan tâm đúng mức trong vài năm gần đây. Các kết quả nghiên cứu đã gây ra mối lo ngại lớn về rủi ro tín dụng đối với các nhà quản trị ngân hàng cũng như các nhà hoạch định chính sách. Nếu không được quản lý nghiêm túc nó sẽ tiếp tục gây ra nhiều thiệt hại lớn cho hệ thống các NHTM Lào, giảm lợi thế cạnh tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.

3. Câu hỏi nghiên cứu

Từ những tổng hợp và phân tích trên, luận án sẽ tập trung nghiên cứu để trả lời các câu hỏi sau:

Quản lý nợ xấu gồm những nội dung nào? Sử dụng những tiêu chí nào để đánh giá thực trạng quản lý nợ xấu của NHTM?

Thực trạng quản lý nợ xấu tại NHTM Lào như thế nào? Những yếu tố chủ yếu nào tác động đến quản lý nợ xấu tại NHTM Lào? Kết quả, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế, trong hoạt động quản lý nợ xấu của NHTM Lào hiện nay?

Cần thực hiện những giải pháp nào để tăng cường quản lý nợ xấu nhằm ngăn ngừa, kiểm soát được nợ xấu tại NHTM Lào trong những năm tới?

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

4.1. Mục đích nghiên cứu

Xác lập khung lý luận cho vấn đề nghiên cứu khảo sát chất lượng và đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nợ xấu có căn cứ khoa học và thực tiễn nhằm hoàn thiện quản lý nợ xấu phù hợp với các NHTM Lào trong giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2025.

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Hệ thống hóa và làm rõ ràng hơn cơ sở lý luận về nợ xấu và quản lý nợ xấu của NHTM hiện nay.

Rút ra các bài học kinh nghiệm quản lý nợ xấu của một số NHTM Việt Nam có thể vận dụng cho các NHTM tại Lào.

Đánh giá thực trạng quản lý nợ xấu tại các NHTM Lào, nhất là chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của chúng trong giai đoạn 2015 – 2020

Đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý nợ xấu tại các NHTM Lào giai đoạn 2021 2025

5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

5.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài luận án nghiên cứu lý luận và thực trạng về nợ xấu và quản lý nợ xấu của các NHTM.

5.2. Phạm vi nghiên cứu

Về nội dung:

Đề tài luận án tập trung nghiên cứu về quản lý nợ xấu tiếp cận theo các chuẩn mực Basel 2

Về không gian:

Luận án nghiên cứu về QLNX tại 18 NHTM Lào thuộc 04 nhóm NHTM cụ

thể: Nhóm NHTM Nhà nước gồm:

Ngân hàng ngoại

thương; Ngân hàng phát

triển; Ngân hàng phát triển nông nghiệp; Nhóm NHTM liên doanh gồm: Liên doanh Lào Việt; Liên doanh Lào – Pháp; Lào Trung Quốc; Nhóm NHTM tư

nhân gồm: Ngân hàng hợp tác phát triển; Ngân hàng Phông sa văn; Ngân hàng ST; Ngân hàng Đông Dương; Ngân hàng Bu Yong; Ngân hàng xây dựng; Ngân hàng Ma Ru Han Nhật bản; Ngân hàng BIC: Nhóm NHTM CN nước ngoài gồm: Ngân hàng bang kok; Ngân hàng Krung Thái; Ngân hàng Quân đội cổ phần; Ngân hàng Việt tín…

Về thời gian:

+ Luận án nghiên cứu thực trạng QLNX tại 18 NHTM Lào giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2020,

+ Đề xuất các giải pháp tăng cường QLNX tại NHTM Lào năm 2021 đến năm 2025.

6. Phương pháp nghiên cứu của đề tài luận án

Phương pháp chung

Luận án sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để nghiên cứu, đảm bảo tính toàn diện, tính hệ thống, tính logic và tính thực tiễn.

Phương pháp cụ thể:

* Phương pháp thu thập thông tin, dữ liệu

Để đảm bảo tính toàn diện, khách quan và chính xác, luận án sử dụng phối hợp cả hai nguồn thông tin:

Thông tin sơ

cấp: Thông tin sơ

cấp thu thập được bằng phương pháp

phỏng vấn chuyên sâu để đưa ra những nhận định, đánh giá xác đáng về các nội dung trình bày trong luận án. Đối tượng được phỏng vấn là các cán bộ có kinh nghiệm làm việc lâu năm tại NHTM Lào, bao gồm: Khối kinh doanh, Khối Pháp chế, Quản lý rủi ro & Phòng chống rửa tiền, Khối kiểm toán nội bộ và Ban Giám đốc (Phụ lục 2).

Nội dung câu hỏi phỏng vấn được thực hiện theo chủ đề và nội dung

nghiên cứu: (1) Nhận thức của người được phỏng vấn về hoạt động quản lý nợ xấu trong hoạt động tín dụng của NHTM Lào?; (2) Ý kiến đánh giá về chính sách

QLNX tại NHTM Lào; (3) Đánh giá về

mô hình tổ

chức QLRRTD giai đoạn

20152020 tại NHTM Lào?; (4) Hiện nay NHTM Lào đo lường nợ xấu bằng công

cụ nào?; (5) Ý kiến về

hoạt động kiểm soát và báo cáo quản lý nợ

xấu của

NHTM Lào; (6) Đánh giá về: tính tuân thủ của Cán bộ NH ở từng vị trí; mức độ

tuân thủ; Trình độ chuyên môn, am hiểu pháp luật; Đạo đức của cán bộ ngân

hàng NHTM Lào?; (7) Những giải pháp chủ yếu/ hiệu quả để hoàn thiện hoạt động quản lý nợ xấu của NHTM Lào? (Phụ lục 3).

Số lượng cán bộ được phỏng vấn là 68 người. Trong đó gồm, Khối Kinh doanh; người thộc Khối Pháp chế, Quản lý rủi ro & Phòng chống rửa tiền; Khối Kiểm toán nội bộ và Ban Giám đốc, và cán bộ quản lý, chuyên viên thuộc ngân hàng, CQTTGSNN thuộc Chi nhánh NHNN tỉnh/thành phố (Phụ lục 2).

Để có thể tiến hành cuộc phỏng vấn chuyên sâu, trước tiên NCS chuyển Thư phỏng vấn cho Người được phỏng vấn và tiến hành phỏng vấn (Phụ Lục 1). Nội dung cuộc phỏng vấn được ghi chép đầy đủ làm căn cứ để phân tích, đánh giá phục vụ cho mục đích nghiên cứu (Phụ lục 3). Thời gian phỏng vấn được diễn ra từ 45 phút đến 60 phút.

Thông tin thứ

cấp: Ngoài các thông tin sơ

cấp,

NCS tiến hành

thu thập

thông tin thứ cấp về thực trạng hoạt động tín dụng, nợ xấu và quản lý nợ xấu tại NHTM Lào (quy chế, chính sách và nguyên tắc tín dụng, các báo cáo về nợ xấu của ngân hàng). Ngoài ra NCS còn thu thập thông tin thứ cấp về tình hình diễn biễn nợ xấu của các NHTM Lào giai đoạn từ năm 2015 đến hết năm 2020.

Các thông tin thứ cấp được NCS thu thập từ các trang website của NHNN Lào, NHTM Lào.

* Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin, dữ liệu

Xử lý thông tin sơ

cấp: Đối với thông tin sơ

cấp thu thập được bằng

phương pháp phỏng vấn chuyên sâu các chuyên gia, NCS tiến hành chuyển các dữ liệu thông tin từ cuộc phỏng vấn về dạng file word. Việc tổng hợp ý kiến của cuộc phỏng vấn được thực hiện 2 lần để đảm bảo “sao chép” đầy đủ thông tin. Các dữ liệu này được tập hợp thành file trong foder dữ liệu định tính. Tiếp theo, dữ liệu được sàng lọc, phân tích, tổng hợp sử dụng trong một số nội dung của đề tài.

Kết quả nghiên cứu rút ra không chỉ dựa vào việc tổng hợp các ý kiến của người được phỏng vấn theo từng nội dung cụ thể mà còn được tổng hợp để rút ra những đánh giá chung, có so sánh với kết quả phân tích định tính qua các dữ diệu thứ cấp thu thập được (Phụ lục 4).

Phương pháp sử dụng chủ yếu trong luận án là phương pháp định tính có kết hợp phỏng vấn chuyên sâu các chuyên gia, nhà quản lý kinh tế, chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp thuộc cơ quan thanh tra GSNN thuộc chi nhánh NHNN cấp tỉnh/thành phố.

Xử lý thông tin thứ cấp: Với các thông tin thứ cấp thu thập được, NCS sử dụng phương pháp nghiên cứu thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp; sử dụng các công cụ hỗ trợ như đồ thị, để phân tích hoạt động quản lý nợ xấu trong hoạt động tín dụng của NHTM Lào, trên cơ sở đó đánh giá, so sánh, nhằm đưa ra các kết luận về hoạt động QLNX trong hoạt động tín dụng của NHTM Lào. Ngoài ra, NCS sử dụng phương pháp suy luận logic và phương pháp luận.

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, luận án dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử với việc sử dụng phương pháp tiếp cận phân tích và tổng hợp, phương pháp thu thập và xử lý thông tin, phương pháp so sánh để làm sáng tỏ vấn đề cần nghiên cứu. Cụ thể như sau:

7. Quy trình nghiên cứu

* Quy trình nghiên cứu

Quy trình nghiên cứu của luận án được tác giả thực hiện theo quy trình gồm các bước như minh họa trong sơ đồ 1.1 dưới đây:

Sơ đồ 1.1 Quy trình nghiên cứu của luận án

(Nguồn: Minh họa của tác giả)

Quy trình này bắt đầu bằng việc tổng quan các đề tài luận án đã công bố liên quan đến để phát hiện ra khoảng trống nghiên cứu. Trên cơ sở đó, tác giả xác định vấn đề nghiên cứu của luận án, đó là: “Quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào””. Để làm rõ vấn đề này, tác giả đã xác định rõ mục tiêu, các câu hỏi cụ thể mà luận án cần tìm ra câu trả lời nhằm thực hiện mục tiêu này.

Những bước tiếp theo của quy trình nghiên cứu sẽ thực hiện lần lượt từng nhiệm vụ nghiên cứu của luận án. Trước hết, đó là hệ thống hóa các cơ sở lý luận về nợ xấu và QLNX được trình bày trong các nghiên cứu đã công bố trước đây, từ đó xây dựng khung lý thuyết về nợ xấu và QLNX trong các NHTM. Sau đó, tác giả tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp phản ánh thực trạng nợ xấu và QLNX tại NHTM Lào. Cuối cùng, trên cơ sở tổng hợp dữ liệu thu thập

được, tác giả tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng, đề kiến nghị nhằm tăng cường quản lý nợ xấu tại NHTM Lào.

* Quy trình thu thập và xử lý thông tin sơ cấp

xuất các giải pháp,

Chuẩn bị nghiên cứu

Xác định mẫu nghiên cứu

Chuẩn bị Câu hỏi phỏng vấn

Tiến hành thực hiện phỏng vấn

Thu thập kết quả phỏng vấn

Phân tích thực trạng, đánh giá QLNX trong hoạt động TD tại NHTM Lào

Đề xuất giải pháp