Phát triển khu kinh tế cửa khẩu với xóa đói giảm nghèo ở tỉnh Lào Cai - 1

1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

6

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu

6

1.1.1 Các công trình nghiên cứu về Khu kinh tế cửa khẩu

6

1.1.2 Các công trình nghiên cứu về xoá đói giảm nghèo

11

1.2 Những kết quả nghiên cứu liên quan đến đề tài, vấn đề đặt ra và

hướng nghiên cứu của luận án

14

1.2.1 Những kết quả nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án

14

1.2.2 Những vấn đề đặt ra cần được tiếp tục nghiên cứu

15

1.2.3 Hướng nghiên cứu của luận án

16

Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KHU KINH TẾ CỬA KHẨU VỚI XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO

17

2.1 Lý luận về phát triển khu Kinh tế cửa khẩu

17

2.1.1 Một số khái niệm

17

2.1.2 Nội dung phát triển Khu kinh tế cửa khẩu

21

2.2 Một số vấn đề về xoá đói giảm nghèo

31

2.2.1 Một số khái niệm

31

2.2.2 Thước đo nghèo

34

2.3 Nội dung mối quan hệ giữa phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xoá

đói giảm nghèo

39

2.3.1 Phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xoá đói giảm nghèo thông

qua kênh tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

39

2.3.2 Phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xoá đói giảm nghèo thông qua kênh thực hiện các chính sách phát triển thương mại, dịch

vụ, du lịch

42

2.3.3 Phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xóa đói giảm nghèo thông

qua kênh giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho người dân

45

2.3.4 Phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xóa đói giảm nghèo thông

qua kênh phân phối lại nguồn thu từ Khu kinh tế cửa khẩu đầu tư trở lại để xây dựng khu kinh tế cửa khẩu

46

48

2.4 Kinh nghiệm quốc tế về phát triển Khu kinh tế cửa khẩu góp phần

xoá đói giảm nghèo

50

2.4.1 Kinh nghiệm của tỉnh Vân Nam Trung Quốc

50

2.4.2 Một số bài học kinh nghiệm cho tỉnh Lào Cai

58

Chương 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KHU KINH TẾ CỬA KHẨU

VỚI XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO Ở TỈNH LÀO CAI

62

3.1 Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội của tỉnh Lào Cai

62

3.1.1 Điều kiện tự nhiên

62

3.1.2 Tình hình phát triển kinh tế, xã hội

63

3.2 Thực trạng phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai

66

3.2.1 Khái quát thực trạng các Khu kinh tế cửa khẩu ở Việt Nam

66

3.2.2 Thực trạng phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai

68

3.3 Thực trạng xoá đói giảm nghèo ở Lào Cai

78

3.3.1 Khái quát về xoá đói giảm nghèo trong cả nước

78

3.3.2 Thực trạng xoá đói giảm nghèo của tỉnh Lào Cai

80

3.4 Thực trạng mối quan hệ giữa phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xoá

đói giảm nghèo

82

3.4.1 Phát triển Khu kinh tế cửa khẩu làm tăng trưởng kinh tế,

chuyển dịch cơ cấu kinh tế góp phần xoá đói giảm nghèo

82

3.4.2 Phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch trong Khu kinh tế cửa

khẩu góp phần xoá đói giảm nghèo

91

3.4.3 Giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho người lao động nghèo

99

3.4.4 Phân phối lại nguồn thu từ Khu kinh tế cửa khẩu đầu tư cho

xây dựng cơ sở hạ tầng Khu kinh tế cửa khẩu

104

3.4.5 Phát triển kết cấu hạ tầng của Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai

106

3.5 Đánh giá chung về phát triển Khu kinh tế cửa khẩu với xoá đói giảm

nghèo ở tỉnh Lào Cai

110

3.5.1 Những thành tựu chủ yếu

110

3.5.2 Những hạn chế và nguyên nhân

113

122

4.1 Bối cảnh, mục tiêu, quan điểm, định hướng phát triển Khu kinh tế

cửa khẩu gắn với xoá đói giảm nghèo ở tỉnh Lào Cai

122

4.1.1 Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động tới phát triển Khu

kinh tế cửa khẩu

122

4.1.2 Mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, phát triển Khu kinh tế cửa

khẩu với xoá đói giảm nghèo ở tỉnh Lào Cai đến 2020

129

4.1.3 Quan điểm phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai gắn với

xoá đói giảm nghèo ở tỉnh Lào Cai đến năm 2020

130

4.1.4 Định hướng phát triển Khu kinh tế cửa khẩu gắn với xoá đói

giảm nghèo ở tỉnh Lào Cai

134

4.2 Một số giải pháp chủ yếu để phát triển khu kinh tế cửa khẩu gắn với

xoá đói giảm nghèo ở tỉnh Lào Cai

140

4.2.1 Hoàn thiện công tác quy hoạch không gian lãnh thổ kinh tế -

xã hội Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai

140

4.2.2 Hoàn thiện các chính sách phát triển thương mại tại Khu kinh

tế cửa khẩu

142

4.2.3 Nâng cao chất lượng hoạt động xuất nhập cảnh, du lịch và dịch

vụ trong Khu kinh tế cửa khẩu góp phần xoá đói giảm nghèo

146

4.2.4 Đổi mới chính sách xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật phục

vụ phát triển Khu kinh tế cửa khẩu

150

4.2.5 Tạo bước đột phá trong chính sách phân phối lại nguồn thu từ Khu kinh tế cửa khẩu, đầu từ trở lại xây dựng kết cấu hạ tầng

Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai

151

4.2.6 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường bảo vệ an

ninh quốc phòng trong Khu kinh tế cửa khẩu

152

4.3 Một số kiến nghị

155

4.3.1 Đối với Chính phủ và các bộ, ngành trung ương

155

4.3.2 Đối với Uỷ ban nhân dân tỉnh

157

KẾT LUẬN

158

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG

BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

161

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

162

65

Bảng 3.2: Bảng so sánh PCI Lào Cai và các chỉ số thành phần

73

Bảng 3.3: Bảng tổng hợp số lượt người, phương tiện xuất nhập cảnh, số

lượng khách du lịch qua KKTCK Lào Cai, giai đoạn 2005-2012

77

Bảng 3.4: Tỷ lệ hộ nghèo các vùng trong cả nước giai đoạn 2005-2012

(Theo chuẩn 2006-2010, chuẩn 2011-2015)

78

Bảng 3.5: Kết quả xoá đói, giảm nghèo của Lào Cai giai đoạn 2006-2013

80

Bảng 3.6: Tổng hợp tỷ lệ hộ nghèo các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh

Lào Cai giai đoạn 2006 - 2013

82

Bảng 3.7: Tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh Lào Cai giai đoạn 2005-2013

83

Bảng 3.8: Tổng hợp thu nhập bình quân đầu người tỉnh Lào Cai giai đoạn

2008-2013

85

Bảng 3.9: Hệ số co giãn của nghèo đối với tăng trưởng kinh tế (GEP) tỉnh

Lào Cai, giai đoạn 2008- 2013

86

Bảng 3.10: Cơ cấu kinh tế theo GDP của tỉnh Lào Cai năm 2005- 2013

87

Bảng 3.11: Tổng số hộ nghèo chia theo dân tộc tỉnh Lào Cai giai đoạn

2006 - 2013

88

Bảng 3.12: Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 1995- 2013

89

Bảng 3.13: Tổng hợp số hộ nghèo theo khu vực nông thôn, thành thị 9

huyện, thành phố tỉnh Lào Cai giai đoạn 2006 - 2013

93

Bảng 3.14: Tỷ lệ hộ nghèo tại các xã, phường trong KKTCK Lào Cai

giai đoạn 2011-2013

95

Bảng 3.15: Tổng hợp du lịch Lào Cai giai đoạn 2005-2013

97

Bảng 3.16: Thu ngân sách nhà nước Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai giai

đoạn 2006-2013

98

Bảng 3.17: Hiện trạng nguồn lao động và sử dụng lao động toàn tỉnh Lào

Cai giai đoạn 2005- 2013

99

Bảng 3.18: Tổng số lao động được tạo việc làm mới tại các huyện thành

phố tỉnh Lào Cai giai đoạn 2010-2013

102

Bảng 3.19: Bảng phân tích hộ nghèo do nguyên nhân thiếu việc làm tỉnh

Lào Cai giai đoạn 2006-2013

104

Bảng 3.20: Tỷ lệ hộ nghèo các huyện, Thành phố có cửa khẩu quốc tế, cửa

khẩu quốc gia, cửa khẩu phụ, lối mở giai đoạn 2011-2013

109

Bảng 4.1: Dự báo tăng trưởng kinh tế tỉnh Lào Cai giai đoạn 2005-2020

139

Biểu đồ 3.1: Cơ cấu loại hình đầu tư FDI trong KKTCK Lào Cai

72

Biểu đồ 3.2: Biến động tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ

75

Biểu đồ 3.3: Kim ngạch xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Lào Cai

76

Biểu đồ 3.4: Biểu đồ tăng trưởng GDP theo các ngành kinh tế

84

Biểu đồ 3.5: GDP bình quân đầu người của Lào Cai so với Vùng và cả nước

84

Biểu đồ 3.6: Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Lào Cai

90

Biểu đồ 3.7: Tổng hợp mạng lưới đường bộ tỉnh Lào Cai

108

Sơ đồ

Sơ đồ 2.1: Sơ đồ đánh giá mối quan hệ giữa phát triển Khu kinh tế cửa

khẩu với xoá đói giảm nghèo

50