Phát triển hoạt động tín dụng xuất khẩu tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam

động khác. [72] KEXIM được Chính phủ Hàn quốc giao nhiệm vụ tài trợ hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp Hàn quốc, bao gồm:

• Chương trình tín dụng xuất khẩu (Export Credit Program – ECP)

Chương trình tín dụng xuất khẩu của Chính phủ Hàn quốc được áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu những mặt hàng là tư liệu sản xuất được sản xuất, chế tạo tại Hàn quốc như tàu biển, xe vận tải, các loại máy móc thiết bị lẻ, thiết bị đồng bộ,.thiết bị điện tử, hệ thống đường ray, sắt thép, dụng cụ y khoa v.v

Lãi suất TDXK là lãi suất hỗ trợ nhưng không thấp hơn mức lãi suất huy động cao nhất tại thời điểm tài trợ. Chênh lệch giữa lãi suất thị trường và lãi suất hỗ trợ của KEXIM sẽ được nhà nước cấp bù.

Mức tài trợ theo chương trình TDXK được xác định theo tỷ lệ phần trăm tính trên giá trị hợp đồng xuất khẩu sau khi đã trừ phần đặt cọc của người nhập khẩu (nếu có): Nếu tài trợ trước khi giao hàng tỷ lệ tài trợ tối đa từ 70 % đến 90 % tùy theo từng mặt hàng xuất khẩu; Nếu tài trợ sau khi giao hàng tỷ lệ tài trợ tối đa và áp dụng thống

nhất cho tất cả các mặt hàng là 85 % .

• Chương trình tín dụng xuất khẩu gián tiếp (Indirect Export Credit Program - IECP) Để hỗ trợ cho chương trình tín dụng xuất khẩu nói trên, KEXIM còn áp dụng chương trình tín dụng trung dài hạn cho người nhập khẩu nước ngoài nếu họ ký hợp đồng và nhập khẩu hàng hóa được sản xuất tại Hàn quốc. Thực chất tài trợ này của KEXIM là phương thức tín dụng xuất khẩu hai chiều để đẩy mạnh và kích thích xuất khẩu hàng tư liệu sản xuất của Hàn quốc.

• Chương trình tín dụng tái tài trợ (Refinancing Credit Program - RCP)

Theo chương trình này, KEXIM sẽ cấp tín dụng trung dài hạn cho các ngân hàng nước ngoài, các ngân hàng này sẽ sử dụng nguồn vốn vay của KEXIM cho vay đối với người nhập khẩu tại nước mình để thanh toán đơn hàng nhập khẩu là thiết bị, tư liệu sản xuất được sản xuất tại Hàn quốc theo danh mục quy định của KEXIM

Có thể bạn quan tâm!

Xem toàn bộ 261 trang tài liệu này.

Mức cho vay tối đa lên tới 85% giá trị hợp đồng; Lãi suất tín dụng tái tài trợ thấp hơn lãi suất thị trường khoảng 1,0 % năm.

▪ Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu

Công ty Bảo hiểm xuất khẩu Hàn Quốc (Korea Export Insurance Corporation - KEIC) là một doanh nghiệp nhà nước, chịu trách nhiệm cung cấp các dịch vụ bảo

hiểm tín dụng xuất khẩu (Export Credit Insurance) tại Hàn Quốc. TDXK của KEIC

gồm:

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu ngắn hạn

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu ngắn hạn áp dụng cho các giao dịch xuất khẩu có thời

hạn thanh toán ≤ 2 năm.

Đối với loại hợp đồng bảo hiểm cụ thể, người được bảo hiểm chọn giao dịch có liên quan trên cơ sở từng vụ việc và KEIC sẽ xem xét khả năng bảo hiểm.

Đối với loại hợp đồng bảo hiểm toàn bộ: KEIC bảo hiểm toàn bộ các giao dịch của người được bảo hiểm theo một thỏa thuận đặc biệt giữa hai bên.

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu nông thủy sản

Trong trường hợp không có khả năng xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp, thuỷ sản, tình trạng không thanh toán hoặc thiệt hại do việc thực hiện trách nhiệm xuất khẩu về giá sau khi kết thúc hợp đồng xuất khẩu, KEIC bảo hiểm các rủi ro này cho nhà xuất khẩu. • Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu trung và dài hạn

Trước khi giao hàng, KEIC bảo hiểm cho nhà xuất khẩu đối với hàng xuất khẩu lớn, như nhà máy, máy móc, tàu bè do các rủi ro chính trị và thưong mại trong qúa trình sản xuất. Đối với các giao dịch trả chậm trung và dài hạn, KEIC bảo hiểm việc người mua hoặc người vay không thanh toán lại sau khi ngân hàng Hàn Quốc hoặc ngân hàng nước ngoài đã cho mua vay trong thời hạn hơn 2 năm.[28]

●Tại Trung quốc

Trung Quốc là quốc gia rộng lớn, có diện tích 96 triệu km2, với dân số hơn 1,3 tỉ người. Trong nhiều năm liên tục, Trung Quốc luôn duy trì mức tăng trưởng xuất khẩu cao. Từ năm 2009, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa của Trung Quốc vượt lên đứng thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ, đạt mức 2207, 2 tỷ USD, trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 1201,7 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu mà Trung Quốc có thế mạnh vượt trội về giá thành, mẫu mã là hàng dệt may, giầy dép, đồ chơi, đồ điện tử (các mạch điện tử và vi mạch, các thiết bị văn phòng) và điện thoại di động. Hiện nay, cơ cấu xuất khẩu của danh mục hàng hóa trên của Trung Quốc có sự chuyển dịch hàng xuất khẩu từ hàng rẻ tiền cần nhiều lao động, hàm lượng công nghệ không cao sang hàng xuất khẩu sản phẩm cao cấp, tăng trung bình khoảng 30% mỗi năm.

Sở dĩ, lượng hàng hóa Trung Quốc được xuất khẩu và tiêu thụ ngày càng tăng ở các nước là do Chính phủ Trung Quốc đã triển khai ba chính sách lớn để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu như sau [46]:

▪ Chính sách thuế xuất khẩu

• Hoàn thuế xuất khẩu: Chính sách hoàn thuế xuất khẩu là hình thức Nhà nước bù đắp tài chính cho doanh nghiệp xuất khẩu hàng hoá. Từ năm 2008 đến nay, Trung Quốc đã 7 lần thay đổi mức hoàn thuế xuất khẩu, ban đầu, tỷ lệ hoàn thuế xuất khẩu được quy định là 9,8%, hiện nay tăng lên 13,5%. Theo đó, có hơn 2.600 sản phẩm chịu thuế suất được áp dụng tỷ lệ hoàn thuế mới, bao gồm các sản phẩm cần nhiều sức lao động, các sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm hoàn thiện. Trong đó, riêng tỷ lệ hoàn thuế đối với một số sản phẩm đồ gỗ từ gỗ nguyên chất tăng đến 15%. Năm 2009, Bộ Tài chính Trung Quốc đã thực hiện việc tăng mức hoàn thuế đối với 553 sản phẩm cơ khí và điện tử từ 14% lên 17% đối với thiết bị sử dụng trong công nghiệp, từ 11% và 13% lên 14% với máy khâu và xe máy.

• Giảm thuế xuất khẩu: Để khuyến khích các doanh nghiệp xuất khẩu, Bộ Tài chính Trung Quốc đã áp dụng chính sách thuế khích lệ đối với hơn 600 mặt hàng xuất khẩu. Thuế xuất khẩu được chiết khấu trên các sản phẩm bao gồm giầy dép, đồ chơi và đồ lưu niệm trong phạm vi từ 5 - 17%. Chính phủ Trung Quốc cũng thực hiện chính sách thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng tiêu dùng theo đường tiểu ngạch. Theo đó, các mặt hàng được áp thuế xuất khẩu xuống 0%, bao gồm: Các sản phẩm công nghiệp nhẹ phục vụ tiêu dùng; Hàng điện tử nghe nhìn, đồ điện gia dụng các loại, đồ chơi trẻ em, hàng may mặc, giầy dép, sản phẩm nhựa, sản phẩm gỗ;- Các mặt hàng thuộc nhóm vật tư, nguyên liệu; Phân bón hóa học, các loại thuốc bảo vệ thực vật và bảo quản rau quả, thực phẩm, các loại tấm lợp (tôn, nhựa), sản phẩm gỗ nguyên liệu (gỗ dán, gỗ thông xẻ, ván MDF).; Các sản phẩm nông nghiệp: Các loại trái cây, các loại rau củ quả.

▪ Chính sách tín dụng xuất khẩu

Trung quốc có hai tổ chức tài chính của Chính phủ chịu trách nhiệm thực hiện chính sách tín dụng đầu tư và chính sách tín dụng xuất khẩu là Ngân hàng Phát triển Trung quốc (China Development Bank - CDB) và Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung quốc

(The Export-Import Bank of China – EIBC còn gọi là China Exim Bank (C- EXIM) đây là hai ngân hàng thuộc sở hữu của chính phủ Trung Quốc. Trong đó CDB chủ yếu thực hiện chính sách tín dụng đầu tư để phát triển cơ sở hạ tầng trong nước và đầu tư phát triển ở nước ngoài. Trong khi EIBC (C- EXIM) có nhiệm vụ chính là hỗ trợ và thúc đẩy xuất khẩu, nhập khẩu các sản phẩm cơ khí và điện tử, thiết bị toàn bộ, các loại sản phẩm mới công nghệ cao, qua đó giúp các công ty Trung Quốc có lợi thế so sánh trong các hợp đồng dự án đầu tư ra nước ngoài của Trung quốc; thúc đẩy hợp tác kinh tế và phát triển thương mại. Các hoạt đông chính trong việc thúc đẩy xuất khẩu gồm:

• Tín dụng xuất khẩu cho doanh nghiệp trong nước

EIBC cùng các ngân hàng thương mại Trung Quốc được cấp tín dụng cho các doanh nghiệp xuất khẩu với mức lãi suất ưu đãi khoảng 4- 5% năm, thấp hơn lãi suất thị trường. Với mức lãi suất ưu đãi đã khuyến khích các DN đẩy mạnh sản xuất kinh doanh hàng xuất khẩu, làm cho khối lượng và giá trị hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc ngày càng tăng trên thị trường quốc tế.

Tín dụng xuất khẩu dành cho người bán: Hình thức tín dụng này áp dụng cho người xuất khẩu những sản phẩm là những thiết bị công nghiệp, tàu biển, cơ khí thông dụng, điện tử và những sản phẩm công nghệ cao.

Tín dụng xuất khẩu trung dài hạn: Hình thức này áp dụng cho các nhà thầu Trung quốc trúng thầu cung cấp thiết bị và xây dựng các công trình dự án ở nước ngoài. Nhà thầu được vay vốn trung dài hạn của EC phải là nhà thầu có giấy phép và có năng lực thực hiện hợp đồng đấu thầu và bắt buộc phải ký quỹ tối thiểu theo mức quy định của EC, đồng thời nước chủ nhà mà nhà thầu Trung quốc trúng thầu phải là nước có tình hình kinh tế chính trị ổn định.

Tín dụng xuất khẩu trung dài hạn dành cho người nhập khẩu ở nước ngoài:

Hình thức tín dụng này nhằm kích thích xuất khẩu hàng hóa và vốn của Trung quốc ra nước ngoài. Theo đó EC hoặc các ngân hàng thương mại Trung quốc sẽ cho vay trung dài hạn với lãi suất thấp hơn thị trường đối với nhà nhập khẩu nước ngoài để nhập khẩu các sản phẩm cơ điện, thiết bị đồng bộ, sản phẩm dịch vụ kỹ thuật cao từ Trung quốc.

Tín dụng xuất khẩu ngắn hạn cấp cho DN nước ngoài: Các DN nước ngoài nếu đã ký hợp đồng thương mại mua hàng hóa, nguyên vật liệu của Trung quốc, sẽ được

C- EXIM và các ngân hàng thương mại Trung quốc cho vay ngắn hạn, với mức hỗ trợ lãi suất 0% cho 30% giá trị đơn hàng, còn 70 % đơn hàng áp dụng lãi suất thị trường.

• Tín dụng trung dài hạn hỗ trợ xuất khẩu

EICB cùng các ngân hàng thương mại khác của Trung Quốc cung cấp tín dụng trung dài hạn cho các doanh nghiệp với lãi suất ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp xuất khẩu đầu tư xây dựng nhà máy, công xưởng. Nhờ điều kiện ưu đãi về tín dụng, đã giúp cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư đổi mới trang thiết bị công nghệ hiện đại để có thể gia tăng quy mô và năng lực sản xuất, đồng thời làm cho sản phẩm hàng hóa có chất lượng cao, mẫu mã phong phú, giá thành rẻ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu trên thị trường quốc tế.

Eximbank Trung Quốc đã đóng một vai trò tích cực trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế quốc tế. Eximbank Trung Quốc cũng đã cho ra mắt Trung Quốc-ASEAN Quỹ tài trợ cho phát triển cơ sở hạ tầng giữa các nước ASEAN và hợp tác trong nông nghiệp ngành công nghiệp tài chính và du lịch. Eximbank Trung Quốc đã liên tục tăng cường hợp tác quốc tế. Cho đến nay, đã ký kết thỏa thuận hợp tác khung với hơn 20 tổ chức tài chính nước ngoài và các thỏa thuận kinh doanh với hơn một chục tổ chức bao gồm tài trợ thương mại, L/C tái cấp vốn, tham gia rủi ro, bảo lãnh tín dụng. [71]

●Tại Mỹ

Chính sách tín dụng xuất khẩu của Mỹ được cả thế giới biết đến vì tính hiệu quả của

nó trong việc đẩy mạnh xuất khẩu và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Mỹ.

Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hoa Kỳ (Export – Import Bank of The United States,EIBOS, gọi tắt là (EximBank) là một công ty do chính phủ Hoa Kỳ sở hữu toàn bộ vốn, là cơ quan tín dụng xuất khẩu chính thức (ECA) của Hoa Kỳ. Nhiệm vụ của nó là để hỗ trợ trong việc tài trợ xuất khẩu của Hoa Kỳ về hàng hóa và dịch vụ để hỗ trợ việc làm của Hoa Kỳ. EximBank là một trong những cơ quan chính phủ liên bang có liên quan trong việc thúc đẩy xuất khẩu của Hoa Kỳ về hàng hóa và dịch vụ.

EximBank nhóm sản phẩm tài chính của nó thành bốn loại chính: (1) các khoản vay trực tiếp; (2) bảo lãnh vốn vay; (3) làm việc tài chính vốn; và (4) bảo hiểm tín dụng xuất khẩu.5 cam kết của nó và kỳ hạn trả nợ có thể dao động từ ngắn hạn (dưới một năm); trung hạn (1-7 năm); và dài hạn (hơn bảy năm). Ngân hàng có thể xác định điều khoản trả nợ dựa trên các yếu tố như người mua, công nghiệp, và điều kiện đất nước; điều khoản trả nợ phổ biến mà thị trường cho các sản phẩm đó; về quy tắc quốc tế về hoạt động tín dụng xuất khẩu; và phù hợp với các điều khoản được cung cấp bởi ECAs nước ngoài. Ex-Im Bank, một cơ quan theo nhu cầu, chi phí lãi suất, phí bảo hiểm rủi ro, và các chi phí khác cho dịch vụ của mình. [87]

EximBank là tổ chức tài chính đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện chính sách tín dụng xuất khẩu của Mỹ cả trước đây và hiện nay. EximBank được thành lập vào năm 1934. Từ năm 1945 và những năm tiếp theo cho đến nay, EximBank được Quốc hội Mỹ (Hạ viện) chỉ định như một tổ chức đặc quyền để thực nhiệm vụ của ngân hàng xuất nhập khẩu. Nhiệm vụ của EximBank là cung cấp chương trình tín dụng xuất khẩu bằng các khoản cho vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn, bảo hiểm xuất khẩu để khuyến khích xuất khẩu hàng hóa của Mỹ ra các thị trường trên thế giới, với điều kiện hàng hóa xuất khẩu phải có tỷ lệ nội địa hóa ít nhất là 50 %, không gây ảnh hưởng đến nền kinh tế trong nước. EximBank không được phép tài trợ xuất khẩu là hàng quân sự , ngoại trừ hỗ trợ chương trình chống ma túy của Mỹ. EximBank được Cục Dự trữ Liên bang và Bộ Tài chính Mỹ hỗ trợ tài chính để thực hiện nhiệm vụ.

• Chính sách mở rộng và đẩy mạnh xuất khẩu

Để mở rộng và đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa. Hạ viên Mỹ đã ban hành “ Đạo luật công ty kinh doanh xuất khẩu” (Export Trading Company Act). Theo đạo luật này, cho phép mở rộng các chương trình tài trợ xuất khẩu tại Mỹ, đồng thời tạo ra cơ sở pháp lý để hạn chế việc truy tố theo luật chống cạnh tranh trong xuất khẩu. Theo đó: Cho phép Bộ Thương mại Hoa kỳ cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và kinh doanh cho các nhà kinh doanh xuất khẩu trong nước;

Cho phép các ngân hàng liên bang có đặc quyền cho các công ty kinh doanh xuất khẩu vay vốn trong những trường hợp được quy định;

Cho phép các ngân hàng thương mại mua các cổ phiếu trong các công ty kinh doanh

xuất khẩu;

Nới lỏng việc áp dụng luật chống lại sự cạnh tranh đối với các công ty kinh doanh tham gia vào mậu dịch đối ngoại, nhưng phải có một “giấy chứng nhận xem xét lại” do Bộ Thương mại và bộ Tư pháp Hoa kỳ cấp.

• Chương trình đẩy mạnh xuất khẩu (Export Enhancement Program )

Một chương trình đẩy mạnh xuất khẩu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, theo đó các nhà xuất khẩu nông sản Mỹ sẽ được nhận tiền thưởng khuyến khích khi giá thành sản xuất nông sản trong nước thấp hơn giá trị cùng loại nông sản ấy trên thị trường nước ngoài. Thực chất của chương trình này là trợ giá gián tiếp của Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ với mục đích tăng khả năng cạnh tranh, đẩy mạnh xuất khẩu nông sản của Mỹ ra nước ngoài.

• Chương trình bảo lãnh tín dụng xuất khẩu

Chương trình được Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ bảo trợ, để cung cấp tín dụng ngắn hạn cho Chính phủ các nước và dùng số tiền tài trợ đó mua hàng xuất khẩu của Mỹ, nhất là hàng nông sản. Chương trình bảo lãnh tín dụng xuất khẩu này chịu sự giám sát của Tổ chức Hợp tác & Phát triển kinh tế (OECD).

• Chương trình tín dụng chu chuyển cho xuất khẩu (Export Revolving Line of Credit Program –ERLCP) Đây là chương trình tín dụng xuất khẩu do Cơ quan quản lý các doanh nghiệp nhỏ tài trợ, được Eximbank bảo lãnh với những khoản tín dụng vốn lưu động có giá trị trên 200.000 USD trở lên. Nhờ chương trình tín dụng tuần hoàn, đảm bảo vốn kinh doanh không bị gián đoạn, đã giúp các DN nhỏ sản xuất kinh doanh liên tục, sản phẩm của các DN nhỏ của Mỹ có điều kiện để đẩy mạnh xuất khẩu.

●Tại Thái Lan

Ngân hàng xuất nhập khẩu Thái Lan (Export Import Bank of Thailand – EIBT còn gọi là EximThailand) thuộc sở hữu 100% vốn của chính phủ và được giám sát bởi Bộ Tài chính. EximThailand có thể cung cấp ngắn hạn cũng như tín dụng dài hạn tại các thị trường trong nước hoặc ở nước ngoài. Các cơ sở của EximThailand bao gồm các dịch vụ tài chính hỗ trợ xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ từ Thái Lan cũng như các doanh nghiệp mang vào hoặc góp phần tăng thu nhập ngoại tệ. Cũng có sẵn là các

dịch vụ để tạo điều kiện nhập khẩu hoặc các khoản đầu tư đó tăng cường khả năng xuất khẩu của đất nước cũng như những người đó giúp thúc đẩy đầu tư nước ngoài để mở rộng cơ sở thương mại của Thái Lan. [80]

EximThailand được Chính phủ Thái Lan giao nhiệm vụ thực hiện chính sách tín dụng xuất nhập khẩu với các loại hình tài trợ như sau:

• Tín dụng xuất khẩu ngắn hạn, gồm:

Tín dụng xoay vòng theo hạn mức tín dụng xác định. Đâ là loại hình tài trợ trước khi giao hàng để giúp DN sản xuất, chế biến hàng XK, nhất là hàng nông sản, thủy sản. EximThailand có thể tài trợ bằng đồng Baht hoặc bằng ngoại tệ theo yêu cầu của DN Tín dụng xuất khẩu sau khi giao hàng: EximThailand tài trợ xuất khẩu sau khi giao

hàng để hỗ trợ tài chính cho DN dưới hình thức chiết khấu miễn truy đòi.

Tín dụng xuất khẩu trọn gói: hình thức này áp dụng cho các cho các DN xuất khẩu mới thành lập và đi vào hoạt động, hoặc những DN có quy mô nhỏ năng lực tài chính hạn chế. Tín dụng hỗ trợ trọn gói cho DN được thực hiện cả trước khi giao hàng và sau khi giao hàng sẽ giúp DN kinh doanh ổn định chắc chắn.

Tín dụng tài trợ tái xuất khẩu: Theo đó EximThailand cho vay đối với người nhập khẩu trong nước để nhập khẩu hàng hóa là nguyên vật liệu hoặc thiết bị từ một quốc gia khác, sau đó lắp ráp, chế biến và tái xuất sang một quốc gia khác. Khi DN tái xuất EximThailand tiếp tục tài trợ sau khi giao hàng cho doanh nghiệp.

• Tài trợ trung dài hạn

Tài trợ của EximThailand dành cho các DN xuất khẩu thực hiện dự án mở rộng năng lực sản xuất kinh doanh bằng việc đầu tư mới, mở rộng quy mô, cải tiến máy móc thiết bị để sản xuất các sản phẩm hàng hóa xuất khẩu có tỷ lệ nội địa hóa cao, nhằm gia tăng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Thời hạn cho vay từ 2 đến 5 năm.

• Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu

Bảo hiểm TDXK trước khi giao hàng với tỷ lệ khoảng 70% tổn thất dự kiến; Bảo

hiểm tín dụng xuất khẩu sau khi giao hàng lên đến 90 % tổn thất theo giá trị hóa đơn.

● Tại Nhật Bản

Chính sách TDXK của Chính phủ Nhật Bản được thực hiện chủ yếu bởi hai tổ chức

tài chính của Chính phủ Nhật Bản, gồm: